Gezondheid in kaart - GGD Rotterdam-Rijnmond

Overgewicht is inRotterdam een hardnekkigen groot probleem.Een brede aanpak vanvoeding en beweeggedragis nodig.Kernboodschap›Overgewicht is in Rotterdam een omvangrijk probleem. In Rotterdam komt overgewichtmeer voor dan gemiddeld in de G4: in 2008 had 34% van de inwoners van Rotterdamvan 16 jaar en ouder matig overgewicht en 14% obesitas (31% en 12% in de G4). Dit isevenveel als in 2005. Een geschikt landelijk vergelijkingscijfer ontbreekt.Ook onder de Rotterdamse jeugd komt overgewicht veel voor. In Rotterdam heeft 10% vande 2-jarigen matig overgewicht en 2% obesitas. Van de 10- en 11-jarigen heeft 21% matigovergewicht en 7% obesitas. Geschikte landelijke vergelijkingscijfers ontbreken.Overgewicht hangt voor een deel samen met bewegen. Van de Rotterdamse kinderen van5 en 6 jaar sport 39% tenminste twee dagen per week buiten schooltijd. Van de 12- en 13-jarigen is dit 77%.Van de inwoners van Rotterdam van 16 jaar en ouder voldoet 43% niet aan de NederlandseNorm Gezond Bewegen (zie Defi nities). Dit is hoger dan het gemiddelde in de G4, dat 40% is.Ook hier zijn geen geschikte landelijke vergelijkingscijfers beschikbaar.onvruchtbaarheid vaker voor (Visscher & Schoemaker, 2008). De belangrijkste oorzaak vanovergewicht is een disbalans tussen energie-inname en energieverbruik. Daarnaast houdtovergewicht verband met het optreden van psychosociale problemen en een relatief grootverlies aan kwaliteit van leven (Voedingscentrum, 2008). Een kind met (ernstig) overgewichtkan gemakkelijk doelwit worden van pesterijen, een negatief zelfbeeld ontwikkelen en in eensociaal isolement raken.De aanpak van overgewicht vraagt om een brede benadering van voeding- en beweeggedrag,die bestaat uit verschillende elementen die in samenhang worden uitgevoerd:• Individuele en groepsgerichte voorlichting en advies, bijvoorbeeld door een diëtist.• Het beschikbaar stellen van voorzieningen op het gebied van sport en bewegen en hetbevorderen van het gebruik daarvan. Binnen de (deel)gemeente, op de werkplek en inscholen.• Het zodanig inrichten van de omgeving, dat burgers veilig kunnen bewegen, spelen ensporten en een wandeling of fi etstocht aantrekkelijk is.• Het zodanig inrichten van de omgeving, dat keuze voor gezonde voeding een gemakkelijkekeuze is: gezonde voeding in automaten, voorlichting over en promotie van gezondevoeding in de lokale supermarkten.Investeren in beweegactiviteiten is niet alleen van belang met het oog op overgewicht, maarkan ook een bijdrage leveren aan de bestrijding van eenzaamheid en depressiviteit.Een voorbeeld van een aanpak waarin verschillende elementen worden gecombineerdis het programma ‘Van Klacht naar Kracht’, dat partijen in zorg en welzijn in een aantaldeelgemeenten in Rotterdam onder regie van de GGD uitvoeren. Dit is opgezet voor mensendie van hun huisarts een dringend leefstijladvies hebben gekregen, omdat ze (vooral doorovergewicht) hard op weg zijn een aandoening als diabetes te ontwikkelen. In het programmaworden een persoonlijke leefstijladviseur en een activiteitenprogramma op maat aangeboden.Voor de jeugd kent Rotterdam het actieprogramma ‘Voeding en beweging’. Een belangrijkonderdeel daarvan is het project ‘Lekker fi t’ op scholen. Hierin worden voorlichting,beweegactiviteiten en een gezond aanbod in de schoolkantine gecombineerd.Recent onderzoek toont aan dat de beweegprogramma’s ‘COACH-methode’, ‘Jump-in’ en‘Revalidatie, Sport en Bewegen’ signifi cant positieve effecten hebben op het beweeggedragvan de deelnemers en daarnaast ook praktisch goed uitvoerbaar zijn (Leemrijse et al., 2009).Overgewicht, met name ernstig overgewicht (obesitas), hangt samen met meerderechronische ziekten, zoals diabetes mellitus type 2 (suikerziekte), hoge bloeddruk en hart- envaatziekten. Ook hebben mensen met (ernstig) overgewicht vaker verschillende vormen vankanker, aandoeningen aan het bewegingsapparaat (artrose) en de ademhalingsorganen.Bovendien komen bij vrouwen met (ernstig) overgewicht menstruatiestoornissen en20 21