Het zal je buurman maar zijn!

Het zal je buurman maar zijn!Emissies van kleine bedrijven engezondheidsklachten in de nabijeomgevingD.H.J. (Rik) van de Weerdt, arts/toxicoloogMedisch milieukundigeTeam Milieu & GezondheidGGD Hulpverlening Gelderland Midden

Huidige betrokkenheid GGD’en inRegio Oost t.a.v. puntbronnen• 2 x ijzergieterij: tox, geur, stofhinder• IJzergieterij: LF-EMV• Industrieterrein Hengelo-Zuid: tox, geur,stofhinder, geluidhinder, EV• Asfaltcentrale: tox, geur, geluidhinder• Industrieterrein Looveer: tox, stofhinder• Mega stallen: geur, stof, microbiologisch• RWZI: microbiologisch

Blootstelling?Toxische stoffenGeurhinderGeluidhinderklachtenExterne veiligheidGrof stofhinder

Een wereld van verschil?GezondheidseffectenBelevingWettelijk kader

Risicobeoordeling (luvo)BRONidentificatieUITSTOOTmeten, schattenVERSPREIDINGmodellerenBLOOTSTELLINGmonitoring, biomarkersEFFECTklinisch onderzoek, biomarkers

Casus• Metaalbedrijf met discontinue emissie van eenmengsel VOS• Geurhinder en irritatieve klachten van de slijmvliezenvan ogen en luchtwegen van enkele omwonenden bijgebruik van de “paardenbak” op < 20 meter afstandvan het bedrijf• Woningen < 100 meter• Juridische procedure aangespannen dooromwonenden tegen het bedrijf i.v.m.gezondheidsklachten• Actoren: bedrijf, gemeente, omwonenden, GGD,VROM-inspectie, Raad van State, Lucas Reijnders

Situatie (foto)

Situatie (tekening)

Vraag van gemeente aanGGD• Kunnen er metingen uitgevoerd wordenom inzicht te krijgen in dedaadwerkelijke blootstelling?• Op welke wijze moet er dan gemetenworden?

Aanpak GGD (1)• Voorstel voor ronde tafelgesprek metbewoners, gemeente, GGD en bedrijf(eventueel VROM-Inspectie)• Doelen:– Probleemverheldering– Gedragen plan van aanpak– Communicatie• Resultaat: gemeente weigert; vindt vraag aanGGD duidelijk genoeg

Aanpak GGD (2)Desktop onderzoek door GGD:• In kaart brengen verspreiding van luvo(voor lange termijn en korte termijnblootstelling) voor mengsel VOS• Gezondheidskundig toetsingskaderaangeven voor blootstelling aanmengsel VOS• Op grond van resultaten meetadvies

Verspreiding met eerstebeoordelingsmethode IPPC• Integrated Pollution and PreventionControl• Onderdeel Wet milieubeheer• Vergunningplichtige bedrijven• Gebruik van Best Beschikbare Technieken(BBT)• “Eerste beoordelingsmethode”: RIVM,2008 >> GES 2008

IPPC methodiek (GES)1. Bepaal/schat de emissiefactor t.o.v. destandaardemissie (= 1 kg/uur)2. Kies voor jaargemiddelde of 98-percentielwaarde als uitkomst3. Kies de juiste tabel aan de hand vanemissiehoogte en emissietemperatuur4. Bepaal de immissieconcentratie op degewenste afstand

Tabel IPPC (GES)Jaargemiddelde immissieconcentraties voor verschillende schoorsteenhoogten (H), temperatuur en afstandStandaardemissie: 1 kg/uur (0,278 g/s)Temperatuur: 285 K(12°C)HJaargemiddelde concentratie μg/m 3 op afstand (m)(m) 50 70 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 1000 1250 1500 2000 2500 30005 47,66 41,01 29,06 13,05 8,180 5,520 4,050 2,510 1,745 1,295 1,003 0,818 0,688 0,587 0,425 0,325 0,225 0,164 0,12810 6,840 11,53 10,20 7,060 5,105 3,835 2,975 1,965 1,408 1,070 0,843 0,690 0,580 0,495 0,354 0,275 0,182 0,130 0,10715 0,891 2,240 2,693 2,972 2,535 2,145 1,816 1,358 1,063 0,860 0,714 0,604 0,522 0,456 0,342 0,275 0,186 0,138 0,10920 0,217 0,565 0,920 1,299 1,255 1.146 1,010 0,795 0,650 0,548 0,474 0,418 0,375 0,338 0,264 0,235 0,172 0,135 0,11125 0,085 0,220 0,395 0,635 0,708 0,698 0,633 0,524 0,429 0,358 0,307 0,268 0,239 0,215 0,175 0,147 0,114 0,093 0,07930 0,041 0,112 0,200 0,355 0,416 0,447 0,432 0,377 0,318 0,268 0,230 0,148 0,135 0,119 0,125 0,104 0,078 0,063 0,05450 0,005 0,015 0,035 0,066 0,086 0,103 0,114 0,121 0,118 0,110 0,102 0,093 0,085 0,079 0,065 0,055 0,041 0,033 0,027Temperatuur: 323 K (50°C)HJaargemiddelde concentratie μg/m 3 op afstand (m)(m) 50 70 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 1000 1250 1500 2000 2500 30005 0,489 1,754 1,914 1,970 1,610 1.315 1,078 0,765 0,577 0,454 0,369 0,310 0,268 0,233 0,175 0,140 0,098 0,075 0,06010 0,076 0,516 0,865 1,229 1,143 1,005 0,860 0,637 0,493 0,394 0,324 0,274 0,232 0,207 0,157 0,125 0,090 0,068 0,05515 0,016 0,097 0,320 0,645 0,717 0,695 0,635 0,500 0,397 0,323 0,268 0,230 0,200 0,175 0,139 0,108 0,078 0,060 0,04920 0,016 0,037 0,140 0,318 0,430 0,462 0,452 0,385 0,318 0,265 0,224 0,193 0,168 0,148 0,114 0,093 0,066 0,052 0,04325 0,011 0,023 0,070 0,160 0,253 0,300 0,314 0,292 0,253 0,218 0,188 0,163 0,144 0,128 0,098 0,080 0,058 0,045 0,03730 0,007 0,016 0,040 0,090 0,154 0,195 0,217 0,218 0,199 0,177 0,155 0,138 0,124 0,110 0,087 0,070 0,050 0,039 0,03250 0,001 0,004 0,011 0,024 0,037 0,052 0,065 0,080 0,084 0,082 0,077 0,071 0,066 0,061 0,050 0,042 0,031 0,024 0,020Temperatuur: 373 K (100°C)HJaargemiddelde concentratie μg/m 3 op afstand (m)(m) 50 70 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 1000 1250 1500 2000 2500 30005 0,100 0,489 0,720 0,947 0,897 0,804 0,697 0,525 0,410 0,328 0,269 0,225 0,195 0,169 0,127 0,112 0,071 0,055 0,04410 0,007 0,117 0,320 0,573 0,630 0,615 0,560 0,450 0,354 0,288 0,240 0,244 0,172 0,154 0,116 0,093 0,066 0,051 0,04115 0,003 0,015 0,118 0,294 0,395 0,425 0,415 0,355 0,295 0,245 0,207 0,177 0,155 0,137 0,104 0,084 0,059 0,045 0,03720 0,007 0,012 0,055 0,143 0,235 0,282 0,295 0,274 0,238 0,205 0,177 0,154 0,135 0,118 0,092 0,074 0,053 0,041 0,03325 0,005 0,009 0,028 0,073 0,140 0,183 0,206 0,208 0,191 0,168 0,148 0,132 0,118 0,104 0,082 0,067 0,048 0,037 0,03030 0,003 0,007 0,017 0,043 0,086 0,121 0,143 0,156 0,15 0,138 0,124 0,110 0,100 0,091 0,072 0,059 0,043 0,034 0,02750 0,001 0,002 0,006 0,014 0,022 0,033 0,044 0,060 0,065 0,065 0,063 0,059 0,055 0,051 0,043 0,036 0,027 0,021 0,017

Verspreiding (conform SRM3)Nieuw Nationaal Model (NNM):• Gebouwinvloed• Bronsterkte = maximale verwerkingscapaciteit/uur(geen emissiemetingen)• Bronsterkte continu tijdens werkdagen• Klimatologie Eindhoven

InputEmissie: VOSEmissiehoogte: 9 mHoogte gebouw: 8 mEmissie: 3,7E-4 kg/m³Afgassnelheid: 10 m/sDiam. Pijp: 0,5 mT rookgassen : 293°KEmissietijd: werkdagenMeteo: 5 jaar, Eindhoven

Output• Totaal VOS als:– Jaargemiddelde concentratie– P99,5 (40 uur/jaar)– P99,9 (8 uur/jaar)– Maximale concentratie in 5 jaar• Knelpunt: welk tijdvenster voor kortetermijn blootstelling? >> afhankelijk vangezondheidskundige toetsingskader

Gezondheidskundigetoetsingskader• Combitox benadering i.v.m. VOSmengsel• 4 types combinatiewerking (GR, 2002*):– Overeenkomstige werking met en zonderinteractie– Verschillende werking met en zonderinteractie* Gezondheidsraad. Blootstelling aan combinaties van stoffen: een systematiek voor het beoordelenvan gezondheidsrisico's. Den Haag: Gezondheidsraad, 2002; publicatie nr 2002/05. ISBN 90-​5549-​430-​5

VOS-mengsel• Bestanddelen: %– Xylenen 25– Ethylbenzeen 10– Cyclohexanon 10– 1-methoxy-2-propanol 10– 2-methoxy-1-methylethylacetaat 2,5– Naphta/petroleum (white spirit) 25• Totaal: 87,5

Jaargemiddelde toetsing• Verschillende systemische werking• Geen interactie• GR:– Toets aan gezondheidskundigeadvieswaarde van afzonderlijke stoffen– Gehele VOS-mengsel getoetst aancomponent met laagstegezondheidskundige advieswaarde

Korte termijn gemiddeldetoetsing (methode 1)1. Overeenkomstige lokale werking zonderinteractie– Principe van dosis-additie– Toepassing van Hazard-index (HI)Hazard-index = C 1/T 1+ C 2/T 2+ C n/T nC 1,2,.., n= blootstellingsconcentratie van stof1,2,…,nT 1,2,.., n= toxicologische toetsingswaarde voor eenspecifiek effect van stof 1,2,…,n

Korte termijn gemiddeldetoetsing (methode 1)• Knelpunt HI: Humane toetsingswaardevoor specifiek lokaal effect per stof– Via RIVM: LOAEL– UF = 5 voor LOAEL naar NOEL– UF = 10 voor verschillen in individuelegevoeligheid

Korte termijn gemiddeldetoetsing (methode 2)2. Toetsingswaarde voor VOS-mengsels:– Chemo-sensorische prikkelingslijmvliezen t.g.v. VOS uitbouwmaterialen in binnenmilieu (GR,2000)– Gebaseerd op experimenten metvrijwilligers in klimaatkamers enkantoorsituaties– “Advieswaarde” = 200 – 1000 µg/m³– Mengselsamenstelling?

Jaargemiddelde toetsingToetsing:TCLcyclohexanon= 136 µg/m³

Korte termijn gemiddelde concentratie40 uur/jaar 8 uur/jaar

Resultaten korte termijntoetsing1. Advieswaarde bimi bouwmaterialen (200 µg/m³):Overschrijding gemiddeld 1,5% van de tijd opjaarbasis2. Via HI (op basis van maximale concentratie):VOSAandeel VOSmengselToetsingswaardeirritatief (mg/m³)HQ2004HQ2001Xylenen 0,3125 20 0,06 0,17Ethylbenzeen 0,125 8,6 0,06 0,16Cyclohexanon 0,125 6,0 0,08 0,231-Methoxy-2-7,4propanol 0,125Naphta/petroleum(white spirit) 0,31250,06 0,196,00,20 0,57Hazard-index (HI) 0,46 1,32

Conclusies en advies• Jaargemiddelde immissie 1 (maximale imm.conc.)– “bimi-advieswaarde” : overschrijding in 1,5% vande tijd op jaarbasis• Metingen van korte termijnimmissieconcentraties alleen zinvol indienconsensus over toetsingskader• Overleg gemeente, GGD, VROM-inspectie,omwonenden (+ adviseur) en bedrijf

Resultaat• Conclusie gemeente: weinig aan de hand• Geen reden voor nader overleg• GGD aangedrongen op emissiemetingen• VROM-Inspectie ingeschakeld• Emissiemetingen uiteindelijk niet uitgevoerddoor onwil bij gemeente en bedrijf• Conclusie GGD: risicocommunicatie mislukt

Vragen?