Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMING VAN DE BELGISCHE VERZORGINGSSTAAT: EEN KRONIEKdebat over de “derde weg” en het concept “actieve verzorgingsstaat” gaven eveneensaanleiding tot het ideologische “punt van overeenkomst” tussen de liberale ensocialistische partners van de coalitie, hoewel die eerder van toepassing was op deVlaamse partijen, die het Noorden als voorbeeld namen, dan op de Waalse partijen,die in de richting van Frankrijk keken.Ondanks het feit dat de Vlaamse liberalen traditioneel minder vertrouwen hadden inde sociale dialoog, streefde de Regering-Verhofstadt I er uitdrukkelijk naar om toteen sociale consensus te komen, door de sociale partners en – het middenveld teraadplegen. Dit proces wierp niet altijd vruchten af en ook hier hadden de politiekebeleidsvormers vaak de bovenhand, hoewel het duidelijk was dat de sociale partnersonmisbaar waren om de politieke beslissingen op het terrein vorm te geven.In heel de bestudeerde periode kende België ook andere belangrijke institutionelehervormingen. Tussen 1970 en 1991 werd België een federaal georganiseerd land.Daar waar de politieke partijen in 1970 een nationaal electoraat hadden, waren allepartijen vanaf 1978 geregionaliseerd. Tijdens de vijf staatshervormingen werdenbelangrijke bevoegdheden overgedragen aan de gewesten en de gemeenschappen.Oorspronkelijk ging het om aangelegenheden die bij voorkeur naar de gefedereerdeentiteiten werden overgedragen om culturele redenen, waarbij met het subsidiariteitsbeginselrekening werd gehouden. Dat was eveneens het geval voor cultureleen zogenaamde “persoonsgebonden” aangelegenheden, waaronder onderwijs engezondheidszorg. Ook op het vlak van werkgelegenheid, in het bijzonder dan deplaatsing van werklozen, en met betrekking tot de economische aangelegenheden,zoals de buitenlandse handel, werden bevoegdheden overgedragen.De financiële en fiscale autonomie van de gefedereerde entiteiten werd in dezeperiode ook alsmaar groter. Een zeer groot aandeel van de belastinginkomsten vande federale overheid werd eveneens naar de gefedereerde entiteiten overgedragen.De gefedereerde entiteiten kregen zo ook hun eigen belastinginkomsten. Het federaleniveau werd dus geleidelijk aan afgezwakt ten gunste van de gefedereerde entiteiten.Tijdens de recente regeringsonderhandelingen werd ook beslsist om ook defederale bevoegdheden inzake arbeidsmarktbeleid, maar ook de kinderbijslag enouderenzorg, integraal naar de gefedereerde entiteiten over te dragen, omdat dezezo nauw met de reeds gedefederaliseerde bevoegdheden verband houden.Alles wel beschouwd werd de bestudeerde periode gekenmerkt door ingrijpendehervormingen. In de eerste plaats werd België een federaal land, maar er werdenook fundamentele sociaaleconomische hervormingen doorgevoerd. Deze hervormingenhielden de bismarckiaanse richtlijnen van het “ontwerpakkoord” van 1944in ere, maar in de praktijk werden belangrijke principes aangetast. De hervormingendie in de bestudeerde periode (1975-2007) werden doorgevoerd, deden de Belgischeverzorgingsstaat van het Bismarckiaanse systeem afdrijven. Hoewel de Belgischeverzorgingsstaat nog steeds de contouren van de Bismarckiaanse verzorgingsstaatin ere houdt, duiken er alsmaar meer hybride “post-Bismarckiaanse” kenmer-451