Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMINGEN VAN DE WERKLOOSHEIDSUITKERING IN CONTINENTAAL EUROPABelgië heeft een ander traject doorlopen. Het land onderscheidt zich door de manierwaarop het stelsel van de werkloosheidsuitkeringen weer in evenwicht werdgebracht om de kosten te drukken. Dat betekent daarom nog niet dat de expansionistischeaspecten van het traject van de Belgische hervorming van het beleid inzakebescherming tegen werkloosheid geen ‘afvloeiing van arbeidskrachten’ beoogde.Integendeel, na de uitbreiding van het brugpensioen en de stelsels van ‘inkomensvervanging’voor oudere werknemers in de jaren tachtig en het begin van de jarennegentig, werd nagenoeg de helft van alle uitgaven voor werkloosheid in Belgiëtoegekend aan ‘activiteiten andere dan werk zoeken’ (Kuipers, 2006, p. 73; deLathouwer, 2002). Ondanks de alsmaar grotere bewustwording van het feit dat dezebenadering onmogelijk blijvend kan worden gesteund (Burnay, 2005), laten deimpasses bij de recente onderhandelingen over een nieuw ‘intergenerationeel contract’(zie Moulaert, 2006) doorschemeren dat een kentering niet zo voor de handliggend zal zijn. Meer bepaald de behandeling die met de ‘reguliere’ werkloosheidsuitkeringenovereenstemt, maakt België zo anders. In plaats van algemeen over teschakelen naar een uitgebreid herverdelingsprincipe, verandert er bijzonder weinigaan de ontvankelijkheidscriteria; hetzelfde geldt voor de onbeperkte duur van dewerkloosheidsuitkeringen – uniek in de ontwikkelde wereld. In overeenstemmingmet dat standpunt heeft het systeem een uitzonderlijk hoge dekkingsgraadbehouden, waardoor in een vergelijkend perspectief slechts in weinig gevallen desociale bijstand wordt aangesproken (De Lathouwer, 2002). In plaats daarvan wordtde druk op de kosten beheerd door geleidelijk aan van de functie inkomensvervangingdoor de werkloosheidsverzekering af te stappen en door de facto de socialemaatregelen te beperken tot een minimum waarmee de basisbehoeften van het individuof het gezin moeten worden gedekt (Faniel, 2007; Marx, 2007, pp. 127-325).Sinds de tweede helft van de jaren tachtig werden de uitkeringen slechts matig verhoogd,waarmee de kloof die hen van de minimumuitkeringen scheidt, mindergroot is geworden. Het gevolg is dat de Belgische werkloosheidsverzekering een systeemis geworden “dat effectief gelijkstaat met een sociaal minimum” (Marx, 2007, p. 122).3.3. SELECTIEVE ACTIVERINGDe activering is in de vier landen op een vergelijkbare manier geëvolueerd. Dit agendapuntwerd in de loop van de jaren negentig en vooral in de jaren 2000 in derecentste hervormingen van het beleid inzake bescherming tegen werkloosheidopgenomen, zij het op een verwrongen manier. De pogingen om het activeringsprincipete veralgemenen, stuitten op heel wat verzet, ook al is dat dan onlangstoch afgezwakt. We stellen niet alleen vast dat er in Continentaal Europa totaal geenactivering is, maar, meer nog, de ontwikkeling ervan is selectief en wordt geconcentreerdop de randgebieden van het stelsel van werkloosheidsuitkeringen en/ofgericht op diegenen die op het vlak van inkomens op geen of bijna geen anderesteun kunnen rekenen.491