Milieubeleid - Oapen

3.4.2 Soorten transactie-instrumentenRegulerende heffingen en milieubelastingenRegulerende heffingen en milieubelastingen zijn in de economische literatuursterk verbonden met het begrip 'externe effecten'. Een extern effect treedt opals een activiteit van een producent of consument een onverrekend effect heeftop de kosten van andere producenten of het nut van andere consumenten.Indien een extern effect optreedt, weerspiegelen de kosten van die activiteitvoor de uitvoerder niet de maatschappelijke kosten, waardoor de mate waarinde activiteit wordt ondernomen afwijkt van een, uit maatschappelijk oogpunt,optimaal niveau. De maatschappelijke kosten zijn gedefinieerd als de in gelduitgedrukte som van de economische gevolgen voor alle betrokkenen.In deze termen geformuleerd, beoogt het milieubeleid de maatschappelijkekosten van bepaalde vormen van gedrag te beperken. Het milieubeleid zelfbrengt echter ook (maatschappelijke) kosten teweeg. Een goed milieubeleidkost minder dan het, in termen van welvaart, opbrengt.De maatschappelijke kosten van milieubeleid vormen een belangrijke randvoorwaardevoor het beleid, omdat het om zeer grote bedragen kan gaan. Zoconcluderen Hazilla en Kopp op basis van een modelmatige simulatie dat dernaatschappelijke kosten van de wetgeving die in de jaren zeventig in deVerenigde Staten is ingevoerd met betrekking tot water- en luchtverontreinigingin 1990 bijna zes procent van het bruto nationaal produkt betroffen 68.Pigou stelt dat in gevallen waarin de maatschappelijke opbrengst van een activiteitafwijkt van de opbrengst voor de uitvoerder, de overheid aanmoedigendedanwel ontmoedigende maatregelen met betrekking tot die activiteit moetnemen. Als meest voor de hand liggende mogelijkheid noemt hij heffingen ensubsidies 69.Coase benadrukt het vaak wederkerige karakter van externe effecten 70. Hijnoemt als voorbeeld een fabriek, die watervervuiling veroorzaakt waardoor erminder vis wordt gevangen. De fabriek veroorzaakt dan een extern effect voorvissers. Indien echter de fabriek om deze reden wordt gesloten, veroorzaken devissers een extern effect voor de fabriek. Coase bepleit het in acht nemen vanalle effecten van maatregelen ter bestrijding van externe effecten.Een dergelijke, de gehele economie omvattende analyse wordt uitgevoerd doorBaumol en Oates. Zij concluderen dat een economisch systeem zonder heffingenlsubsidies ter compensatie van externe effecten een suboptimale allocatieoplevert. Hoewel een 'ideaal systeem' van heffingen en subsidies niet eenvoudigkan worden bereikt als het om ernstige externe effecten gaat, leidt eensysteem van milieudoelstellingen gecombineerd met heffingenlsubsidies tot eenredelijk efficiente allocatie. Hefflngen en subsidies geven, als correcties op relatieveprijzen, de mogelijkheid in een optimeringsproces tegen de laagst mogelijkekosten aan milieudoelstellingen te voldoen: de laagste-kosten-eigenschap71. Een nadere toelichting op deze eigenschap wordt gegeven in bijlage 2bij dit rapport.68] M. Hazillaen R.J. Kopp. 'Social Cost of Environmental Quality Regulations: A General EquilibriumAnalysis';JournolofPoliticalEco-nomy, 1990, vol. 98 no. 4.69] A.C. Pigou. The Economics ofwelfare; London. MacMillan and Co.. 4e druk. 1932, blz. 192.'1 R.H. Coase, 'The problem of social cost'; Journal of Law and Economics, oktober 1960. Vol. Ill."1 WJ. Baumol en WE. Oates, The theory ofenvironmentolpolicy; Cambridge, Cambridge University Press, 1988, blz. 97en hoofdstukI I.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID