Autogrill - Voka

Mario Orinx, bestuurder enSteven Govaerts, hr-directeurAutogrill België-Nederland40

edrijf‘Espresso maken kunje leren, lachen niet’In de Starbucks van het Antwerpse Centraal Station is het zoals steedseen drukte van belang. Mario Orinx, bestuurder van Autogrill België-Nederland dat onder meer de tien Belgische Starbucksvestigingenuitbaat, gaat geduldig achter in de rij aanschuiven. De barista’s achterde toog geven de grote baas een knikje van herkenning, maar makenverder geen aanstalten om hem een voorkeursbehandeling te geven.‘Wij zijn nooit belangrijker dan de klanten. Dat is ons motto’, vertellenMario Orinx en hr-directeur Steven Govaerts even later bij eendampende kop caramel macchiato.Tekst: Pieter Leuridan | beelden: Wim KempenaersDe Italiaanse horeca-multinational voor people on themove, zoals hij zichzelf omschrijft, kreeg eind vorig jaarnog een onderscheiding van de Kamers van Koophandelin Vlaams-Brabant. Die prezen Autogrill voor zijnduurzaam personeelsbeleid op de luchthaven vanZaventem. Zelfs bij de vakbonden steeg applaus op.Niet evident voor een multinational. En al helemaalniet in de horecasector. ‘We zijn daar erg fier op’,zegt Steven Govaerts. ‘Vooral omdat we nergens voorhadden ingeschreven. Blijkbaar hebben de provincieen de Kamers een aantal bedrijven een jaar lang instilte gevolgd en kwamen wij daar als beste uit. Datwas een heel fijne verrassing.’ Het aloude cliché van dehamburgerjobs – Autogrill baat ook Quick en BurgerKing uit – klopt dus niet meer? ‘Er is de voorbije jarentoch veel veranderd’, zegt Mario Orinx. ‘Dat je niet inde horeca moet werken om het grote geld te verdienen,klopt nog altijd. Maar er is meer dan loon om gelukkigte zijn. Een leuke werkplek met doorgroeimogelijkhedenen nieuwe concepten, is net zo belangrijk om mensengemotiveerd te houden. En daar proberen we volop opin te zetten. Met de Belgisch-Nederlandse hoofdzetelproberen we binnen Europa de beste leerling van deklas te zijn. Het gevolg is dat we vaak directieledenuit Italië op bezoek krijgen, die komen zien hoe zeonze aanpak en hr-modellen in andere landen kunnentoepassen. Ook in conferencecalls wordt geregeld naarde ‘mening van de Belgen’ gevraagd. Dat motiveert onsom te blijven vernieuwen. Nu zijn we bijvoorbeeld bezigmet een traject om onze bedrijfscultuur aan de nieuwemarktomstandigheden aan te passen. De markt vande snelwegrestaurants is in volle verandering. Daaromhebben we een extern bedrijf aangetrokken om hetDNA van onze organisatie te veranderen. Als we onzeaanpak heroriënteren moeten alle neuzen in dezelfderichting staan. Om dezelfde reden namen we ook deelONDERNEMERS. maart 201341

aan Quadrant, het lerend netwerk van de Kamer rondmaatschappelijk verantwoord ondernemen.’Selecteren op attitudeToch blijft het grote personeelsverloop een van degrote pijnpunten in de horeca. ‘Zeker in België’, zegtSteven Govaerts. ‘In Nederland zien ze horeca als eenecht vak waar je voor kiest. In België ‘eindig je in dehoreca’, dat is het verschil in perceptie. Maar Autogrillvormt daar de gelukkige uitzondering op. Wij hebbenamper personeelsverloop. Dat heeft natuurlijk temaken met de werkomstandigheden. Maar zeker zobelangrijk is onze manier van rekruteren. Vroeger kekenwe vooral naar de competenties en de ervaring van desollicitanten. Maar sinds twee jaar selecteren we bijnauitsluitend op attitude. Een perfecte espresso makenof een hamburger bakken kun je leren op de werkvloer,maar lachen en vriendelijk zijn, kun je niet bijbrengen.Dat heb je of dat heb je niet.’ Mario Orinx geeft toe datze dit van Starbucks hebben afgekeken. ‘Een diploma isnatuurlijk meegenomen. Maar wie binnenkomt met eensmile tot achter zijn oren of energie kan overbrengenaan de telefoon, heeft de job eigenlijk al half op zak. InAmerika doen ze dat al jaren zo. Het gevolg is dat onspersoneelsverloop nog verder is gezakt.’Steven Govaerts: ‘Onze Carestel- enAC-restaurants worden kleiner en weplaatsen er een Délifrance, Pizza Hut ofQuick naast. In Nederland hebben wezelfs al de eerste Starbucks geopendlangs de snelweg.’Mario OrinxSteven GovaertsMario Orinx: ‘Er bestaat geen beterecrisisbarometer dan een luchthaven.Vorige zomer heb ik voor het eerst in mijnzestienjarige carrière gezinnen met eenbrooddoos gezien op Zaventem.’Mario Orinx en Steven Govaerts vormen al meer danvijftien jaar een professionele tandem. Allebei begonnenze hun carrière bij de Carestel-groep van Jean VanMilders. ‘Een echt familiebedrijf, waar ik alles aan tedanken heb en nog altijd met heel veel warmte aanterugdenk. Die sfeer proberen we hier ook te cultiveren’,zegt Mario Orinx. Al was het ook niet allemaalrozengeur en maneschijn. Na de beursgang verslikteCarestel zich in zijn te snelle internationale expansie.De hoteltak, maar ook bekende merken als LunchGarden en Gourmet moesten worden afgestoten omte vermijden dat de hele groep zou kapseizen. In 2006werd Carestel gefuseerd met Autogrill waarna er eenintegratie met de AC-wegrestaurants volgde. Maar ookin die tak werd er de voorbije jaren stevig afgeslankt.‘Na de fusie waren we volgens de antitrustautoriteitente dominant geworden, waardoor we niet meer mochtenmeedingen voor nieuwe sites. Bovendien gaf ookde aandeelhouder aan dat hij meer interesse had inwinstmarge dan in kwantiteit. Maar we zijn de goeiesites wel blijven ontwikkelen en we hebben ons nogmeer toegelegd op het binnenhalen van grote merkenzoals Starbucks’, legt Mario Orinx uit. Want ondankshet toenemende aantal auto’s blijft de snelweghoreca hetmoeilijk hebben. ‘Daar zijn verscheidene verklaringenvoor. Ten eerste is het verkeer nu toch wel aan hetstagneren en de stijgende olieprijzen zijn daar nietvreemd aan. Ook het rookverbod heeft ons serieus pijngedaan. De klanten die even afreden voor een sigaretjemet een koffie erbij, zijn we kwijt. Maar vooral de hardeconcurrentie van onbemande tankstations en kleinehorecazaken aan afritten is enorm toegenomen. Daarvind je veel zwartwerk en dat zorgt voor oneerlijkeconcurrentie. Ik weet dat het als een cliché klinkt,maar de overheid moet hier echt iets aan doen; ook aanONDERNEMERS. maart 201343

de loonkosten. In Nederland betalen wij voor exactdezelfde job 60 procent minder loonkosten. En dewerknemer houdt netto 20 tot 30 procent meer over.Dat is niet houdbaar.’‘Bovendien is ook het shopgebeuren onherkenbaarveranderd’, voegt Steven Govaerts daar aan toe. ‘Watkon je in de jaren zeventig in zo’n snelwegshop kopen?Motorolie en ruitenwissers, en dat was het ongeveer.Tegenwoordig zijn dat echte supermarkten gewordendie ook slaatjes en kant-en-klaarmaaltijden aanbieden.En we kunnen ook niet ontkennen dat de hoogdagenvan de klassieke selfservicebuffetten voorbij zijn.Mensen hebben vaak de tijd niet voor een echte maaltijden verkiezen daarom een lichte snack. Daarom wordenonze Carestel- en AC-restaurants kleiner en plaatsen weer Délifrance- Pizza Hut- of Quick-vestigingen naast.In Nederland hebben we zelfs al de eerste Starbucksgeopend langs de snelweg.’Burger KingIn het indrukwekkende merkenportfolio van Autogrillvinden we heel wat rechtstreekse concurrenten terugzoals Panos en Délifrance, of Pizza Hut en Quick. Endaardoor moeten er soms al eens moeilijke keuzesworden gemaakt. Zo doet Autogrill de komendemaanden nieuwe Burger King-restaurants open inonder meer Duitsland, Frankrijk, Nederland, Polen enItalië. België wordt gewoon overgeslagen. Mario Orinxlegt uit: ‘Wij hebben in België een joint-venture metQuick die uitstekend loopt en die relatie willen we nietin gevaar brengen. Aangezien we in de rest van Europaongeveer 230 Burger Kings uitbaten, geloof ik ookniet dat Burger King het risico zal nemen om op eigenhoutje de Belgische markt op te gaan. In onze sectoris het altijd een kwestie van geven en nemen. Zo heeftPanos bijvoorbeeld een deal met de Q8-stations langs desnelwegen. Wij respecteren dat.’Mario Orinx en Steven Govaerts: ‘Op vakantiehebben we het allebei moeilijk omvoorbij een snelwegrestaurant of eenluchthavenbar te lopen zonder er evenbinnen te springen.’Alleen op Zaventem hoeft de horecagroep nauwelijks totgeen concurrentie te dulden. Beaudevin, Belgian BeerCafé, Blackpearls of Quick; waar u in de luchthavenook de benen onder tafel steekt, u bent bij Autogrill. Enmet die monopolievorming oogst het bedrijf geregeldkritiek, zeker als de horecaprijzen op de luchthaven tersprake komen. ‘Het klopt dat we op de luchthaven eengroot marktaandeel hebben. En het is ook een feit dat jeop de luchthaven wat gevangen zit, je kan niet beslissenom snel even in de stad iets te gaan eten. Maar demensen vergeten dat dit ook een absolute toplocatie isen dat wij bijgevolg meer betalen om daar iets te mogenuitbaten. Dat heeft zijn weerslag op de prijzen. En als jeMario Orinx enSteven Govaertsdaarnaast een goed product aanbiedt in een joviale sfeer,dan mag daar iets tegenover staat, vind ik. Bovendienis het een erg conjunctuurgevoelige omgeving. Sindsoktober noteert de luchthaven dalende passagierscijfers.Dat heeft een rechtstreekse impact op onze omzet.Eigenlijk bestaat er geen betere crisisbarometer daneen luchthaven. Vorige zomer heb ik voor het eerst inmijn zestienjarige carrière gezinnen met een brooddoosgezien op Zaventem. Dat is een veeg teken. Gelukkighebben wij onze activiteiten goed gespreid. Tijdenseen hete zomer worden er bijvoorbeeld veel minderlastminutes geboekt. Maar de snelwegen richting deKust zitten dan wel alle dagen vol. Zo houden we onzeinkomsten op peil.’Mario Orinx en Steven Govaerts maken er een erezaakvan om minstens enkele keren per week in een vanhun Autogrill-restaurants te eten. Toch lijken ze hunlijn vrij goed onder controle te hebben. ‘Wij zijn hetlevende bewijs dat je in onze restaurants ook iets andersdan frieten kan eten’, zeggen ze lachend. ‘Vandaag kanje in de meeste van onze horecazaken perfect mobielsurfen en werken. Dus waarom niet? Het personeelgeven we op die manier het signaal dat het managementachter hen staat. Bovendien is het een passie. Opvakantie hebben we het allebei moeilijk om voorbij eensnelwegrestaurant of een luchthavenbar te lopen, zonderer even binnen te springen. ‘Het werk is gedaan, nu benje op congé’, zeggen onze partners dan altijd.’ www.autogrill.beONDERNEMERS. maart 201345