Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

More documents

Recommendations

Info

DE HERVORMINGEN VAN DEBELGISCHE VERZORGINGSSTAAT:EEN KRONIEKDOORKOEN VLEMINCKXAdviseur-generaal, FOD Sociale Zekerheid1. INLEIDINGDe Belgische verzorgingsstaat wordt doorgaans ondergebracht bij de “continentale”of “conservatieve” verzorgingsstaten (Esping-Andersen, 1990). Zoals in vele andereWest-Europese landen dateren de voornaamste kentrekken van de Belgische verzorgingsstaatvan na de Tweede Wereldoorlog. Ze werden grotendeels bepaald doorvertegenwoordigers van de belangrijkste werkgevers- en werknemersorganisatiesdie tijdens de Duitse bezetting clandestien en informeel (1) met elkaar onderhandelden.De onderhandelingen van dit zogenaamde “werkgevers- en werknemerscomité” (2)moesten de industriële betrekkingen en het sociale beleid in België na de oorlogrationaliseren en verbeteren. De leden hadden dan wel geen formeel mandaat, zewaren gemotiveerd door de gedeelde ervaring van de economische crisis van dejaren dertig en in zekere mate ook door een vrees voor maatschappelijke instabiliteitna de oorlog. Maar wat hen bovenal dreef, was een vast vertrouwen dat dewerkgevers- en werknemersorganisaties erin zouden slagen om de Belgische economiete beheren in het belang van de bevolking. Nog vóór het einde van de oorlogstelden de onderhandelaars een “ontwerpovereenkomst over maatschappelijke solidariteit”op. De overeenkomst werd vrijwel onmiddellijk geformaliseerd en door dedaaropvolgende regeringen in sneltempo in wetten en voorschriften gegoten (3).(1) De deelnemers aan de discussie werden niet formeel door hun organisaties afgevaardigd, watvooral te wijten is aan het feit dat België in die tijd bezet gebied was. Om die reden spraken de deelnemersop het einde van deze gesprekken uitdrukkelijk van een “ontwerpovereenkomst”. Na debevrijding moesten heel wat leden nog de goedkeuring van hun organisatie krijgen en dat wasbepaald niet vanzelfsprekend.(2) Naam die pas veel later werd gegeven.(3) Op 28 december 1944, tijdens het Ardennenoffensief, werd reeds de Besluitwet en een Rapportaan de Regent getekend door de nieuwe Minister van Arbeid en Sociale Voorzorg in de regering-PierlotVI, Achille Van Acker.403
BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011Deze overeenkomst legde ontegenzeglijk de grondvesten voor de Belgische verzorgingsstaatzoals we die ook nu nog kennen. Het feit dat dit belangrijke basisdocumentvoornamelijk het werk was van vertegenwoordigers van de belangrijkstewerkgevers- en werknemersorganisaties, met een beperkte tussenkomst van deregering, is niet onbelangrijk voor al wie de ontwikkeling van de Belgische verzorgingsstaattot op heden beter wenst te begrijpen. Dit draagvlak gaf de Belgische verzorgingsstaatzonder twijfel een brede maatschappelijke legitimiteit en stabiliteit,maar maakte ook dat haar ontwikkeling voor een groot stuk afhankelijk was van het“klimaat” van de industriële betrekkingen. Dit verhaal vormt impliciet de rode draadvan dit artikel.Net als de andere artikels in dit bijzondere nummer, beschrijft dit artikel de ontwikkelingvan de voornaamste kentrekken van de Belgische verzorgingsstaat in diversefases. In die zin is het artikel eerder een kroniek, al worden de feiten niet eenvoudigopgelijst maar selectief toegelicht en geduid. In deel een wordt de ontwikkeling vande Belgische verzorgingsstaat tot in 1980 beschreven; dan volgen in delen drie tot enmet vijf een beschrijving en analyse van de verschillende pogingen die tussen 1980en 2005 werden ondernomen om te hervormen. Deel 6 bevat een algemene beoordelingvan de evolutie van de Belgische verzorgingsstaat in de periode 1945-2005.2. BASISKENMERKENDe auteurs van de ontwerpovereenkomst beschouwden hun ontwerp als een“authentiek Belgisch model” (Fuss, 1958). Ze distantieerden zich uitdrukkelijk vanhet Britse, “beveridgeaanse” (4) model, dat ze “staats” noemden, en beklemtoondendat hun model verankerd zat in de vooroorlogse Belgische traditie, gekenmerkt doorde centrale rol van de sociale organisaties, zoals de vakbonden en de mutualiteiten.Deze sociale organisaties waren georganiseerd volgens de politiek-confessionele segmentenvan de Belgische samenleving in die tijd, een sociaal kenmerk dat later ‘verzuiling’zou worden genoemd (o.m. de Voogd, 2004). De voorstellen in de ontwerpovereenkomstrationaliseerden deze traditie en onderbouwden vooral ook de organisatorischebasis ervan. De ontwerpovereenkomst beperkte zich dan ook niet toteen ontwerp van het naoorlogse socialezekerheidssysteem, maar pleitte in de eersteplaats voor een wettelijk ingestelde socialemarkteconomie die het fundament zouvormen waarop de Belgische verzorgingsstaat zou worden gebouwd.(4) Deze Engelse sociaalliberale econoom was voorzitter van de naar hem genoemde commissie, dievoor het naoorlogse Groot-Brittannië een rationeler sociaal beleid moest voorbereiden; hij stelde eenuniversele verzekering voor, die de volledige bevolking tegen sociale risico’s zou beschermen. Het stelselzou in de eerste plaats door belastinginkomsten van de volledige bevolking worden gefinancierd.404
Page 1:
33e trimester201153e jaargang33e tr
Page 4:
INHOUDPROGRESSIEVE DUALISERING VAN
Page 7 and 8:
BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE Z
Page 9 and 10:
Page 12 and 13:
PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BIS
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
DE HERVORMINGEN VAN DEVERZORGINGSST
Page 30 and 31:
DE HERVORMINGEN VAN DE VERZORGINGSS
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45: DE HERVORMINGEN VAN DE VERZORGINGSS
Page 62: DE HERVORMINGEN VAN DE VERZORGINGSS
Page 65 and 66: BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE Z
Page 93: BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE Z
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 200 and 201:
DE INVLOED VAN DE EUROPESE INTEGRAT
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230:
Page 233:
REDACTIERAADVOORZITTERJos BERGHMAN,
show all

Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?