Milieubeleid - Oapen

het voordeel van de snelheid en de betrokkenheid van het betrokken bedrijfslevenheeft.Ten dele fungeren de convenanten in die gevallen als een instrument vansociale regulering; als forum voor overleg, waarbij wensen en doelstellingenenerzijds en vrijwillige bereidheid anderzijds gecoordineerd kunnen worden enwaarbij intenties en goede bedoelingen kunnen worden vastgelegd, als criteriumvoor sociale controle. Op het gebruik van convenanten in die functiewordt hieronder in paragraaf 3.5 teruggekomen.Ook wordt echter beoogd convenanten als een meer bindend instrument vanbeleid te gebruiken. Dit is bijvoorbeeld het geval waar sprake is van het mogelijkgebruik van convenanten bij de uitvoering van Europese richtlijnen, in diegevallen waar de richtlijn uitdrukkelijk de implementatie via 'vrijwillige'overeenkomsten als optie aangeeft (zoals de richtlijn 851339 inzake drankverpakkingen;in andere gevallen vormen convenanten geen voldoende uitveering).Daarbij zij opgemerkt dat het rechtskarakter van veel convenanten nogalonduidelijk is; daarmee is eveneens onduidelijk of het privaatrechtelijke reguleringdan we1 sociale regulering betreft. De burgerlijke rechter zou vermoedelijkin veel gevallen geen raad weten wanneer deze akkoorden hem als serieuzeovereenkomst ter beoordeling zouden worden voorgelegd.Belangrijk voordeel van convenanten als bindende instrumenten is de betrokkenheiden instemming van de betrokken bedrijven bij de normstelling en deuitvoering daarvan. De politieke besluitvorming beperkt zich in beginsel totde vaststelling, na overleg, van de milieudoelstellingen voor de afzonderlijkedoelgroepen, waarna de wijze waarop deze gerealiseerd moeten worden wordtovergelaten aan de betrokken bedrijfsgenoten. Een dergelijke verdeling zouniet mogelijk zijn via een publiekrechtelijk instrumentarium. Hoewel hetgebruik van convenanten in deze gevallen doorgaans wordt gepresenteerd alstijdelijke oplossing in afwachting van een publiekrechtelijke regeling, moet detijdelijkheid, gegeven de verdelende functie, betwijfeld worden; hetzelfde kannauwelijks of niet bereikt worden met regelgeving die per definitie algemeen is.Indien beleidsconvenanten niet via vergunningen en regelgeving gehandhaafdworden, maar uitsluitend op grond van het privaatrecht verbindendmoeten zijn (hetgeen veronderstelt dat de betrokken brancheorganisaties envervolgens de betrokken bedrijfsgenoten zich rechtens tot het realiseren vanbepaalde doelstellingen willen verbinden), dan nog roept deze wijze vanbesturen enkele vragen op. (1) Verdraagt het milieubelang een dergelijke vormvan delegatie, waarin de overheid haar bovengeschikte positie prijs geeft enhoe dan ook rekening heeft te houden met een grotere beleidsvrijheid vanbelanghebbenden dan in het traditionele decentralisatieldeconcentratiemodel?(2) Hoe worden participanten beschermd tegen het uitvretersgedragvan 'outsiders'? En (3) wie is bevoegd tot het uitoefenen van sancties?De eerste vraag verlangt een zorgvuldige afweging van de risico's van het nietrealiseren van de milieudoeleinden tegenover de voordelen van een verlichtingvan de uitvoerings- en handhavingslasten van de overheid. Het tweedeprobleem - uitvretersgedrag - kan worden tegengegaan (a) door bepaaldemilieubelastende handelingen te verbieden, tenzij betrokkene lid is van eendoor de minister die het aangaat toegelaten representatieve organisatie (bijv.een milieucooperatie) waarmee de overheid contracteert; (b) door de rechterdoor derden gewraakte milieuhandelingen te laten toetsen aan door (organisatiesvan) bedrijfsgenoten getroffen regelingen; (c) door dergelijke regelingenalgemeen verbindend te verklaren.Oplossing (a) vertoont een zekere parallellie met het toezicht kredietwezen. Bijoplossingen (b) en (c) moet ertegen worden gewaakt dat andere partijen dan deoverheid niet te zeer het heft in handen nemen in de bepaling van de acceptabelgeachte milieuruimte en in de verdeling van de emissierechten of milieubelastendeactiviteiten. De medewerking van betrokkenen kan bij dergelijkevormen van zelfregulering worden verzekerd door financiele regulering van