Milieubeleid - Oapen

eikend om maatregelen te genereren die gepaard gaan met hoge investeringskosten.Technologiebeleid kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verlagenvan deze kosten.De keuze van instrumenten binnen de groep privaatrechtelijke en financieleinstrumenten wordt bepaald door de overige situatiekenmerken. Het groteaantal 'getroffenen' maakt systemen van aansprakelijkheid minder geschikt.Het feit dat de effecten van energiegebruik (uitputting bronnen, toename vanhet Con-gehalte in de atmosfeer en verzuring als gevolg van SO2 en NO,) zichuitstrekken over een groot aantal jaren en volgende generaties maakt eigendomsrechten(voor energiebronnen of milieugebruik) als beheersmechanismeminder geschikt.Voor emissies die samenhangen met het energiegebruik vormen heffingen eenpotentieel krachtig instrument. Hierbij gelden echter enkele kanttekeningen.Het schaalniveau van de hefflng moet bij voorkeur even groot zijn als of groterzijn dan het ecologisch en het economisch schaalniveau van de effecten (zie par.4.3.4).De ecologische effecten die samenhangen met energiegebruik hebben eencontinentaal (verzuring) danwel mondiaal (versterking broeikaseffect, uitputtingenergiebronnen) karakter. Het economisch schaalniveau verschilt perbedrijfssector; voor sommige sectoren geldt dat zij wereldwijd concurreren.Deze overwegingen pleiten voor heffingen op een mondiaal niveau. Het isechter vooralsnog uiterst twijfelachtig of een voldoende aantal landen - waaronderook de olieproducerende landen en de Verenigde Staten - hieraan opkorte of middellange termijn mee zullen doen. Dit roept de vraag op of hetmogelijk is toch op een lager schaalniveau heffingen in te voeren. De vraag ishierbij in hoeverre grote economische gevolgen (verschuiving concurrentieverhoudingene.d.) kunnen worden geneutraliseerd. Hierbij kan in de eersteplaats worden gedacht aan terugsluizing: indien de opbrengsten van eenheffing kunnen worden benut om de kosten per eenheid produkt of activiteitper saldo ongeveer gelijk te houden, zal een heffing op minder problemenstuiten 30. In de tweede plaats kan worden overwogen bepaalde concurrentiegevoeligegroepen geheel of gedeeltelijk van de heffing vrij te stellen.De Europese Commissie heeft eind 1991 voorstellen gedaan voor een heffingdie oploopt van 3$ per vat olie-equivalent in 1993 tot 10$ in 2000. Daarbijzouden vrijstellingen gelden voor energie-intensieve export. De terugsluizingzou per lidstaat afzonderlijk kunnen worden geregeld. Tegen dit voorstel wordtvooralsnog bezwaar aangetekend door met name zuidelijke EG-lidstaten, diemenen dat zij door een dergelijke heffing onevenredig zwaar worden getroffen.Recent heeft de door de regering ingestelde Stuurgroep Regulerende Energieheffingeneen rapport uitgebracht, waarin de resultaten van een onderzoeknaar mogelijke gevolgen van energieheffingen worden gepresenteerd 31. DeStuurgroep heeft zich, conform haar opdracht, beperkt tot het initieren encoordineren van onderzoek. Zij heeft geen beleidsaanbevelingen geformuleerd.In het Stuurgroeprapport worden drie varianten onderscheiden, aangeduid alsde A-, B- en C-variant. De A-variant houdt in, dat in OESO-verband eenenergieheffing wordt ingevoerd. In de B-variant komt een soortgelijke heffingalleen in Nederland tot stand. In de C-variant wordt getracht de venvachtenegatieve gevolgen van een uitsluitend Nederlandse heffing te ondervangendoor grootverbruikers en motorbrandstoffen van de heffing uit te zonderen.'1 Met terugsluizing wordt echter niet beoogd dat de extra uitgaven aan energie voor elk bedrijf of huishouden individueel exactworden gecompenseerd. Immers, een dergelijke terugsluizing zou de prikkel tot energiebesparing teniet doen, omdat bij ener-giebesparing ook het terugsluisbedrag zou dalen."1 Eindrapportage Stuurgroep Regulerende Energieheffingen; een onderzoek naar de effecten op energiebesparing en de econornie; 's-Gravenhage.februari 1992.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HETREGERINGSBELEID