Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011Dit aspect is misschien wel het meest zichtbaar in Frankrijk. Specifieke regeringsmaatregelenten gunste van de werkgelegenheid werden rechtstreeks gericht op diegroepen die uit de werkloosheidsverzekering zijn uitgesloten, en in het bijzonderop de jongeren (Daniel en Tuchszirer, 1996; Enjorlas et al., 2001). Tegelijkertijdwerden de contractuele benaderingen op het vlak van toekenning van de uitkeringenvoor het eerst uitgevoerd, niet in de verzekeringskern van het stelsel voor werkloosheidsuitkeringen,maar wel in de marges van de bijstand, in naam van de strijdtegen sociale uitsluiting. Het duidelijkste voorbeeld is het RMI, dat vanaf het ogenblikdat het in 1988 werd ingevoerd, wordt gelinkt aan de voorwaarde dat, om uitkeringente kunnen ontvangen, de expliciete verplichting (maar voor meer dan dehelft van de gerechtigden niet toegepast) geldt dat sociale of professionele integratiewordt bevorderd in de vorm van een integratiecontract. Pas in 2002, toeneerst het ‘Plan d’Aide au Retour à l’Emploi’ (PARE – Plan voor bijstand bij wedertewerkstelling)voor de gerechtigden op werkloosheidsuitkeringen werd ingevoerden later de gegradueerde sancties op de uitkeringen voor alle werklozen werdenontwikkeld, werd de activeringslogica verder uitgediept.Ook in Duitsland kwam de activering op de politieke agenda toen de lokale overheden,beheerders van de vroegere sociale bijstand (Sozialhilfe), in de jaren tachtigopnieuw vaststelden dat ze aan de gerechtigden tewerkstellingscriteria kondenopleggen (Voges et al., 2001). Hoewel deze maatregel gedeeltelijk pragmatisch was– hij stelde gerechtigden in staat om voor zichzelf rechten te openen op uitkeringengefinancierd door de bijdragen, en de lokale overheden konden de kosten voor degeleverde bijstand overdragen naar het socialeverzekeringsstelsel – wees hij ook opafwijkende houdingen ten overstaan van de gerechtigden op sociale minimumuitkeringen(Annesley, 2002). Dit heeft sindsdien ook een zekere impact gehad op deverzekeringsgerechtigden, bijvoorbeeld met de wet van 1997/98 betreffende de hervormingvan de bevordering van de tewerkstelling, waardoor bij de gerechtigden opeen ALG (Allocation d’Assurance Chômage – werkloosheidsuitkering) de bewijslastvan het zoeken naar werk zwaarder doorweegt en de definitie van behoorlijk werkenigszins wordt versoepeld (Clasen et al., 2006, p. 142). In de loop van de huidigeperiode echter werd de activeringslogica in de eerste plaats versterkt voor de bijstandsgerechtigden.De Hartz-hervormingen breidden het aanbod aan hulp bij hetzoeken naar werk voor langdurig werklozen sterk uit en tegelijkertijd schaften zehet begrip ‘behoorlijk werk’ zelfs af voor werklozen die de nieuwe ALGII ontvingen,met strengere sancties voor wie zich niet hield aan de plicht om werk te zoeken(Ludwig-Mayerhofer, 2005).492Zelfs in België, waar de bijstandsgerechtigden minder dan een tiende van deuitkeringsgerechtigde werklozen uitmaken (de Lathouwer, 2002), gingen de ingrijpendsteactiveringshervormingen over het Bestaansminimumprogramma: in eersteinstantie de invoering van de ‘Integratieovereenkomsten’ voor gerechtigden jongerdan 25 jaar (Lemaigre, 2000, p. 217), en, nog niet zo lang geleden, de transformatievan de voorziening in een nieuwe maatregel, de leefloonuitkering (leefloon)genoemd, waarbij meer de klemtoon wordt gelegd op de maatregelen die de terug-