Milieubeleid - Oapen

directe regulering is geboden. Met nadruk dient te worden gesteld dat dit eente eenzijdig beeld is. Een lage prijselasticiteit is in veel gevallen namelijk eenindicator voor een situatie, waarin het milieuvriendelijke alternatief, intermen van welstand of welvaart (nut), veel lager wordt gewaardeerd dan hethuidige, milieu-onvriendelijke gedrag ". In dergelijke gevallen zal directeregulering deze hoge kosten (of welvaartsverliezen) dwingend opleggen. Regulerendeheffingen zullen om tot gedragsaanpassing te leiden bijzonder hoogmoeten zijn. Bij verhandelbare vergunningen zal de marktprijs van de vergunningensterk oplopen. Systemen van aansprakelijkheid zullen leiden tot durerisicobeperkende maatregelen edof hoge verzekeringspremies. Voor socialeregulering geldt in deze situaties dat zij veelal niet effectief zal zijn, omdat eenzeer hoge 'voorkeursdrempel' moet worden overwonnen.De inelasticiteit komt vooral tot uitdrukking in de handhavingsproblematiek.Deze zal gelijk zijn, ongeacht het instrument. Directe regulering schept echtervoor de overheid de bijkomende last van verdeling van de schaarste. Onderfinanciele regulering en systemen van aansprakelijkheid komt deze verdelingtot stand als gevolg van een kostenhaten afweging door de individuele gebruikers.Bij verhandelbare vergunningen vindt de verdeling via onderlinge transactiesplaats. Sociale regulering tenslotte veronderstelt een verdeling op basisvan zelfbeperking.Hieruit kan worden geconcludeerd dat een lage prijsgevoeligheid een negatievefactor voor alle typen instrumenten vormt. In deze gevallen ontstaat erspanning tussen de criteria milieu-effectiviteit, economische efficientie enlegitimiteit. Indien de gewenste effectiviteit is vastgelegd, is daarmee implicietof expliciet de afweging tussen de genoemde criteria gemaakt. Ambitieuzedoelstellingen leiden dan tot hoge kosten of een groot welvaartsverlies bij dedoelgroep. Bij het inzetten van alle typen instrumenten kunnen hierdoorproblemen optreden.In situaties met hoge kosten is het van groot belang de instrumenten te kiezendie de gedragsverandering zo efficient mogelijk tot stand brengen. Dit pleit inprincipe voor (publiek- of privaatrechtelijke) financiele instrumenten.Uiteenlopende kostenAls de leden van de doelgroep als gevolg van gedragsverandering sterk uiteenlopendekosten of welvaartsverliezen ervaren, kan een aanzienlijke efficiencyverbeteringworden bereikt door het toepassen van regulerende heffingen,milieubelastingen en verhandelbare vergunningen. Het prijsmechanismevervult dan een zoekfunctie naar de optimale verdeling van de lasten (zie bijl. 2).Indien in zo'n situatie uniforme eisen aan alle bronnen zouden worden opgelegd,ontstaan uit kosten- of welvaartsoogpunt namelijk inefficient situaties.Dit kan worden ondervangen door verschillende normen per bron te hanteren,maar dit vereist inzicht in de kosten per bron. Voor het inzetten van directeregulering is veel informatie over de doelgroep nodig, en de beleidskostenhieman zijn vaak hoog.Uiteenlopende bestrijdingskosten treden met name op als de reductiedoelstellingenniet 26 hoog zijn, dat alle beschikbare technologie ingezet moetworden. Bij dergelijke relatief beperkte doelstellingen kan efficiencywinstworden bereikt als elke bron technologie met lage kosten selecteert. Als voorbeeldkunnen de SO2-emissies van elektriciteitscentrales worden genoemd.Zowel Tietenberg als Wiersma concluderen dat het inzetten van markt-"1 De prijselasticiteit kan ook laag zijn orndat her aandeel van de grondslag van de heffing in de totale kosten laag is. In dergelijkegevallen kan echter, door een verhoudingsgewijs hoge heffing re bepalen, toch een substantieel gedragseffect worden bereikt.MILIEUBELEID