Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VAN SOCIALE BESCHERMINGZwitserland – zie Palier, 2010). Uiteraard betwisten we de nationale eigenhedenniet. Met dit werk willen we de voornaamste gemeenschappelijke kenmerken vande hervormingen van de bismarckiaanse sociale bescherming schetsen.De eerste reacties op de crisis van de jaren zeventig (beleid waarbij minder productieveen oudere loontrekkenden uit de arbeidsmarkt worden teruggetrokken,stijging van de sociale bijdragen) worden sterk bepaald door de institutionele logicavan de bismarckiaanse stelsels zelf. De strekking van de hervormingen veranderdeechter geleidelijk aan, door een opeenvolging van maatregelen die steunen op ofbepaald worden door de gevolgen van de voorafgaande hervormingen. Als weinzicht willen verwerven in de recentste structurele hervormingen en het algemeneproces volgens hetwelk de sociale bescherming in Continentaal Europa werdomgevormd, kunnen we een hervorming niet analyseren zonder ook naar hetgehele hervormingsproces te kijken. Dit hervormingsproces, hier het “hervormingstraject”genoemd, bestaat uit verschillende fasen die elk door een overheersendtype van beleidswijziging worden gekenmerkt. Vier hoofdfasen kunnen in het typischehervormingstraject van de bismarckiaanse stelsels voor sociale beschermingworden onderscheiden. Hierna nemen we de voornaamste kenmerken van deze vierfasen onder de loep. Bij wijze van conclusie bekijken we nogmaals wat de bismarckiaansestelsels voor sociale bescherming door de hervormingen zijn geworden enwelke impact de veranderingen op de Europese samenlevingen hadden.1. DE INDUSTRIE REDDEN!Voor de meeste landen van Continentaal Europa kwam het er op het einde van dejaren zeventig en in het begin van de jaren tachtig vooral op aan om de (industriële)grondvesten van hun economisch en sociaal systeem te redden. De desindustrialiseringtrof in hoofdzaak de oude industrielanden (of regio’s), zoals Duitsland, Frankrijk,België, Noord-Italië en Oostenrijk, en het sociale model dat ermee wordt geassocieerd.Naarmate de internationale concurrentie, met name in de be- en verwerkendeindustrie, toeneemt, wilden de meeste landen van het Europese continentgeen afstand doen van hun industrie ten gunste van de dienstensector (zoals hetVerenigd Koninkrijk grosso modo heeft gedaan, althans in zijn macro-economischebeleid). De meeste landen wilden evenmin een aanzet geven tot of investeren invernieuwing en nieuwe industrieën (zoals Californië en de Scandinavische landendeden). Om hun traditionele activiteiten zo veel mogelijk te verdedigen en tebehouden, hebben ze in tegendeel besloten om te kiezen voor een strategie vanhyperproductiviteit. Enerzijds hield dat in dat in de kern van de industriële activiteitentewerkgestelde personen beter werden beschermd en productiever werdengemaakt; anderzijds werden minder productieve werknemers en minder rendabeleactiviteiten aan de kant geschoven door toedoen van brugpensioen en outsourcingvan talloze activiteiten (in hoofdzaak de minder goed aangeschreven diensten) dievoordien in de industriële ondernemingen zelf werden gerealiseerd, (Palier, Thelen,2010). In de loop van de jaren tachtig ging het aantal gerechtigden op werkloosheids-317