Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VAN SOCIALE BESCHERMING In Zwitserland wordt het pensioenstelsel bijna volledig door kapitalisatie gefinancierden de privéziekteverzekeringen vormen de kern van het systeem. Tochwerden nog tal van maatregelen genomen om de “outsiders” van de arbeidsmarktbeter te beschermen. Sinds 1995 werden alsmaar meer activeringsmaatregelengoedgekeurd: toegang tot opleiding, beleid inzake de integratie van personen meteen handicap en wijzigingen in het gezinsbeleid om werk en gezinsleven beter opelkaar te kunnen afstemmen (Häusermann, 2010).Behalve deze structurele hervormingen van de sociale verzekeringen worden nogmeer socialebeleidsinitiatieven doorgevoerd (of reeds bestaande beleidsinitiatievenwerden verder uitgebreid).Tegenover de langdurige werkloosheid, de alsmaar precairdere arbeidsplaatsen, desociale uitsluiting en vooral de verminderde dekking van de sociale verzekeringenzijn de sociale minima in belang beginnen toenemen in de bismarckiaanse stelselsvoor sociale bescherming. Alle landen, met uitzondering van Italië, hebben degewaarborgde minimuminkomens ofwel uitgebreid, ofwel veralgemeend. Dezeherontdekking van de bijstandsprogramma’s is voor een stuk het gevolg van debeleidsinitiatieven waarmee de uitgaven voor sociale verzekeringen moeten wordenverminderd, want de sociale verzekeringen zijn niet bij machte om de meest “atypischeindividuen”, die nochtans in aantal blijven toenemen, te beschermen. Dat zoukunnen worden verklaard als een terugkeer naar Bismarck, toen de Duitse politiekeen onderscheid maakte tussen beleid gericht op de werknemers (Arbeiterpolitik)en beleid voor armen (Armenpolitik, zie Leibfried, Tennstedt, 1985). Dat wijst inieder geval op een breuk met het naoorlogse compromis, toen de sociale verzekeringenvan het Bismarck-type de Beveridge-doelstellingen moesten halen en dehele bevolking moesten dekken (Leisering, 2009). De nieuwe beleidsinitiatievenvoor bijstandsvoorzieningen wijzen op een institutionalisering van het dualisme binnende sociale bescherming. We moeten hierbij echter wel opmerken dat in sommigelanden voor de minstbedeelden wel een basisvangnet werd ontwikkeld, maardat sommige hervormingen ook hebben geprobeerd om de bescherming door desociale verzekeringen te verbeteren voor sommige atypische werknemers (inhoofdzaak deeltijdse werknemers), in het bijzonder in Nederland, Spanje, Zwitserlanden Oostenrijk.Sinds het einde van de jaren negentig werden nog andere vernieuwingen doorgevoerdom aan de nieuwe sociale risico’s het hoofd te bieden. De eerste betreft delangdurige zorg of de tenlasteneming van zorgbehoevenden, met de Pflegeversicherungin Duitsland in 1995, het Pflegegeld in Oostenrijk (gefinancierd door debelastingen) en de nieuwe verstrekkingen voor zorgbehoevende ouderen inFrankrijk (APA).327