Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VAN SOCIALE BESCHERMINGDe traditionele rol van de sociale partners in de verplichte sociale verzekeringenwerd afgezwakt en de regeringen verwierven beetje bij beetje grotere politiekecapaciteiten om hun hervormingen door te drijven, zoals we in het volgende deelzullen zien. Niettemin mogen we hieruit niet afleiden dat de sociale partners in hetalgemeen werden verzwakt op de arbeidsmarkt of op het vlak van de socialebescherming: de werkgevers blijven immers invloed uitoefenen op de recentste hervormingenen de collectieve onderhandeling kan op het domein van de aanvullendesociale bescherming een heropleving kennen (in het bijzonder wat pensioenenbetreft of dankzij de decentralisering van het arbeidsmarktbeleid) (Ebbinghaus, 2010).Met deze institutionele veranderingen verwierven de regeringen een grotere controleop de financiering en de besluitvorming inzake de verplichte socialebescherming. Ze verwierven nieuwe politieke capaciteiten om moeilijke beslissingente nemen, alsook bepaalde capaciteiten om nieuwe types van prestaties tefinancieren die ofwel voor de minstbedeelden bedoeld zijn, ofwel nieuwe socialerisico’s moeten dekken. Deze veranderingen ondermijnen de traditionele pijlers vande Bismarckiaanse stelsels voor sociale bescherming, waardoor de eerder structureleveranderingen van de jaren 2000 mogelijk werden. Deze “metapolitieke hervormingen”(Clegg, 2007, p. 77) blijken een conditio sine qua non te zijn voorandere veranderingen. Ze maakten de weg vrij voor de verregaandere structureleveranderingen die in de jaren 2000 zichtbaar werden.4. HERSTRUCTURERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VOOR SOCIALEBESCHERMINGOp het einde van de jaren negentig kampten de landen van Continentaal Europatoch nog met niet te verwaarlozen economische en sociale problemen, ondanks eendecennium met enkele lastige hervormingen. De werkloosheidscijfers daalden netvoor de eeuwwisseling in heel Europa, maar in Continentaal Europa lag de arbeidsparticipatietoch nog laag. De tekorten waren tot dan toe opgenomen in de criteriavan Maastricht en sommige landen (met name België en Italië) hadden een hogeschuldenlast. De overheidstekorten in de landen van Continentaal Europa behoordenoverigens tot de hoogste in de Europese Unie. Op enkele uitzonderingen na(zoals in Nederland en Spanje) lagen de cijfers voor economische groei op het continentlager dan in de andere Europese landen (Angelsaksische, Scandinavische enOost-Europese landen) en dan in de Verenigde Staten en Canada. Bij het begin vanhet nieuwe millennium werd het “oude Europa” gebrandmerkt om zijn slechteeconomische prestaties, onder meer wat betreft het vermogen van de andere (Angelsaksischeof Scandinavische) modellen om hun eigen moeilijkheden te overwinnen.323