Milieubeleid - Oapen

hiervan is de relatie werkgever-werknemer: een werknemer zal zich uit zorgover zijn baan (en promotiemogelijkheden) terughoudend opstellen tenopzichte van de werkgever. De mogelijkheid van groepsactie kan dit probleembeperken.Weerstandltegengestelde doeleindenIn de bestuurskundige literatuur wordt gewezen op het probleem van eventueletegenstellingen tussen de doeleinden van de doelgroep en die van de overheidIg. Deze tegenstellingen komen ten dele voort uit het reeds behandeldekenmerk 'hoge kosten/welvaartsverlies'. Uiteraard kunnen ook ideele motieveneen rol spelen. Dergelijke motieven hebben echter vaak een relatief laaggewicht ten opzichte van individuele voor- en nadelen ". Niettemin kan metname met langdurige voorlichting mogelijk een deel van de weerstand wordenweggenomen.TijdsaspectenZoals reeds in paragraaf 4.3.2 werd gesteld, kunnen milieubeleidssituaties dieom een oplossing op zeer korte termijn vragen het best worden bestreden doorgebruik van speciale bevoegdheden door de overheid, of met tijdelijke afspraken(noodconvenanten). Doelstellingen die op een termijn van jaren betrekkinghebben, kunnen in beginsel met verschillende instrumenten wordennagestreefd. Ook daar hangt de instrumentkeuze echter samen met tijdsaspectenvan de doelstellingen. Indien de doelstellingen naast een einddoel opeen bepaald tijdstip tevens een gespecificeerd tijdpad inhouden, zijn directeregulering en systemen van geleidelijk in omvang teruglopende verhandelbarevergunningen geschikter dan de meeste financiele en sociale instrumenten,omdat deze laatste categorieen de doelgroep meer vrijheid geven in dekeuze van het moment van gedragsverandering. Daarbij dient te worden aangetekend,dat veel 'gedragsveranderingen' aanzienlijke investeringen in kapitaalgoederenvergen. Te ambitieuze directe regulering kan leiden tot kapitaalvernietiging.Het Nederlandse milieubeleid richt zich op emissiedoelstellingen voor het jaar2010. Daarnaast zijn echter veelal doelstellingen voor 199411995 en 2000vastgesteld. Deze specificatie van een tijdpad verdraagt zich - afgezien van deeffectiviteit - goed met de ingezette instrumenten, die vooral tot de categoriedirecte regulering behoren 'I. Directe regulering 'verbiedt' immers gedrag dateen gestelde norm te boven gaat, terwijl andere reguleringstypen in principekeuzevrijheid aan de actoren laten. Worden andere instrumenttypen overwogen,dan zal in bepaalde gevallen heroverweging van tijdpaden van vastgesteldenormen noodzakelijk zijn. Indien alleen een einddoelstelling is geformuleerd.kan de inzet van sociale danwel financiele instrumenten in de loo^van de tijd in een trial-and-error proces worden afgestemd op het behalen vande doelstelling.4.4 Typologie van situatiesIn paragraaf 4.3 zijn de belangrijke kenmerken van milieubeleidsproblemenafzonderlijk behandeld om een systematische methode te scheppen voor hetbeoordelen van instrumenten in concrete situaties. Dit betekent echter nietdat de behandelde kenmerken geheel 10s van elkaar staan. Bepaalde ken-''] Zie bijvoorbeeld C.B.F. Kuijpersen f? Glasbergen. 'Het instrumentariumvraagstuk in het milieubeleid; aanzettot een bestuurswe-tenschappeliike benadering'; 8estuursweten~happen, januarilfebruari 1987,41 e jaargang nr. I.'1 P-J. Klok. op.cit.. blz. 8 1.''1 Overigens bleek in par. 4.2 dat veel doelstellingen voor 199411995 ook bij het gebruik van directe regulering bijzonder moeilijkhaalbaar zullen zijn.