Milieubeleid - Oapen

Bijlage I:Tekst van de adviesaanvraag over de relatie milieu, econornie en bestuurvan 5 september 1990Het oplossen van milieuproblemen is de laatste jaren uitgegroeid tot eenbeleidsvraagstuk van de eerste orde. Een niet aflatende informatiestroom laatzien dat nieuwe problemen zich blijven aandienen en oude vaak niet goed toteen oplossing worden gebracht. Het terugdringen van excessen, zoals bodemverontreinigingen dergelijke, is voor de korte termijn a1 een enorme opgave.Voor de lange termijn is echter meer nodig. In navolging van het rapport 'Ourcommon future' wordt in het Nationaal Milieu Beleidsplan gesteld dat deaanpak van de milieuproblemen het meest effectief kan geschieden door hetstreven naar een duurzame ontwikkeling. In het NMP is dit uitgangspuntuitgewerkt in het streven naar een minimale inzet van energie, het sluiten vanstofkringlopen en het verbeteren van de kwaliteit van produktieprocessen enprodukten. Om deze doelstellingen te realiseren, wordt een groot aantal maatregelenen regels besproken die veelal via wetgeving moet worden gei'ntroduceerd.Daarbij wordt er grotendeels op vertrouwd dat het traditionele instrumentariumvan de overheid toereikend zal zijn.De vraag of het bestuur met de thans ten dienste staande middelen we1 bijmachte zal zijn een zodanige gedragsverandering in de particuliere en demarktsfeer uit te lokken of af te dwingen, dat de beoogde doelstellingen opkortere of langere termijn ook inderdaad worden bereikt, lijkt echter nietgeheel ongerechtvaardigd. Het is mogelijk dat het vertrouwde arsenaal aanjuridische en bestuurlijke interventiemiddelen niet toereikend is en dat naarandere mechanismen en middelen moet worden gezocht om milieudoelstellingente realiseren. Daarbij moet met name ook aan technologische mogelijkhedenen middelen worden gedacht.De rechtsstaat stuit bij een actief, veelomvattend en diep ingrijpend op 'duurzaamheid'gericht beleid op structurele barrigres, die niet kunnen worden doorbrokenmet meer en scherpere regulering, noch met meer overheidsmiddelenof een groter uitvoerings- en handhavingsapparaat. Het is immers nietjuist deernst en de omvang van de huidige milieuproblematiek toe te schrijven aaneen te geringe aandacht van de overheid. De milieuwetgeving is in vergelijkingmet de wetgeving op andere terreinen de afgelopen twintig jaar verreweghet snelst in omvang en indringendheid gegroeid. Evenmin treft het venvijtdoe1 dat de kwaliteit van het overheidsoptreden tekort zou schieten.Niettemin is de kwaliteit van de omgeving in een groot aantal componenten enopzichten, de relatief grote beleidsinspanning ten spijt, gedurende die periodeonmiskenbaar, soms ernstig, verslechterd. Dit kan voornamelijk worden toegeschrevenaan het feit dat de oorzaken van veel milieuproblemen nog snellerin omvang en aantal toenemen dan de maatregelen gericht op het terugdringenervan. Toch wordt er in het beleid vooralsnog vanuit gegaan dat voornamelijkmet de traditionele instrumenten - meer geld en meer regels - debeleidsdoelstellingen van het NMP en het NMP-plus kunnen worden gerealiseerd.De vraag is of dat we1 zo is.Voor zover het gaat om instrumenten gericht op gedragsbei'nvloeding is eenonderscheid tussen fysieke regulering, financiele regulering en sociale regulering(zelfregulering, bewust&aking) verhelderend.Minder gebruikelijke instrumenten die direct aansluiten op de marktwerkingzoals verruiming van de privaatrechtelijke aansprakelijkheid, bestemmings-,compenserende of regulerende hefingen, verplichte uitruil van milieuwaarden,alsook vormen van sociale regulering zouden nader kunnen worden onderzocht.