Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMINGEN VAN DE WERKLOOSHEIDSUITKERING IN CONTINENTAAL EUROPA3.2. REACTIONAIRE HERIJKINGDeze op het eerste gezicht tegenstrijdige agenda’s voor uitbreiding en inkrimpingwerden met elkaar verzoend door de bijzondere vorm die de herijking van de rechtenop uitkeringen in Continentaal Europa heeft aangenomen. Er zijn wel op verzekeringgerichte systemen die blijkbaar een zeer groot potentieel bieden om de rechtentussen ‘insiders’ en ‘outsiders’ opnieuw met elkaar in evenwicht te brengen (Levy,1999), maar in feite komen de beleidsinitiatieven inzake bescherming tegen werkloosheidin Continentaal Europa neer op een versterking van de rechten van deinsiders en een inkrimping van die van de outsiders. Dit zou reactionaire herijkingkunnen worden genoemd, omdat dat blijkbaar tegen de huidige wijzigingen van dearbeidsmarkt ingaat. Dat gebeurt vaak door toedoen van een versterking van het‘contributieve karakter’ van de werkloosheidsverzekering, dat wil zeggen door eenstrakkere band tussen werkanciënniteit en het bedrag van de gestorte bijdragenenerzijds en de toegang tot en het niveau en de duur van de werkloosheidsuitkeringenanderzijds. De systemen voor werkloosheidsverzekering worden kort gezegdvaak ‘ontdaan’ van het beheer van ‘slechte risico’s’. De concrete analyse van denationale gevallen leert ons dat er wel degelijk een convergentie is naar selectieveinkrimping en reactionaire herijking.Hoewel het zogenaamde ‘gelijkwaardigheidsbeginsel’ – gelijkwaardigheid tussen bijdragenen rechten – stevig in de geschiedenis van het Duitse sociale beleid verankerdis, was het in het begin van de jaren tachtig niet bijzonder vanzelfsprekendin het stelsel van werkloosheidsuitkeringen. Dit veranderde echter in de loop van detweede helft van het decennium, oorspronkelijk op een zeer expansionistischemanier. Achtereenvolgende hervormingen in het midden van de jaren tachtig linktende duur van het recht op werkloosheidsverzekering (ALG) veel strikter aan devroegere bijdragen; daarbij werd de duur voor oudere werknemers, die al veel jarenbijdragen hebben betaald, verlengd van 12 tot 32 maanden (Clasen, 2005, pp. 64-65). De conservatieve regering van die tijd wilde vermijden dat het hogere aantallangdurig werklozen te zwaar zou doorwegen op het door de belastingen gefinancierdebijstandssysteem (ALH). Voor de sociale partners kon de ALG door dehervorming veranderen in een soort van brugpensioen (Trampusch, 2005, pp. 210-211; Reissert, 2004). Sinds het einde van de ‘boom’ die met de hereniging gepaardging, werd het gelijkwaardigheidsbeginsel echter ingeschakeld voor restrictieveredoeleinden. In de loop van de jaren negentig werd de ‘oorspronkelijke ALG’ voordegenen die voordien niet van de ALG genoten, beperkt en vervolgens afgeschaft,waardoor een groter aantal personen genoodzaakt was zich tot de bijstand (Sozialhilfe)te richten. Hoewel de Hartz-hervormingen in het begin van het nieuwe millenniumsystematische besparingen met zich hebben meegebracht, waren de – veruit –ingrijpendste geconcentreerd op diegenen die geen enkel recht hadden op de ALG,vooral dan door de fusie van de ALH en de Sozialhilfe in een nieuwe ALG II, eenprogramma voor wie in staat is om te werken. De Duitse bescherming tegen werkloosheid“blijft een onderscheid aanhouden tussen een kerncliënteel, datwelgestelder is maar steeds kleiner in aantal en voor wie de besparingen relatief489