Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMING VAN DE BELGISCHE VERZORGINGSSTAAT: EEN KRONIEKBron: Van Mechelen, N., Bogaerts, K. en Cantillon, B., De welvaartsevolutie van de bodembeschermingin België en de ons omringende landen, Working paper Sociale Zekerheid nr. 5, DG Beleidsondersteuning,FOD Sociale Zekerheid, 2007.6.1.2. Loskoppeling van socialezekerheidsbijdragen en socialezekerheidsuitkeringenDe link tussen het bedrag van de socialezekerheidsbijdrage en de socialezekerheidsuitkeringenis in alle takken van de sociale zekerheid veel minder uitgesproken danoorspronkelijk het geval was. In de eerste plaats werd voor de socialezekerheidsuitkeringeneen plafond bepaald, terwijl er voor de betaling van socialezekerheidsbijdragengeen bovengrens of “opt out” is voor werknemers met een hoog beroepsinkomen.Het recht op uitkeringen wordt eveneens in regel geopend door het betalen vansociale bijdragen, maar door de decennia heen werden steeds meer zogenaamde“gelijkgestelde periodes” ingevoerd. Een gelijkgestelde periode is een periode waarineen sociaal verzekerde geen bijdragen betaalt, maar wel nog socialezekerheidsrechtenopbouwt. In België kennen we, wat de eerstepijlerpensioenen betreft,gelijkstellingen voor periodes van vergoede werkloosheid, werkonbekwaamheidten gevolge van een arbeidsongeval of een beroepsziekte, voor stakingsdagen, moederschapsverlofen loopbaanonderbrekingen.Wanneer de lengte van de beroepsloopbaan wordt berekend, wordt met deze gelijkgesteldeperiodes op dezelfde manier rekening gehouden als met periodes vanwerk. Bovendien hangt het pensioenbedrag van de werknemer af van het loon dathij jaarlijks verdiende of, in geval van gelijkstelling, het fictieve loon. Dankzij dezegelijkgestelde periodes houdt een onderbreking op de arbeidsmarkt niet noodzakelijkin dat het pensioenbedrag wordt verlaagd.Figuur 2 toont de verhouding tussen het aantal gelijkgestelde dagen en het aantalgelijkgestelde dagen en gewerkte dagen in een bepaald jaar, en dit voor de periode1970 tot 2001. In de grafiek zien we dat de verhouding sinds het begin van de jarenzeventig fors is gestegen. Het percentage dagen waarmee rekening wordt gehoudenvoor het recht op een pensioen zonder dat er bijdragen voor werden betaald, steegtussen 1970 en 1985 met 21 procentpunten (13% tot 34%). In de periode daarnaschommelde dit cijfer tussen 30% en 33% (Larmuseau en Peeters, 2005).Er kan ook een onderscheid worden gemaakt volgens het type van gelijkstelling:werkloosheid, loopbaanonderbreking of andere omstandigheden. Figuur 2 toont datde werkloosheid sinds de jaren tachtig het vaakst aanleiding heeft gegeven tot gelijkstelling.Bij het begin van de jaren negentig steeg het aantal gelijkgestelde dagen tengevolge van werkloosheid ten opzichte van het totale aantal gelijkgestelde dagen toteen maximumhoogte van 75%. Daarna daalde dit aandeel tot 67% in 2001. Ander443