Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011Wat de moeilijkheden in Frankrijk veroorzaakt, lijken wel de intrinsieke kenmerkenvan het systeem zelf te zijn (contributieve uitkeringen gefinancierd door sociale bijdragen,beheerd door de sociale partners). Alle pijlers van het naoorlogse compromiswerden ondergraven: de werknemers beschermen draagt niet langer bij totsociale integratie, maar leidt tot sociale uitsluiting van diegenen die van de arbeidsmarktzijn uitgesloten; het systeem draagt niet langer bij tot de economische groei,maar hindert deze door zijn financieringsmechanismen; de sociale democratie stutniet langer de sociale vrede, maar loopt uit op manifestaties en impasses. Dezenieuwe analyses vormden tijdens de jaren negentig de basis voor een wijziging inhet politieke discours en op de agenda van alle regeringen: de regering komt nietlanger tussen met de bedoeling de sociale zekerheid te redden, dan wel om ze omte vormen. Dit was mogelijk dankzij verschillende institutionele hervormingen diein de analyses van de hervormingen van de sociale zekerheid doorgaans werdengenegeerd omdat maar al te vaak de klemtoon werd gelegd op de inkrimping van deuitgaven voor sociale zekerheid. Het gaat om incrementele hervormingen die totdoel hebben het algemene kader van de sociale zekerheid te wijzigen, maar in hetbegin vaak te marginaal zijn (Bonoli, Palier, 1998). Naarmate ze verder wordenontwikkeld, wordt het belang ervan duidelijker zichtbaar.3.3.1. De sociale crisis van de Franse verzorgingsstaatSinds het einde van de jaren 1970 is de werkloosheid in Frankrijk aanzienlijk gestegen,namelijk van 4,1% van de actieve bevolking in 1974 tot 10,5% in 1987, om naarhet einde van de jaren 1980 toe lichtjes te dalen en dan weer te stijgen, tot 12,5% in1997 (het cijfer fluctueert sindsdien nog, maar meestal gaat het in dalende lijn). Ookde langdurige werkloosheid is toegenomen: in 1974 was 16,9% van de werklozenmeer dan één jaar werkloos, 2,5% al meer dan twee jaar. Deze cijfers stegen sinds1985 tot 42,7% en 21,0%. De gemiddelde duur van de werkloosheid bedroeg 7,6maanden in 1974, 15 maanden in 1985 en 16 maanden in 1998 (L’Etat de la France,2000). De stijging van de langdurige werkloosheid heeft bijgedragen tot de idee datFrankrijk in sterke mate met structurele werkloosheid kampte.Het socialeverzekeringsstelsel dat in 1945 werd gecreëerd, was niet bedoeld om hethoofd te bieden aan werkloosheid op grote schaal. Dit in hoofdzaak contributievesysteem is niet in staat om zich te bekommeren over diegenen die nooit hebbengewerkt (jongeren) of die voor lange tijd van de arbeidsmarkt afwezig waren (langdurigwerklozen), omdat zij geen socialezekerheidsbijdragen hebben betaald of zeniet langer betalen. Door de hervorming van de werkloosheidsverzekering in 1992hadden steeds meer werklozen bovendien geen recht meer op een werkloosheidsuitkering.Het aantal “uitgesloten personen” bleef in de loop van de jaren 1980maar stijgen en wel in die mate dat het een van de dringendste sociale thema’swerd. In de jaren 1980 stelden de media en groeperingen uit de burgermaatschappijhet onvermogen van de socialistische regering om de nieuwe sociale problemenop te lossen, aan de kaak en ze vestigden de aandacht op de “nieuwe armoede”. Vol-384