Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2011Daarenboven zijn de sociale en demografische veranderingen op het einde van dejaren negentig duidelijker zichtbaar geworden. De babyboomers maken zich opvoor hun pensioen. De demografische afhankelijkheidsratio (niet-werkend/werkend)was het minst gunstig in Continentaal Europa. Doordat de vrouwen in demeeste Europese landen de arbeidsmarkt wilden betreden, en dat ook hebbengedaan, is in Continentaal Europa ook duidelijker gebleken hoe moeilijk het is omwerk en gezinsleven met elkaar te verzoenen en wordt de idee dat dit wel eensschade zou kunnen toebrengen aan de vruchtbaarheid, een punt van discussie. Hetwerkloosheidsniveau tot slot mocht dan al op en neer gaan, langdurige werkloosheiden sociale uitsluiting bleven maar toenemen, vooral dan bij de laaggeschooldewerknemers. In Continentaal Europa groeide het bewustzijn dat eralsmaar meer nieuwe sociale risico’s ontstonden (zoals onzekere vormen van arbeid,langdurige werkloosheid, armoede bij werknemers, eenouderschap, en ook deonmogelijkheid om werk en gezinsleven met elkaar te verzoenen, Bonoli, 2005) endat de traditionele beschermingsstelsels niet in staat waren om de mensen tegendeze nieuwe risico’s te beschermen. In zijn artikel beklemtoont Philippe Pochet datde Europese instanties een belangrijke rol hebben gespeeld bij deze bewustmaking,met name in het kader van de Europese Werkgelegenheidsstrategie en later ook inhet kader van de Lissabonstrategie van 2000.De Europese regeringen waren er steeds maar meer van overtuigd dat ze, om hunstructurele moeilijkheden op te lossen, hun stelsels voor sociale beschermingabsoluut grondig moesten aanpassen en zelfs een nieuwe sociale agenda moestengoedkeuren. Voor het eerst wilden de hervormingen de sociale bescherming alsgeheel expliciet wijzigen en herstructureren en er nieuwe denkwijzen in invoeren.Sinds het begin van de jaren 2000 werd een nieuwe golf van hervormingendoorgevoerd. Deze hervormingen zijn het bewijs dat het werkgelegenheidsbeleideen nieuwe richting is ingeslagen: minder productieve werknemers worden nietlanger aangespoord om de arbeidsmarkt te verlaten, maar integendeel weer aan hetwerk gezet: activering van werklozen, beperking van vroegtijdige arbeidsmarktverlating,brugpensioen en maatregelen om de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen,ouderen en ongeschoolden te doen toenemen. Verder werden ingrijpende hervormingenvan de pensioenen goedgekeurd die de kosten van de overheidspensioenennog moesten verminderen en de ontwikkelingen van door kapitalisatie gefinancierdeprivépensioenen in de hand moesten werken. Op het vlak van de gezondheidszorgwerd in Duitsland en Nederland de concurrentie tussen de ziekteverzekeringeningevoerd, terwijl in Frankrijk de staat hun bestuursvermogen opdreef. Devangnetten werden ontwikkeld of versterkt om de zwaksten te beschermen.In kader 1 worden de voornaamste structurele hervormingen van de sociale verzekeringenopgesomd die in de loop van de jaren 2000 in de verschillende bismarckiaanselanden werden doorgevoerd. In een kleiner aantal landen wilde men met dehervormingen ook de bismarckiaanse stelsels voor sociale bescherming “moderniseren”om een betere bescherming te bieden tegen de nieuwe sociale risico’s doorde (min of meer bescheiden) ontwikkeling van nieuwe socialebeleidsinitiatieven.324