Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011ductie voort te zetten door middel van een ander mechanisme – alle uitkeringennaar beneden toe nivelleren – dan hetgeen werd gebruikt daar waar deze organisatorischeprikkel ontbreekt.Hoewel de verzorgingsstaten van Continentaal Europa over het algemeen met deidee van politieke stabiliteit worden geassocieerd, bleef een beleidswijziging inzakebescherming tegen werkloosheid nergens afwezig. Ook al blijft de harde kern vande institutionele voorzieningen behoed, de logica en distributieve impact ervan,alsook hun effect op de arbeidsmarkt werden wel op een beslissende manier gewijzigd.Deze verandering bleef in de huidige literatuur vaak onopgemerkt en dat komtwellicht doordat een progressief incrementeel proces werd doorlopen; soms doende eerste veranderingen immers de behoefte aan en hervormingsvoorwaarden voorlatere veranderingen ontstaan. Deze veranderingsstructuur wordt voorgesteld doorde cellen Tijd X tot Tijd X + 3 in figuur 1. Een matige druk om de kosten te drukken,wordt voelbaar en met de tijd komt het tot een reactionaire herijking van de werkloosheidsverzekering,die op haar beurt leidt tot de expansie van het aantalgerechtigden op de steunmaatregelen van het type bijstand. Dit schept een afgebakendeontwikkelingsruimte voor de activeringsmaatregelen, aan de rand van het systeem.Dat op zijn beurt doet de vraag rijzen naar de opsplitsing tussen beschermingvan het inkomen en hulp bij de terugkeer naar de arbeidsmarkt, wat dan weer leidttot beperkte pogingen om integratie administratief te hervormen. Hoe sterk de stijlvan de elders waargenomen of gepromote ‘fundamentele hervormingen’ ook verschilt,het cumulatieve effect van deze ‘waterval van hervormingen’ vormt eenalgemene, vrij veelbetekenende evolutie. Hierdoor lijkt deze te worden geassimileerdmet een type van ‘incrementele verandering met transformerende resultaten’,die Streeck en Thelen (2005) onlangs bovenaan op de agenda voor institutioneleanalyse hebben geplaatst. Het traject van de verandering van het beleid inzakebescherming tegen werkloosheid in Continentaal Europa lijkt in het bijzonder veelte danken te hebben aan de dynamiek van de ‘afwijking’, de ‘drift’ – waar oude,ongewijzigde instellingen tot slot niet meer aan de nieuwe sociale omstandighedenaangepast zijn – en van de ‘sedimentatie’, ‘layering’ – waar de verandering oorspronkelijkin de marge wordt gerealiseerd, als was het om de bestaande voorzieningente verstellen. Uiteindelijk leidt dit tot een globale systeemverandering (ibid.; zieook Hacker, 2004; Palier, 2005).498FIGUUR 1: INCREMENTELE VERANDERINGEN IN HET WERKLOOSHEIDSBELEID IN CONTINENTAALEUROPAKostenbeperkingHerijkingActiveringIntegrerendeadministratieveherstructureringTijd X Tijd X + 1 Tijd X + 2 Tijd X + 3 Tijd X + NMatigMinder matigReactionairSelectiefZwak‘Metapolitiekehervorming’MinderreactionairMinderselectiefMinder zwak