Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VAN SOCIALE BESCHERMINGen hun kinderen, door toedoen van het “gezinsloon” en de afgeleide rechten (Esping-Andersen,1996).De verschillende golven van inkrimping van de sociale verzekeringen verhoogdenhet “bijdragevermogen” van de prestaties en de vervangingsratio’s werden naarbeneden toe herzien. In de meeste gevallen zijn minder personen door de socialeverzekeringen gedekt dan in het verleden en een kleiner aandeel van het vroegereloon wordt in de ouderdoms- en werkloosheidsverzekering vervangen. Hoewel sommigerecente hervormingen ernaar streefden om deeltijdse werknemers in destelsels op te nemen (in Nederland, Oostenrijk, Zwitserland en Spanje en gedeeltelijkook in Frankrijk en Duitsland), kunnen de sociale verzekeringen niet langerworden beschouwd als “quasi-universeel” (Leisering, 2009).De doelstelling om de levensstandaard te behouden, is eveneens verdwenen. In demeeste gevallen werden de vervangingsratio’s verlaagd voor de rustpensioenen,zodat de individuen een privéaanvulling nodig hebben om op hun oude dag hun levensstandaardte behouden. De dekking van ziektekosten door de overheid moetgeleidelijk aan worden aangevuld door een privédekking, met name in Frankrijk. Insommige gevallen verdween het gelijkwaardigheids- of evenredigheidsbeginsel vande prestaties zelf (in het geval van de Belgische werkloosheidsverzekering, waar hetniet echt bestaat, maar vooral voor de Duitse, Oostenrijkse, Belgische en Italiaanseouderdomsverzekeringen). Het loonbehoud lijkt niet langer een haalbare doelstellingte zijn voor de bismarckiaanse stelsels voor sociale bescherming, die alsmaarmeer genoegen nemen met het waarborgen van een minimuminkomen.Beetje bij beetje werd de eerste doelstelling, namelijk loonbehoud, vervangen dooreen nieuwe oriëntering naar activering toe en dat op alle domeinen: werkloosheid,actief ouder worden en ondersteuning van de deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt.Deze nieuwe oriëntering naar tewerkstelling was in termen van werkloosheidsgraadrelatief efficiënt, maar niet in termen van kwaliteit van tewerkstelling(Emmenegger, Häusermann, Palier, Seeleib-Kaiser, 2012).Uit de verveelvoudiging van de beleidsinitiatieven en de diversifiëring van de doelstellingenen principes zouden we kunnen afleiden dat de stelsels voor socialebescherming in Continentaal Europa hybridischer zijn geworden, want de kenmerkenvan de andere twee werelden van sociale bescherming (Scandinavische enAngelsaksische) kunnen er nu in worden teruggevonden. Wij menen dat dat niet hetgeval is. De nieuwe stelsels voor sociale bescherming in Continentaal Europa wordenimmers gekenmerkt door een tweeledige structuur, bestaande uit, enerzijds,(alsmaar minder) sociale verzekeringen die alsmaar meer voor “insiders” zijn voorbehouden,en, anderzijds, bijstandsuitkeringen en activeringsmaatregelen gericht opde “outsiders”.329