Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011zijn aan de verschillen in de precieze structuur van hun instellingen van de bismarckiaanseverzorgingsstaat eerder dan aan de variaties van hun algemeenbeleidssysteem. Eigenlijk toont het artikel aan dat de sociale instellingen in continentaalEuropa een belangrijke rol spelen bij de wijziging – en niet louter de inertie– van het sociaal beleid.Onze analyse staaft in een zekere mate de recente institutionele theorieën aangaandede incrementele maar tegelijkertijd transformerende veranderingen. Dat deaanzienlijke metamorfoses – die echter vaak onbekend zijn gebleven – in ContinentaalEuropa in het werkloosheidsbeleid elkaar hebben opgevolgd, beklemtoont detoepasselijkheid van de ‘drift’ en de ‘layering’ als mechanismen voor politieke veranderingin een stabiel institutioneel kader (Thelen, Streeck, 2005). Door te wijzen opeen systematische relatie tussen de beperkingen van de wijziging van het werkloosheidsbeleiden de specifieke institutionele kenmerken van de verzorgingsstaten,beklemtoont het artikel tegelijkertijd ook een aantal vragen die algemeen gesprokenin de literatuur over de institutionele wijzigingen tot nog toe zonder antwoord zijngebleven.Het artikel bestaat uit vier delen. Het eerste deel geeft een algemeen overzicht vande veranderingen die zich op de arbeidsmarkt van alle ontwikkelde landen hebbenvoorgedaan, en neemt de agenda van de daarmee verwante hervormingen van hetwerkgelegenheidsbeleid onder de loep. Het tweede deel bevat een korte samenvattingvan de voornaamste argumenten die in de literatuur werden aangehaald betreffendede veranderingen in het werkgelegenheidsbeleid van de bismarckiaanse verzorgingsstatenen de determinanten daarvan. Het derde, langere, deel geeft eenoverzicht van een kwarteeuw evolutie van het werkloosheidsbeleid in België, Duitsland,Frankrijk en Nederland. De conclusie van dit gedeelte is dat deze vier gevallenaansluiten bij een vergelijkbaar geheel van beleidsinitiatieven, geïnspireerd door dealgemene agenda die in het eerste gedeelte werd geanalyseerd, maar ze hebben welgemeenschappelijke én uiteenlopende lijnen (zo zijn ze slechts matig in staat om dekosten te drukken, worden de prestaties regressief herijkt ten voordele van de insidersen worden de meeste van de arbeidsmarkt uitgesloten individuen doelgericht geactiveerd).In het laatste gedeelte wordt aandacht besteed aan de specifieke rol van desociale instellingen, om tegelijkertijd de gelijkenissen en de verschillen tussen dehervormingstrajecten in de vier landen nader toe te lichten.1. DE TRANSFORMATIES VAN DE ARBEIDSMARKT EN DE AGENDA VAN DE HER-VORMINGEN VAN HET WERKGELEGENHEIDSBELEID IN DE ONTWIKKELDE LANDENDe transformaties van de ontwikkelde economieën in de loop van de voorbijekwarteeuw hebben het beleid inzake de werkloosheidsuitkeringen – traditioneelbedoeld als vervanging en als ondersteuning van het inkomen tijdens de tijdelijkeovergangen op de arbeidsmarkt – aan heel wat spanningen blootgesteld. Het lijdt480