3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering ...

ThiemeMeulenhoff ZorgNiveau 33.1 Deskundigheidsbevordering enprofessionaliseringAntwoordmodellen

Inhoudsopgave• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •1 De eigen deskundigheid bevorderen 51.1 Vakliteratuur 5Praktijk: Hoe zit dat ook alweer? 5Praktijk: Wrijven is toch uit de tijd!? 5Kennisopdracht 51.2 Bijscholingen 7Praktijk: 'Weer leren? Ik kom net van school!' 7Praktijk: 'Ben ik wel bekwaam?' 7Kennisopdracht 71.3 Themabijeenkomsten 9Praktijk: De situatie de baas 9Kennisopdracht 91.4 Intercollegiale bijeenkomsten 11Praktijk: Fijn om de zaken even op een rijtje te zetten! 11Kennisopdracht 111.5 Zelfreflectie 13Praktijk: Geen zin? Dan maak je toch zin? 13Kennisopdracht 132 Deskundigheidsbevordering van collega’s 152.1 Een presentatie geven 15Praktijk: Wat moet ik ze vertellen? 15Kennisopdracht 152.2 Werkbegeleiding geven 17Praktijk: Ik weet toch wel hoe ik iemand moet wassen! 17Praktijk: ‘Laten we eens kijken naar je planning’ 17Praktijk: Een beoordelingsgesprek 17Kennisopdracht 173 Een standpunt over handelswijzen in de gezondheidszorg 193.1 Standpunten verhelderen 19Praktijk: Waar is dat goed voor? 19Praktijk: Gezelligheid kent geen tijd 19Kennisopdracht 19

3.2 Standpunten beargumenteren 21Praktijk: Zo doen we het altijd 21Praktijk: Zorg kun je delen 21Kennisopdracht 213.3 Ethische vraagstukken 23Praktijk: Dat doe je toch niet? 23Praktijk: Wachten duurt lang 23Kennisopdracht 234 Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep 254.1 Het beroepsprofiel 25Praktijk: Geldt het beroepsprofiel ook voor mij? 25Kennisopdracht 254.2 Visie op het beroep 27Praktijk: Dit vind ik belangrijk! 27Kennisopdracht 274.3 Ontwikkelingen in het beroep 29Praktijk: Een palliatieve unit hoort erbij 29Kennisopdracht 294.4 Beroepsorganisaties en vakbonden 31Kennisopdracht 31

1 De eigen deskundigheidbevorderenVakliteratuur• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: HOE ZIT DAT OOK ALWEER?1 Op welke trefwoorden zou je kunnen zoeken als je informatie wilt over tbc?Je kunt zoeken op tbc, tuberculose.PRAKTIJK: WRIJVEN IS TOCH UIT DE TIJD!?1 In welke bronnen kun je zoeken om na te gaan of er andere meningen bestaan over preventiefwrijven om decubitus te voorkomen?Je kunt dit opzoeken in een boek over wondverzorging, studieboeken over basiszorg, opinternet: pagina van het WCS, zoeken naar decubituspreventie.2 Zoek in een vakblad naar een artikel dat je kunt gebruiken om iets aan te kaarten in de praktijk.Beschrijf hoe je het kunt gebruiken.De leerling zoekt een eigen artikel, bijvoorbeeld over wondverzorging, over decubituspreventie,over nieuwe producten. Met collega's of een leidinggevende kun je dat bespreken en misschienin een richtlijn opnemen.KENNISOPDRACHT1 Wat versta je onder vakliteratuur?(Geschreven) informatie die betrekking heeft op een bepaald vakgebied.2 Welke bronnen voor vakliteratuur ken je?Boeken, tijdschriften, cd-roms, internet.3 Waarom is het belangrijk om vakliteratuur bij te houden?Het is belangrijk om vakliteratuur bij te houden omdat inzichten veranderen, er verschijnensteeds nieuwe producten op de markt, om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen.4 Noem twee tijdschriften die voor verzorgenden interessant zijn om te lezen.Tijdschrift voor Verzorgenden, Nursing.5 Zoek op internet naar informatie over de CAO-thuiszorg, diabetes en decubituspreventie.Schrijf de internetadressen op die je hebt gevonden.CAO-thuiszorg bijvoorbeeld op ‘www.nu91.nl’, ‘www.abvakabo.nl’, ‘www.sdu.nl’. Diabetesbijvoorbeeld op ‘www.diabetes.nl’, ‘www.spreekuurthuis.nl’, ‘www.ziekenhuis.nl’.Decubituspreventie op: ‘www.decubitus.be/nl’, ‘www.kittz.nl’© ThiemeMeulenhoff 5

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering6 Beschrijf argumenten voor en tegen deze stelling: een werknemer zou voor al zijn werknemerseen abonnement op een vakblad moeten betalen.Eigen mening, argumenten voor zouden kunnen zijn: dan leest iedereen tenminste een vakblad,vakbladen zijn duur, dus het scheelt als de werkgever het betaalt, het is toch voor je beroep,dus je werkgever wordt er beter van. Argumenten tegen zouden kunnen zijn: lezen vanvakliteratuur is eigen je verantwoordelijkheid, een afdeling kan ook een gezamenlijk abonnementnemen, dan nog leest niet iedereen de vakbladen, zonde van het geld.7 Wat zijn drie voordelen van informatie zoeken op een cd-rom ten opzichte van informatiezoeken in een boek?Interactief, visueel door het gebruik van bewegende beelden, het bevat veel informatie,eenvoudig zoeken.8 Wat is het voordeel van informatie vinden op internet ten opzichte van het raadplegen vaneen boek?Internet bevat vaak actuele informatie, er zijn veel bronnen te raadplegen, veel informatie.9 Noem drie nadelen van het gebruik van internet.Er is veel informatie beschikbaar waardoor niet alles even relevant is, je moet goed kunnenzoeken, de informatie is bestemd voor allerlei doelgroepen, de mate van betrouwbaarheid vande informatie is niet altijd duidelijk, er is techniek (een verbinding) voor nodig.10 Wat kan een voordeel zijn van een tijdschrift ten opzichte van een boek of internet?Een tijdschrift is actueel, makkelijk mee te nemen, goed leesbaar, op een specifieke doelgroepgericht.6© ThiemeMeulenhoff

De eigen deskundigheid bevorderenBijscholingenBijscholingen• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: 'WEER LEREN? IK KOM NET VAN SCHOOL!'1 Vind je het terecht dat Wouter zo reageert? Waarom?De leerling heeft een eigen mening, deze moet wel onderbouwd worden. Een argument voorterecht is: Wouter heeft inderdaad alles nog vers in zijn geheugen heeft van de opleiding enopfrissen van kennis is dus niet nodig. Argument voor niet terecht is: de bijscholing is meerop de werkelijke praktijksituatie van Wouter gericht dan de opleiding.2 Hoe zou je Wouter kunnen uitleggen dat het wel zin heeft om een bijscholing te volgen?Zie het voorgaande argument. Bij de scholing wordt al enige basiskennis verwacht, hij leertdus niet opnieuw hetzelfde. De scholing is meer toegespitst op de praktijk waarin hij nuwerkzaam is.PRAKTIJK: 'BEN IK WEL BEKWAAM?'1 Wat zou in een bijscholing over medicijnen aan bod kunnen komen, zodat Ilse weer bekwaamwordt in het toedienen van medicijnen?Aan bod zou kunnen komen: werking en bijwerking van verschillende veelvoorkomendemedicijnen. De verschillende toedieningswegen, verschillende vormen van medicijnen. Deverschillende manieren van medicijnen toedienen kunnen geoefend worden aan de hand vande geldende protocollen van de instelling.2 Er zijn meer handelingen of vaardigheden waar Ilse bijscholing voor kan gebruiken. Noem ertwee.Katheteriseren, inbrengen van een maagsonde, het geven van sondevoeding.3 Ken je nog andere manieren om bekwaam te worden?Meelopen met een collega en onder begeleiding de handelingen uitvoeren, stage lopen.KENNISOPDRACHT1 Noem een doel van het volgen van bijscholingen.Een doel van het volgen van bijscholing kan zijn: opfrissen van kennis, een vaardigheid oefenen,hulpmiddel bij het verkrijgen of op peil houden van de bekwaamheid.2 Leg het verschil uit tussen bekwaam en bevoegd.Bekwaamheid zegt iets over iemands kennis en vaardigheid van een handeling. Eigenlijk kaniemand alleen zelf iets zeggen over zijn bekwaamheid. Bevoegdheid is dat iemand wettelijkgezien het recht heeft om een (voorbehouden) handeling uit te voeren. Bevoegdheid verkrijgtiemand op grond van opleiding en bekwaamheid.3 Leg uit waarom je volgens de wet BIG zelf verantwoordelijk bent voor het volgen vanbijscholingen.De wet BIG doet een groot beroep op de eigen verantwoordelijkheid. Pas als je jezelf bekwaamacht, ben je ook daadwerkelijk bevoegd om een voorbehouden handeling uit te voeren. Een© ThiemeMeulenhoff 7

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringverzorgende is mede zelf verantwoordelijk voor het bewaken van zijn bekwaamheid en daarmeedus ook voor het volgen van bijscholingen.4 Noem vijf onderwerpen waarin je bijscholing kunt volgen.Vijf onderwerpen kunnen zijn: medicijnen geven, katheteriseren, geven van sondevoeding,zwachtelen en het omgaan met agressieve zorgvragers.5 Waarom zijn met name voorbehouden handelingen geschikt voor bijscholingen?Vooral voorbehouden en risicovolle handelingen zijn geschikt, omdat het hier om vaardighedengaat waarvoor je bekwaam moet zijn voordat je ze uit mag voeren. Regelmatig scholen kaneen middel zijn om bekwaamheid te behouden.6 Hoe vaak moet je bijscholingen volgen?Het hangt ervan af hoe vaak bijscholingen gevolgd moeten worden. Er zijn geen wettelijkeregels voor. Het verschilt per instelling. Vaak staat in een instellingsbeleid over scholingbeschreven hoe vaak bijscholingen worden aangeboden.7 Leg uit wat bijscholingen te maken hebben met kwaliteit van zorg.Door bijscholing te volgen, worden zorgverleners weer aan het denken gezet en voorkom jedat ze handelingen op de automatische piloot uitvoeren. Een zorgverlener zal zich snellerafvragen of hij bekwaam is in het uitvoeren van een handeling. Je mag ervan uitgaan dat ditde kwaliteit van de zorg ten goede komt.8 Vind jij dat een bijscholing altijd moet worden afgesloten met een toets? Waarom wel of waaromniet?Eigen mening. Wel: bijvoorbeeld omdat je beter je best doet als je toetst, of dan weet je of jeiets wel of niet kunt. Niet: bijvoorbeeld omdat dat te schools is, een toets zegt ook niet alles,je hebt dan net alles geoefend dus dan lijkt het logisch dat je slaagt voor de toets.9 Waarom is het voor de organisatie waar je werkt belangrijk dat je bijscholingen volgt?De organisatie wil graag bekwaam personeel en is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorgdie de instelling geeft.10 Waarom is het voor de zorgvrager belangrijk dat je bijscholingen volgt?De handeling wordt dan op een deskundige manier uitgevoerd door iemand die op de hoogteis van de nieuwste ontwikkelingen.8© ThiemeMeulenhoff

De eigen deskundigheid bevorderenThemabijeenkomstenThemabijeenkomsten• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: DE SITUATIE DE BAAS1 Welke andere thema's uit dit praktijkvoorbeeld kun je gebruiken voor een bijeenkomst?Andere mogelijke thema's zijn: omgaan met mantelzorg, omgaan met dementie, omgaan metwerkdruk of stress.2 Voor welke doelgroepen of deelnemers zouden die andere thema's geschikt kunnen zijn?Collega's, echtgenote van de zorgvrager.KENNISOPDRACHT1 Omschrijf wat jij onder een themabijeenkomst verstaat.Een bijeenkomst met een bepaald thema, ter verdieping van de aanwezige kennis.2 Geef drie mogelijke onderwerpen van een themabijeenkomst.Omgaan met een ziektebeeld of een gezondheidsaandoening, bijvoorbeeld diabetes, de ziektevan Parkinson, MS, decubitus, ulcus cruris. Omgaan met bepaalde arbeidsomstandighedenof de introductie van een richtlijn.3 Leg uit wat het verschil is tussen een themabijeenkomst en een bijscholing.Bij een themabijeenkomst wordt vaak meer theorie gegeven, het is minder persoonlijk, er zijnvaak grotere groepen mensen aanwezig. Bij bijscholingen oefen je vaak meer vaardigheden.4 Verwoord wat het nut is van themabijeenkomsten.Themabijeenkomsten geven vaak verdieping over specifieke onderwerpen. De onderwerpenworden vaak van verschillende kanten belicht. Daardoor geven ze handvatten om met bepaaldesituaties of problematiek om te gaan.5 Wie zouden themabijeenkomsten moeten volgen?Zorgverleners, niet alleen verzorgenden, maar ook artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten,et cetera. Daarnaast ook zorgvragers en mantelzorg. Ten slotte ook beleidsmakers, zoalsdirectie, zorgmanagers en staf- of beleidsmedewerkers.6 Zoek in een vakblad aankondigingen van drie themabijeenkomsten. Door wie worden dezebijeenkomsten georganiseerd?Dat kan variëren: patiëntenorganisatie, instelling, industrie.7 Welke van de themabijeenkomsten uit de vorige vraag zou jij willen bezoeken? Leg uit waaromjij dat zou willen.Eigen argumentatie: algemene interesse, net met het onderwerp te maken gehad, willenverdiepen in het onderwerp.8 Vergelijk prijzen van de drie verschillende bijeenkomsten. Hoe verklaar je de verschillen inprijs?De prijzen zijn over het algemeen betaalbaar, zeker als het bedrijfsleven meehelpt metorganiseren.© ThiemeMeulenhoff 9

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering9 Hoe is deelname aan een symposium bij je (bpv-)werkgever geregeld? Je kunt hiervoor hetopleidingsplan van de instelling of de geldende CAO bekijken.Dit kan variëren, soms zijn een aantal dagen per jaar beschikbaar voor deelname aan symposia.Vaak krijg je de onkosten vergoed. Soms krijg je een vergoeding van de tijd, soms moet jedeelnemen in je eigen tijd.10 Op welke manier(en) kun je collega's of medestudenten op de hoogte brengen van wat je hebtgeleerd op een themabijeenkomst?Je kunt een verslag schrijven en verspreiden, op een teamvergadering iets ter sprake brengen,een aparte bijeenkomst hiervoor organiseren.10© ThiemeMeulenhoff

De eigen deskundigheid bevorderenIntercollegiale bijeenkomstenIntercollegiale bijeenkomsten• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: FIJN OM DE ZAKEN EVEN OP EEN RIJTJE TE ZETTEN!1 Waarom is dit een praktijksituatie die je voor intervisie kunt gebruiken?Omdat het probleem over gedrag en interactie gaat, het probleem is waarschijnlijk herkenbaarvoor anderen. Degene die het probleem inbrengt, is gemotiveerd om erover te praten en‘oplossingen’ te horen.2 Wat zou het doel van deze intervisiebijeenkomst kunnen zijn?Probleemoplossing kan het doel van de intervisiebijeenkomst zijn: anderen kunnen ideeënaandragen om met de situatie om te gaan.KENNISOPDRACHT1 Wat is intercollegiale ondersteuning?Ondersteuning door collega's bij het hanteren van moeilijke situaties.2 Geef een voorbeeld van intercollegiale ondersteuning.Een voorbeeld van intercollegiale ondersteuning is intervisie.3 Geef drie voorbeelden van situaties in je BPV waarin je raad aan een collega vroeg.Varieert, bijvoorbeeld voor een praktische handeling, voor een benadering van een zorgvragerof voor het invullen van een zorgdossier.4 Wat is intervisie?Een gestructureerde bijeenkomst van een klein groepje collega's waarin werkervaringenworden besproken volgens een vooraf vastgestelde methode met als doel meer inzicht tekrijgen in het eigen handelen.5 Wie moet een bijeenkomst voor intercollegiale ondersteuning organiseren?Dat kan zowel door werkgever als door collega's zelf. Zij kunnen daarin het initiatief nemen.6 Welke vragen zijn geschikt voor intervisie?Vragen die met gedrag en interactie te maken hebben zijn geschikt voor intervisie.7 Waarom kan ervoor gekozen worden om geen leidinggevende (of docent) bij een intervisiebijeenkomst aanwezig te laten zijn?Omdat deelnemers aan intervisie zich vrij moeten voelen om te kunnen zeggen wat ze willen.8 Ga op internet op zoek naar een discussieplatform over de zorg. Lever eens een bijdrage aande discussie.Antwoord varieert.9 Wat is het voordeel van een eigen netwerk?Je kunt heel snel de mening van anderen peilen op het moment dat jezelf een probleem hebtof om hulp vraagt.© ThiemeMeulenhoff 11

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering10 Wat zou een voordeel kunnen zijn van externe collegiale ondersteuning?Een voordeel kan zijn: andere inzichten, andere ervaringen dan binnen de eigen instelling.12© ThiemeMeulenhoff

De eigen deskundigheid bevorderenZelfreflectieZelfreflectie• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: GEEN ZIN? DAN MAAK JE TOCH ZIN?1 Beschrijf de acties en reacties tussen Ellen en meneer Van Kampen die gisteren en vandaagplaatsvonden.Gisteren: meneer Van Kampen wilde zichzelf niet verzorgen, Ellen deed het toch hoewel zedit eigenlijk niet wilde. Resultaat: Ellen voelt zich hier niet prettig bij. Vandaag: meneer VanKampen wilde zichzelf niet verzorgen, Ellen heeft het ook niet gedaan, maar dit voelt ook nietgoed bij Ellen. Resultaat: meneer Van Kampen zat lang voor de wastafel, een collega heeftde zorg overgenomen.2 Noem vijf vragen die je kunt stellen om deze situatie helder te krijgen.Vragen kunnen zijn: welke afspraken zijn er met meneer Van Kampen gemaakt, wat wil meneerVan Kampen zelf, waarom zou hij niet naar huis willen, doet meneer Van Kampen ook zo bijcollega's van Ellen, welke argumenten gebruikt Ellen tegenover meneer Van Kampen om hemzover te krijgen dat hij zichzelf verzorgt, hoe is het non-verbale gedrag van Ellen?KENNISOPDRACHT1 Beargumenteer waarom het belangrijk is om te reflecteren op je eigen beroepsmatige handelen.Het is belangrijk omdat je manier van handelen niet vanzelfsprekend de juiste is. Situaties zijnnieuw, waardoor je niet weet hoe je moet reageren. Soms kun je van tevoren niet nadenkenover hoe je zou willen reageren, maar moet je achteraf nadenken over hoe je had willenreageren. Door steeds te leren van iedere situatie word je een betere professional.2 Waarom is het verstandig om vragen te gebruiken bij het reflecteren op je eigen gedrag?Vragen geven een richting aan het denkproces. Het geeft structuur en het doel van hetreflecteren is zo eerder (met meer zekerheid) behaald.3 Beschrijf een bpv-ervaring waarin jij je af hebt gevraagd of de manier waarop jij handelde ofreageerde juist was.Variabel, bijvoorbeeld als een verzorgende heel moeilijk te benaderen was, of als de leerlingkortaf is geweest, of geen tijd heeft genomen om naar de zorgvrager te luisteren.4 Wat doe je zelf wanneer je niet tevreden bent over je reactie op zaken die in de dagelijksepraktijk gebeuren?Dat kan variëren, is de leerling teruggegaan om zijn reactie uit te leggen, heeft hij het besprokenmet een collega of met groepsgenoten.5 Zou zelfreflectie voor jou een oplossing kunnen bieden in situaties waarin je ontevreden bentover de mate van jouw ‘professionele’ handelen? Zo ja, leg uit. Zo nee, waarom niet?Dat kan variëren, misschien kon de leerling actie ondernemen door de situatie voor zichzelfhelder te krijgen, bijvoorbeeld om herhaling te voorkomen.6 Geef een voordeel van zelfreflectie ten opzichte van intervisie. Intervisie moet je hier opvattenals een methode om je gedrag tijdens je werk met andere verzorgenden te bespreken.Voordeel: sneller te realiseren. Je bent niet afhankelijk van meerdere personen.© ThiemeMeulenhoff 13

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering7 Geef een nadeel van zelfreflectie ten opzichte van intervisie.Nadeel: het kan eerder zijn dat je te beperkt blijft denken, geen nieuwe invalshoeken ziet. Hetvereist ook eerlijkheid ten opzichte van jezelf en meer discipline omdat er meestal geenafspraak voor wordt gemaakt.8 Wat kun je doen met de kennis die je hebt gekregen door te reflecteren?Inbrengen in een intervisiebijeenkomst, gebruiken bij begeleidingsgesprekken, maar vooralgebruiken in volgende situaties.9 Hoe vaak zou je op je eigen handelen moeten reflecteren?Hangt af van de zorgsetting en van de hoeveelheid nieuwe situaties. Vaak tijdens de opleidingen vlak erna. Daarna in bijzondere en moeilijke situaties.10 Beargumenteer waarom je moet blijven reflecteren, ook al zit je al tien jaar ‘in het vak’.Zeker na een aantal jaren ontstaat er een manier van werken die misschien niet altijd vooriedereen prettig is. Eigen maniertjes sluipen in het werk. Het blijft belangrijk om kritisch naarjezelf te kijken.14© ThiemeMeulenhoff

2 Deskundigheidsbevordering vancollega’sEen presentatie geven• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: WAT MOET IK ZE VERTELLEN?1 Wat kun je doen om te bepalen welke aspecten van een onderwerp je aan je collega's kuntpresenteren?Je kunt inventariseren welke opleiding het grootste deel van de toehoorders heeft gevolgd.Het beginniveau is je dan bekend. Je kunt aan een aantal mensen op de afdeling vragen watzij van het specifieke onderwerp weten, en aan welke kennis zij behoefte hebben. Je kunt ookeen briefje ophangen waarop collega's hun behoefte aan een bepaald onderwerp kenbaarkunnen maken.KENNISOPDRACHT1 Op welke manieren kun je informatie overdragen aan collega's of medestudenten?Schriftelijk, via een themabijeenkomst of in een werkbespreking.2 Waarom is het belangrijk om te weten wat je toehoorders al weten over het onderwerp?Omdat anders de informatie misschien niet goed aankomt. De informatie kan ook te makkelijkzijn, waardoor niemand wat leert. De informatie kan ook te moeilijk zijn, waardoor het verhaalniet gevolgd kan worden.3 Noem vijf verschillende hulpmiddelen voor het overdragen van kennis. Geef bij elk hulpmiddelaan waarvoor je ze goed kunt gebruiken.Hulpmiddelen voor het overdragen van kennis:• een video voor het tonen van bijvoorbeeld vaardigheden;• een computer voor het weergeven van tekst;• dia's, tekeningen of foto's ter illustratie van je verhaal;• sheets voor tekst of schema's;• een flap-over voor het opschrijven van enkele steekwoorden.4 Wat vind je zelf belangrijk aan de houding van iemand die een presentatie geeft?Eigen mening, je kunt denken aan het aankijken van het publiek, niet friemelen aan eenpapiertje of spelen met een pen. Verder: niet van een blaadje voorlezen, rustig praten, zinnenafmaken, ingaan op vragen.5 Waarom is het zinvol om te evalueren?Als je evalueert, kun je de inhoud van de presentatie of de manier van presenteren verbeteren.Je kunt bovendien nagaan of het doel van de presentatie is bereikt.© ThiemeMeulenhoff 15

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering6 Bedenk drie open vragen die je kunt gebruiken bij de evaluatie van een presentatie.Wat heb je van de bijeenkomst geleerd? Hoe vond je de bijeenkomst? Waarom ben je naardeze bijeenkomst gekomen?7 Noem drie gesloten vragen die je kunt gebruiken bij de evaluatie van een presentatie.Voldeed de bijeenkomst aan je verwachtingen? Was er voldoende ruimte om vragen te stellen?Heb je de bijeenkomst als leerzaam ervaren?8 Bedenk drie doelen van een presentatie.Drie doelen van een presentatie kunnen zijn:• het behalen van een schoolopdracht;• het informeren van collega's;• het introduceren van een protocol of richtlijn.9 Je kunt voor een bijeenkomst een gastspreker uitnodigen.Waar moet je op letten bij het kiezenvan deze persoon?Je let erop of deze persoon een presentatie kan, wil en durft te geven. Je let op datgene wathij ter sprake moet brengen: weet hij daar veel vanaf? Je moet je verder afvragen of het verhaaldat de gastspreker vertelt, aansluit bij de presentatie. Vraag naar zijn beweegredenen, envraag van tevoren of hij een onkostenvergoeding wil.10 Je hebt vast weleens een presentatie gegeven. Denk maar aan een spreekbeurt ofpresentatieopdracht in de klas. Noem een sterk en een zwak punt van jouw presentatietechniek.Heb je nog geen presentatie gegeven, bedenk dan wat voor jou een sterk en een zwak puntzou kunnen zijn.Voorbeelden van sterke tegenover zwakke punten:• rustig praten tegenover gehaast praten of stotteren;• de groep aankijken tegenover naar de grond staren;• weten wat je moet zeggen tegenover een onlogisch, ongestructureerd verhaal vertellen;• duidelijk en hard genoeg praten tegenover een onduidelijke, zachte of juist te harde toon.16© ThiemeMeulenhoff

Deskundigheidsbevordering van collega’sWerkbegeleiding gevenWerkbegeleiding geven• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: IK WEET TOCH WEL HOE IK IEMAND MOET WASSEN!1 Waarom is het goed dat Nigel twee weken mee gaat lopen met collega's?Het is goed om mee te lopen omdat de regels en gewoonten in iedere organisatie anders zijn.Nigel heeft zo de tijd om aan deze gewoonten te wennen. Het werk in het ene werkveld vereistandere kennis en vaardigheden dan in het andere werkveld.2 Hoe zou jij het vinden om weer mee te lopen als je al gediplomeerd bent? Beargumenteer jemening.Eigen mening.PRAKTIJK: ‘LATEN WE EENS KIJKEN NAAR JE PLANNING’1 Hoe vaak zou jij een begeleidingsgesprek houden met de leerling die je begeleidt?Het hangt af van de lengte van de stage, de hoeveelste stage het is van de leerling, en hoehet gaat met de leerling tijdens de stage. Als de begeleider een leerling weinig ziet, is er eengrotere behoefte aan geplande afspraken dan wanneer begeleider en leerling elkaar bijnadagelijks zien. Eén keer per maand is het minimum, maar in sommige gevallen is één keerper week wenselijk.2 Wie is verantwoordelijk voor het maken van een afspraak voor een begeleidingsgesprek?Vaak zal de begeleider het initiatief nemen om een nieuwe afspraak te maken voor een gesprek.Maar aan het eind van de opleiding mag je van een leerling verwachten dat hij zelf aangeeftwanneer er behoefte is aan een begeleidingsgesprek. Hij mag dan zelf het initiatief nemenvoor een gesprek.PRAKTIJK: EEN BEOORDELINGSGESPREK1 Hoe kan Isabella voorkomen dat ze Karlijn verrast tijdens het beoordelingsgesprek?Isabella had Karlijn tijdens tussentijdse gesprekken kunnen vertellen hoe ze functioneert.Isabella is daar nu te laat mee. Ze kan nu alleen een poging doen het op een kalme manierduidelijk te maken, met behulp van voorbeelden.2 Hoe kun je eenvoudiger oordelen over het functioneren van de leerling die je begeleidt?Je kunt collega's hun mening over het functioneren van de leerling laten geven, samen metcollega's de feedback formuleren, en eventueel overleggen met een praktijkbegeleider.KENNISOPDRACHT1 Hoe was het meelopen in de eerste week van jouw bpv geregeld? Vond je deze manier prettig,en waarom?Eigen mening, misschien was de leerling onzeker of juist niet, werd de leerling aan zijn lotovergelaten of juist overal mee naartoe genomen?2 Noem drie eigenschappen die een werkbegeleider naar jouw mening moet bezitten.© ThiemeMeulenhoff 17

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringMogelijke eigenschappen: geduldig, de capaciteit om goed uit te leggen, vriendelijk, rustig,een goed voorbeeld zijn voor de leerling.3 Waarom is het moeilijk om iemand op zijn houding te beoordelen?Het lijkt al snel alsof de persoon zelf niet voldoet. De leerling kan zich aangevallen voelen.Bovendien is gedrag moeilijk te veranderen.4 Waarom is het wenselijk dat een werkbegeleider de functie heeft waarvoor de leerling inopleiding is?Omdat die de juiste eisen stelt, niet te hoog maar ook niet te laag. De leerling kan zichidentificeren met de begeleider. De begeleider weet beter wat hij van de leerling magverwachten.5 Waarom moet een werkbegeleider een beoordelingsgesprek goed voorbereiden?Omdat het een belangrijk gesprek is. De werkbegeleider moet een goed oordeel geven enopbouwende kritiek. Daar heb je een goede voorbereiding voor nodig.6 Waarom is het verstandig om met collega's te overleggen over het functioneren van eenleerling voordat je hem beoordeelt?Anders is de beoordeling gebaseerd op één mening. Het is prettig om ervaringen uit te wisselenover het functioneren van de leerling met andere collega's.7 Noem drie onderdelen van een inwerkprogramma van een leerling.Introductie op de afdeling, wegwijs maken in de organisatie, kennismaken met collega's,verschillende diensten meedraaien, een stageplan maken.8 Waarom is het belangrijk dat de leerling feedback krijgt tijdens begeleidingsgesprekken?Feedback is belangrijk omdat de leerling daardoor het functioneren kan aanpassen. Als jegeen feedback krijgt, leer je minder en kun je worden verrast tijdens een beoordeling.9 Wie moet volgens jou de uiteindelijke beoordeling geven: de school (de docent) of debpv-instelling (de werk- of praktijkbegeleider)? Beargumenteer je mening.Eigen mening, de school beoordeelt op grond van opdrachten, de stage-instelling op grondvan de manier waarop iemand werkt, of hoe de praktijkopdrachten gemaakt zijn.10 Noem drie punten waaraan je moet denken als een leerling op de eerste bpv dag met jemeeloopt.Punten zijn: een leerling maakt kennis met iedereen die van belang is, wordt overal bijbetrokken, krijgt te horen hoe de dag verloopt en maakt kennis met de zorgvragers op deafdeling.18© ThiemeMeulenhoff

3 Een standpunt overhandelswijzen in degezondheidszorgStandpunten verhelderen• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: WAAR IS DAT GOED VOOR?1 Hoeveel verschillende standpunten zie je in deze situatie?Er zijn vier standpunten:• het standpunt van Joost. Hij is van mening dat een weekendje naar huis niet goed is voorMichael. Hij raakt erdoor van slag. Joost heeft het idee dat het alleen fijn voor de oudersis;• het standpunt van de collega's. Zij vinden het juist goed dat Michael naar huis gaat, ookal raakt hij erdoor van slag. Zij vinden het bovendien ook prettig voor de andere bewoners,omdat die dan wat meer aandacht krijgen;• het standpunt van de ouders van Michael. Zij vinden het belangrijk dat hun zoon af entoe naar huis komt;• het standpunt van de instelling. De instelling neemt een formeel standpunt in. Dat betekentdat de instelling een beleid heeft met betrekking tot verlof van de bewoners.PRAKTIJK: GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD1 Hoe kun je erachter komen wat iemand voor standpunt heeft?Als je een standpunt wilt kennen, vraag je de ander het standpunt te verhelderen. Indien eenstandpunt onduidelijk is, confronteer je iemand met de tegenstrijdigheden. Je vraagt om eenverklaring hiervoor.KENNISOPDRACHT1 Noem een voorbeeld van een situatie waarin het belang van je beroep zwaarder weegt danje eigenbelang.Een voorbeeld is: met koffiepauze willen gaan, maar eerst nog bewoners moeten verzorgen.Andere voorbeelden kunnen ook genoemd worden.2 Beschrijf een bpv-situatie waarin verschillende meningen met elkaar in conflict zijn gekomen.Voorbeelden van conflicten in een bpv-situatie: verschil van mening over de behandeling vanzorgvragers, verschil van mening over de aanpak, of over werkomstandigheden.3 Waarom is het goed om verschillende standpunten te onderkennen of te herkennen?© ThiemeMeulenhoff 19

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringHet is goed om verschillende standpunten te kunnen herkennen omdat je dan meer begripvoor een situatie of mening kunt opbrengen. Je kunt daarna ook proberen om tot eengezamenlijk standpunt te komen.4 Hoe zie jij jouw taak als verzorgende in een situatie waarin verschillende standpunten metelkaar in conflict zijn?Je moet als verzorgende proberen de situatie helder te krijgen. Om dit te bereiken, vraag jenaar de standpunten van de verschillende partijen. Je kunt eventueel een besprekingorganiseren, om tot een gezamenlijk standpunt te komen.5 Leg uit hoe je tot een standpunt kunt komen als er een bepaalde grens is overschreden.Als er een grens is overschreden, kom je hier altijd te laat achter. Een bepaalde situatie heeftte lang geduurd.Vaak is in dit soort situaties je standpunt heel duidelijk: je wilt dat dit niet meervoorkomt. De volgende keer pak je het anders aan. Zo ontwikkel je automatisch een standpunt.6 Waarom is het prettig als je van je collega's weet wat hun standpunten zijn?Als je collega's je mening delen, kom je zekerder op zorgvragers en andere collega's over.Maar ook als je een andere mening hebt: als je het standpunt van de ander kent, weet je waarje op kunt rekenen bij die ander.7 Hoe kom je achter het standpunt over euthanasie van de instelling waar je werkt?Vaak heeft een instelling een document over gevoelige onderwerpen. De instelling heefthierover een standpunt ingenomen. Soms staat dit nadrukkelijk op schrift, soms moet je opzoek gaan. Dan kun je navraag doen. Een leidinggevende hoort dit te weten. Maar anderskan een beleidsmedewerker je hierover inlichten.8 Geef een voorbeeld van een situatie waarin het belang van een zorgvrager en het belang vaneen instelling moeilijk met elkaar samengaan.Een voorbeeld: een zorgvrager wil graag om zeven uur 's morgens gewassen worden. Dit kanniet, want dan vindt de overdracht altijd plaats. Of: een zorgvrager wil in bed blijven liggen totelf uur, maar dan moet iedereen in de huiskamer zitten.9 Wat kan het gevolg van zijn als je aanneemt dat iemand een bepaald standpunt inneemt, enje controleert dit niet?Er kunnen verwarrende, onduidelijke situaties ontstaan. Je kunt elkaar gaan tegenwerkenomdat je een verschillend doel hebt. Je kunt verschillende boodschappen overdragen, omdatzorgverleners verschillende ideeën erop nahouden.10 Bedenk een situatie vanuit je bpv waarbij verzorgenden verschillende meningen aan éénzorgvrager lieten horen. Beschrijf hoe de zorgvrager hierop reageerde.Voorbeelden: meningen kunnen verschillen over hoe een wond verzorgd moet worden, ofover hoe het met een zorgvrager gaat.20© ThiemeMeulenhoff

Een standpunt over handelswijzen in de gezondheidszorgStandpunten beargumenterenStandpunten beargumenteren• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: ZO DOEN WE HET ALTIJD1 Wat vind jij van Marieke's argument om een hydrocoloïd te gebruiken?Het is geen sterk argument. Marieke's argument is namelijk gebaseerd op een ervaring bijéén andere bewoner.2 Geef een ander argument dat Marieke ook had kunnen gebruiken.Marieke had ook kunnen vertellen dat het Woundcare Consultant Society (WCS) dit adviseert,of dat het in een protocol staat. Andere goede argumenten zijn dat ze het op een bijscholingof symposium vernomen heeft.3 Wat vind je van het argument van het afdelingshoofd?Het argument dat het altijd zo gedaan wordt, is ook niet sterk.PRAKTIJK: ZORG KUN JE DELEN1 Welke argumenten kun je geven vóór het delen van de zorg voor een zorgvrager in dethuiszorg?Als je een zorgvrager afwisselend met een collega verzorgt, kun je de kwaliteit van de zorgbeter controleren. Je kunt met elkaar overleggen over de zorgsituatie. Het is tot slot beter voorde continuïteit, omdat er een bekende vervanger is bij afwezigheid van een collega.KENNISOPDRACHT1 Waarom is het belangrijk om je mening te beargumenteren?Omdat het dan duidelijk een doordachte mening is, die ergens op is gebaseerd. Je bent eerdergeneigd om naar een doordachte mening te luisteren, en deze aan te nemen. Als je argumentenaanvoert, kun je iemand van standpunt doen veranderen. Ook kun je soms, met behulp vanargumenten, een situatie veranderen.2 Wat heb je nodig voordat je een mening goed kunt beargumenteren?Kennis van het onderwerp, weten waarover je praat. Je moet argumenten goed kunnenverwoorden.3 Beschrijf een voorbeeld vanuit je bpv waarbij je argumenten nodig had om een situatie teveranderen.Je kunt denken aan de behandeling of aanpak van een zorgvrager, of een advies voorwondverzorging.4 Welke argumenten zijn minder geschikt als je iemand van je gelijk wilt overtuigen?Minder geschikte argumenten zijn: vermoedens en hypothesen, een teveel aan gevoelsmatigeargumenten, een teveel aan argumenten (uit dezelfde hoek).5 Beschrijf waarom jouw standpunt in een bepaalde situatie niet werd overgenomen.Mogelijk speelden andere factoren mee, behalve de argumenten?© ThiemeMeulenhoff 21

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering6 Beschrijf een voorbeeld vanuit je bpv waarbij je argumenten nodig had om een situatie teveranderen, waarbij je voorstel wél werd overgenomen.Eigen mening, denk maar aan een behandeling of aanpak van een zorgvrager, advies voorwondverzorging.7 Welke argumenten zijn geschikt om iemand anders te overtuigen van jouw mening?Eigen mening. Geschikte argumenten zijn: onafhankelijke, concrete argumenten die op feitenzijn gebaseerd.8 Beschrijf waarom jouw standpunt in een bepaalde situatie wél werd overgenomen.Eigen mening, misschien speelden er in deze situatie ook andere factoren mee, behalve deargumenten?9 Welke factoren spelen mee bij het overnemen van een standpunt van iemand anders?Factoren die meespelen bij het overnemen van een standpunt:• de uitstraling van de persoon die argumenten geeft, misschien is deze betrouwbaar, ofbekend;• hoe de meerderheid van een groep over het onderwerp denkt;• de mate van (maatschappelijke) wenselijkheid van het standpunt;• de vakkundigheid van de persoon die argumenten geeft.10 Wat vind jij van het argument: ‘Zo heb ik het op school geleerd’?Het kan een goed argument zijn als iemand net van zijn opleiding komt. Als iemand al langerwerkzaam is in de praktijk, dan kunnen inzichten ondertussen veranderd zijn.Instellingsprotocollen kunnen afwijken van de manier waarop iets op school is aangeleerd.Maar verschillende manieren kunnen even goed zijn.22© ThiemeMeulenhoff

Een standpunt over handelswijzen in de gezondheidszorgEthische vraagstukkenEthische vraagstukken• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: DAT DOE JE TOCH NIET?1 Zou jij in dit geval je mening aan de zorgvrager geven? Waarom wel, of waarom niet?Het is niet wenselijk om in deze situatie je eigen mening te geven. Het is wel belangrijk om demoeder voorlichting te geven over de gevolgen van het roken voor de baby en de borstvoeding.PRAKTIJK: WACHTEN DUURT LANG1 Waarom noem je dit een ethisch dilemma?Het is een ethisch dilemma omdat hier verschillende waarden in conflict raken. Je kunt denkenaan de waarden respect voor het leven en kwaliteit van leven.2 Wat kun je als verzorgende doen in deze situatie?Je kunt overleggen met de huisarts over de reden voor het geven van de medicatie. Je kuntaan de huisarts kenbaar maken wat de bezwaren zijn van de verzorgenden. Je kuntinventariseren of je alleen staat, of dat je collega's en leidinggevende je steunen. Tot slot kunje met de familie praten over de situatie, en de manier waarop ze ermee omgaan.KENNISOPDRACHT1 Zoek in de krant naar een artikel dat iets met ethiek te maken heeft, zoals abortus, euthanasieof experimenteel medisch onderzoek. Verwoord jouw standpunt over dit vraagstuk, voorzoverje dat op grond van het artikel kunt beoordelen.Voorbeelden van artikelen: wetenschappelijk onderzoek, abortus, euthanasie, hongernood enhulpacties.2 Geef een voorbeeld van een situatie tijdens je bpv waarin je met ethiek te maken hebt gekregen.Denk vooral aan alledaagse situaties.Alledaagse dingen, zoals: verzorging zonder gordijnen dicht te doen, verzoek van eenzorgvrager om te mogen sterven, de manier waarop collega's onderling over zorgvragerspraten.3 Welke normen of waarden spelen een rol in de situatie tijdens je bpv waarin je met ethiek temaken kreeg? Van wie waren die normen en waarden?Bijvoorbeeld recht op menselijke eigenwaarde, zelfbeschikkingsrecht, fatsoensnormen, privacy.4 Waarom is het belangrijk om actief mee te doen bij een ethische discussie?Omdat het belangrijk is om je mening te uiten over een gevoelig onderwerp. Als je zelf in diesituatie werkt, dan is het noodzakelijk om een akkoord te sluiten met je collega's over deaanpak.5 Geef een voorbeeld van een ethische kwestie die een paar jaar geleden nog niet denkbaarwas, maar tegenwoordig wel geaccepteerd is.Bijvoorbeeld IVF, euthanasie, abortus, DNA-onderzoek, genetisch gemanipuleerd voedsel.6 Hoe kom jij aan jouw waarden en normen?© ThiemeMeulenhoff 23

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringVan je opvoeding, opleiding, geloof, familie.7 Wat is het verband tussen ethiek en geloof?Het geloof is voor sommigen een leidraad die bepaalt hoe je over bepaalde zaken denkt. Ineen geloof liggen bepaalde normen al vast.8 Ga op zoek naar de beroepscode voor verpleging en verzorging (2006) en lees het door. Watvind je hiervan?Het is belangrijk dat verzorgenden zich – grotendeels – kunnen identificeren met de normenin de beroepscode.9 Bedenk een situatie waarin waarden of normen van collega's botsen met die van jou.Je kunt denken aan respect hebben voor zorgvragers, de omgang met mensen, de omgangmet een verzoek om euthanasie.10 Wat doe je in een situatie waarin je waarden en normen botsen met die van collega's?Je bepraat de situatie met elkaar, je kunt een ethische discussie aangaan. Je wijst elkaar opverschillen in normen en waarden.24© ThiemeMeulenhoff

4 Bijdragen aan de ontwikkelingvan het beroepHet beroepsprofiel• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: GELDT HET BEROEPSPROFIEL OOK VOOR MIJ?1 Wat zou jij antwoorden als de collega van Nadia aan jou de vraag stelt of het beroepsprofielook voor haar geldt?Het beroepsprofiel geldt voor alle verzorgenden. Het maakt niet uit of een verzorgende al langklaar is met de opleiding, of nog maar pas. Alle verzorgenden horen van het beroepsprofielop de hoogte te zijn.KENNISOPDRACHT1 Leg in je eigen woorden uit wat het beroepsprofiel inhoudt.In het beroepsprofiel staan alle taakgebieden van de verzorgende. Het geeft een beeld vanhet beroep van de verzorgende.2 Waar zou je het beroepsprofiel in de praktijk bij kunnen gebruiken?Je kunt het beroepsprofiel als uitgangspunt gebruiken om vast te stellen wat bij je taak hoort.Soms krijgen verzorgenden minder taken toebedeeld dan waarvoor ze opgeleid zijn. Hetberoepsprofiel kan hierin duidelijkheid geven.3 Verklaar waarom verzorgenden een beroepsprofiel moeten hebben.Het beroepsprofiel voor verzorgenden is opgesteld om het werkgebied duidelijk af te bakenen.Er kunnen geen misverstanden ontstaan over wat tot de taak van de verzorgende behoort,en wat niet. Het is handig dat er een overzicht is waarin alle taken duidelijk op een rij staan.4 Leg uit wat de relatie is tussen het beroepsprofiel en de professionalisering van het beroepvan verzorgende.Een beroepsprofiel maakt duidelijk dat de verzorgenden een eigen taak en werkgebied hebben.Het geeft duidelijkheid. Het beroepsprofiel is bovendien een model dat tot doel heeft datverzorgenden dezelfde maatstaven voor hun werk gebruiken. Als je als een professioneleberoepsgroep of instelling wilt overkomen, zorg je ervoor dat je hetzelfde takenpakket hebt,en hetzelfde beleid voert.5 Hoe kun je meewerken aan de ontwikkeling van het beroepsprofiel?Door zelf kritisch te kijken naar je taken en werkzaamheden, en hierover steeds mee te pratenmet anderen, zoals in een beroepsorganisatie of vakbond.6 In het beroepsprofiel staan zorgtaken, professiegebonden taken en organisatiegebondentaken. Als je deze taken als uitgangspunt neemt, waarin onderscheidt een verzorgende zichdan van een helpende?© ThiemeMeulenhoff 25

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringEen verzorgende stelt zelfstandig een zorgplan op, in tegenstelling tot een helpende. Bij eenverzorgende liggen de taken bij het inventariseren van de behoefte aan zorg, het plannen vanzorg, het uitvoeren van zorg en het evalueren van zorg.Bij helpenden ligt de nadruk op de uitvoering van de zorg. Het accent ligt met name op dehuishoudelijke zorg, minder op lichamelijke verzorging.7 Waarom geldt het beroepsprofiel voor alle verzorgenden in alle werkvelden, terwijl het werkheel erg verschillend lijkt?Alle verzorgenden verrichten in principe dezelfde taken. Alleen de nadruk zal in het ene veldop andere aspecten liggen dan in het andere veld.8 Wat is de relatie tussen het beroepsprofiel en je opleiding tot verzorgende?De opleiding van verzorgende sluit nauw aan op het beroepsprofiel. Als je klaar bent met jeopleiding voor verzorgende, moet je namelijk alle taken van het beroepsprofiel uit kunnenvoeren.9 Waarom moet het beroepsprofiel geregeld aangepast worden?Vernieuwingen en veranderingen in de zorgvraag stellen andere eisen aan het beroep vanverzorgende. Het beroepsprofiel en de opleidingen veranderen met de tijd mee.10 Waarom zou iedere verzorgende op de hoogte moeten zijn van het bestaan van hetberoepsprofiel?Omdat het beroepsprofiel een leidraad is waarin de taken en verantwoordelijkheden van eenverzorgende staan vermeld. Je moet als verzorgende je taken kennen. Je moet weten of datwat je doet, hiermee in overeenstemming is.26© ThiemeMeulenhoff

Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroepVisie op het beroepVisie op het beroep• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: DIT VIND IK BELANGRIJK!1 In dit praktijkvoorbeeld komen twee visies naar voren. Beschrijf in je eigen woorden welketwee visies dat zijn.Eén visie is de tijd nemen voor zorgvragers tijdens de verzorging. Dit is zo belangrijk dat andereactiviteiten daarop moeten wachten, als dat zo uitkomt. In deze visie heeft het contact metzorgvragers prioriteit boven de tijdsplanning.De andere visie is ervoor zorgen dat zorgvragers op tijd uit bed zijn, zodat ze klaar zijn alshun bezoek komt. In deze visie houd je meer rekening met een tijdsplanning.2 Welke van de twee visies spreekt jou het meeste aan?Eigen mening, de motivatie is belangrijker dan de keuze voor een bepaalde visie.KENNISOPDRACHT1 Wat is een visie?Een visie is de manier waarop je tegen bepaalde zaken aankijkt, en hoe je erover denkt.2 Stel je voor dat je in een revalidatiecentrum werkt. Wat zou je dan belangrijk vinden in deverzorging?In een revalidatiecentrum is belangrijk dat de zorgvrager zo veel mogelijk zelf doet, en leertzichzelf te redden.3 Zou je hetzelfde belangrijk vinden als je in de kraamzorg werkt? Zo ja, waarom is dat voor jouhetzelfde, terwijl de zorgvragers anders zijn? Zo nee, waarom niet, en wat verschilt er dan?Een raakvlak is dat de ouders leren hun kind zelfstandig te verzorgen. De werkvelden zijn ergverschillend, maar in beide velden is zelfstandigheid belangrijk. De kraamvrouw moet zich naacht dagen weer zelf kunnen redden. De zorg voor de pasgeborene is anders, die blijftafhankelijk, maar de ouders nemen deze zorg over van de kraamhulp.4 Waardoor is je visie op je beroep van verzorgende aan het begin van je opleiding anders daneen het eind van je opleiding?Je vormt je visie door kennis en ervaringen. Aan het eind van de opleiding heb je veel geleerden gezien. Je visie heeft zich ontwikkeld.5 Waarom is het goed om te weten wat je visie is op je beroep?Je kunt voor ogen houden wat jij belangrijk vindt in het werk, en je kunt dit motiveren.6 Waarom is het belangrijk dat je visie aansluit bij het beroepsprofiel voor verzorgenden?Je visie op verzorgen moet aansluiten op het beroepsprofiel omdat hierin staat welke takenen verantwoordelijkheden verzorgenden hebben. Een verzorgende kan de ene taak welbelangrijker vinden dan de andere, maar zal toch aan alle taken moeten voldoen.7 Ook een organisatie heeft een visie. Waarom moet jouw visie op het beroep van verzorgendepassen binnen de visie van de organisatie waarvoor je werkt?© ThiemeMeulenhoff 27

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringHet is belangrijk dat de visie van de organisatie aansluit bij de visie van de verzorgende dieer werkt. Een voorbeeld: als de organisatie vindt dat er zo veel mogelijk zorgvragers geholpenmoeten worden door zo weinig mogelijk personeel, dan sluit de visie van een verzorgende diede tijd wil nemen voor de zorgvrager hier niet bij aan. Hierdoor ontstaan problemen op hetwerk.8 Waarom verandert je visie niet wekelijks?Een visie ontstaat langzaam, wordt gevormd en wordt ook geleidelijk door je ervaringenbijgesteld. Een visie heeft met langetermijndenken te maken.9 Waarom is het goed om af en toe met collega's te praten over jullie visie op verzorgen?Als je van je collega's weet hoe ze werken, kun je hun keuzen verklaren.Verschillende keuzenworden bespreekbaar. Als je met elkaar over een visie op verzorgen praat, kan er eenafdelingsvisie ontstaan. Dat is een visie waarin alle verzorgenden op een afdeling zich kunnenvinden.10 Wat kun je doen als jouw visie op belangrijke punten verschilt van de visie van je collega'smet wie je dagelijks samenwerkt?In principe hoef je niet dezelfde visie te hebben als je collega's. Wel is het van belang dat jenaar de zorgvrager toe op dezelfde manier handelt. Daarnaast is het goed om met elkaar tepraten over verschillende visies. Je leert van elkaar, en wellicht kun je elkaars sterke puntenovernemen.28© ThiemeMeulenhoff

Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroepOntwikkelingen in het beroepOntwikkelingen in het beroep• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: EEN PALLIATIEVE UNIT HOORT ERBIJ1 Over welke ontwikkeling heeft Sacha het hier?Sacha heeft het over de ontwikkeling dat er in verpleeg- of verzorgingshuizen steeds vakeraparte palliatieve units of afdelingen worden geopend.2 Wat kun je hiermee doen in de praktijk?Je kunt doen wat Sacha doet: erover praten met collega's, mensen in je organisatie eroveraan het denken zetten, het signaal van de bewoners doorspelen naar je leidinggevende ofdirectie. Je kunt misschien ook zelf meehelpen met opzetten van zo'n unit.KENNISOPDRACHT1 Noem drie redenen waarom het goed is om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingenbinnen je beroepsgroep.Drie redenen zijn:• nieuwe ontwikkelingen kunnen de zorg gemakkelijker of beter maken, denk maar aannieuwe hulpmiddelen;• je moet niet met verouderde kennis werken, want inzichten veranderen;• zorgvragers zijn steeds beter geïnformeerd, en het is prettig om mee te kunnen praten.2 Geef een voorbeeld van een maatschappelijke ontwikkeling die van invloed is op je werk alsverzorgende.De wetgeving over euthanasie of de wet BIG, vergrijzing, wachtlijsten.3 Welke gevolgen heeft deze ontwikkeling voor je eigen werk?De verzorgende kan op een andere manier worden ingezet. Als je bijvoorbeeld metverpleegplannen gaat werken, moet je leren om procesmatig te werken. Je moet alsverzorgende op de hoogte zijn van de wetgeving. Het is belangrijk om te weten wat je alsverzorgende wettelijk wel en niet mag.4 Op welke manier kun je op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen?Door kranten en vakbladen te lezen, door je aan te sluiten bij beroepsverenigingen en doorhet nieuws te volgen.5 Welke tegenstand kun je krijgen van je collega's of de instelling als je wilt meegaan metontwikkelingen?Veel mensen houden vast aan hun gewoonten, ze vinden het moeilijk om iets te veranderen.Je kunt vooral aanvankelijk op tegenstand stuiten.6 In de zorg zijn veel nieuwe ontwikkelingen en veranderingen. Welke taken enverantwoordelijkheden heeft je leidinggevende, of de organisatie waarvoor je werkt, ten opzichtevan jou?De leidinggevende, of de organisatie, moet de werknemers informeren over relevanteontwikkelingen. Verder moet deze openstaan voor suggesties van de werknemers om met© ThiemeMeulenhoff 29

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionaliseringrelevante ontwikkelingen mee te gaan. Ten slotte moet de organisatie of leidinggevendevoorwaarden scheppen om relevante ontwikkelingen te volgen.7 Geef een voorbeeld van een transmurale samenwerking tussen twee instellingen.Bijvoorbeeld een traject voor zorgvragers met een bepaalde aandoening, waarbij de zorgvanuit de ene instelling overgaat naar de andere instelling. Zoals vanuit het ziekenhuis naarde thuiszorg, of het verpleeghuis.8 Geef een voorbeeld van een nieuwe ontwikkeling op afdelingsniveau.Een ontwikkeling is dat er met zorgplannen gewerkt gaat worden, of met geautomatiseerdezorgplannen. Of de verschuiving van een taakgerichte werkwijze naar een werkwijze gerichtop de zorgvrager.9 Je leest in een vakblad over een interessante ontwikkeling. Wat kun je met deze kennis doen?Je kunt de kennis over een relevante ontwikkeling met je collega's bespreken. Dan merk je ofzij het ook een zinvolle ontwikkeling vinden. Je kunt het ook met je leidinggevende bespreken,of in een teamoverleg. De ontwikkeling hoeft niet direct tot een aanpassing te leiden. Maardoor erover te praten, gaan je collega's erover nadenken. Als je regelmatig ontwikkelingen inde zorg bespreekt, is iedereen op de afdeling alert en op de hoogte.10 Stel dat je een nieuwe ontwikkeling wilt invoeren op je eigen afdeling. Dit ga je bespreken metje collega's. Maar voordat je goed uit kunt leggen waar het precies om gaat, krijg je te horendat er weinig behoefte is aan informatie over de huidige trends. Wanneer je vraagt waarom,krijg je als antwoord dat alle huidige ontwikkelingen alleen maar zijn bedoeld om geld tebesparen, en verder niets. Ga na in hoeverre deze bewering geldt voor de ontwikkelingen diein dit onderwerp geschetst zijn.Het is correct dat veel van de genoemde (misschien wel alle) trends bedoeld zijn om geld tebesparen. Dat betekent echter niet dat het geen goede ontwikkelingen zijn. Ze komen dekwaliteit namelijk ook ten goede.30© ThiemeMeulenhoff

Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroepBeroepsorganisaties en vakbondenBeroepsorganisaties en vakbonden• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •KENNISOPDRACHT1 Leg in je eigen woorden uit wat een vakbond is.Een vakbond is een organisatie die opkomt voor een grote groep werknemers, alle werknemersuit een sector.2 Leg in je eigen woorden uit wat een beroepsorganisatie is.Een beroepsorganisatie komt op voor de belangen van een specifieke beroepsgroep. Eenberoepsorganisatie spitst zich toe op de inhoud van het beroep en de positie van deberoepsbeoefenaren.3 Beschrijf het verschil tussen een vakbond en een beroepsorganisatie.Een vakbond heeft een bredere doelgroep, behartigt de belangen van verschillendeberoepsgroepen. Een vakbond houdt zich niet zozeer bezig met de inhoud van het beroep,terwijl een beroepsorganisatie dat wel doet.4 Welke vakbonden ken je? Het hoeven niet per se vakbonden voor de zorg te zijn.Bijvoorbeeld AbvaKabo, CFO, CNV, FNV.5 Zoek in de krant naar een artikel waarin een vakbond of beroepsorganisatie voorkomt. Beschrijfwelke taak van deze organisatie wordt besproken. Het hoeft niet om een beroepsorganisatieof vakbond voor verzorgenden te gaan.Een mogelijk voorbeeld van een artikel: een vakbond die in onderhandeling is over de CAO.6 Op welke gronden zou je een beroepsorganisatie of vakbond uitkiezen? Wat vind jij belangrijkvoor een beroepsorganisatie of vakbond?Verschillende zaken kun je in overweging nemen. Denk maar aan de kosten van hetlidmaatschap, het beleid van de organisatie, of de organisatie specifiek voor verzorgenden is,of de organisatie werkzaam is in de hele sector, of enkel beroepsinhoudelijk.7 Waarom is het belangrijk dat veel verzorgenden lid zijn van een vakbond of beroepsorganisatie?Als een beroepsorganisatie of vakbond veel leden heeft, heeft deze meer invloed.Verzorgendenhebben dan een grotere stem in besprekingen met beleidsmakers, en meer invloed in zakendie hen aangaan.8 Leg uit hoe en wanneer je een vakbond of beroepsorganisatie in je eigen werkomgeving tegenkunt komen.Je kunt in contact komen met een beroepsorganisatie of vakbond via de ondernemingsraad,of als er een fusie of reorganisatie aankomt.9 Waarom is het goed dat een beroepsorganisatie inspraak heeft bij de ontwikkeling van hetopleidingsstelsel en het beroepsprofiel?Omdat een beroepsorganisatie naar de beroepsinhoud kijkt, naar de gevolgen voor hetverzorgend beroep. Het uitgangspunt van een beroepsorganisatie is goede kwaliteit van zorgdoor professionele verzorgenden (en verpleegkundigen).© ThiemeMeulenhoff 31

3.1 Deskundigheidsbevordering en professionalisering10 Met welke vragen kun je bij een vakbond of beroepsorganisatie terecht?Je kunt bij een vakbond terecht voor vragen over onder andere de CAO, wetgeving,arbeidsomstandigheden, arbeidscontracten, conflicten op het werk.32© ThiemeMeulenhoff