Insectenwerkgroep KNNV Veendam e - KNNV Vereniging voor ...

Tja, daar zitten we dan met een stapel verschillende gidsjes, wat dikkere boeken en een potje dodetorren. Geen van ons is een specialist in aaskevers. Wel hebben we allemaal ervaring metdetermineren en kunnen we redelijk kritisch waarnemen. Bij het beoordelen van kenmerken vaninsecten en waarschijnlijk ook van andere organismen zit je altijd met vragen als: “Hoe rood is rood?”,“Hoe krom is krom?”, “Hoe behaard is sterk behaard?” Vooral als vragen voor de eerste keer op jeafkomen is het moeilijk een juiste inschatting te maken.Ik deel op het oog dezelfde keversoorten aan ieder van ons; een zwart met rode doodgraverachtigekever. Allemaal pakken we een ander gidsje of boek en al snel lijkt het dat we te maken hebben meteen krompootdoodgraver. De gidsjes geven niet precies dezelfde wetenschappelijke namen, meestalechter Necrophorus vespillo.Maar klopt onze determinatie wel? Ik twijfel. Voor mij is de vraag: “Hoe krom is krom?”Door alleen plaatjes te bekijken kunnen we met grote zekerheid vaststellen dat we kevers hebben vande familie Silphidae, Aaskevers en ook nog dat het geslacht Necrophorus, Doodgraver is. Als we meteen degelijk determinatieboek tot het geslacht zouden determineren zou ons dit wel eens de heleavond kunnen kosten. Een lange lijst van systematische kenmerken moet je dan doorworstelen.Maar als we verder willen determineren wordt het verwarrend.Een plaatje in Boek 1 (zie literatuurlijst) lijkt sprekend op het dier dat we hebben en heet Necrophorusvespillo. In andere gidsjes lezen we dat die naam hoort bij de krompoot. Maar het plaatje laatachterpoten zien die niet erg krom zijn. Later zal blijken dat de afbeelding onjuist is.In Boek 2 heet het geslacht Nicrophorus en komen we met de determineersleutel, door te kijken naarde kleur van de antenneknots, uit op de soort Nicrophorus vespilloides. De kleur van de antenneknotsvinden we zwart, maar als een dier wat langer dood is kan een rode kleur donkerder worden. Voor onsis het de vraag of we met een zwarte antenneknots te maken hebben of met een verkleurde knots! Inboek 2 staan afbeeldingen van een kromme- en een rechte achterscheen. Als je de poot van het dierdraait onder de binoculair zie je de achterscheen meer of minder krom. Er blijft twijfel bestaan.In Boek 3 zien we een afbeelding van de krompootdoodgraver Nicrophorus vespillo, maar deantennekleur lijkt niet op de onze en ook zijn de achterschenen ogenschijnlijk niet krommer dan dievan ons dier. Maar we zien hem op het plaatje volgens mij niet van de beste kant. We houden twijfel.We pakken Boek 4 erbij en vinden er een afbeelding van Necrophorus vespillo. Het plaatje lijkt op onsdier, misschien zijn de poten iets krommer dan die van ons?Boek 5 geeft een afbeelding van een dier genaamd Doodgraver, met wetenschappelijke naamNecrophorus vespillo. In de tekst staat niets over kromme achterschenen. Op het plaatje zijn ze metwat voorstellingsvermogen wel te zien. De antenneknoppen zijn helder oranje en de voorkant van hethalsschild heeft een roodachtige beharing. We herkennen hierin ons dier niet.In Boek 6 staan de Necrophorus vespilloides afgebeeld. Donkere antenneknots, geen opvallendebeharing op het halsschild, geen erg kromme achterschenen. Het zou ons beest kunnen zijn…Jammer dat de krompoot er niet ook in afgebeeld staat.We gaan nu verder met Boek 7, waarin Necrophorus vespillo, toch wel de lievelingskever van allerleigidsjes, afgebeeld is. Er is een heldergele antenneknots te zien en ook zijn de eerder oranje vlekkenop de dekschilden hier geel. Van beharing op het halsschild en kromme poten is niets te zien en in defranse tekst staat niets over gekromde achterschenen.We haasten ons naar Boek 8 en wat een feest om er maar liefst 4 plaatjes van zwart met rodedoodgravers te vinden. Bij 3 soorten komt een rode antenneknots voor en 1 daarvan heeft krommeachterschenen. Er zijn 2 soorten die geen duidelijke halsschildbeharing hebben. Volgens de gidsmoeten we letten op de gekleurde tekening van de dekschilden. Bij oudere exemplaren kan de kleurvan de dekschilden donkerder worden. HOEZO VERWARREND?Er is iets te zeggen voor Necrophorus vespilloides.Boek 9 laat ons degelijk Duits determineren. Eerst worden de zwarte dieren van de bonte gescheiden,vervolgens moeten we de kleur van de sprietknots beoordelen. We worden gewaarschuwd voor“nachgedunkelten Keulen” oftewel “later verkleurde knotsen”. Hier verlies je de houvast want alleenals je ervaring hebt met deze dieren kun je weten hoe de kleur beoordeeld moet worden. Dan lezenwe ook nog dat de beharing van halsschilden afgesleten kan zijn. We komen dezelfde opties tegen alsin Boek 8. Nieuw is voor ons dat er 2 soorten zijn met duidelijk gebogen achterschenen.HELLUP!3

LIEFTINGHSBROEKDe navolgende teksten zijn overgenomen van de sites van respectievelijk het ministerie van LNV ende provincie GroningenDe Europese Unie heeft een zeer gevarieerde en rijke natuur, die van grote biologische, esthetischeen economische waarde is. Om deze natuur te behouden heeft de Europese Unie het initiatiefgenomen voor Natura 2000. Dit is een samenhangend netwerk van beschermde natuurgebieden.Voor Nederland gaat het in totaal om 162 gebiedenDeze Natura 2000-gebieden wijst Nederland op dit moment aan. Inmiddels zijn er 119 gebieden voordefinitieve aanwijzing in procedure gebracht. De ontwerpbesluiten van deze aanwijzingen hebbeneerder dit jaar ter inzage gelegen. Iedereen had gelegenheid om hierop te reageren. De minister heeftin antwoord hierop een Nota van Antwoord naar het parlement gestuurd. In dit document reageert deminister op de vragen en opmerkingen die zijn ingediend in het inspraaktraject. De definitieveaanwijzing van deze 119 gebieden volgt hierna. De overige gebieden worden in 2008 in proceduregebracht.Natura 2000 is de verzamelnaam voor de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Het Natura 2000-netwerk is een omvangrijk Europees netwerk van gebieden die door de Vogel- en Habitatrichtlijnbeschermd worden.Het doel van de Vogelrichtlijn is de bescherming en het beheer van alle vogels die op het grondgebiedvan de Europese Unie in het wild leven en hun leefomgeving.Het doel van de Habitatrichtlijn is het in stand houden van de biologische diversiteit in de EuropeseUnie. De Habitatrichtlijn heeft zowel betrekking op de bescherming van dier- en plantensoorten,bijvoorbeeld de bever en het drijvende waterweegbree, als op de bescherming van gebieden waarinspecifieke dier- of plantensoorten of leefomgevingen (habitats) voorkomen, zoals de Waddenzee.Einde citaten.Het Lieftinghsbroek is nu één van de drie gebieden in de provincie Groningen die door het ministerievan LNV in 2007 zijn aangewezen als Natura 2000 gebied. Hierbij gaat het om de volgendehabitattypen:H6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige, of lemige kleibodem(Molinion caeruleae)H9120 Atlantische zuurminnende beukenbossen met Ilex en soms ook Taxus inde ondergroei (Quercion robori-petraeae of Ilici-Fagenion)H9160 Sub-Atlantische en midden-Europese wintereikenbossen of eikenhaagbeukenbossenbehorend tot het Carpinion betuliH91E0 *Bossen op alluviale grond met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior(Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albaeDe beheerder van het gebied is Natuurmonumenten en deze organisatie vroeg ons begin vorig jaarmee te werken aan een nieuwe inventarisatie van het gebied. In deze Veenpluis hiervan de verslagenvan de plantenwerkgroep, van de paddestoelenwerkgroep en van de insectenwerkgroep volgt hetverslag in de volgende Verenpluis.Jaap Tonkes5

Planten van het LieftinghsbroekOp verzoek van Natuurmonumenten hebben we van maart tot augustus 2007 als plantenwerkgroepgezamenlijk het bos Lieftinghsbroek ( km-hok: 271/558) bij Weende geïnventariseerd.Natuurmonumenten wilde graag dat we alle planten van de Rode lijst en van de Aandachtssoortenlijstvast zouden leggen. Daarnaast had Natuurmonumenten zelf een plantenwensenlijst die we ookmeegenomen hebben.In een zestal inventarisaties van 37 plantensoorten zijn 130 GPS-markeerpunten vastgelegd. Somswerden we lastiggevallen door de vele muggen die het bos herbergt. Daarnaast hadden we somsmoeite ons te oriënteren omdat er geen paden lopen en het een vochtig tot nat bos betreft waar je nietdwars doorheen kunt steken. De beide zandpaden aan de bosrand en het aangrenzend weilandwaarin de NM-koeien lopen behoorden tot ons onderzoeksproject.Opmerkelijk was die ene keer in het dichte bos dat we minutenlang oog in oog stonden met een(steen?)marter die ons zo nieuwsgierig aankeek: wat doen jullie hier? Veel Hulst en Ruige veldbiesstaan in het bos. Tormentil in het weilandje middenin. Op het aangrenzend terrein waar de koeienlopen hebben we Borstelbies, Egelboterbloem, Stekelbrem en Gaspeldoorn waargenomen. In hetstroompje in het aanliggend weiland groeit Waterviolier en Waterpostelein. Linten Moerasspirea enGrote wederik sieren het zandpad.De volledige lijst met alle 130 GPS-registraties met coördinaten en aantallen zijn eventueel op tevragen bij Annie Vos.Voor een kort overzicht om welke plantensoorten het ging:Wilde bertramBosanemoonStruikheiRapunzelklokje (uit een tuinontsnapt en verwilderd?)SterzeggeDwergzeggeBlauwe zeggeLelietje-der-dalenGevlekte orchisSteenanjer (uit een tuinontsnapt en verwilderd?)Kleine kaardebol (uit eentuin ontsnapt enverwilderd?)HolpijpMoerasspireaStekelbremReuzenbereklauwWaterviolierGevleugeld hertshooiHulstReuzenbalsemienBorstelbiesVeldrusBiezenknoppenBoslathyrus (ontsnapt uiteen tuin en verwilderd?)Ruige veldbiesGrote wederikOnverwachte vondstWaterposteleinGrote kattenstaartDalkruidWitte klaverzuringGewone salomonszegelTormentilAmerikaanse vogelkersEgelboterbloemGrote waterranonkelBlauwe knoopGaspeldoornBosbesAnnie VosEen zondagmiddagwandeling, alleen om even de benen te strekken, kan tot leuke vondsten leiden. Alweer wat jaren geleden werd ik gebeld met de mededeling dat iemand in de buurt van Slochteren inde tuin opvallend rode paddestoeltjes had gevonden: rode kelkzwammen. Ik kende ze toen alleen uitde boeken. In de daarop volgende jaren werden deze zwammen ook in het gebied van deBaggerputten bij Slochteren gevonden.Wie schetst mijn verbazing om in het Emergobos, tussen Westerlee en Oude Pekela, in decemberlangs het pad ook een vijftal rode kelkzwammetjes te vinden. Eenmaand later was het aantal gestegen tot 15. De binnenkant vanhet kelkje is enorm rood. Een paddestoeltje dat pas in de wintertevoorschijn komt, en door de kleur meteen opvalt!Henk Twiest6

PlataanvouwmijnmotOm natuurliefhebbers, en niet alleen de specialisten, te stimuleren de natuur in te gaan en omwaarnemingen aan planten en dieren te doen, is het project "Soort van de maand - op stap en tellen inde natuur" ontwikkeld. Dit project, waar iedereen aan mee kan doen, is een gezamenlijk project vande VOFF, de Natuurkalender, WILDzoekers en Grasduinen.In november was het de beurt aan dePlataanvouwmijnmot (Phyllonorycter platani). Ditvlindertje is het beste waar te nemen als rups. Derupsen maken namelijk duidelijk zichtbarevraatsporen ("mijnen") in de bladeren van deplataan (Platanus spec.). Het zijn zogenaamdebladmineerders. In foto hiernaast is, aan deonderkant van het blad, de lichte plek in de vorkvan de hoofdnerf en een zijnerf duidelijk te zien.Dankt de mot zijn naam aan de ‘vouwen’ die doorhet wegvreten van het bladmoes ontstaan in deopperhuid van het blad? Vouwen zijn in iedergeval duidelijk te zien, in ieder plataanblad datdoor de rups is aangevreten.Ook in Winschoten staan platanen. Op een tweetal plekken heb ik eind oktober gekeken naar de grotehoeveelheid afgevallen bladeren van de platanen, namelijk in de Elandhof en in de Blijhamsterstraat.Tussen de duizenden bladeren vond ik slechts enkele met mijngangen. De hiernaast staande foto hebik genomen met doorvallend licht (de andere is met opvallend licht genomen). In de blaasvormige mijnis het rupsje te zien van de Plataanvouwmijnmot,net even boven het midden van de foto. Het ishet S-vormige vormpje met twee puntjes (deogen) aan een van de uiteinden. De rest bestaatuit poepjes van de rups en overblijfselen van hetbladmoes.Het is aardig om zo’n klein insect te kunnentraceren aan de hand van zijn karakteristiekevraatsporen. Op de website van deClubWinschoterGroen(www.clubwinschotergroen.eu) staan meer foto’s,en is te zien dat de rups nog leefde aangezien hijzich in de mijn heeft verplaatst.Aart Jan LangbroekVerslag ‘Nacht van de Nacht’ op zaterdag 27 oktober 2007 in WinschotenDe derde Nacht van de Nacht in Winschoten was een groot succes!Om aandacht te besteden aan de waarde van de donkere nacht waren er diverse activiteitengeorganiseerd, zowel voor kinderen als voor volwassenen.Ongeveer 60 mensen hebben deze avond een ervaring opgedaan met de Nacht van de Nacht.Echt pikkedonker, zoals de vorige twee ‘Nachten van de nacht’ zou het deze nacht in Winschoten nietworden. Immers, de maan was op weg van volle naar nieuwe maan. De lichte bewolking schermdeaan het begin van de avond de maan af, waardoor het toch nog aardig donker werd. Door debewolking daalde de temperatuur niet te veel. En omdat er bijna geen wind stond was degevoelstemperatuur ook niet te laag. Kortom, de omstandigheden waren voor de tijd in het seizoenideaal.

Er is veel aandacht gegeven aan het fenomeen ‘Nacht van de Nacht’. Landelijke radiospotjes enadvertentie in kranten. Provinciaal in de dagbladen in de regionale kranten, en ook op de radiowaaronder Radio Winschoten.Deze ‘Nacht van de Nacht’ werd georganiseerd door de Vereniging voor Veldbiologie (afdelingVeendam en omstreken van de KNNV), ClubWinschoterGroen, IVN-Oldambt, toneelvereniging VitaNova en de drie Oldambtgemeenten Winschoten, Scheemda en Reiderland.De avond begon om 7 uur. Fakkels verlichtten het terrein van de kinderboerderij. We vingen in totaal32 kinderen op. Zij gingen aan de slag met het knippen en kleuren van uilen- en vleermuizenmaskers.Gelukkig hielpen ook ouders een handje. Anderen plozen uilenballen uit. Er werden vooral kaakjesgevonden van veel veldmuizen. Dat het droge dode materiaal uit de ballen ook leven kan geven bleekuit aanwezigheid van de rupsjes en poppen van pelsmotten! Verbazing dus.Om 20.00 uur opende de Wethouder van de Nacht, de heer H. Jansema, de avond en verwelkomdehet publiek. Ruim dertig volwassenen kwamen naar het evenement toe, waaronder ook drieraadsleden uit Scheemda, Reiderland en Winschoten, te weten de heren H. Ritsema, B.H. van derKamp en P. Postmus. Speciale aandacht schonk hij aan de nog aanwezige kinderen. Na hetopeningswoord gingen de kinderen met medewerkers van de kinderboerderij mee naar de dieren inhun slaaphokken.In zijn openingswoord ging de heer Jansema in op enkele algemene waarden van de nacht en deeffecten die het kunstlicht heeft op mens en natuur. Daarna leidde hij een kennisquiz bestaande uit 9vragen. Iedere vraag kende drie mogelijkheden (a, b of c) waaruit de raadsleden moesten kiezen. Wiezou er met de nachttrofee vandoor gaan? Uiteindelijk wist de heer Ritsema de meeste punten binnente halen. Omdat de vragen best lastig waren, en vanwege hun deelname kregen de drie enthousiasteraadsleden een trofee mee naar huis: een lantaarn met een kaars.In de pauze was er koffie en thee met een plak koek of cake.In het nieuwe gedeelte van het Stadspark was al ’s middags een route langs de paden uitgezet om dedeelnemers langs te leiden. De paden waren op belangrijke punten sfeervol verlicht met fakkels. Pijlenwezen de weg. Langs de paden waren gedichten op paaltjes aangebracht, en op twee plekken warententen neergezet. Daar droegen leden van toneelvereniging Vita Nova verhalen voor over het donker.Ademloos werd door de nachtelijke deelnemers, waaronder ook veel jongeren, geluisterd. Het donker,de sfeervolle verlichting door kaarsen en de spaarzame windvlagen die door de kruinen van de bomengingen en de vallende blaadjes droegen bij aan een bijzonder belevingsvolle avond.Tijdens de wandeling door het donkere park vertelden leden van de vereniging voor Veldbiologie(KNNV afdeling Veendam e.o.) en IVN-Oldambt in de bosjes nog over het nachtelijke dierenleven.Enkele vlinders vlogen langs ons heen, waren het mannetjes van de wintervlinder? Opmerkelijk warende talrijke pissebedden op de stammen van de bomen. En we vonden hooiwagens, op jacht naardiezelfde pissebedden? Een wesp, een koningin (?) zat op een stam, misschien wel op zoek naar eenveilige warme plek om de winter te overleven. Verder luisterden we naar diergeluiden, vogels dieopspatten uit de kronen van de bomen, en het geluid van de waterhoentjes in de vijver.En natuurlijk – nu wat minder nadrukkelijk dan vorige jaren- kwam tijdens de wandeling de verlichtingaan bod. Bij een sportcentrum priemde de felle verlichting door de bomen.In de grote vijver spiegelde het licht van de reclamezuil.Bij de terugkomst in de kinderboerderij stond voor iedereen warme chocolademelk of frisdrank metwat nootjes klaar. Is de Nacht van de Nacht in Winschoten voor herhaling vatbaar? Een jongedeelneemster zei het zo: “Volgend jaar wil ik weer mee doen”. Iedereen vertrok de nacht in, nuverlicht door de maan die nu door de open sluierbewolking heen was gaan schijnen.De organisatoren en de deelnemers kijken terug op een nuttige, en succes- en sfeervolle avond. Wijkijken uit naar de opnamen van RTV Blauwestad. De deelnemers, vooral de jongeren, verdienen eencompliment omdat ze zich zonder schroom door de duisternis van het Stadspark hebben laten leiden.Silvana Moed, Aart Jan Langbroek, Bernard Meulman, Gerda Kor, Chris van Houdt, HenriThunnissen, en de leden van Vita Nova.

AGENDAJAARVERGADERING KNNV AFDELING VEENDAM EN OMSTREKENOP DONDERDAG 21 FEBRUARI 2008,IN HET DOLLARDCOLLEGE WINSCHOTEN (Mr D.U. STIKKERLAAN 4),AANVANG 20.00 uur1. Opening2. Notulen jaarvergadering 15 februari 20073. Mededelingen en ingekomen stukken4. Algemeen jaarverslag 20075. Financieel jaarverslag 2007 en vaststelling begroting 20086. Verslag kascommissie en benoeming nieuwe leden7. Verslag plantenwerkgroep, paddenstoelenwerkgroep en insectenwerkgroep8. Redactie Veenpluis9. Natuurbescherming10. Gewest Noord11. Voornemens bestuur in 200812. Bestuursverkiezing: Aan de beurt om af te treden is Chris van Houdt. Ze stelt zich herkiesbaar.Het bestuur stelt voor om haar als bestuurslid te herbenoemen. Coen Eulderink is bereidgevonden plaats te nemen in het bestuur. Hij heeft al een jaar meegedraaid als assistent van hetbestuur, tot ieders tevredenheid. Het bestuur stelt voor hem als bestuurslid te benoemen. HenkTwiest wil zonder bestuurslid te zijn doorgaan als redacteur van de Veenpluis.Tot acht dagen voor de vergadering kunnen tenminste vijf leden gezamenlijk schriftelijkkandidaten en/of tegenkandidaten bij het bestuur voordragen onder overlegging van eenbereidverklaring van de door hen voorgedragen persoon.13. Vertegenwoordigers voor: VV (Vertegenwoordigende Vergadering KNNV)BR (Beleidsraad KNNV)Raad van toezicht MFG (Milieufederatie Groningen)14. Homepage15. Suggesties jaarprogramma t.a.v. lezingen en excursies16. Rondvraag17. SluitingNa het huishoudelijke gedeelte volgt een presentatie door Aart Jan Langbroek over de ClubWinschoter Groen en de rol die natuurorganisaties zoals de KNNV er in kunnen spelen.CONCEPT NOTULEN JAARVERGADERING KNNV – VEENDAM EN OMSTREKENDonderdag 15 februari 2007 Dollard College te WinschotenAanwezig: Johanna Berghuis, Stieneke Bontsema, Coen Eulderink, Wieb van der Heide, Chris vanHoudt, Emo Klunder, Aart Jan Langbroek, Anneke Nieuwenhuijs, Klaas Steenbergen, Jaap Tonkes,Henk Twiest, Go van der Veen en Aart Verstegen (kwam later), Annie Vos.Afwezig met bericht: Han Bouman.1. OpeningAart Jan opent zijn laatste ledenvergadering. Hij heet iedereen van harte welkom.2. Notulen jaarvergadering 16 februari 2006N.a.v. punt11. Anneke vraagt naar de stand van zaken rond de statuten. Statuten hebben we.Ze zijn niet geregistreerd. Er ontstaat een discussie over voor- en nadelen van registreren.Kosten en extra werk houden het bestuur tegen de statuten te registreren. Voordelen zijn datje officiële instanties niet om je heen kunnen en verantwoordelijkheden i.g.v. problemen liggenniet bij individuele bestuursleden. De voordelen lijken groter doordat officiële instanties nu ookal rekening met ons houden en in de afdeling gaat weinig geld rond zodat individueleaansprakelijkheid niet een hot item lijkt te zijn. Na stemming blijken twee leden voor

egistreren te zijn: Anneke en Wiebe, de rest is tegen of maakt het niet uit. We schuiven hetonderwerp voorlopig terzijde.N.a.v. punt 15. Ben Westerink zal voor een lezing gevraagd worden.3. Mededelingen en ingekomen stukkenChris: Ondanks veel tegenslag (gezondheid en thuissituatie) heeft Henk het steeds voorelkaar gekregen de Veenpluis weer uit te brengen. Deze keer extra complimenten voor degeweldige inzet!Er is een product in de handel (tip van Brenda Bolt) dat beschermt tegen het oplopen vantekenbeten. Het zal heus wel rommel zijn, maar het is ook niet alles om een beet van eenbesmette teek op te lopen waarna je een antibioticakuur moet volgen. Het spul is van Autanen is in Duitsland te koop voor ca € 6. Het beschermt 8 uur tegen muggen, dazen enz. en 4uur tegen teken.4. Algemeen jaarverslag 2005Punt 1: Jaap: 57 leden moet zijn 56 leden.Punt 10: Emo: Kapvergunningen worden afgegeven , maar kappen kan worden uitgesteld (=beperking). Als een natuurvereniging akkoord gaat met de kap kan het direct. Voor 50 mooieoude sparren is geen toestemming gegeven. Ze worden nu in juni gekapt.5. Financieel jaarverslag 2005 en vaststelling begroting 2006Jaap vertelt dat het probleem was dat het laatste afschrift van de postbank er nog niet was.Stand van de girorekening rechts onderaan €488,74 is geflatteerd. De Veenpluis moet nogbetaald worden. In werkelijkheid is er €168,- over. Dit jaar hebben we ongeveer quittegespeeld. De boommarterlezing gaat op het budget van dit jaar drukken. Op de Plusrekeninghebben €1900,-. We gaan internetbankieren en zoeken een hogere rente en handigeroverzicht. Jaap zal bij Caspar van Cruchten informeren omdat hij ook financiële zaken doetvoor Aquilo.6. Verslag kascommissie en benoeming nieuwe ledenOp 6 februari is de kas gecontroleerd door Han en Anneke. Op 12 februari was hij in orde.Samen met de toelichting stelt Anneke voor om de penningmeester decharge te verlenen. Devergadering gaat daarmee akkoord. Jaap wordt bedankt en er volgt applaus.Han wil nog wel een jaartje lid blijven van de kascommissie. Anneke heeft besloten ermee testoppen. Later op de avond wordt Aart bereid gevonden om samen met Han dekascommissie te vormen.7. Verslag werkgroepenDe verslagen staan op schrift en behoeven geen uitleg. De plantenwerkgroep heeft goedgedraaid; er is veel geïnventariseerd. De paddestoelenwerkgroep heeft heel veel werkverricht. De insectenwerkgroep is klein en wordt in de toekomst de gezamenlijke werkgroepvan afdeling Veendam en Groningen. Het laatste programma is niet aangekomen bij Henk enCoen. Waarschijnlijk is het niet goed verstuurd. Volgende keer beter.8. Redactie VeenpluisOmdat Henk niet erg ruim in de vrije tijd zit is het erg belangrijk dat we op tijd (volgensafspraak) kopij aanleveren. Natuurlijk is Henk afhankelijk van de inbreng van derden.9. Natuurbescherming-10. Gewest NoordEr is geen officiële structuur: geen bestuur, geen vergaderingen, geen budget. Af en toe is ereen spontane actie van een afdeling, die andere afdeling bij zijn actie betrekt. Er was eenDas- en boommarterlezing en er is een lezing over de Aal in portefeuille. Aart Jan laat wetendat het op het moment bij afdeling Groningen “hangt”.Wiebe doet een suggestie: Uilenlezing kan hij regelen.11. Voornemens bestuur in 2006De voornemens op papier worden door de vergadering overgenomen.

12. BestuursverkiezingStieneke Bontsema is bereid gevonden om in het bestuur te gaan. Ze wordt verkozen. CoenEulderink zal dit jaar het bestuur assisteren. Applaus voor de nieuwkomers!Wiebe wordt bedankt voor 3 jaar meebesturen en Aart Jan voor 13 jaar trouwe dienst. Allebeiontvangen een cadeautje en applaus.13. VertegenwoordigersVertegenwoordigende Vergadering:Beleidsraad:Milieu Federatie Groningen:Jaap Tonkes Chris van Houdt reserveChris van HoudtAart Jan Langbroek, Chris van Houdt reserve14. HomepageZiet er mooi uit. Coen is afhankelijk van materiaal van derden. Gevraagd: digitale foto’s van deexcursies en korte stukjes en programma’s van de werkgroepen. Ook leuke waarnemingenkennen er terecht.Coen wordt bedankt voor het goede werk.15. Suggesties jaarprogramma t.a.v. lezingen en excursiesAnneke: Ben Westerink. Wierden, oude bewoning. Geschikt voor het gewest.Nieuw natuurgebied Kollum.Leon Luyten: Goudknopje en andere zeldzame planten.Henk de Boer, vroeger lid van afd. Delfzijl: Vogels dialezing.16. Rondvraag-17. SluitingDe tweede helft van de avond is verzorgd door Emo Klunder met een dialezing over vogelsvan de kust.----------------------ALGEMEEN JAARVERSLAG 20071. Ledenbestand.Ledenaantal op 31 december 2006:Ledenaantal op 1 januari 2007:57 gewone leden en 10 huisgenootleden54 gewone leden en 10 huisgenootleden2. Donateurs:Per 31 december 2006:Per 1 januari 2007:1 donateurs en 3 huisgenootdonateurs1 donateurs en 3 huisgenootdonateurs3. Samenstelling bestuure h a Naam Functie1997 2006 2009 J.C. Berghuis voorzitter1996 2005 2008 N.C. van Houdt secretaris1998 2007 2010 J. Tonkes penningm. ,ledenadm.2007 2007 2010 S. Bontsema lide=voor het eerst gekozen in, h=herbenoemd in, a=aftredend inN.C. van Houdt, herkiesbaar4. BestuursvergaderingenHet bestuur vergaderde 3 keer: 20 april, bij Jaap, 24 augustus, bij Chris en 27 december, eenbrunch vergadering bij Chris. Coen Eulderink was steeds aanwezig i.v.m. de Homepage en ook

7. PRWe waren vertegenwoordigd bij de Nacht van de nacht en Dag van het park, beide inWinschoten.Aart Jan zorgt er voor dat we regelmatig in de media verschijnen.Het is ons niet gelukt een kraam een bemensen in Bourtange tijdens de tweedaagseherfstmarkt. We hopen dat het volgend jaar wel lukt, samen met Natuurmonumenten.8. HomepageDe vormgeving van de werkgroepen op de Homepage is wat gestroomlijnd. Nog altijd is er geengrote input, maar je zou kunnen zeggen dat hij langzaam op gang komt.De Homepage is belangrijk voor ons gezicht naar buiten, mogelijk voor het aantrekken vannieuwe leden.Coen wil dat de bestuursleden samen pages van andere afdelingen bekijken om ideeën op tedoen.9. Vertegenwoordigingen−−Raad van Toezicht Milieufederatie Groningen: Een jaar lang zijn we in de Raad van Toezicht nietvertegenwoordigd geweest, maar nu zal Jaap Tonkes voorgedragen worden door de afdeling. Hetziet er naar uit dat hij voldoende tijd heeft om de vergaderingen bij te wonen.VV: Aart Jan Langbroek en Jaap Tonkes waren beiden niet in de gelegenheid om de afdeling opde VV te vertegenwoordigen.Beleidsraad KNNV: De eerste bijeenkomst is door ons niet bijgewoond, Chris zal bij detweede, vlak voor de LV aanwezig zijn.Voornemens bestuurExcursies, lezingen en de activiteiten van de werkgroepen zijn de basis voor onze afdeling.Het aantal excursies willen we ongeveer op hetzelfde niveau houden, lezingen zullen we proberen opte voeren.De traditionele snertwandeling blijft gehandhaafd en we willen proberen die weer samen met afdelingDelfzijl te organiseren. Ook een fietstocht in de vakantie zullen we weer organiseren.Plaatsen voor onze activiteiten zullen net als andere jaren variëren: Heemtuin, Dollardcollege inWinschoten en Dorpsstraat Vriescheloo. De plaats van de activiteit zullen af laten hangen van hetonderwerp, mogelijkheden of eventuele promotie.Bij de invulling van het jaarprogramma wordt rekening gehouden met wensen van leden zoals we dieo.a. tijdens de LV te horen krijgen.De PR van de afdeling blijft onze aandacht houden. Voor een aantal activiteiten wordt een persberichtuitgegeven. We geven een actuele folder uit. We onderhouden een Homepage. In gemeentegidsjeswordt onze vereniging vermeld en staan contactadressen. Verder doen we af en toe mee aanpromotieactiviteiten en presenteren ons in een promotiekraam.We willen een aantal kleine zaken aan leden en belangstellenden te koop aan bieden, zoalsloeppotjes, loepjes en wat determinatieliteratuur. We investeren een gedeelte van ons spaargeld enzouden een kleine winst kunnen maken.Wat Natuurbescherming betreft zouden we graag meer willen doen, maar we zien op het moment nietwie die kar gaat trekken. Incidenteel kunnen leden actie ondernemen.Waar mogelijk zullen we met overheidsorganisaties samenwerking zoeken.We streven er naar om samen met een of meer afdelingen activiteiten voor het Gewest Noord teorganiseren. Lezingen vinden we daarvoor zeer geschikt.Waar het kan, werken wij met andere (natuur)organisaties samen, zoals bij de Dag van het Park inWinschoten.De contributie proberen we zo laag mogelijk te houden, maar dit jaar zullen we vanwege de verhogingvan de landelijke afdracht onze contributie iets moeten verhogen. Door een gedeelte van deVeenpluizen digitaal te gaan versturen hopen we de onkosten omlaag te krijgen.NatuurbeschermingDe afdeling helpt mee aan de inventarisatie van het Lieftinghsbroekbos in het kader van Natura 2000.Leden van de werkgroepen rapporteren hun bevindingen aan Natuurmonumenten.

EXPLOITATIEREKENING 2007 EN BEGROTING 2008INKOMSTEN 2006 2006 2007 2007 2008BEGROOT WERKELIJK BEGROOT WERKELIJK BEGROOTContributies 1464,00 1395,50 1411,00 € 1.337,75 € 1.400,00Donaties 14,25 54,75 50,00 € 44,25 € 40,00Rente girorekeningDiversen(verkoop louppotjes) € 44,00 € 35,001478,25 1450,25 1461,00 € 1.426,00 € 1.475,00UITGAVEN 2006 2006 2007 2007 2008BEGROOT WERKELIJK BEGROOT WERKELIJK BEGROOTAfdrachten 1070,50 1057,50 € 1.048,25 € 1.013,75 € 1.010,00Activiteiten 200,00 25,00 € 200,00 € 125,00 € 150,00Veenpluis 210,00 218,62 € 220,00 € 216,70 € 220,00secr/pennm € 45,70 € 75,00diversen € 25,00ten laste 2006 € 263,62Ned.Myc.Ver. € 20,00 € 20,001480,50 1301,12 € 1.468,25 € 1.709,77 € 1.475,00REKENINGEN 3-1-2006 2-1-2007 2-1-2008Saldo girorekening € 158,34 € 488,77 € 205,00Saldo plusrekening € 1.912,80 € 1.928,05 € 1.938,59bezit GPS: GarminBinoculairVerslag van de plantenwerkgroep 2007Inventarisatie van de Plantenwerkgroep KNNV-Veendam e.o. : 2007.*Johanna Berghuis & Klaas Steenbergen hebben km-hok 256 x 594 in de stad Delfzijlgeïnventariseerd; ze hebben Doornappel, Watermuur en Strandmelde genoteerd. In Heiligerleehebben ze km-hok 262/576 (Graaf Adolfbrug) genomen waarin 260 planten zijn genoteerd.Beekpunge en Zandhaver zijn daarbij opmerkelijke soorten. Heksenkruid in een naburig bosje.*Jaap Tonkes heeft in km-hok 273/ 556 Zuidveldskampen de volgende planten gevonden:Doornappel, Gewone vogelmelk, Klein tasjeskruid, Kleine leeuwenklauw en Oot wat je bijna nooitmeer ziet en waar nog steeds een bestrijdingsplicht voor geldt. In km-hok 273 x 557 Wollinghuizenheeft hij Slofhak aangetroffen, een rode-lijstsoort en de tweede vondst van deze plant in de provincie.Eertijds een geducht onkruid en begeleider van Winterrogge. Nu dus door het Ortolaanproject weerterug? Lijkt sprekend op Reukgras maar bloeit later en heeft een vertakte stengel. Andere planten:Kleine leeuwenklauw, Doorgroeid- en Glanzend fonteinkruid. In een wegberm trof hij er Lange ereprijsaan die wellicht verwilderd is. In km-hok 274 x 552 Sellingersluis heeft hij 224 planten genoteerdwaaronder de rode-lijstsoort: Echte guldenroede. Brede wespenorchis, Borstelbies, Plat beemdgrasen Schijnaardbei zijn ook genoteerd.

*Willie Riemsma heeft km-hok 254/567 in Wildervank geïnventariseerd. Dit is een zeer gevarieerd hokmet veel verschillende biotopen, o.a. bebouwde kom, bedrijventerrein, water, akkers en park. Dezeverscheidenheid leverde 397 soorten op. Een greep uit deze soorten: Beklierde nachtschade, Kleineleeuwenbek, Zeepkruid , Smal tandzaad en Watermuur.*Anneke Nieuwenhuys heeft in het Zuiderveen bij Winschoten (264/572) Watermuur gevonden. InGarelande (267/572) vond ze Glanzend fonteinkruid en in Lauderzwarteveen (270/550) heeft zePilzegge en Koningsvaren genoteerd.*Annie Vos heeft in Veendam haar eigen woonwijk geïnventariseerd: Sorghvliet km-hok: 253/568.Ruim 300 planten zijn aangestreept waaronder 4 soorten Tandzaden: Knikkend-, Zwart-, Veerdelig- enSmal tandzaad. Opmerkelijk veel exemplaren Krabbescheer, soms slootbedekkend. Naast Stompfonteinkruid heeft ze in de vijvers Waterdrieblad en Wateraardbei aangetroffen. Echte ‘stadsflora’zoals het Kruipklokje, Muurleeuwenbek, Brede wespenorchis, Stijf IJzerhard en op een zandhoop opde nieuwe parkeerplaats van het winkelcentrum groeit Zegekruid.*Voor Natuurmonumenten hebben we van maart tot augustus gezamenlijk het bos Lieftinghsbroek(271/558) bij Weende geïnventariseerd. Op verzoek van NM hebben we van 37 plantensoorten 130GPS-markeringspunten vastgelegd. Dit betreft planten van de Rode lijst-, de Aandachts- en deNatuurmonumentensoorten.*De Plantenwerkgroep heeft voor de KNNV een excursie naar Lathen op 3 juni verzorgd.*Met Floron Groningen hebben we op 4 zaterdagen deelgenomen aan de Floronexcursies inWinschoten, Ter Apel, Garnwerd en Delfzijl.*Met de landelijke Floronkampen hebben we meegedaan in Gasselte, in Buurse (Overijssel), en inWaterlandkerkje (Zeeuws Vlaanderen).*Met de Plantenwerkgroep-Groningen zijn we in september naar de Millingerwaard geweest.Annie Vos, coördinator plantenwerkgroep.Verslag van de paddenstoelenwerkgroep 2007Gezamenlijk hebben we het programma opgesteld voor het komende seizoen. Net als de vorige jarenbesloten we weer ongeveer 1 keer in de 2 weken op pad te gaan,soms wat vaker. Eigenlijk zijn we watte laat begonnen,er was al een hele regenperiode geweest in de zomer,volgend jaar dus eerder.De volgende hokken zijn bezochtDE LETHE: 2 hokken 257/571 :102 soorten en 276/571 :81 soortenEen hele mooie soort was hier de Violetvlekkende moerasmelkzwam,een lichtgele paddestoel metmelksap dat violet kleurt ,staat op de rode lijst als bedreigd en bv. het Gewone elfenschermpje,maardan in 3 variëteiten vlak bij elkaar nl.de gewone paarse en dan de gele en witte variëteit daarnaast,negen soorten Russula’s in alle kleuren bv Abrikozenrussula en Gele berkerussula:geel, Brozerussula:rood,Berijpte russula:grijs,Zwartrode russula:donkerrood,Onsmakelijkekamrussula:bruinachtig,Zwartpurperen russula:zie naam. Nog een paar rode lijstsoorten waren o.a.een paar vezelkoppen,de Amandelvezelkop en de WolvezelkopLIEFTINGHSBROEK: hok 271/558:119 soortenHier was de mooiste soort de Bloedrode gordijnzwam en er waren erg veel Kostgangerboleten,dezeparasiteren op de zeer algemene Gele aardappelbovist. Vreemd waren 2 grote Eikhazen,die echt bijeik horen en hier bij een dikke Els stonden.Rode lijst soorten o.a. Greppelmelkzwam en Fijnschubbigeelzezompzwam en ook hier weer de Violetmelkende moerasmelkzwamTER WUPPING: hok 268/562 de droogte had toegeslagen: slechts 51 soortenNIEUW WOELWIJCK in hok 284/574 :141 soorten, waaronder Witte en Zwarte kluifzwam, Groeneglibberzwam, de Bruine-en de Bruinplaatbundelridderzwam, 12 soorten Mycena’s, 7 soortenMelkzwammen enz.ENNEMABORG: 115 soorten ondanks de droogte, maar achterin is een nat stukje, in het bos stondhaast niets. Een paar bijzondere soorten door de mest van de paarden: Klein mestplooirokje enGeringde vlekplaat. Verder als bijzondere soorten Koperrode gordijnzwam, Geelplaatgordijnzwam,Wilgevaalhoed, Slijmsteelmycena en ondanks de droogte nog 11 soorten Russula’s.Als laatste in het seizoen en nog steeds droogSELLINGEN :hok272/552: 64 soorten.

Leuk was hier de Muizenstaartzwam op Sparrenkegels en de Stekeltrilzwam ;een weke paddestoelmet witte stekels aan de onderkant, ook wel IJszwammetje geheten.Individueel nog bv. het KERKHOF IN FINSTERWOLDE met 42 soorten, staat bekend om zijn mooiesoorten,nu ook: o.a. Gewone heksenboleet, Peperboleet, Kleibosgordijnzwam, Roodbruinegordijnzwam, Rode Kleibosmelkzwam, Violetgroene russula.KERKHOF OOSTWOLD met Splijthoedhertenzwam.NIEUWESCHANS hok 257/578 38 soorten, stond op het programma, maar veel gelopen en weiniggezien, daarom programmawijziging en naar TER WUPPING gegaan.Daar ook 3 kerkhoven bezocht: Joods kerkhof met het absolute dieptepunt van nul soorten, oudkerkhof met 13 soorten en nieuw kerkhof met 11 soorten. Op de laatste stonden wel een hele groepmet Papegaaizwammetjes,wel een van de mooiste soorten om te zien,knalgroen,geel.Onder leiding van Henk Pras met de IVN naar TER APEL, 78 soorten met de rode lijst soortNarcisamaniet en verder oa.de Panteramaniet, Citroengele satijnzwam, Wratsporig mosbekertje,Grootoranje mosschijfje en Somber trechtertje en veel Rechte koraalzwammen.Met Winschoten Groen het STADSPARK IN WINSCHOTEN bekeken: 41 soortenSommige leden gaan natuurlijk ook nog vaak zelf op pad en vinden dan bijzondere dingen,dat is hetleuke van paddenstoelen,je kunt vaak iets onbekends en/of zeldzaams vinden,Een paar keer hebben we dat gezamenlijk thuis bekeken en hielp Henk Pras ons meestal weer uit debrand. Bij Henk hebben de liefhebbers ook nog weer een les in microscoop kijken gehad en zijn wedaar ook weer een stukje verder mee.En ook dit jaar werkten diverse mensen weer mee aan het landelijk meetnet waarbij je 4 of 5 keer naarje eigen meetnet gaat.In mijn geval is dat een stukje Joods kerkhof, waar alleen al 7soorten wasplaten voorkomen, in deknallendste kleuren.Verslag van de insectenwerkgroep afdeling Groningen en Veendam 2007In 2007 zijn 16 activiteiten geweest. De werkgroep is klein. Afdeling Groningen is meestalvertegenwoordigd met 3 personen. Van afdeling Veendam zijn er meestal 2 leden, af en toe komen erwat andere leden op de activiteiten af.Determinatieavonden zijn bij mij thuis geweest achter de microscopen. Leden van de werkgroepnemen hun eigen microscoop mee, eventueel literatuur en voor leden zonder microscoop hebben weer een reserve, te leen gekregen van dhr. Kalter.We hebben ons op verschillende groepen organismen gestort: zweefvliegen, kevers op aas,nachtvlinders en op loopkevers. Tijdens de werkavonden proberen we insecten op naam te brengen.Meestal werken we aan een bepaalde groep met de bedoeling tegelijkertijd dezelfde problemen tegente komen en samen een oplossing te vinden.We hebben een begin gemaakt met het inventariseren van loop kevers in het Lieftinghsbroekbos.Verder hebben we weer aan nachtvlinders gedaan, nu in de tuin van Chris.De bedoeling is volgend jaar verder te gaan met de inventarisatie van het Ellersinghuizerveld, hetLieftinghsbroekbos en het Weender bosje langs de Ruiten Aa. Verder gaan we in Muntendam opexcursie,We gaan aandacht besteden aan libellenhuidjes.Met de determinatieavonden gaan we door en steeds zullen we dieren van de excursie determineren.We gaan proberen kleine stukjes van ons werk op de Homepage te plaatsen.Chris van Houdt25 januari 2008