Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 20112008 toen de bijdrage voor de werkloosheidsverzekering werd verlaagd en die voorde blijvendezorgverzekering werd verhoogd). Evenzo zijn de belastingsubsidiesvoor socialeverzekeringsstelsels niet stabiel, zelfs als ze ogenschijnlijk op regels zijngebaseerd. Ze variëren naargelang van de restricties van de federale begroting en dedruk op (of kans voor) het respectieve stelsel om zijn bijdragevoet te wijzigen.Ook het recht op uitkeringen is gewijzigd. Hoewel behoefte en burgerschap als criteriavoor het recht op uitkeringen nu meer gewicht in de schaal leggen, kan geenwelomlijnde tendens worden waargenomen als zouden de op uitkeringengebaseerde rechten steeds minder overheersen. De dekking is daarentegen welalgemener geworden. Zoals we reeds eerder aanhaalden, omvatte de blijvendezorgverzekeringvanaf het begin verplicht alle mensen die een dekking hadden vande ziekteverzekering. Na de recentste hervorming van de gezondheidszorg (in 2007)moeten alle niet-verzekerden aansluiten, ofwel bij het wettelijke stelsel, ofwel bijeen privéziekteverzekering (naargelang van de individuele omstandigheden). Bovendienwerd gedebatteerd over een verplichte pensioenvoorziening voor alle zelfstandigendie nog niet verplicht zijn om bij een openbaar of bijzonder privéstelselaan te sluiten, maar tot een conclusie is het nog niet gekomen (Sachverständigenrat,pp. 263-275, 2006). Tot slot werden door de invoering van ALG II alle gerechtigdenlid van de gezondheidszorg-, blijvendezorg- en pensioenstelsels, omdat uit de federaleschatkist in hun naam bijdragen worden betaald. Een voldoende hooginkomen door tewerkstelling vooraleer het kind wordt geboren, en niet het betalenvan bijdragen, vormt een noodzakelijke voorwaarde om een inkomensafhankelijkeen door de belasting gefinancierde ouderschapsverlofuitkering die hoger ligt dan hetminimumbedrag van 300 EUR per maand. Daardoor wordt dit type van uitkeringeneen enigszins vreemd element in een stelsel dat anders op het burgerschaps-principeis gebaseerd en waarin het gezinsbeleid forfaitaire uitkeringen (en diensten) verstrekt.Ook op dit vlak zien we dat het recht op uitkeringen erop vooruitgaat: onbetaaldearbeid in het gezin – kinderen opvoeden of zorgen voor kwetsbare personen –werd erkend als zijnde gelijkwaardig met betaalde arbeid. Het verhoogt de pensioenrechtenvoor vrouwen en biedt ook een aantal voordelen met betrekking tot het inaanmerking komen voor werkloosheidsuitkeringen en arbeidsmarktdiensten.Dat het behoefteprincipe steeds meer aan relevantie wint, heeft te maken metveranderingen in de structuur van de uitkeringen gebaseerd op voorafgaande bijdragebetaling,en moest iemands verworven inkomen veiligstellen. Zoals Bleses enSeeleib-Kaiser (2004, p. 92) terecht opmerken, “is het principe waarbij de overheidde verworven levensstandaard garandeert, aan zijn terugtocht bezig, terwijl hetprincipe waarbij de overheid een bestaansminimum veiligstelt, steeds meer aanbelang wint.” Een dergelijke ontwikkeling, die neerkomt op paradigmatische of“derderangs” veranderingen (Hall, 1993), komt het duidelijkst tot uiting in debescherming van langdurig werklozen en gepensioneerden.358Door de vervanging van de inkomensafhankelijke (en middelengetoetste)werklozensteun door een forfaitaire uitkering (ALG II) waarvoor strengere ont-