Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMINGEN VAN DE WERKLOOSHEIDSUITKERING IN CONTINENTAAL EUROPAaan de Duitse Kanselier Schröder werden geboden door het schandaal in verband metde boekhoudkundige procedures in de arbeidsdiensten in Duitsland (zie Vail, 2003).Al deze analyses van de beleidsverandering in de bismarckiaanse verzorgingsstatenleggen allemaal de klemtoon op andere variabelen dan de socialebeschermingsinstellingen.Stuk voor stuk opperen ze dat deze verzorgingsstaten ingrijpende transformatieskunnen ervaren en dat deze zich in zeer uiteenlopende mate en op zeeruiteenlopende momenten zouden kunnen voordoen, afhankelijk van de manierwaarop de contingente en structurele variabelen naast elkaar worden geplaatst. Zoprojecteren ze een imago van ‘divergerende dynamiek’, die blijkbaar ver afstaat vande thesis van ‘veralgemeende bevriezing’, maar in feite een groot aantal onderstellingendelen. Hierna zullen we nog zien dat niets van dit alles werkelijk met de realiteitvan de evolutie van het bijstandsbeleid voor werklozen in België, Duitsland,Frankrijk en Nederland van de voorbije 25 jaar overeenstemt.3. VERANDERING VAN HET BELEID INZAKE BESCHERMING TEGEN WERKLOOSHEIDIN BELGIE, DUITSLAND, FRANKRIJK EN NEDERLANDDeze vier landen vertegenwoordigen een interessante test voor de verschillendehypothesen voor wat betreft de omvang en de determinanten van een beleidswijziginginzake werkloosheid in de bismarckiaanse verzorgingsstaten. Ondanks de niette verwaarlozen verschillen, waarop we later nog zullen terugkomen, waren debeleidssystemen inzake bescherming tegen werkloosheid in het begin van de jarentachtig stuk voor stuk duidelijk geconcentreerd op compensatieverzekering en stukvoor stuk sloten ze vrij goed aan bij de definitie die Leising aan de bismarckiaansevoorzieningen gaf (1996, p. 409): de sociale verzekeringen worden beheerd door“autonome paragouvernementele instellingen die beschikken over een eigen budget,gefinancierd door de sociale bijdragen van de werknemers, en uitkeringentoekennen berekend op basis van de vroegere individuele inkomsten”.Tegelijkertijd vertonen deze vier landen tal van economische, politieke en socialeverschillen. Frankrijk en Duitsland zijn lid van de G8, België en Nederland – zijnkleiner en – hebben een economie die voornamelijk op de export is gericht. InFrankrijk waren gedurende nagenoeg driekwart van de jaren tachtig en negentigsocialisten aan de macht. In Duitsland werd die periode gedomineerd door de conservatieven.Nederland en België werden allebei geregeerd door ruimere coalities,wel met een grotere stabiliteit in Nederland dan in België. Frankrijk en Nederlandzijn twee eenheidsstaten, terwijl de Duitse en Belgische regering in een federalistischecontext moeten optreden; bovendien zijn er in België alsmaar grotere spanningentussen de gewesten en de taalgemeenschappen. De macht van de vakbondenvarieert ook aanzienlijk: België heeft een lidmaatschapspercentage van 50%,Frankrijk minder dan 10%, Duitsland en Nederland situeren zich ergens tussen dezetwee uitersten. Ten gevolge van de loonmatiging en de beperkingen van de arbeids-487