Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011samenhangende socialebeschermingsprogramma’s (zie Esping-Andersen:, 1996b;Hemerijck et al., 2000; Ebbinghaus, 2000). In een dergelijke context en vanuit het‘functionele’ standpunt zijn hervormingen tot kostendrukking, herijking en activeringnauwelijks relevant te noemen.De analisten die zich over de invloed van de structuren van de verzorgingsstaten opde ontwikkelingen van de beleidsinitiatieven op het vlak van werkloosheid hebbengebogen, concludeerden met andere woorden dat er een neiging bestond om inertte blijven of zelfs vast te roesten – fenomenen die zich voordoen in alle landen meteen bismarckiaans institutioneel profiel. Alsmaar vaker werd deze interpretatieechter weer in twijfel getrokken door de onderzoekers, die voorbeelden gaven vaningrijpendere transformaties op de domeinen sociaal beleid en beleid inzakebescherming tegen werkloosheid in de landen van Continentaal Europa. De interpretatiewerd echter slechts gedeeltelijk in twijfel getrokken. Doordat ze de klemtoonlegden op het belang van de algemenere kenmerken van de politieke omgevingdie de hervormers toeliet sporadisch de invloed van de sociale instellingen teverzwakken of te omzeilen, hebben deze analyses vaak de indruk nog versterkt datdeze invloed van de sociale instellingen zelf in wezen de wijziging van het beleidtegenwerkte.Er zijn te veel afzonderlijke voorbeelden van dergelijke analyses van de veranderingvan het sociale beleid in Continentaal Europa, om ze hier allemaal aan bod te latenkomen, maar sommige factoren ten gunste van de verandering die in deze onderzoekentot uiting kwamen, kunnen wel worden samengevat. Het gaat voornamelijkom contextuele kenmerken van de ruimere politieke omgeving van de verzorgingsstaat,contingente of structurele kenmerken. Daarom oordeelde menigeen dateen beheer door de linkse partijen noodzakelijk was, als voorwaarde voor de verandering(bv. Levy, 2001). Anderzijds haalt Pierson (2001, pp. 448-451) het argumentaan dat alleen de uitdrukkelijk onderhandelde hervorming in Continentaal Europamet het status-quo kan breken. Maar de waarschijnlijkheid dat er een onderhandeldehervorming komt, zo beklemtoont hij, hangt fundamenteel af van eerder structurelekenmerken van de politieke context, onder andere ook van de macht van de spilactoren,of het nu gaat om partijen of vakbonden, en van de volatiliteit van de kiezers.Andere onderzoekers dan weer baseren zich op de vergelijking tussen het Nederlandse‘wonder’ en de Duitse Reformstau (onmogelijkheid om te hervormen) enbeklemtonen het strategische belang van een sterke uitvoerende macht die een‘schaduw van hiërarchie’ kan gooien over de sociale actoren, zoals het geval is voorde Nederlandse of Spaanse sociale pacten (Ebbinghaus en Hassel, 1999; Hemerijcket al., 2000). Nog anderen benadrukten hoezeer het noodzakelijk is dat de hervormersbij machte zijn om een aannemelijke ‘crisisvertelling’ te structureren die nietalleen van de objectieve sociale voorwaarden afhangt, maar ook van de institutionelemiddelen die ze ter beschikking hebben (Cox, 1999; Kuipers, 2006). Tot slothebben sommigen de aandacht gevestigd op de hervormingsmogelijkheden die hethandige gebruik van ‘windows of opportunity’ bieden, bijvoorbeeld diegenen die486