Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMING VAN DE BELGISCHE VERZORGINGSSTAAT: EEN KRONIEK3.2.1. De ‘bijzondere machten’De regeringen Martens V (1981-1985) en Martens VI (1985-1987) maakten vaakgebruik van een voorziening in de Belgische Grondwet waarmee de wetgevendemacht aan de Koning, d.w.z. aan de uitvoerende macht, door middel van een wetbijzondere bevoegdheden kan toekennen in de vorm van ‘bijzondere machten’ – inbuitengewone omstandigheden en zolang als de crisis duurt. Voor aangelegenhedenopgenomen in een wet tot invoering van bijzondere machten, kon de regering debestaande wetgeving met een koninklijk besluit wijzigen; doorgaans is dezebevoegdheid uitsluitend voorbehouden voor het parlement, de wetgevende macht.Een bijzonderemachtenwet kon honderden Koninklijke besluiten opleveren (12).Onder de “bijzonderemachtenwet” worden gewone parlementaire procedures ruimschootsomzeild. Hoewel het parlement zijn bevoegdheid om de regering te controleren,behoudt, zijn de mogelijkheden van de oppositie om de voorstellen van deregering af te zwakken, sterk aan banden gelegd door het feit dat geen amendementenkunnen worden ingediend. Bijzondere machten leiden dus niet alleen tot eenaanzienlijke tijdswinst, ze maken ook een drastischere aanpak mogelijk.De regeringen Martens V en Martens VI maakten voor het eerst van de bijzonderemachten gebruik om de maatregelen inzake de muntdevaluatie zo snel mogelijkdoor te voeren. Daarna werden de bijzondere machten tijdens deze legislatuur nogmaar liefst zes keer ingeroepen (13).3.2.2. De saneringsmaatregelenWat in de hervormingsplannen van de regeringen Martens V en VI centraal stond,was een zorgvuldig voorbereide devaluatie van de Belgische frank met 8,5%. Devoornaamste doelstelling van deze devaluatie die werd doorgevoerd op 21 februari1982, bestond erin het concurrentievermogen van de ondernemingen te herstellenen de betalingen in evenwicht te brengen. De devaluatie werd gekoppeld aan eenbevriezing van alle prijzen gedurende drie maanden en een opheffing van het indexmechanisme(14). De lonen mochten niet langer vrij worden bepaald. Dit leidde toteen loonmatiging van maar liefst 13% (15). Bovendien werd de overheidsschuld invijf jaar tijd verminderd van 13% tot 7%, voor de helft door extra belastingen teinnen en voor de andere helft door de uitgaven te beperken.Vanaf 1985 kon in het kader van het zogenaamde ‘Sint-Annaplan’ een uitgebreidereeks van maatregelen worden ingevoerd die gezamenlijk het begrotingstekort in(12) Wanneer zulke bijzondere machten door toedoen van een opdrachtenwet worden bekomen,worden de opdrachten zeer gedetailleerd beschreven. De regeringen Martens V en Martens VI legdende koninklijke besluiten ook voor aan de Raad van State en ze brachten er verslag over uit voorhet parlement.(13) Wet van 10 februari 1981, wet van 2 juli 1981, wet van 2 februari 1982, wet van 6 juli 1983, wetvan 5 maart 1984, wet van 27 maart 1986.(14) De zogenaamde indexstijgingen.(15) Vanaf 1987 hadden de werkgevers opnieuw het recht om vrij het loon te bepalen.413