Milieubeleid - Oapen

conforme instrumenten in deze sector tot aanzienlijke kostenbesparingen kanleiden in vergelijking met emissievoorschriften 12.Milieutechnologische mogellJkhedenIn het verleden bestond het milieubeleid veelal uit effectgerichte maatregelen.Voorzover de maatregelen zich op de oorzaken richtten, ging het vaak om 'endof-pipe'-technieken.Voorbeelden zijn waterzuiveringsinstallaties, rookgasreinigersbij elektriciteitscentrales en vrij recent de katalysator bij auto's.Voorbeelden van recente meer structurele maatregelen zijn het subsidierenvan hoog-rendement-verwarmingsketels, het convenant met de spuitbusfabrikantenover CFK's en het bevorderen van gei'ntegreerde teeltsystemen inde landbouw.De keuze van instrumenten zou mede moeten worden bepaald door de matewaarin instrumenten via het veranderen van het produktieproces aanzettentot het verminderen van milieu-effecten. Van alle instrumenten kan in ditopzicht een positieve invloed uitgaan. De wijze waarop dergelijke aanpassingenworden gestimuleerd, verschilt echter. Instrumenten die zich richten op hetresultaat (in termen van vermindering van emissies of daarmee samenhangendeinputs), zoals doelvoorschriften, aansprakelijkheid, regulerendeheffingen, milieubelastingen, verhandelbare vergunningen en emissiegerichteconvenanten stellen, in tegenstelling tot instrumenten die middelenvoorschrijven (installatievoorschriften, installatiegerichte convenanten), dedoelgroep in de gelegenheid zelf te kiezen op welke wijze de milieu-aantastingwordt beperkt. Dit kan, indien op decentraal niveau een grotere kennis van deonderhavige processen aanwezig is dan bij de overheid, de effectiviteit bevorderenen de kosten beperken 13.De mate waarin de doelgroep in staat is de kosten door eigen keuzes te beperken,hangt tevens af van de doelstellingen. Indien de doelstellingen zodanig ambitieuszijn dat zij de inzet van alle beschikbare technologische mogelijkheden(incl. de duurdere) vereisen, zijn de mogelijkheden voor kostenbesparingbeperkt. Indien echter de doelstellingen in relatie tot de technische mogelijkhedenzodanig zijn geformuleerd dat een keuze van middelen mogelijk is, isselectie door de doelgroep zelf gewenst.Technologische ontwikkelingen zijn vaak slecht voorspelbaar en onoverzichtelijk.Dit bemoeilijkt het formuleren van beleid, waarin per tijdsperiode emissieplafondszijn vastgelegd. In dergelijke gevallen hebben regulerende heffngenhet voordeel dat zij de doelgroep toestaan, de benodigde innovaties op een voorhaar geschikt tijdstip in te voeren; een voortdurende economische stimulanskan daarbij het innovatiepotentieel vergroten. Dit kan er toe leiden dat perjaar gespecificeerde doelstellingen niet worden gehaald. Echter, ook een grotereffect is mogelijk dan op voorhand werd venvacht. Een voorbeeld wordtgevormd door de zwaveldioxyde (SOz) emissies van elektriciteitscentrales.Wiersma berekent dat door een systeem van regulerende emissiehefingenover de periode 1985-2000 een kostenbesparing van 12 procent (369 miljoengulden) kan worden bereikt in vergelijking met het bestaande beleid, datberust op emissie-eisen en installatievoorschriften, waarbij overigens ook methet kostenaspect rekening wordt gehouden "."1 T.H. Tietenberg. Emission Troding; An exercise in reforming pollution policy; Washington. Resources for the Future. 1985 enD. Wiersma. De efficientie van een marktconform milieubeleid; Dissertatie Rijksuniversiteit Groningen. 1989."1 Bij het formuleren van doelvoorschriften moet overigens worden voorkomen dat afwenteling naar andere milieucornpartimentenplaau vindt."1 D. Wiersma, op.cit.. blz. 176. Hier zijn uitsluitend de kosten van emissiereductie beschouwd. De heffingen zelf vormen we1 kostenvoor de centrales, maar zijn geen rnaauchappelijke kosten, omdat zij tevens opbrengsten voor de overheid zijn.138 WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HETREGERINGSBELEID