Protocol Schoolverzuim - Aanval op schooluitval

ProtocolSchoolverzuimEen praktische handreikingBureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlatenin samenwerking metOpenbaar Ministerie Arrondissement Dordrecht,Raad voor de Kinderbescherming enHalt Zuid-Holland ZuidJuli 2007Maakt werk van leren

1. InleidingHet is algemeen bekend dat jongeren die regelmatig verzuimen een grotere kans hebben om voortijdigschoolverlater te worden. Ook is een verband aangetoond tussen regelmatig verzuim en het ontwikkelen vandeviant en/of crimineel gedrag. Om die redenen is het terugdringen van ongeoorloofd schoolverzuim enormbelangrijk.Scholen hebben een zeer belangrijke rol bij het terugdringen van schoolverzuim. Met deze handreiking willenwe inzichtelijk maken, wanneer er sprake is van verzuim, wat er van de scholen verwacht wordt, welke partnersbetrokken zijn en hoe de samenwerking is georganiseerd.Binnen het Arrondissement Dordrecht zijn bindende afspraken gemaakt over de aanpak van schoolverzuim.Deze afspraken staan geformuleerd in de “Leidraad handhaving leerplicht” en de “Justitiële aanpak schoolverzuim”.Deze brochure geeft die formele afspraken verkort weer en biedt een praktische handreiking hoe de scholenen Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten gezamenlijk tot terugdringing van het schoolverzuim kunnenkomen.Het beleid met betrekking tot vrijstellingen is niet in dit protocol opgenomen. Het Bureau Leerplicht en VoortijdigSchoolverlaten zal daaraan in een afzonderlijk document aandacht besteden.1

Protocol Schoolverzuim2. Leer- en kwalificatieplicht, verzuimIeder kind heeft recht op onderwijs, en tegelijk een leerplicht. Kinderen hebben onderwijs nodig om zich teontwikkelen, te ontplooien, maar ook om later meer kans te hebben op werk.Ieder kind is volledig leerplichtig vanaf de 1e schooldag van de maand na de 5e verjaardag tot aan het eindevan het schooljaar waarin de jongere 16 jaar wordt. Sinds 1 augustus 2007 geldt dat de jongere verplicht isonderwijs te blijven volgen totdat hij een startkwalificatie heeft behaald of tot het moment waarop hij deleeftijd van 18 jaar heeft bereikt.Een startkwalificatie is behaald bij:o Havo of VWO diploma;o MBO diploma niveau 2 BOL of BBL.Schema 1 LeerplichtStart leerplicht Volledige leerplicht tot Kwalificatieplicht1e schooldag van de maand Einde schooljaar waarin de o Havo of Vwo diploma behaaldna de 5e verjaardag jongere 16 jaar is geworden o MBO diploma niveau 2 behaaldo Bereiken leeftijd 18 jaar4-jarigenDe Leerplichtwet biedt vooralsnog geen mogelijkheid om te interveniëren bij 4-jarigen. Het advies aan scholenis om ouders bij de inschrijving van hun kind nadrukkelijk te wijzen op de regels met betrekking tot hetschoolgaan; op tijd in de klas verschijnen, in principe dagelijks aanwezig zijn, tijdig en correct afmelden endergelijke.Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten kan inzake 4-jarigen wel een adviserende rol vervullen.Er zijn initiatieven om verzuim van 4-jarigen te registreren en te melden bij het bureau, om zo na te gaan ofzogeheten vroegverzuim een indicator is voor verzuim op latere leeftijd.Verschillende vormen van ongeoorloofd verzuimOp basis van de Leerplichtwet zijn scholen verplicht (vermoedelijk) ongeoorloofd verzuim te melden. Binnenhet Arrondissement Dordrecht wordt een volgend onderscheid gehanteerd:Absoluut verzuim:Luxeverzuim:Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige jongere niet ingeschreven staat bijeen school of onderwijsinstelling.De school meldt binnen vijf dagen de in- of uitschrijving, opdat het Bureau Leerplichten Voortijdig Schoolverlaten kan controleren of de jongere al dan niet onderwijs volgt.Er is sprake van luxeverzuim als een leerplichtige jongere zonder toestemming vanschool wegblijft vanwege extra vakantie of familiebezoek.Deze vorm van verzuim moet altijd gemeld worden. In het arrondissement geldt deafspraak dat bij minder dan twee dagen luxeverzuim een waarschuwing gegevenwordt door de leerplichtambtenaar en bij meer dan twee dagen verzuim of recidiveeen proces-verbaal wordt opgemaakt.1Waar ouders staat wordt tevens verzorgers bedoeld.2

Relatief verzuim:Van relatief verzuim is sprake als een leerplichtige jongere wel op een school staat ingeschreven,maar zich onttrekt aan regels van aanwezigheidsplicht. Relatief verzuim moetgemeld worden als:o de jongere drie dagen of meer achtereenvolgend verzuimt;o de jongere in een periode van vier opvolgende lesweken meer dan 1/8 van hetaantal lesuren verzuimt;o de jongere regelmatig te laat op school of in de les verschijnt.Scholen dienen eerder tot melding over te gaan als zij vermoeden, dat door de schoolgetroffen maatregelen onvoldoende effect hebben.Verzuim en achterliggende problematiekVerzuim is vaak een uitvloeisel van een achterliggende problematiek. Is dat het geval dan spreken we ook welvan ‘zorgwekkend verzuim’ of ‘signaalverzuim’.Hiervan is sprake als het verzuim een signaal is voor problemen als:• leerproblemen, leerstoornissen;• sociaal-emotionele problemen of stoornissen;• (ernstige) gedragsproblemen of gedragsstoornissen;• gezondheidsproblemen (fysiek, en psychisch / psychiatrisch)• gezinsproblemenDe school dient de leerplichtambtenaar op de hoogte te brengen van (vermoedelijke) achterliggende problematiek.3

Protocol Schoolverzuim3. Verantwoordelijkheid scholenScholen dragen een grote mate van verantwoordelijkheid voor hun leerlingen. Onder deze zogenaamde zorgplichtvallen naast de verantwoordelijkheid voor een goed pedagogisch klimaat ook de zorg voor het welzijnvan de individuele leerling. Een goed georganiseerde zorgstructuur is derhalve een vereiste. Evenals een correctverzuimbeleid en de verplichting van ondersteuning bij het zoeken naar ander (passend) onderwijs.Geen enkele school mag een leerplichtige leerling uitschrijven, tenzij er sprake is van inschrijving op eenandere school of onderwijsinstelling. Dit geldt voor zowel het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs.Ook MBO-scholen zijn verplicht de inschrijving te handhaven zolang;a) een leerling leerplichtig/kwalificatieplichtig is enb) er (nog) geen inschrijving op een andere school heeft plaatsgevonden.InstrumentenDe school krijgt als eerste te maken met ongeoorloofd verzuim. Het is voor de leerling en zijn omgevingvan essentieel belang, dat de school snel en adequaat stappen onderneemt om de leerling te bewegen hetonderwijs te vervolgen.De volgende instrumenten dragen daaraan bij:• Helder en eenduidig intern verzuimbeleid:o schriftelijk vastgelegd;o uitgangspunten en doelstellingen geformuleerd;o intern beleid t.a.v. extra verlof, verplichte deelname festiviteiten/activiteiten, gesprekken met oudersen dergelijke uiteengezet.• Een correcte verzuimregistratie, met daarin vermeld:o datum;o aantal lesuren of hele dagen;o vorm en reden van het verzuim;o legitimiteit van het verzuim (geldige reden of niet);o ondernomen acties/maatregelen;o resultaat.• Een goede communicatie met leerlingen, ouders en personeel:o bij inschrijving op school schoolregels en verzuimbeleid kenbaar maken;o vermelding verzuimbeleid in schoolgids;o geregeld aandacht aan verzuim in schoolkrant en dergelijke.• Leerlingen en zo nodig ouders direct aanspreken indien er sprake is van verzuim:o leerling direct aanspreken op zijn verzuimgedrag, eventueel interne maatregelopleggen (lik-op-stuk-beleid);o ouders bijtijds schriftelijk op de hoogte brengen van verzuim;o eventueel een persoonlijk gesprek aangaan met leerling en ouders.• Het tijdig consulteren dan wel inschakelen van de leerplichtambtenaar:o informeer de leerplichtambtenaar ook als het verzuim nog binnen de perken is, maar er welproblemen verwacht worden;o informeer de leerplichtambtenaar ook in geval van regelmatig ziekteverzuim;o meldt ongeoorloofd verzuim conform de afspraken.• Het instellen van een Zorgadviesteam of MD-team:o het project Zorg in en om School (ZioS) streeft ernaar dat alle scholen voor primair, voortgezet enmiddelbaar beroepsonderwijs een Zorgadviesteam, kortweg ZAT, van hoge kwaliteit hebben.4

VerzuimregistratieHet is cruciaal dat verzuim, inclusief te laat komen, goed wordt geregistreerd. Alleen zo ontstaat er inzicht inverzuimgedrag en is er een stevige basis om actie te ondernemen.Het bijhouden van de administratie is in de allereerste plaats een verantwoordelijkheid van de school. Leerplichtambtenarenzullen die verzuimadministratie tenminste één keer per jaar controleren om te bezien of deleerplicht voldoende gehandhaafd kan worden. In aanvulling op de wettelijke opgave, wordt binnen onze regiogewerkt vanuit het principe dat tweemaal per jaar een overzicht van het totale verzuim wordt gemaakt.Scholen hanteren verschillende registratiewijzen. Belangrijk is dat de volgende aspecten van verzuim geregistreerdworden volgens onderstaande matrix:Reden afwezigheid:Spijbelen:• betreft hele uren of dagen;• reden onbekend of niet legitiem;• reden achteraf gemeld.Te laat komen:• bij aanvang van de schooldag en/of bij aanvang van eentussentijds lesuur;• reden onbekend of niet legitiem.Vrije dag/vakantie zonder toestemming (= luxeverzuim).Bezoek (huis)arts, specialist en dergelijke. Niet conform gemeld.Ziekte niet gemeld conform afspraak (= ongedekt ziekteverzuim):• niet bijtijds gemeld;• niet gemeld door één van de ouders;• gemeld door de leerling zelf;• geen schriftelijke verklaring afgegeven.SchorsingZiekte gemeld conform afspraak (= gedekt ziekteverzuim) 2 :• ‘s morgens (telefonisch) gemeld door één van de ouders;• bij hervatten onderwijs schriftelijke verklaring afgegeven.Langdurig ziekteverzuim.Bezoek (huis)arts, specialist e.d. Gemeld conform afspraak.Vrije dag/vakantie met toestemming van schooldirecteur ofleerplichtambtenaarVrij verleend i.v.m. begrafenis, bruiloft, jubileum;verlof aangevraagd conform afspraakVrij verleend i.v.m. sociale omstandigheden; het besluithieromtrent ligt altijd bij de schooldirecteur eventueel insamenspraak met de leerplichtambtenaar.Registreren als:Ongeoorloofd verzuimOngeoorloofd verzuim; te laatOngeoorloofd verzuimOngeoorloofd verzuimOngeoorloofd verzuimSchorsingZiekteZiekteGeoorloofd verzuim; bezoek artsGeoorloofd verzuim; extra verlofGeoorloofd verzuim; extra verlofGeoorloofd verzuim; extra verlof2Zie voor bijzonderheden met betrekking tot ziekteverzuim bijlage ‘protocol ziekteverzuim’.5

Protocol SchoolverzuimMeldingsplicht scholenDe school meldt ongeoorloofd verzuim bij het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten:Soort verzuim: Melden: Hoe?• In- of uitschrijving binnen vijf werkdagenmiddels standaardformulier ‘In- en uit-schrijvingen’, verstuurd aan de administratie vanhet Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten.Absoluut verzuim • als een leerplichtige jongere niet(meer) staat ingeschreven bij eenschool of onderwijsinstelling.Relatief verzuim • bij achtereenvolgend verzuim van • Schriftelijk of via email aan de administratie van3 dagen; het bureau.• bij verzuim van meer dan 1/8 deel • Op verzoek van de leerplichtambtenaar dient eenvan het aantal lesuren in eenKOV-formulier 3 te worden ingevuld.periode van 4 weken;• bij 9 maal te laat komen op schoolof in de les;• verzuim gerelateerd aan (vermoedelijke)achterliggende problematiek.Luxeverzuim • Als een leerplichtige jongere zonder • Direct middels een KOV-formulier gericht aan detoestemming van school wegblijft administratie van het Bureau Leerplichtvanwege extra vakantie of familie- en Voortijdig Schoolverlaten.bezoek.Te laat komen geldt eveneens als een vorm van verzuim. De aanpak hiervan is als volgt:Frequentie School Leerplicht6 maal te laat • Stuurt ouders een brief met daarin • Neemt de melding op in het dossier.opgenomen:o de mate van te laat komen;o verwijzing naar de ouderlijkeverantwoordelijkheid;o de mededeling dat er melding isgedaan bij de leerplichtambtenaar.• De leerplichtambtenaar ontvangteen afschrift.9 maal te laat • Leerling wordt aangemeld bij de • Gaat een gesprek aan met de jongere en/of deleerplichtambtenaar.ouders;• Geeft een formele waarschuwing.9 maal te laat Leerling wordt aangemeld met de • Maakt een Halt-verwijzing op;ondanks eerdere mededeling dat de leerling te laat • Maakt een proces-verbaal op indien de jongerewaarschuwing blijft komen. niet meer voor Halt in aanmerking komt.3Het KOV-formulier is in bijlage 3 opgenomen.6

Gebruik formulier Kennisgeving Ongeoorloofd Verzuim (KOV)Binnen het arrondissement Dordrecht is vastgesteld, dat een proces-verbaal inzake leerplicht voorzien moetzijn van een zogenaamd KOV-formulier. Het is van groot belang dat dit correct wordt ingevuld, omdat het alsbewijsstuk dient.Luxeverzuim dient altijd direct middels een KOV-formulier gemeld te worden.In andere gevallen dient dit te gebeuren op verzoek van de leerplichtambtenaar, als in het kader van de bewijsvoeringde gegeven op schrift gesteld moeten worden.Deze ‘kennisgeving (vermoedelijk) ongeoorloofd verzuim’ dient door de directeur van de school te wordeningevuld en ondertekend. Op het KOV-formulier worden zaken vermeld als; het aantal dagen/uren verzuim,het aantal maal te laat komen, reeds ondernomen acties en het effect hiervan.Schorsing en verwijderingEen school kan overgaan tot schorsing (met het voornemen tot verwijdering) als er sprake is van:• herhaald wangedrag met onmiskenbare negatieve invloed op andere leerlingen;• herhaaldelijke ernstige verstoring van de orde, rust en veiligheid op school;• een ernstig verstoorde relatie tussen school en ouders/verzorgers;• dossiervorming;• aantoonbaar bewijs dat de school zich voldoende heeft ingespannen.In geval van een schorsing van meer dan één dag dient de Inspecteur op de hoogte te worden gebracht,evenals het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten.Een voornemen tot verwijderen dient ter kennis gebracht te worden van de Inspecteur en het Bureau Leerplichten Voortijdig Schoolverlaten. Een school kan pas tot verwijdering overgaan als de Inspectie en Leerplichthun fiat hebben gegeven.De procedures met betrekking tot schorsing en verwijdering zijn opgenomen in artikel 12, 13 en 14 van hetInrichtingsbesluit WVO.7

Protocol Schoolverzuim4. Werkwijze leerplichtDe kerntaken van de leerplichtambtenaar zijn:• Preventief controleren en adviseren;• Toezicht houden op naleving van de Leerplichtwet;• Verwijzen naar (jeugd)hulpverlening;• (Bevorderen) samenwerking met alle bij een leerling betrokken partijen;• Handhaven en sanctioneren.Het uitvoerende werk omvat onder andere de volgende activiteiten:• Spreekuur op school;• Deelname MDT of ZAT;• Adviseren van scholen inzake aanvragen extra verlof;• Afgeven van beschikkingen met betrekking tot vrijstellingen;• Gesprekken met jongere, ouders en andere betrokken partijen;• Afleggen huisbezoeken;• Opstellen plan van aanpak;• Indien van toepassing inschakelen (jeugd)hulpverlening;• Geven formele waarschuwing;• Halt-verwijzing;• Opmaken proces-verbaal.Het traject van start (verzuimmelding door de school) tot eind (straf opgelegd door de rechter) is schematischweergegeven in bijgevoegde stroomschema’s.OnderzoekEen onderzoek door de leerplichtambtenaar kan variëren van een eenvoudige juridische check tot een uitvoerigonderzoek, waarbij gesprekken met alle betrokken partijen plaatsvinden, huisbezoeken worden afgelegd,plannen van aanpak worden opgesteld en eventueel (voor)overleg plaatsvindt met Raad voor de Kinderbeschermingen/of Openbaar Ministerie.Alle acties door de leerplichtambtenaar ondernomen worden vastgelegd.StrafopleggingIn de stroomschema’s is te zien tot welke maatregelen een proces-verbaal leerplicht kan leiden.Sociale kaartBij de afhandeling van een verzuimmelding zijn diverse instanties betrokken.oooooooooooSchoolmaatschappelijk en jeugdmaatschappelijk werk;Samenwerkingsverbanden VO/ permanente commissies leerlingenzorgBureau Jeugdzorg: jeugdbescherming en -reclassering;Trivium;Geestelijke gezondheidszorg: De Grote Rivieren;MEE;GGD; jeugdarts, sociaal verpleegkundigen, gezinscoaches;Raad voor de Kinderbescherming;Politie;Halt;Openbaar Ministerie.De contactgegevens van de organisaties zijn opgenomen in bijlage 1.8

Bijlage 1Instanties betrokken bij aanpak schoolverzuimNaast de scholen en Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten is in de regio Zuid-Holland-Zuid eengroot aantal instanties betrokken bij de aanpak van verzuim. Een aantal daarvan treft u onderstaand aan.Bureau Leerplicht en Voortijdig SchoolverlatenHoofdvestigingMaria Montessorilaan 5a3312 KJ Dordrecht078-6398090NevenvestigingJeugdzorgcentrumTouwbaan 114205 AB Gorinchemwww.leerplichtenvoortijdigschoolverlaten.nlBureau Jeugdzorg Zuid-Holland ZuidKromhout 1203311 RH Dordrecht078-6334700www.bjzzuid_holland.nlStichting TriviumPapeterspad 73311 WT Dordrecht078-6484747www.triviumzhz.nlJeugdzorgcentrum Gorinchem e.o.Locatie TouwbaanTouwbaan 114205 AB Gorinchem0183-654100De Grote RivierenSpuiboulevard 3143311 GR Dordrecht078-6388838www.degroterivieren.nlGGDKorte Parallelweg 513311 JN Dordrecht078-6321832www.ggdzhz.nlMEE0900-2020672 (lokaal tarief)www.mee-zuidhollandzuid.nlPCL DordrechtSamenwerkingsverband 40.2coördinator: dhr. T. van den BerghAnna van Saksenstraat 113314 NC Dordrecht078-6324116pcl@hanspetri.nlPCL Gorinchem e.o.Samenwerkingsverband 41.1coördinator: dhr. J.W. HendriksTouwbaan 114205 AB Gorinchem0183-654141swv41@planet.nlPCL Zwijndrecht e.o.Samenwerkingsverband 40.1coördinator: dhr. P. ProoiPostbus 1853360 AP Sliedrecht0184-606050info@pcl40-1.nlRaad voor de KinderbeschermingSpuiboulevard 356/3583311 GR Dordrecht078-6484444www.kinderbescherming.nlRegiopolitie Zuid-Holland-Zuid0800-8844www.politie.nlHalt Zuid-Holland ZuidVrieseweg 1213311 NV Dordrecht078-6312293www.haltzhz.nlArrondissementsparket DordrechtSecretaris JeugdzakenBurgemeester de Raadtsingel 93c3311 JG Dordrecht078-88822229

Protocol SchoolverzuimBijlage 2AfkortingenlijstArr.BBLBJBOLGGDGGZHaltIOJZCKJPKOVLPWMDTOMPVRvdKROOSSMWWVOZATArrondissementBeroepsbegeleidende leerwegBureau JeugdzorgBeroepsopleidende leerwegGemeenschappelijke GezondheidsdienstGeestelijke GezondheidszorgHet alternatiefInspecteur voor het onderwijsJeugdzorgcentrum Gorinchem e.o.Centrum voor kind- en jeugdpsychologieKennisgeving ongeoorloofd verzuimLeerplichtwetMultidisciplinair teamOpenbaar MinisterieProces-verbaalRaad voor de KinderbeschermingReactie ongeoorloofd schoolverzuimSchoolmaatschappelijk werkWet voortgezet onderwijsZorg advies team10

Bijlage 3Kennisgeving Ongeoorloofd VerzuimKennisgeving Ongeoorloofd Verzuim(artikel Kennisgeving 21 van de Ongeoorloofd Leerplichtwet Verzuim 1969)(artikel 21 van de Leerplichtwet 1969)Aan : Het Bureau Leerplicht en Voortijdig SchoolverlatenAan : Maria Het Bureau Montessorilaan Leerplicht5aen Voortijdig Schoolverlaten3312 MariaKJ Montessorilaan Dordrecht. 5a3312 KJ Dordrecht.Ingekomen:Geregistreerd:Ingekomen:Zaaknr:Geregistreerd:Volgnr:Zaaknr:Ter behandeling aan: LeerplichtVolgnr:Ter behandeling aan: Leerplichtrblplus@drechtsteden.nlrblplus@dordrecht.nl1.1.Naam school Schoolcode:Adres, Naampostcode, school plaatsSchoolcode:Postadres, Adres, postcode, plaatsTelefoonnummer schoolE-mail Postadres, postcode, plaatsContactpersoon school:2. Telefoonnummer schoolE-mail adresContactpersoon school:2. Voornaam leerling:Nationaliteit:Achternaam leerling:Geslacht:Geboortedatum:Telefoonnr.:Adres, Voornaam postcode leerling: woonplaats:Nationaliteit:3. Achternaam leerling:Geboortedatum:Geslacht:Telefoonnr.:.....De Adres, leerling postcode zit in: klas/groep/leerjaarwoonplaats:schoolsoort4. 3.De Is leerling leerling besproken zit in: in klas/groep/leerjaarMulti Disciplinair Team5. 4.schoolsoort maak hier uw keuzeIs leerling besproken in Multi Disciplinair Team JaIs er begeleiding door SMW:5. Zo ja, wie is dan de contactpersoon:6.Is er begeleiding door SMW: NeeIs Zoer ja, contact wie met is dan (hulpverlenings)instanties:de contactpersoon:6. Zo ja, met welke instantie:en wie is de contactpersoon:7.Is er contact met (hulpverlenings)instanties: NeeZo ja, met welke instantie:Doel van de melding:8.en wie is de contactpersoon:7.Telefoonnummer:Telefoonnummer:Telefoonnummer:Telefoonnummer:Korte toelichting:Doel van de melding: ......8.9. VERZUIMDATAKorte toelichting:ZIE DE BIJLAGE9. VERZUIMDATAZIE DE BIJLAGE11

Protocol Schoolverzuim10. Welke stappen heeft heeft de school de school ondernomen ondernomen m.b.t. het verzuim m.b.t. van hetde verzuim leerling? van de leerling?De leerling moet de gemiste lessen inhalen.De De ouders leerling zijn gewaarschuwd moet de gemiste d.d. lessen inhalen.De leerling is gewaarschuwd d.d.Gesprek De ouders gehad met zijnde gewaarschuwd ouders d.d. d.d.Contact De leerling opgenomen is gewaarschuwd met hulpverlening d.d.Contact opgenomen met SMW d.d.Contact opgenomen met de schoolarts d.d.De Gesprek ouders zijn gehad van deze met melding de ouders op de hoogte d.d. gesteldAnders, Contact nl. opgenomen met hulpverlening d.d.Contact opgenomen met SMW d.d.Contact opgenomen met de schoolarts d.d.11. Wat De zijn ouders mogelijke zijn van oorza(a)k(en) deze melding van het opverzuim?de hoogte gesteldExtra Anders, verlof nl.Gezinssituatie, namelijkResultaten:Schoolsituatie, namelijk gedrag motivatie schoolresultaten andersToelichting:Oorzaken in de leerling zelf, nl. sociaal psychisch lichamelijk anders11. Toelichting: Wat zijn de mogelijke oorza(a)k(en) van het verzuim?Extra verlof12. Wat is volgens de school een mogelijke aanpak van het verzuim?Offi Gezinssituatie, ciële waarschuwing namelijk (door de leerplicht ambtenaar) aan de oudersOffi ciële waarschuwing (door de leerplicht ambtenaar) aan de leerlingOpmaken Schoolsituatie, proces-verbaal namelijk oudersgedrag motivatie schoolresultaten andersToelichting:Opmaken proces-verbaal jongereOnderzoek door het Advies & Meldpunt Kindermishandeling / Raad voor de KinderbeschermingOorzaken in de leerling zelf, nl. sociaal psychisch lichamelijk andersOnderzoek door de schoolartsToelichting:Onderzoek door BurgerzakenPlaatsing op een andere school12. Wat is volgens de school een mogelijke aanpak van het verzuim?Plaatsing op een projectOfficiële waarschuwing (door de leerplicht ambtenaar) aan de oudersAnders, Officiële nl. waarschuwing (door de leerplicht ambtenaar) aan de leerlingOpmaken proces-verbaal ouders13. Ruimte Opmaken voor aanvullende proces-verbaal informatie jongere en/of opmerkingenOnderzoek door het Advies & Meldpunt Kindermishandeling / Raad voor de KinderbeschermingOnderzoek door de schoolartsOnderzoek door BurgerzakenPlaatsing op een andere schoolPlaatsing op een projectAnders, nl.13. Ruimte voor aanvullende informatie en/of opmerkingen14. Datum: Handtekening directeurNaam directeur:14. Datum:………………………………………………………….Handtekening directeurNaam directeur:………………………………………………………….12

Bijlage voor het aangeven van de verzuimdata:Vervolg Kennisgeving Ongeoorloofd VerzuimMaand:Jaar:Dagnr. Bijlage 1voor 2 het 3 aangeven 4 5 6 van 7 de 8 verzuimdata:9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31dag *lesuren *** bij dag: Maand: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantalJaar:verzuimde lesuren invullenAantal Dag dagen 1 verzuim 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30031Aantal vd. lesuren verzuim 0Dagnr. Maand:Jaar:Dagnr.dag *1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31lesdag *uren **les* bij dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullenuren Aantal ** dagen verzuim 0* bijAantaldag:lesuren1 = verzuimverzuim** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullen0Aantal dagen Maand: verzuim Jaar:0Aantal Dag lesuren 1 2verzuim 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30031vd.Maand:Jaar:Dagnr.Dagnr. dag * 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31dag les*lesuren *** bij dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullenuren **Aantal dagen verzuim 0* bij dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullenAantal lesuren verzuim 0Aantal dagen verzuim 0Aantal lesuren verzuimMaand:Jaar:0Dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31Maand:Jaar:vd.Dagnr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31Dagnr.dag dag * *les lesuren uren ** *** bij * bij dag: dag: 1 = 1 verzuim = verzuim ** ** bij bij lesuren: lesuren: aantal aantal verzuimde verzuimde lesuren lesuren invullen invullenAantal Aantal dagen dagen verzuim verzuim 0 0AantalAantallesurenlesurenverzuimverzuim00Maand:Jaar:Dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31vd. Maand:Jaar:Dagnr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31dag *dag *leslesuren **uren * bij ** dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullen* bij Aantal dag: dagen 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullen0Aantal dagen lesuren verzuim 0 0Aantal lesuren Maand: verzuim Jaar:0Dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31vd.Dagnr.dag * Maand:Jaar:Dagnr. les 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31dag uren * *** bij dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullenlesAantal dagen verzuim 0uren **Aantal lesuren verzuim 0* bij dag: 1 = verzuim ** bij lesuren: aantal verzuimde lesuren invullenAantal dagen verzuim 0Aantal lesuren verzuim 013

Protocol SchoolverzuimBijlage 4Protocol preventie ziekteverzuimInleidingHet Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (Bureau Leerplicht) heeft de GGD Zuid-Holland Zuid (GGD)gevraagd structureel een rol te spelen bij preventie en aanpak van ziekteverzuim op primair en voortgezetonderwijs. Dit verzoek heeft geleid tot het gezamenlijk opstellen van een protocol, waarin de richtlijnen overhet verzuim en de vervolgacties zijn vastgesteld.Het protocol bevat afspraken tussen scholen, de jeugdarts en de leerplichtambtenaar. Van alle partijen wordenverantwoordelijkheden en taken omschreven. Daarbij biedt het protocol een stappenschema voor hetbepalen van het moment waarop welke partij welke actie dient te nemen.Bij de leerplichtambtenaar komen eveneens meldingen binnen van leerlingen die geregeld of langdurig ziekworden gemeld. De leerplichtambtenaar neemt na een melding contact op met de ouders en de leerling omde reden van het verzuim na te gaan. Bij verzuim (vermoedelijk) gerelateerd aan ziekte, vragen over de inpasbaarheidin het onderwijs of twijfels over de legitimiteit van het ziekteverzuim, schakelt de leerplichtambtenaarde jeugdarts in. De jeugdarts inventariseert het probleem en nodigt zo nodig de ouders en de leerlinguit om duidelijkheid te krijgen over het verzuim.Voor een uitgebreide procedurebeschrijving over de aanpak van (ongeoorloofd) verzuim door Bureau Leerplichten Voortijdig Schoolverlaten, zie: Protocol Schoolverzuim, Een praktische handreiking.DoelstellingHet protocol heeft als doel onnodig schoolverzuim en hiermee samenhangend voortijdig schoolverlaten tevoorkomen. Door vroegtijdig problemen die schuilgaan achter (ziekte)verzuim te signaleren en, zo nodig, begeleidingen/of hulpverlening op te starten, wordt getracht verzuim en het aantal voortijdige schoolverlatersterug te dringen.De basis van de samenwerking is het gemeenschappelijke belang van het kind.DoelgroepKinderen en jongeren die leerplichtig zijn, met de leeftijd van 5 tot en met 17 jaar.Voorwaarden1. Een adequaat verzuimregistratiesysteem op de scholen waarbij één of meerdere personen verantwoordelijkzijn voor deze registratie (verzuimcoördinatoren);2. Adequate meldingen van scholen aan de leerplichtambtenaar volgens geldende richtlijnen;3. Goede samenwerking tussen GGD en Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten;4. Standaardinformatie aan ouders over de procedure bij (vermoedelijk) ziekteverzuim;5. Goede communicatie tussen scholen, leerplichtambtenaren en jeugdartsen of jeugdverpleegkundigen.Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten ontvangt jaarlijks een overzicht van de aan de scholen verbondenjeugdartsen met hun e-mailadressen. De GGD geeft wijzigingen direct door aan Bureau Leerplicht enVoortijdig Schoolverlaten, omgekeerd geldt hetzelfde.14

Procedure schoolScholen dienen in de volgende gevallen een melding te doen aan Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten:1. Afwezigheid gedurende drie achtereenvolgende dagen;2. Verzuim in vier opeenvolgende lesweken van meer dan 1/8 deel van de lestijd;3. Zorgwekkend verzuim;4. 9 maal te laat komen.Zie ook: Protocol Schoolverzuim, Een praktische handreiking.Procedure leerplichtambtenaar1. De leerplichtambtenaar ontvangt de melding van verzuim van school;2. De leerplichtambtenaar onderzoekt de melding op basis van de informatie van school. Hij toetst hierbijde melding aan het Protocol Schoolverzuim en aan het Protocol preventie ziekteverzuim. Hij bepaalt of ersprake is van zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim;3. De leerplichtambtenaar spreekt (telefonisch of persoonlijk) met de ouder(s) en/of leerling;4. Op grond van de informatie van ouder(s) en/of leerling bepaalt de leerplichtambtenaar of er (nog steeds)sprake is van zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim;5. De leerplichtambtenaar informeert ouders over zijn conclusies en het vervolg plan van aanpak;6. Bij blijvend zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim of wanneer er vragen zijn over de inpasbaarheidin het onderwijs, doet de leerplichtambtenaar via de e-mail een melding aan de jeugdarts (verbonden aande school van de betreffende leerling).7. De leerplichtambtenaar informeert ouders schriftelijk over de melding aan de jeugdarts. In deze standaardbriefstaat vermeld, dat onderzoek door de jeugdarts wenselijk is om de legitimiteit van het verzuimvast te kunnen stellen. Indien geen medewerking wordt verleend aan het onderzoek, dan bepaalt deleerplichtambtenaar van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten in overleg met de jeugdarts devervolgactie. Het kan zijn dat het verzuim aangemerkt wordt als ongeoorloofd verzuim (omgekeerdebewijslast).15

Protocol SchoolverzuimIn de melding aan de jeugdarts staan vermeld:• naam jongere;• geboortedatum;• adres;• vermoedelijke klachten;• reden van melding (twijfels over ziekteverzuim, verzoek om advies of vraag inzake mate van inpasbaarheidin het onderwijs).Procedure voor aanmelden bij de jeugdarts1. De jeugdarts ontvangt de melding van ziekteverzuim van de leerplichtambtenaar.2. De jeugdarts inventariseert op basis van de melding en zo nodig op basis van de inhoud van het JGZ-dossierof een uitnodiging aan ouders en leerling voor een gesprek of onderzoek zinvol is. De afspraak dientin principe binnen 3 weken na melding gepland te worden.3. Als de jeugdarts daar aanleiding toe ziet, kunnen medische gegevens worden opgevraagd bij de huisartsof bij een specialist. Hiervoor geldt de standaard procedure voor het opvragen van medische gegevens. Eris een schriftelijke toestemming nodig van ouder(s) bij kinderen tot en met 11 jaar. Bij kinderen van 12 toten met 15 jaar is schriftelijke toestemming van ouder(s) en kind nodig, bij kinderen van 16 jaar en oudervolstaat de schriftelijke toestemming van het kind.4. De jeugdarts doet na de inventarisatie uitspraak over de legitimiteit van het verzuim en over de mate vanzorg over het verzuim. De terugkoppeling kan gepaard gaan met een vervolgadvies. De jeugdarts koppeltschriftelijk terug aan de leerplichtambtenaar. Een kopie van de terugkoppeling wordt naar de ouder(s)gestuurd.In principe geeft de jeugdarts geen medische informatie door aan de leerplichtambtenaar. Alleen mettoestemming van de ouder(s) kan wel medische informatie worden doorgegeven aan de leerplichtambtenaar.5. Wanneer ouder(s) en/of leerling niet verschijnen op een oproep, neemt de jeugdarts contact op om teinformeren naar de reden. Indien nodig of gewenst vindt een nieuwe oproep plaats.6. Als ouder(s) en/of de leerling medewerking weigert, bijvoorbeeld door niet te verschijnen op een oproepvan de jeugdarts, zal de jeugdarts dit schriftelijk melden aan de leerplichtambtenaar, waarbij een kopievan de brief naar ouders wordt gestuurd. De leerplichtambtenaar bepaalt in dit geval de vervolgactie, bijvoorkeur in samenspraak met de jeugdarts.7. De jeugdarts zet bij vermoedens van kindermishandeling, huiselijk geweld, psychiatrische of somatischeaandoeningen zelf de vervolgactie uit. Het melden van zorg bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandelingof bij het Meldpunt ZO is de verantwoordelijkheid van de jeugdarts.8. Alle acties worden vastgelegd in het JGZ-dossier. De jeugdarts coördineert, indien van toepassing, debegeleiding of hulpverlening, tenzij anders is afgesproken. De jeugdarts houdt voor zichzelf een actueeloverzicht bij met alle acties op verzoek van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, en kan te allentijde inzicht geven in de omvang.16

Stappenplan Samenwerking Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten en GGD Zuid-Holland ZuidSchoolverzuim▼Conform Protocol Schoolverzuim▼Melding school aan Bureau Leerplicht▼Twijfels over ziekteverzuimVragen over inpasbaarheid in onderwijsBehoefte aan medisch advies▼neejaAfhandeling Bureau LeerplichtMelding Bureau Leerplicht aan GGDBureau Leerplicht brengt ouders en leerlingschriftelijk op de hoogte van melding aan dejeugdarts.▼GGD inventariseert en vervolgt▼GGD roept eventueel ouders op;bij geconstateerde zorg is de GGDverantwoordelijk voor het vervolg.Terugkoppeling GGD aan Bureau LeerplichtDe terugkoppeling bevat een uitspraak over de legitimiteit van afwezigheidzonder inhoudelijke informatie over de eventueel bestaande medische aandoening.Verder: Wat is het perspectief? Is er een vervolg afgesproken?Kopie van rapportage naar ouders17

Protocol Schoolverzuim18

Leerling School Bureau LeerplichtInschrijving▼ja Registratie Binnen 5 dagenmelding aanleerplicht▼▼Leerling ja Verwijdering/ jaaanwezigschorsingTerstond meldenOnderzoeknee 9 keer te laat ja Direct melding Onderzoekaan leerplichtVrijstelling ja 10 dagen 10 Advies leerplichtart. 11 Lpwnee 10 Terstond melden Onderzoek BeschikkingVermoeden ja Directe melding Onderzoekluxemet KOVverzuimformulierneeVerzuim ja Interne risico3 dagen maatregel▼schoolSignaal naarleerplichtnee▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼Onderzoek3 dagen ja Direct melding Onderzoekachtereenaan leerplichtof 1/8 deelin 4 weken▼▼ ▼▼▼ ▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼ ▼ ▼▼▼▼▼▼19

Protocol SchoolverzuimAbsoluut verzuim 4LeerlingAbsoluut Verzuim▼Bureau LeerplichtOnderzoek leerplicht▼Verwijtbaar verzuim▼PV Leerplicht▼▼ ▼Verzuim niet volledig te wijtenaan onwettig handelen▼Formele waarschuwing▼Achterliggen problematiek▼Verwijzing naar hulpverlening▼Toetsing OMRaadsmelding▼▼StrafzittingCiviel onderzoek Raad▼Rechtszitting Civiel▼Straf▼(voorwaardelijke) geldboete(voorwaardelijke) taakstraf(bij voorwaardelijk is er 2 jaarproeftijd)Maatregel4In het geval van absoluut verzuim kan alleen de ouder/verzorger worden vervolgd en niet de leerplichtige jongere zelf.20

Luxe VerzuimLeerlingLuxe Verzuim▼SchoolMelding school▼▼2 dagen Formele waarschuwing▼Onderzoek leerplicht▼2 dagen en recidiveBureau LeerplichtPV Leerplicht▼▼2 dagen▼▼Toetsing OM▼Beslissing OM▼▼Strafzitting(voorwaardelijke geldboete)▼Straf(voorwaardelijke) geldboete(voorwaardelijke) taakstraf(bij voorwaardelijk is er 2 jaarproeftijd)21

Protocol SchoolverzuimRelatief verzuimStrafBureau LeerplichtSchool LeerlingVerzuim 3 dagen ofVerzuim 3 dagen of1/8 lestijd in 4 weken 1/8 lestijd in 4 weken▼geen problemen▼problemenInterne schoolmaatregel Signaal leerplicht Melding aan leerplichtGesprek / Waarschuwing Onderzoek Leerplicht Onderzoek Leerplicht▼HALT 5▼Verwijzing /melding aan hulpverlening▼Gezamelijk plan van aanpak▼Raadsmelding▼Civiel onderzoek Raad▼▼▼▼▼Sprake van problemenBeslissing OMRecidivegeen RecidiveFormele waarschuwing leerplichtNiet nakomen afsprakenPV leerplichtStrafonderzoek RaadToetsing OMCiviele rechtszitting OM zitting Strafzitting▼▼▼▼▼▼Maatregel Taakstraf tot 40 uur / Leer- en/of werkstrafleerstraf (ROOS) en/of werkstraf (BASTA /ROOS)Geldboete(voorwaardelijke) taakstrafverplichte begeleiding voor de(voorwaardelijke) geldboeteduur van 6 maandenVoorwaardelijke straf metVoorwaardelijk sepot metmaatregel hulp en steun voorproeftijd van 1 jaar, evt. daaraan 2 jaar, ITB-Criem, ITB-HKgekoppeld verplichte begeleiding▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼Hulp5Het proces van HALT staat beschreven bij ‘te laat komen’.22

Te laat komenStrafBureau LeerplichtSchool LeerlingTe laat komen▼Melding school▼Onderzoek leerplicht▼▼9 9▼Formele waarschuwing▼Recidive▼▼Interne maatregel school▼Preventief gesprek leerplicht▼Formele waarschuwing leerplichtGeen registratie JustitieGoed afgelegdOnderzoek mogelijkheid HALT Niet eerder contact Justitie HALTverwijzing▼▼ ▼Eerder contact Justitie PV Niet goed afgelegd▼▼▼▼▼▼Strafonderzoek Raad▼Toetsing OM▼Beslissing OM▼OM zitting▼▼Strafzitting▼HulpTaakstraf tot 40 uur /leerstraf (ROOS) en/of werkstrafGeldboeteverplichte begeleiding voor deduur van 6 maandenVoorwaardelijk sepot metproeftijd van 1 jaar, evt. daaraangekoppeld verplichte begeleiding23Leer- en/of werkstraf(BASTA /ROOS)(voorwaardelijke) taakstraf(voorwaardelijke) geldboeteVoorwaardelijke straf metmaatregel hulp en steun voor2 jaar, ITB-Criem, ITB-HK

Protocol Schoolverzuim24

Maria Montessorilaan 5a3312 KJ DordrechtPostbus 6193300 AP DordrechtTelefoon (078) 639 80 90Fax (078) 639 85 02www.leerplichtenvoortijdigschoolverlaten.nl