Milieubeleid - Oapen

Verder wordt hiermee geen recht gedaan aan het principe 'de vervuilerbetaalt'; de vervuilers (als groep) 'betalen' per saldo niets.Een geheel andere mogelijke combinatie is die van subsidies en directe regulering.In dit geval is de stijging van de collectieve uitgaven een ernstig nadeel.Of een dergelijke maatregel voor de doelgroep gunstig is hangt af van deverhouding tussen enerzijds kosten die uit de regelgeving voortvloeien enanderzijds de ontvangen subsidies.StatiegeldsystemenStatiegeldsystemen behoeven nauwelijks toelichting. Statiegeld is in zekeremate vergelijkbaar met een regulerende heffing. In beide gevallen wordt eenvaste prijs gelegd op gedrag met ongewenste milieu-effecten. Bij 'statiegeldheffing"wordt het uit milieu-oogpunt ongewenst gedrag (nagenoeg) volledigvoorkomen. Het gaat dus om een regulerende heffing op in beginsel vermijdbaargedrag, zodat de regulerende werking zeer sterk is.Statiegeld kan echter ook worden gei'nterpreteerd als het creeren van eenmarkt voor voorheen ongeprijsde schaarste. Een handeling die eerst nietskostte, wordt voorzien van een prijskaartje.Een noodzakelijke voonvaarde voor het heffen van statiegeld is dat eengeschikte heffingsgrondslag aanwezig is. Het produkt of de verpakking daarvanmoet een herkenbaar, meetbaar overblijfsel hebben dat centraal kanworden verzameld. De financiele prikkel die van statiegeldsystemen uitgaat,heeft uitsluitend betrekking op het inleveren van 'overblijfsels', niet op demate of aard van het gebruik.Overige transactie-instrumenten?bt de groep instrumenten die transacties tot stand brengen, behoren ook systemenvan aansprakelijkheid, eigendomsrechten en contracten. Deze instrumentenzijn reeds behandeld in paragraaf 3.3. Hier volstaat de constateringdat deze instrumenten evenals heffingen en verhandelbare vergunningenleiden tot individuele financiele afwegingen. Ook voor deze instrumentengeldt de laagste-kosten-eigenschap.3.4.3 Transactie-instrumenten in de praktijkRegulerende heffingenIn het huidige Nederlandse milieubeleid hebben heffingen vooral het karaktervan bestemmingsheffingen. Regulerende heffingen komen nauwelijks voor.De enige milieuheffingen met een ingrijpend regulerend effect zijn de heffingendie zijn opgenomen in de Wet verontreiniging oppervlaktewater 78.Bressers stelt in een evaluatie van de effectiviteit van deze heffingen dat devervuiling van het afvalwater van veertien aanvankelijk sterk vervuilendebedrijfstakken in de periode 1969-1980 met 69 procent is gedaald, waarvan hetgrootste deel(73%) kan worden toegeschreven aan de in 1969 ingestelde en in1975 verhoogde heffingen ". Het feit dat deze heffingen aanvankelijk alsbestemmingsheffingen zijn ingevoerd, onderstreept nog eens het feit dat het a1dan niet regulerende karakter van heffingen op voorhand vaak onzeker is.'1 Ook de extra hoge accijns op loodhoudende benzine kan, gezien het expliciete doel om het gebruik van deze benzinesoom terugre dringen, als een regulerende heffing worden beschouwd.79] j.Th.A. Bressers, 'De effectiviteit van heffingen in het waterkwaliteitsbeleid'; in: Succes en falen von overheidsbeleid: doorA. Hoogerwerf (red.), Samsom, Alphen aan den Rijn, 1983, blz. 69.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID