Milieubeleid - Oapen

3. kenmerken die de weerstand en de kosten van de doelgroep bepalen. Deze weerstandwordt, behalve door het niveau van de kosten (op te vatten als welvaartsverliezenin brede zin, namelijk zoals gedefinieerd in hoofdstuk 2) die uitgedragsverandering voortvloeien, bepaald door kostenverschillen daarvantussen de leden van de doelgroep, door technologische mogelijkheden en doorde doeleinden van de doelgroep.Naast de genoemde kenmerken zijn er enkele specifieke omstandigheden die,ongeacht de overige situatiekenmerken, leiden tot een keuze voor Ben instrumenttype.Deze specifieke omstandigheden worden in 4.3.2 behandeld. De driegenoemde typen kenmerken komen achtereenvolgens aan de orde in de subparagrafen4.3.3 tot en met 4.3.5. Aan de hand van voorbeelden zal blijken dathet om relevante kenmerken van milieubeleidssituaties gaat. Ook bij degenoemde voorbeelden dient echter te worden onderkend dat milieusituatiessteeds verschillende kenmerken hebben, zodat de voorbeelden altijd complexerzijn dan het beschouwde kenmerk. Beleidsmogelijkheden die worden genoemd,dienen dan ook niet te worden opgevat als aanbevelingen maar als illustraties.4.3.2 Specifieke kenmerkenAard van de effectenSommige activiteiten leiden tot zeer ernstige effecten voor de gezondheid, in devorm van doses van bepaalde stoffen die (bijv. op basis van LD50 normen)onaanvaardbaar te achten zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan het gebruikvan bepaalde kankerverwekkende vormen van asbest. Het behoeft nauwelijksbetoog dat in dergelijke gevallen directe regulering in de vorm van een verbodhet meest geschikte instrument is. Een adequaat gehandhaafd verbod vormtimmers het enige instrument dat zekerheid kan bieden omtrent het resultaat.Milieubeleidssituaties waarvoor binnen enkele dagen, weken of maanden eenoplossing bereikt moet zijn, vereisen instrumenten die op een even kortetermijn in werking kunnen treden. Voor dergelijke problemen is directe regulering,in de vorm van bijzondere bevoegdheden onder bepaalde omstandigheden,het meest voor de hand liggende instrument. Voorzover een wettelijkebasis hiervoor in specifieke gevallen ontbreekt, kunnen ook tijdelijke afspraken(noodconvenanten) een nuttig instrument vormen.Grote risico's en -0nzekerhedenIn hoofdstuk 1 is reeds het belang van risico's en onzekerheden bij het formulerenvan (duurzaamheids)doelstellingen onderstreept. Echter, ook bij hetkiezen van instrumenten kunnen deze factoren een rol spelen. In gevallenwaarin het onverhoopt niet bereiken van de gestelde normen tot grote risico'sof zeer onzekere situaties leidt, is het van belang instrumenten te kiezen dieeen maximale kans op het bereiken van de doelstelling bieden. Het criteriummilieu-effectiviteit is in deze gevallen dominant ten opzichte van de criteriaeconomische efficientie en legitimiteit. Als voorbeeld kan kernafval wordengenoemd. Ook in deze gevallen zijn strikt gehandhaafde vormen van directeregulering het meest aangewezen instrument.Daartegenover staan gevallen waarin weliswaar (duurzaamheids)doelstellingenzijn geformuleerd, maar desondanks slechts beperkte kennis bestaatomtrent het draagvermogen van het milieu en de gevolgen van overschrijdingvan die doelstellingen, terwijl het realiseren daarvan ingrijpende maatschappelijkegevolgen kan hebben. In die gevallen zullen de legitimiteit en de economischeefficientie bij de keuze van instrumenten een groter gewicht kunnenkrijgen. Ti denken valt bijvoorbeeld aan het terugdringen van de mobiliteits-