Milieubeleid - Oapen

in de specificatie van het wenselijke gedrag. Zo zal zij er namelijk ook bij haarvoorlichting - tenzij daartoe door het parlement gemandateerd - tegen moetenwaken dat de concurrentieverhoudingen worden verstoord, en een onrechtmatigeinbreuk op bepaalde belangen van derden wordt gemaakt. Rechtvaardigingdoor een beroep op de feitelijke juistheid van de gegevens of op het algemeenbelang zal, zo wijzen rechterlijke uitspraken in min of meer vergelijkbaregevallen uit, zeker niet altijd mogelijk zijn. Hier is grote zorgvuldigheid geboden.Zwaar dient te wegen dat procedurele waarborgen en rechtsbescherming,waarvan de toepassing van andere instrumenten vergezeld gaat, bij voorlichtingpraktisch ontbreken. Het argument dat informatieverstrekking geen deburgers rechtstreeks bindende ingreep betreft, is formeel juist, maar de gevolgenkunnen, niet zozeer voor degenen tot wie de voorlichting is gericht als we1voor hen van wie het milieugedrag relatief ongunstig wordt afgespiegeld, zeeringrijpend zijn. Kortom, hoe concreter de informatie is des te meer zij gegevensover concrete gevallen en actoren inhoudt. Even vanzelfsprekend is dat naarmatede juistheid van gegevens minder vaststaat, het gebruik ervan met meerwaarborgen omgeven dient te zijn.Dergelijke omstreden informatie is ook op milieugebied geen onbekendverschijnsel. Hier ligt eerder voor de hand dat de overheid hetzij het controversieleof het onzekere karakter van de informatie uitdrukkelijk aangeeft,hetzij een faciliterend beleid voert, dat wil zeggen dat zij anderen in staat steltinformatie te vergaren en te verspreiden. De overheid treedt hier dan niet zelfop als 'morele actor' maar faciliteert anderen daartoe. Ook de informatiemaatschappijkan als een markt worden gezien waarop actoren rivaliseren. Het doorde overheid faciliteren van zelfregulering van deze markt kan verschillendevormen aannemen:- zorgen voor een adequate kennisinfrastructuur;- bewerkstelligen dat ook instellingen zonder winstoogmerk toegang tot kennisbronnenhebben;- faciliteren van diffusie van deze kennis naar de burger;- bij besluitvorming, waar belangrijke negatieve milieu-aspecten in het gedingzijn, bevorderen dat de milieubelangen worden meegewogen. Ingeval de geproduceerdeinformatie omstreden is, zou de overheid contra-expertise kunnenbevorderen;- als publieke waarmerking van produkten wenselijk is, eisen dat ook anderebelanghebbenden dan producenten bij de oordeelsvorming worden betrokken('forumfunctie') en verhinderen dat vormen van private waarmerking - ongetoetstdoor het forum - op de markt komen (reclamecode);- bevorderen dat de milieuresultaten van zelfregulering voor een groter publiekbeschikbaar komen, zodat overredingsprocessen in een bredere kring van zelfreguleringmogelijk wordt.Bij de bespreking hieronder van de specifieke vormen van het voorlichtingsinstrumentzullen deze elementen aan de orde komen.Algemene voorlichting aan individuele burgersIn het geheel van de voorlichtingsactiviteiten van overheidswege of met steunvan de overheid aan individuele burgers neemt de primair op bewustwordinggerichte voorlichting een belangrijke plaats in. Enkele vormen:- Natuur en milieu-educatieHoewel door niet-gouvernementele organisaties buiten het ondenvijs - ondersteunddoor de overheid - a1 decennia lang veel is gedaan aan milieu-educatie,bevindt de organisatie hiervan binnen het onderwijs zich nog in de voorbereidingsfase.De bedoeling is dat in 1995 een basis is gelegd voor de inbedding vannatuur- en milieu-educatie in een aantal vakken van basis- en voortgezetondenvijs. Deze vorm van educatie is belangrijk voor het creeren van eendraagvlak voor een op duurzame ontwikkeling gerichte samenleving. Het gaatMILIEUBELEU)