Milieubeleid - Oapen

opkomen. Langs die weg kunnen de kosten van herstel van het milieu ten lastevan de verontreiniger worden gebracht. Met betrekking tot de voor het functionerenvan dit mechanisme centrale elementen: de concepten van onrechtmatigheid,beschermd belang, causaliteit, schade en procesbelang, zijn wetgevingen rechtspraak, met name in verband met de milieuproblematiek, volopin ontwikkeling. Waar het milieuzaken betreft, zijn de belangrijkste hiervande verschuiving van schuldaansprakelijkheid naar risico-aansprakelijkheiden de verruiming van het procesbelang van overheden en milieu-organisaties.Het toenemend risico van aansprakelijkheid werkt op zijn beurt weer eenverdere privaatrechtelijke regulering van de milieuproblematiek in de hand.Potentiele verontreinigers zullen zich tegen een dergelijke aansprakelijkheidverzekeren, maar zich daarbij veelal tegenover de verzekeraar privaatrechtelijkmoeten verbinden tot het treffen van voorzorgsmaatregelen om het risicote verminderen.Uitbreiding van de aansprakelijkheid voor de gevolgen van aantasting van hetmilieu heeft tot gevolg dat de kosten daarvan en van maatregelen tot voorkomingdaarvan, worden doorberekend in de kosten van produktie. Dit mechanismeheeft derhalve vooral een functie bij het beperken van risico's, het tegengaanvan illegale lozingen en het herstel van aantastingen uit het verleden. Opverdere mogelijkheden wordt in paragraaf 3.3.5 teruggekomen.3.3.4 De complementaire verhouding tussen privaatrechtelijke en publiekrechtelijkereguleringEen 'zuiver' privaatrechtelijke oplossing van de milieuproblematiek zal,gegeven de aard daarvan, slechts zeer beperkt mogelijk zijn. Binnen de milieuproblematiekkunnen vijf soorten problemen worden onderscheiden, dievanwege hun essentiele kenmerken verschillen: a) beperking van het gebruikof aantasting van niet-vervangbare grondstoffen of milieuwaarden, b) beperkingvan het gebruik van vervangbare milieuwaarden, c) beheersing vanpotentiele risico's, d) afvalproblematiek (welke in wezen een combinatie van dekenmerken van de drie voorgaande soorten problemen vormt), en e) hinder(bijv. geluids- en stankoverlast: hierbij gaat het minder om een milieu- dan omeen sociaal probleem).Het karakter van de problematiek van ieder van deze soorten problemenbrengt met zich mee dat de randvoorwaarden waarbinnen daarvoor een oplossinggevonden moet worden, veelal publiekrechtelijk van aard zullen moetenzijn. Een exploitatie van niet-vernieuwbare hulp- en grondstoffen waarbijtevens rekening gehouden moet worden met de behoeften van komende generaties,kan niet worden verzekerd door 'zuiver' particuliere eigendom. Hetparticulier belang bij continu'iteit van de exploitatie kan waarborgen dat dezewordt gespreid over de levensduur van de exploitant en mogelijk die van zijnkinderen en kindskinderen; bij rechtspersonen en ondernemingen zal dit nogweer anders liggen. Komende generaties zijn echter in economie en samenlevingonmondig en hun belangen kunnen in beginsel slechts collectief behartigdworden. De beslissing of en zo ja, met welke behoeften en van hoeveelkomende generaties rekening gehouden moet worden, is welhaast per definitieeen collectieve beslissing die door publiekrechtelijke regulering geeffectueerdmoet worden (bijv. door heffingen of contingenten).Hetzelfde geldt met betrekking tot grenzen die het draagvermogen van hetmilieu stelt aan de exploitatie van vernieuwbare hulp- en grondstoffen.Kenmerk van die grenzen is dat deze niet een onmiddellijke en daadwerkelijkebeperking stellen aan het gebruik bij het bereiken van die grenzen. Eerst nalangdurige overschrijding worden die grenzen voelbaar, maar dan met eenterugslag die gebruik daarvan gedurende lange jaren uitsluit. Zolang fossieleenergie nog aanwezig is en particuliere eigendom van deze voorraad niet mogelijkis, zal de overheid de verbruikssnelheid moeten vaststellen. Dit is alleen