Milieubeleid - Oapen

hier niet uitsluitend om op kennis en bewustwording gerichte voorlichtingmaar ook om het - met name in en om de school - opdoen van vaardigheden,onder het motto 'vroeg geleerd, oud gedaan'.De rol van de overheid is, vanwege de vrijheid van onderwijs, beperkt tot faciliteringdoor het inschakelen of beschikbaar stellen van expertise in publiekgefinancierde organisaties op het gebied van leerplannen, les- en toetsmateriaal,bijscholingsfaciliteiten voor leerkrachten. Bij de voorbereiding zijnniet alleen een groot aantal ministeries betrokken maar ook vele instellingenop het gebied van natuur- en milieu(educatie), uitgeverijen, en dergelijke.Over de effectiviteit van deze voorlichting is vanzelfsprekend nog niets te zeggen.- DraaggolfcampagneDeze voorlichtingsactiviteit van de overheid, die voorwaardenscheppend isvoor een aantal deelcampagnes van verschillende ministeries, is gericht op hetontwikkelen van een milieuvriendelijke grondhouding bij de volwassenburger. Hoewel het accent ligt op verinnerlijking van milieuwaarden wordenook suggesties gedaan voor concreet gedrag. De campagne, die loopt van 1990tot 1993, beoogt vooral personen te bejinvloeden die a1 een redelijk milieubewustzijnhebben. Er blijkt zich vooral een positief effect voor te doen bij deminst gemotiveerden uit deze groep. Bekend is echter dat het gedragsveranderendeffect van voorlichtingscampagnes niet moet worden overschat lo2. Dezebevinding onderstreept nog eens het belang van de vervolgstap: het verduidelijkenvan milieuvriendelijke gedragsalternatieven, het aanbieden vanmilieuvriendelijke substituten (faciliteiten voor gescheiden afvalinzameling,adequaat openbaar vervoer, e.d.).Gedragsgerichte voorlichting aan huishoudensIn vergelijking met de voorlichting die bewustwording van het milieuprobleembeoogt, is de voorlichting gericht op gedragsverandering veel minder verontwikkeld.De voorlichting van de nutsbedrijven aan huishoudens over vermindering vanhet gebruik van energie en water is hiervan de meest uitgewerkte vorm.Omdat de nutsbedrijven hier zelf de 'geschade' partij zijn, is deze voorlichtingvan semi-overheidswege niet controversieel uit het oogpunt van verstoringvan concurrentieverhoudingen. De voorlichting verschaft tips over weinigkostende gedragsaanpassingen en wijst op bestaande subsidiemogelijkhedenvoor isolatievoorzieningen. Omdat de afrekeningssystematiek van energieverbruikde signaalwerking van de energieprijs vergaand heeft beperkt,worden ook faciliteiten verstrekt om het eigen verbruik te kunnen relaterenaan dat van anderen. Deze poging om via terugkoppeling door informatie hetsociaal dilemma te doorbreken, blijkt we1 effectief te zijn maar tot nu toe eengering bereik te hebben. Hiernaast zijn zogenaamde E(nergie)-teams gevormddie voorlichting geven aan en energiebesparende werkzaamheden verrichtenten behoeve van huishoudens in arme wijken. Deze inspanningen blijken bijdeze huishoudens tot een besparing in het energieverbruik van enkele procentente leiden.Om de effectiviteit en het bereik van deze instrumenten te bevorderen, zullenzowel de voorlichting en advisering door de nutsbedrijven als de inzet van deE-teams eveneens op andere groepen huishoudens en op bedrijven gericht gaanworden.De voorlichting over gescheiden inzameling van afval varieert met de fasewaarin gemeenten verkeren met betrekking tot het opzetten van een systeem.Voor het overige subsidieert de overheid tal van natuur- en milieuorganisaties,zoals de Vereniging voor Milieudefensie, de Stichting Natuur en Milieu en de'02]Algemene Rekenkamer, Voorlichtingscarnpagnes van het Rijk; Tweede Kamer IWO/ 199 I. 22 152. blz. 37.100 WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID