vn3_10:Opmaak 1.qxd - Vrienden van Blijdorp

die Harald ons laat zien, heeft er die daggeen zin in. Het is te warm. Hij/zij is nietgeconcentreerd, nergens toe te motiverenen wil ook niet meer terug naar zijn verblijf.Dat is een probleem, want de volgendeartiest is een konijnenuil. U weetde kleinste van de uilensoorten. En diesamen met de oehoe levert geen leukeshow op. De vrije vluchtshow moet ingekortworden.Dan maar direct over naar de hoofdgastenvan vandaag, de gieren. In Azië zorgt eengifprobleem voor een gevaar voor voortbestaanvan de gieren aldaar. De koeien inAzië zijn heilig. Wordt een koe ziek dangaat men ermee naar de dierenarts diedaar een medicijn aan voorschrijft. Eenantibioticum genaamd diclovenac. Ditmedicijn toegediend aan koeien komt inNepal, Pakistan in het ecosysteem. De gierendie de kadavers van de koeien opetengaan eraan dood. Aangezien gieren alsgroep eten, gaan er per keer een aantal tegelijkdood. Dat kunnen er wel twintig totdertig per keer zijn. Ondertussen hebbende regeringen het probleem voor de vogelsonderkend en is het middel verboden.Maar daarmee is het middel, dat ookgoedkoop in aanschaf is, niet onmiddellijkvan de markt verdwenen. Er is een landelijkproject opgezet waarbij gieren gevangenworden. Deze dieren zorgen voornakomelingen die vervolgens weer uitgezetkunnen worden.Met onze gift voor het gierenverblijf hebbenwe een gift gegeven aan een projectin Nepal. Met onze gift bouwen ze eengoede omheining en een deugdelijke watervoorziening.Zodat we weer een goedeen gezonde populatie helpen opbouwenin Azië. Tegelijkertijd met de opening vanons verblijf zijn jongeren in de weer meteen handtekeningactie om het project inAzië te ondersteunen. Hopelijk helpt datsamen met onze gift de publieke opiniebeïnvloeden. Samen met een prooi voorde gieren in de vorm van een dood schaapverlaten we de vrije vlucht show om hetverblijf te openen.Ja, het is groot en ja het is open en uitnodigendom lekker in te vliegen. Hetnieuwe gierenverblijf is indrukwekkend.De Rüppel’s en kapgieren zijn de vorigedag naar het verblijf overgebracht. Ze zijndus al een beetje gewend aan hun nieuweomgeving. De Rüppel’s gieren zijn een vande grootste gierensoorten. Zij hebben envleugelspanwijdte van wel 2,5 meter. Dekapgieren daarentegen is een kleineresoort. Ze woonden al een tijd samen in devolière naast de vleermuisgrot. Aangezienhet beide sociale dieren zijn, gewend aanhet optrekken als groep zijn ze goed aanelkaar gewaagd. Ze laten zich het kaasniet van het brood eten, zoals men datnoemt.Naast de gieren wonen er drie paartjesmaraboes. De maraboes kunnen nog nietvliegen, tot voor kort werden hun vleugelsgekort. Aangezien ze in hun verblijf geenvliegmogelijkheid hadden, werden hunvliegpinnen een paar maal per jaar geknipt.Die mogen nu weer aangroeien. Datduurt wel even. De verwachting is dat zein het voorjaar in de nok van het verblijfvliegen. Nu deden ze al wel hun best omhoger op te komen. De grote rotsen zijnzeer in trek. Triomfantelijk staan ze zohoog mogelijk. De verwachting is dat ze injanuari, zoals in hun natuurlijke habitat,gaan broeden. Mannetjes zowel alsvrouwtjes vertonen een verkleuring alsteken van opwinding. In de nek ontstaatdan een rode plek en ook in de hals verschijnteen roodachtige zwelling. Hoe datmet de paring samenhangt, weten wenog niet exact. In het oude giraffenverblijf,waar ze tot nu huisden, deden ze alwel pogingen tot nestelen. Dus dat scheptverwachtingen!Het verblijf is opgedeeld in een linker eneen rechterdeel. Het linkerdeel is moerassigen het rechtdeel droger. Dus links voorde maraboes en rechts voor de droge habitatvan gieren. Tja, of dat zo uit gaatwerken, weet ik niet, tot nu toe staan demaraboes vooral rechts. En die gieren? Ja,zowel rechts als links. De RET (RotterdamseElektische Tramwegmaatschappij)willen wij nog speciaal bedanken, want zijleverden oude, duurzame, palen van detrams. Bovendien zijn ze door hen zelf geplaatst,wat ook weer centen scheelde.Naast deze bewoners zijn er ook kraanvogels,al eerder buren van de maraboes inhet oude giraffenverblijf, hier gehuisvest.Rustige bewoners die zeker voor kuikensgaan zorgen. Nieuw voor veel bezoekerszijn de hoornraven. Met hun rode keel enoogkas, hoogte van circa 80 centimeter engewicht van ongeveer vier kilo, zijn ze opzienbarendevogels. Na een week mogenook de hoornraven naar de nieuwe volière.Het zijn vogels die gezien hun grotegewicht, veel op de grond lopen. Zij zijngeen familie van de raven, what is in aname, maar van de neushoornvogels. Devrouwtjes zijn van de mannetjes te onderscheidendoor de blauwe delen rond deogen en keel. De vogels zijn na een schenkingsinds vorig jaar weer terug in de collectie.Na de openingsplechtigheid werden weals vrienden onthaald door de directie.Op het terras van de Lotus serre stondenallerlei lekkernijen te wachten: vegetarischebroodjes, saté met lekkere saus etc.De zon scheen, de vogels blij met hunnieuwe vliegkunsten en wij voelden onsgesterkt in ons streven om voor het jubileumgeschenkeens flink uit te pakken.Nou ja, nog meer uit te pakken!4 | Vriendennieuws 3 | 2010foto’s: Koos van Leeuwenfoto: Peter van Norde

BlijdorpNI E U W Suur zagen de verzorgers het kleintje al bijmoeder drinken.Tekst: Gerda Nijssenfoto: Fred van TielToch nog onverwacht, de verwachting wasergens tussen 1 juli en eind augustus, bevielBangka op 20 juli van een gezondedochter. Met een draagtijd van circa 642dagen moet je niet op een dagje letten. Bijgeboorte woog het kalf 75 kilo. Dat is relatiefweinig voor een baby olifant. Bangkabeviel midden in haar kudde zoals de gewoonteis. Nieuw is dat zij buiten beviel.Sinds kort kunnen de olifanten ervoor kiezenom ’s nachts buiten te blijven. Dat kandankzij een afgeschermd terrein vlak achterhun binnenverblijf. Het buitenterrein isbedekt met aarde en heeft niet zoals binneneen betonnen bodem. Het vruchtwatermaakt namelijk dat het betonspiegelglad wordt. Het is dan voor de pasgeborenelastig om overeind te komen indie gladde smurrie. Door de buitenbevallinghad dit kalf meer houvast en stond zegelijk, alhoewel nog een beetje bibberdebibber,op vier poten op de aarde. Datscheelt veel moeite en meer energie omde nieuwe wereld te begroeten. Na eenDe vreugde is natuurlijk weer heel groot,zeker omdat het een vrouwtje is. Die kunnenlang bij de kudde blijven. Dit is de 14ebevalling in Blijdorp. Vader Timber die voorhet eerst vader werd, was op afstand getuigevan het gebeuren. Ook hij kwam 12jaar geleden in Blijdorp ter wereld. Velenvan u zullen zijn vader Ramon nog kennen.Moeder Khaing Phyo Phyo is verhuisd naarAntwerpen. Bangka, moeder Irma en vaderAlexander, is ook al in Rotterdam geboren.Alexander verhuisde naar Amersfoort,maar Irma blijft voor altijd bij ons. Er staannu dus drie generaties in Taman Indah.Irma is met haar 40 jaar een waardigegrootmoeder. Op de webcam, waar ik devolgende ochtend na een mailtje mijnnieuwsgierigheid kon bevredigen, zag ikde tantes, nichtje Tonya en oma vanvreugde met zand gooien. Zeker nichtTonya moest iedere keer weer even methaar slurf aan die kleine snuffelen. Bangkablijft er rustig onder en doet net of hethaar zoveelste jong is.Het publiek kwam massaal langs opkraamvisite. Een welkome aanvulling ophet tegenvallende bezoekersaantal in hetvoorjaar. Tenslotte moet er wel brood opde plank blijven komen.foto: Fred van Tiel5 | Vriendennieuws 3 | 2010

N I E U W SGestreepte kittensDe jonge kittens van moeder Alia zijnsinds half juli ook buiten te bewonderen.Tot die tijd konden we onze Siberische tijgermoedermet jongen alleen op eenscherm bij het binnenverblijf zien en danook nog met enig geduld. Ze hield haarfoto: Fred van Tielkroost beschermd tegen al te nieuwsgierigeblikken. Maar nu zijn de jonge tijgersniet meer te stuiten en vooral vanaf debrug over de grote vijver kunt u ze zienspelen. Mijn collega Trix vertelt u meerover hen in haar artikel verderop in ditblad.Volop jong spulBij de zeeleeuwen zijn twee jongen geboren.Moeder Toos beviel op 4 juni vandochter Sofie. Vier dagen later kwamErwin ter wereld. De moeder van Erwinheet Saar. Vader Billy heeft z’n best weergedaan. De eerste tijd zijn de moedersnog volop bezig om de anderen zeeleeuwenuit de buurt te houden van hunkroost. Iedere moeder kiest een eigenzoogplekje waar de baby’s op hun gemakkunnen drinken. Vanaf de hoge uitkijkpostenzijn allen zeeleeuwen mooi te zien.Sinds een paar maanden zijn de verzorgersook weer regelmatig paraat om vragenvan bezoekers te beantwoorden.Bij de Dikdiks kwam op 25 mei uitbreiding.Moeder Margot hield haar jong deeerste tijd nog binnen. Maar met ditmooie zomerweer liggen ze binnenkortlekker in zonnetje. U vindt het verblijf vande Dikdiks tegenover de penseelzwijnenen de okapi’s. Met een beetje geduld zietu het kleinste van de antilopensoort parmantigrondlopen. In Blijdorp vindt u éénvan de vier soorten Dikdiks, de Kirks Dikdik.Aan de overkant is een van de vrouwtjespenseelzwijnen bevallen. Ze kreeg twee6 | Vriendennieuws 3 | 2010Zeeleeuw Toos met jong Sofia foto: Diergaarde Blijdorp 2010

foto: Peter van Nordejongen. Net als andere zwijnensoortenzijn ook deze gestreept. Gelet op de omvangvan de vrouwtjes, denk ik dat er nogmeer jongen te verwachten zijn. U herkentze aan de krijtstreep op hun rug. Hetis net of ze in de weg liepen bij het trekkenvan lijnen op een voetbalveld.Nog op nestniveauDe rode ibissen hebben het druk. Ze hebbenpaartjes gevormd. De volgende stap isdat zij hun nesten weer opbouwen. Datdoen ze binnen. Blijkbaar voelt het goedom met z’n allen op een kluitje te zitten.Dit typisch kolonie broedgedrag kennenwe ook van bijvoorbeeld de aalscholversen reigers. In de broedperiode trekken deibissen hun mooiste veren aan. Hun kleurwordt zo mogelijk nog stralender en lijktwel een oranjerode gloed te verspreiden.Sommige jongen van vorig jaar onderscheidenzich nog door een zwarte bruinenek. Toen kregen ze circa 13 jongen. Ik benbenieuwd hoeveel we er dit jaar gaan tellen.Wellicht dat het paartje zwarte oropendola’sdat de volière met hen deelt,hun broedgedrag gaat imiteren, maardaar lijkt het voorlopig nog niet op.StokstaartjesEr moet toch echt een deugdelijk verblijfkomen voor onze stokstaartjes. Niet datze het niet naar hun zin hebben. Sinds eenaantal maanden hokken ze samen met destekelvarkens in de krokodillen rivier. Naeen lange periode van wennen aan hunnieuwe omgeving, hebben ze het nu helemaalontdekt. En zijn ze naar hogere gedeeltesgeklommen. Dat is dus in deplantenbak! Daar graven ze, omdat dat iswat ze het beste kunnen, naar harte lust.Voor de planten aldaar geen succes. Dieontwortelen en vallen om. Tja, wie verzinteen list? In de bodem van de krokodillenriviervalt niet veel te graven, daar is debodem snel bereikt. Een ton met nieuweontdekkingsmogelijkheden is een tussenoplossing.Maar eigenlijk moet er ookvoor die schatten een buiten-, graaf-, exploreerruimtegevonden worden.ZoomeravondenIn juli konden alle abonnementshoudersweer volop genieten van een rustig verblijfin een tuin waar iedereen van Blijdorp,vrijwilliger en werknemer, zich weeroptimaal voor inspande. Achter de schermenspotten bij de zebra’s, de kinderen alstijger laten schminken, naar de zuiveringspompenkijken in het Oceanium,geïnformeerd worden over het wel enwee van Mare en Micas, als kleine gefotografeerdworden op een Victoria blad, onderzoekenwat al die dieren zoal eten, eentomaten- of broedplant kopen voor eenluttel bedrag, dat kon allemaal. Ik hoopmaar dat in tijden van bezuiniging ditfijne en voor kinderen spannende gebeurenniet zomaar verdwijnt.Ringstaart maki’sNa de verhuizing van de Colobusapen(franjeapen) naar het nieuwe verblijfnaast de servals, is er op het eiland voorde Rivièrahal een ruimte vrijgekomen.Apenheul had last met een groep maki’s,halfapen, lemuren. Er was ruzie ontstaantussen groepen. Dat kan gebeuren. En duszocht Apenheul een goed onderkomenvoor een deel van de groep. Dat bood eenmooie kans voor Blijdorp om een leuke,gezellige groep te huisvesten op de vrijgekomenplek. Met man en macht werd heteiland aangepast en werd er een nieuweverbinding gebouwd tussen het eilandaan de kant van de brug en een kleiner eilanddichtbij het terras. Nu kunnen deringstaart maki’s via een loopbrug naarhet eilandje vlak voor de neuzen van deverpozende bezoekers hun kunsten vertonen.De introductie verliep vlekkeloos. Gelijkwilde de groep naar buiten om heteiland te verkennen. In het zonnetjespreidden ze hun armen om zoveel mogelijkwarmte op hun huid te ontvangen. Endat is typisch makigedrag. Ze houden ookvan lekker op een kluitje in de schaduwzitten. Dan zijn ze vanaf de brug beter tezien!Tot zover onze greep uit de nieuwtjes vanBlijdorp. Mocht u iets missen, vertel hetons en wij gaan op onderzoek uit.Met dank aan: Martin de Zeeuw en Hans Huyzers(Diergaarde Blijdorp)7 | Vriendennieuws 3 | 2010

foto: Monique van LeeuwenTekst: Monique van Leeuwen-Maat B O T A N I S C H B L I J D O R PBOTANISCH BLIJDORP: RACE TEGEN DE KLOKHet is 2 juli 2010 en het is heet. Samen met André Korteweg van de botanischeafdeling, ben ik op weg naar het gierenverblijf in wording.Terwijl de aannemer nog met grote apparaten aan het werk is aan dekant van de gierenrots, zijn de botanisten al druk bezig om de anderekant te beplanten. André duwt een kruiwagen met materiaal en gaatverder met de aanplant van de kuil die het moeras moet worden. Nogruim een week te gaan voor de opening; op het dienstterrein staan noghonderden planten, struiken en bomen die de grond in moeten, datwordt een race tegen de klok!Zo gaat het nu eenmaal bij de aanleg vaneen nieuw verblijf: de planten kunnen pasde grond in als al het andere werk gedaanis. Dat is jammer, omdat ze dan niet detijd hebben om goed te settelen, maar hetis niet anders. De grond is kurkdroogomdat het al een tijd niet geregend heeft.Daarom moet er flink gespoten en gegotenworden, anders zou de nieuwe aanplanthet niet overleven. Als je in hetnieuwe gierenverblijf staat, kun je zienhoe groot het is. André vertelt enthousiastover de planten die er staan of nog moetengaan komen om de indruk te gevenvan een stukje Afrikaanse savanne. Eigenlijkgeeft het verblijf twee verschillendebiotopen weer: aan de kant van de rotseen doornstruiksavanne en een vochtigesavanne met een moeras speciaal voor demaraboes.Vrienden kiezenWeet u het nog? In 2008 mochten deVrienden voor het eerst stemmen welkproject we wilden steunen, de stokstaartjesof de gieren. Ruim 75 procent van destemmen ging naar de gieren. Heel opmerkelijkomdat we meestal niet zo’ngoed beeld hebben van deze aaseters.Maar de alarmerende boodschap dat hetmet de gieren in het wild helemaal nietgoed gaat, was bij de Vrienden blijkbaar albekend. Met maar liefst € 500.000 is ereen prachtig verblijf gekomen voor de Blijdorpgieren. Zo kan de Diergaarde deboodschap over het belang van deze vogelsen de ernst van de bedreiging vangierensoorten wereldwijd nog beter onderde aandacht van het grote publiek brengen.Sommige soorten staan op de randvan uitsterven!De Vrienden hebben ook nog eens een bijdragegeleverd van € 10.000 aan een gierenprojectin het Chitwan National Park inNepal.In de afgelopen twee jaar heeft u in diverseartikelen beter kennis kunnen maken metde gieren. Zij zijn de ‘vuilnismannen van denatuur’ en ruimen de kadavers op die achterblijven.Bovendien zijn het heel socialedieren en dat is voor het publiek interessantom te zien. Met de komst van denieuwe gierenvolière, hebben ook de maraboeseen beter huis gekregen.Evenals de gier, is de maraboe een aaseter.Deze minder aantrekkelijke neef van deooievaar kent ook een sociaal leven. Demaraboes broeden in kolonies in bomen ofop rotsen. Zij bepalen onderling hun rangorde:de belangrijkste maraboe zit hethoogst in de boom of op de rots. Omdatzowel de gieren als de maraboes in eenopen gebied leven, moet daar met de beplantingrekening mee worden gehouden.Beide vogelsoorten nestelen in bomen. Aande achterzijde van het verblijf (aan de kantvan de spoorlijn) zijn dan ook drie hogenestplaatsen gemaakt. Wat zou het fantastischzijn als de vogels gaan broeden!Echt of nep?Bij het woord savanne denken we meestalaan een droge, stoffige vlakte met grassenen hier en daar een acacia in een fraaieparasolvorm. De savanne kent echter ookeen ander gezicht. In de regentijd overstromende rivieren en ontstaat er een8 | Vriendennieuws 3 | 2010

Crocosmiaenorm, drassig gebied. Het moeras in hetnieuwe verblijf geeft de overgang aan vanhet natte gebied naar de droge savanne.Dit gedeelte van het verblijf is veel groener.Pollen gras met wuivende halmen zijner te vinden. Ze hebben fraaie namen zoalsfakkelgras (Koeleria vallesiana), baardgras(Bothriochloa ischaemum) en lampenpoetsersgras(Pennisetum villosum)Naast de diverse grassen, staan er ookbloeiende planten die kenmerkend zijnvoor Afrika, zoals vuurpijlen (Kniphofia) enCrocosmia. Deze planten bloeien met bloemenin warme, Afrikaanse kleuren: vanzachtgeel en oranje tot vlammend rood.Beide soorten zijn afkomstig uit Afrika enkunnen in ons klimaat overleven.Dat is de uitdaging voor een Afrikaans verblijf:kun je planten en bomen vinden diehet in ons klimaat ook naar hun zin hebben?Als ik de beplantingslijst bekijk, staaner toch echt flink wat Afrikaanse soortenop. Opvallend bij Afrikaanse bomen enstruiken is dat zij veelal klein blad hebben,waardoor ze minder verdampen.Maar niet alle struiken in het verblijf zijnecht Afrikaans. Zo staat er Buddleja globosa,de geel bloeiende vlinderstruik. Vanoorsprong komt deze soort uit Zuid-Amerika.Zijn familielid uit Azië kunt u heelveel vinden in het Azië continent. De Aziatischevlinderstruiken bloeien met grote,paarse pluimen. De gele vlinderstruikbloeit met ronde knikkers van kleine, gelebloemetjes. Het smalle, zachtgrijze blad ende gele bloemen maakt deze struik geschiktals ‘look-a-like’ in het Afrika continent.Ook een ‘nepperd’ is Berberislinearfolia ‘Orange King’. Deze berberisheeft heel klein blad, stekels en zeer opvallendeoranje bloemen. Daarmee doet hijdenken aan Afrikaanse struiken.Om het beeld van de savanne compleet temaken, zijn er bomen geplant met eenAfrikaans uiterlijk. Opvallend zijn de dakplatanendie uiteindelijk een bladerkroonals een flinke parasol moeten makenwaarop de indrukwekkende gieren kunnenrusten.DeadlineOp 10 juli is het verblijf feestelijk geopend.En…het was klaar! Een enorme prestatieom al die planten op tijd in de grond tekrijgen en het verblijf zo natuurlijk mogelijkaan te kleden. Dat is ook heel dankbaarwerk: de beplanting zorgt voor de ‘finishingtouch’ en maakt het verblijf pas echt‘af’. Diergaarde Blijdorp heeft de deadlinegehaald. Dat geldt niet voor uw botanischeredacteur. Op 15 juli had dit artikel bijonze hoofdredacteur moeten zijn. Het isechter niet klaar als ik op 12 juli vertrekvoor een vakantie naar Schotland, Ierlanden Wales…. Naast diverse botanische tuinen,bezoeken we ook de dierentuinen vanEdinburgh, Belfast, Dublin, Chester en Colchester.Overal zien we fraaie, nieuwe verblijven.Wat beplanting betreft, springtDublin er met kop en schouders bovenuit.Daar proberen ze, net als in Blijdorp, metcontinenten te werken en passen ze ookde beplanting daarop aan.Op 24 juli zijn we weer in ons vertrouwdeBlijdorp. En net als alle voorgaande jarenmoeten we weer toegeven dat Bijdorpecht de mooiste dierentuin is die we kennen!GenietenIn het gierenverblijf hebben de vogels hundraai gevonden. De gieren zitten op diversetakken in de bomen. Enkele maraboeszitten op de rotsen, terwijl hunsoortgenoten op statige poten door hetwater waden, op zoek naar iets lekkers.De nieuwsgierige hoornraven wandelentussen de struiken. De planten staan ereen beetje zielig bij. Niet zo gek als je bedenktdat het hier zeer warm en droog isgeweest. En dat, terwijl wij nauwelijks zonhebben gezien en in Wales ongeveer wegspoeldenvan de regen. In het verblijf kanik de maraboes bijna aanraken, wat zijn zegroot van zo dichtbij! Ik kan me nu al voorstellenhoe fraai het verblijf over twee jaarzal zijn…grote pollen wuivende grassen,vlammend rode vlakken met Crocosmia,een feest voor het oog! Om nu al volop tegenieten van Afrikaanse planten, kunt urond het Savannehuis (de ui) uw hart ophalen.Als u over de houten vlonder bij hetSamburudorp omhoog loopt en aan derechterkant naar beneden kijkt, staat heter vol met Afrikaanse schoonheden. Velendaarvan zijn als klein zaadje begonnen inde kassen achter de schermen. Op dit momentworden diverse planten gestekt enworden de zaden verzameld, om ook volgendjaar het gierenverblijf en de verblijvenvan servals en colobussen weer eenecht Afrikaans uiterlijk te geven. Petje afvoor onze Diergaarde!Met dank aan: André Korteweg(Botanische Afdeling, Diergaarde Blijdorp)Buddleja globosaVuurpijlen (Kniphofia) - foto’s: Koos van Leeuwen9 | Vriendennieuws 3 | 2010

V R I E N D E NNAJAARSEXCURSIE:GIRAFFEN AAN DE GRACHT, WE GAAN NAAR ARTIS…Op zaterdag 2 oktober 2010 organiseertde Vereniging Vriendenvan Blijdorp de najaarsexcursienaar Artis te Amsterdam. U kunthier weer aan deelnemen.ArtisAls aan u gevraagd wordt ‘noem eens eendierentuin in Nederland’, dan roept u natuurlijkin koor (Diergaarde)Blijdorp. Alsvervolgens de vraag komt om een tweededierentuin te noemen, dan is de kansgroot dat u Artis roept! Onze hoofdstedelijkedierentuin moet u natuurlijk gezienhebben. Welgelegen aan de grachtengordelen met monumenten die soms ouderdan Artis zelf zijn. Dit jaar hebben ook degiraffen toegang gekregen tot de savanneaan het Entrepotdok. Met recht dus giraffenaan de gracht. Momenteel wordenzowel het vogelhuis als het apenhuis gerestaureerden later gevolgd door uitbreiding,jawel, op verticaal niveau! Ook inhet Amsterdamse weten ze van aanpakken.Hoe groot de verschillen ook zijn metDiergaarde Blijdorp, wij komen een heleboelleuke overeenkomsten tegen die wijzeker moeten zien zoals:. Artis opende in 2010 een giraffesavanne,Blijdorp in 2009;. Wij schonken dit jaar de ‘Gierenrots’aanBlijdorp, Artis liep al tien jaarvoor met een fraaie gierenrots;. Artis bouwde een mooi wolvenverblijf,Blijdorp liep weer voor met de ‘wolvenvallei’;. Blijdorp opende in 2008 de ‘Krokodillenrivier’.Artis had al jarenlang eenkrokodillenrivier(tje);. Blijdorp heeft een vlinderkas, Artisovertroeft Blijdorp weer met eenpracht van een vlinderhal en wij alsVrienden van Blijdorp willen dat in2013 natuurlijk weer overtreffen!Het bekendste is wel Artis monumentaleen prachtig gerestaureerde aquarium.Hoelang hebben we zelf niet op ons Oceaniummoeten wachten? Artis heeft naastveel dieren (ruim 900 soorten) en plantenook een planetarium, een Geologisch- eneen Zoölogisch museum. Er is zoveel teontdekken. Kortom wie gaat er mee naarArtis?Artis is compact, korte afstanden en totaalgeen hoogteverschil. Bovendien parkerenwij de bus naast de ingang. Dus iets mindergoed ter been, geen probleem!De volgende punten zijn vooru van belangMinimaal/maximaal aantal deelnemers is35/55. Besteld is een 58-persoons (verlengde)bus.Bij beduidend meer deelnemerswordt er met één grotere of tweekleinere bussen gereden. Er wordt, geziende afstand, onderweg niet gestopt.Vertrek: 9.00 uur vanaf het Let op! hetvertrekpunt is verplaatst naar het metrostationKralingse zoom met vrij parkeren!(situatie april 2010). Met eigen auto is deopstapplaats Kralingse Zoom beter te bereiken.Bovendien winnen we tijd doordatwe naast de snelweg A16 zitten.Aankomsttijd in Artis ca. 10.30 uur.Geplande aankomsttijd in Rotterdama. 18.30 uur.Kosten voor leden bedragen: € 30.Niet leden betalen € 32,50.In de reissom zijn inbegrepen:• de busreis Rotterdam - Amsterdam v.v.;• toegang tot Artis;• fooi voor de chauffeur;• ontvangst met een woord van welkomen met koffie/thee en gebak;• een rondleiding.Aanmelden voor deze reisHet verschuldigde bedrag dient u over temaken naar ING rekening 20.71.059 t.n.v.Vereniging Vrienden van Blijdorp, Dijkstraat7-B 2675 AT Honselersdijk ondervermelding van ‘Artis’ + uw telefoonnummeren voor leden het lidmaatschapsnummer.De overschrijvingen dienenuiterlijk 25 september 2010 te zijn ontvangen.Uw overschrijving is uw bewijsvan deelname. U ontvangt geen verderebescheiden of mededelingen, tenzij debus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijkbericht en het volledige bedragwordt teruggestort.Het is niet mogelijk het betaalde bedragte restitueren voor afmeldingen die na 25september worden ontvangen.Eventuele restituties vinden plaats onderinhouding van € 2,50 administratiekosten.10 | Vriendennieuws 3 | 2010

JAARGETIJDEN!Een verhaal over een koude winter,een nat voorjaar een hetezomer en hopelijk een prachtigeherfst.Weet u het nog? We zaten in Nederlandzonder strooizout, denieuwsdiensten gaven negatievereisadviezen en een dagje uit zater voor veel mensen niet in. Hetaantal bezoekers bleef aanzienlijkachter bij de begroting. Na een positievemaartmaand begon deregen. Juist toen de mensen graagnaar het ‘jonge spul’ wildenkomen, werkten de weergodenopnieuw tegen. De zomer verliepwisselvallig. Evenementen zoalshet WK voetbal en Le Grand Départhadden gelukkig een niet alte grote weerslag op de bezoekersaantallenwant in Rotterdam is ereigenlijk altijd wel een evenement.Kortom, het aantal bezoekersis ten opzichte van dezelfdeperiode vorig jaar teruggelopen.Reden voor bezorgdheid?Misschien herinnert u zich 12 mei 2005!De eerste aankondigingen van grote bezuinigingenop vier Rotterdamse instellingen.(Blijdorp, Plaswijck, Arboretum enNivon) De Gemeentelijke uitgaven moestenmet in totaal met 1,8 miljoen verminderdworden! De Vrienden stonden als éénblok op het bordes van het stadhuis. Hethielp…voorlopig. Nu zijn we vijf jaar verderTekst: Theo van de Veldeen de politiek speelt haar spel. Dit jaarwerd een korting van drie ton op de gemeentelijkesubsidie voor Blijdorp toegepasten volgend jaar dreigen er wéérbezuinigingen. Wat heeft dit voor gevolgenvragen wij ons af?De directeur van Blijdorp, Marc Damen, ishier duidelijk over. “Je kunt een euro maaréén keer uitgeven, minder subsidie is heelvervelend. Als er bijvoorbeeld geen subsidiemeer binnenkomt om het mogelijk temaken dat mensen op de Rotterdam-pasvoor € 4,00 binnen kunnen, dan moetenwe zoeken naar marktconforme oplossingen.In hoofdzaak is dit een keuze van depolitiek. Wij willen juist graag een bredevolksdierentuin blijven!De Diergaarde merkt gelukkig niet al teveelvan de recessie. We zijn de laatste driejaar redelijk constant met rond de 1,5 miljoenbezoekers en we zijn de derde attractiein Nederland. Onze bezoekersaantallenworden door meerdere factoren bepaald,zoals geboortes in de tuin en het weer. Hetis niet zo dat grote projecten zoals de restauratievan de Rivièrahal op voorhandworden uitgesteld maar we letten wel opdat het financiële plaatje eerst rond is.”Dus geen reden voor bezorgdheid?“ Arctica en het nieuwe giraffenverblijfwaren budgetoverschrijders”, aldus Marc.”Natuurlijk wil ik Bokito niet gebruiken alsexcuusgorilla. Maar het is een feit dat zijnuitbraak leidde tot dure verbouwingen enuitstel van andere bouwplannen. Voor diebouwplannen heb je kostenberamingenmaar als je er later mee begint, dan kunnende bouwers het niet meer redden voorhet zelfde bedrag. Uitstel maakt duurder.De Vrienden hebben dat zelf ook aan denlijve kunnen ondervinden bij het verblijfvoor de servals. Ook onderhoud stelt jesoms voor verrassingen. Wanneer je metnatuurlijke, gevoelige materialen werktzoals bamboe etc. dan verhoog je het onderhoud.Dat is onder andere te zien aanhet Aziatische moeras, waar hoognodigwat aan moet gebeuren. Het net van degrote vrijevluchtvolière (bij de vleermuizengrot)is aan vervanging toe maar kostbijna € 300.000, - Dus zijn er, naast verminderingvan subsidies, altijd redenen om kritischnaar je organisatie te kijken.”Hoe ga je dat doen, Marc?“Een punt van aandacht is dat van de 1,5miljoen bezoekers, minder dan de helftdagkaarten koopt. We hebben 125.000abonnementhouders, hetgeen mooi is,maar ook heel veel mensen die op basisvan andere afspraken en regelingen voordeligbinnenkomen. De groei moeten wevooral bereiken bij de dagkaartenkopers.Hoe precies, daar zijn we nog niet uit.We zijn zeer terughoudend met het aannemenvan nieuw personeel. Taken wordenopnieuw ingedeeld en heroverwogen.Maar dit alles was toch al in gang gezetomdat je hoe dan ook in deze tijd kritischnaar je eigen organisatie moet kijken. Wezijn op de goede weg. Ook zijn we al onzeleveranciers onder de loep aan het nemen;het bleek dat hier ook nog volop mogelijkhedenzaten. We willen graag de bereidheidbinnen de Zakenkring Blijdorpaftasten om te zien of daar mogelijkhedenzijn om projecten te adopteren. We merkenwel dat bedrijven selectiever zijn alshet om sponsoring gaat en in dat gat kunnenwij als A-merk en icoon voor de stadspringen”Wat kunnen de Vrienden doen?“De Vrienden, maar ook de vrijwilligers,doen al heel veel. De geschenken zijn natuurlijkgeweldig! Ik heb daarnaast behoefteaan morele steun; mensen die zelfook kritisch naar hun eigen stukje durvente kijken. Het gevoel dat we samen zakenaanpakken waarbij ieder open staat voorelkaars wensen en beperkingen. Ik hebhier voor de toekomst trouwens een goedgevoel over.”Nou, Marc, als dat alles is… Bangka is bevallenvan een klein olifantje en hopelijkzorgt Olinka van de winter voor een babyijsbeertje,dan wordt het nog een hélemooie herfst en winter.Marc Damen, hartelijk bedankt voor hetgesprek.11 | Vriendennieuws 3 | 2010

Moïse en Esmé in het publiekslabZEEPAARDJESfoto: Jan BreedijkTekst: Esmé Lammerts-van Bueren en Moïse Mulder Met medewerking van Jan BreedijkHet einde van het schooljaar kwam naderbij en dus werd het weer tijdvoor mijn inmiddels jaarlijkse uitje met twee van mijn leerlingen.Esmé en Moïse wilden wel een stuk met mij schrijven en zij kozen voorhet onderwerp ‘Zeepaardjes’. Zo togen we gedrieën richting het Oceaniumin Blijdorp, voor een afspraak met Cindy Visser. Zij zou allesweten over zeepaardjes, want zij is de verzorgster van deze prachtigediertjes. De dames vroegen haar het hemd van het lijf en inderdaad, opelke vraag kwam een antwoord. De zeepaardjes hebben zelfs namen,maar dan alleen voor Cindy zelf. Tijdens een rondleiding konden demeiden zich nog even vergapen aan allerlei dingen die ze normaalnooit zouden zien in het Oceanium. Daarna was het terug naar huis enop school de boel uitwerken. Hieronder leest u het resultaat.BeschrijvingHet zeepaardje is een bijzonder dier. Zijnhoofd heeft de vorm van die van eenpaard en een lange snuit. Ook heeft hetzeepaardje een bolle buik, een lange oprolbarestaart en rijen stekels die ook welbeenringen worden genoemd. Het zeepaardjeheeft een skelet aan de buitenkanten aan de binnenkant, daardoor is hij voorveel dieren moeilijk om te eten. Het zeepaardjezwemt rechtop en is erg langzaamwant hij zwemt met een kleine rugvin achteraan.Het zeepaardje heeft net als allevissen ook kieuwen aan de zijkant van zijnlichaam. Hij heeft twee vinnen naast zijnbuik waarmee hij stuurt. Als een van deweinige vissen kan het zeepaardje rechtomhoog en recht naar beneden zwemmen.Het zeepaardje kan met beide ogeneen andere kant op kijken. Dat is handig,want dan hoeft hij zich niet om te draaien.Ook kan het zeepaardje van kleur veranderenen zelf patronen en tekeningen aannemen.Voortplanting paringDe voortplanting van het zeepaardje isheel bijzonder. Het vrouwtje legt de eitjesin de broedbuidel van het mannetje. Hetmannetje heeft namelijk een soort buidel,een broedzak. Het vrouwtje kan wel 200eitjes in een broedzak leggen. Daar bevruchthet mannetje de eitjes. Na 4 tot 5weken komen de eitjes uit. Vervolgensperst het mannetje de jonge zeepaardjeseruit. Dit is heel zwaar voor het mannetjeen het gebeurt dan ook wel eens dat hijsterft als hij verzwakt is, aan een infectieaan de goed doorbloede buidel. Als dejonge zeepaardjes zijn geboren vullen zemeteen hun zwemblaasjes. Dat is eenblaas die met gas gevuld is. Daardoor kanhet zeepaardje rechtop blijven zwemmen.In de natuur moeten de jonge zeepaardjesmeteen`voor zichzelf zorgen. Helaas kunnenze dat niet allemaal en gaan er veeldood. Maar gelukkig hoeft dat niet inDiergaarde Blijdorp daar worden de jongezeepaardjes verzorgd.Het etenDe zeepaardjes in Diergaarde Blijdorp krijgendrie keer per dag te eten. In de ochtendkrijgen ze mysis, een soort garnaaltje,dat ze krijgen in diepvriesvorm. In de middagkrijgen de zeepaardjes levend voer, Artemia.Die krijgen ze ook in de avond. Zekrijgen voer in een korfje. Ze kunnen danmet hun snuit het voer opzuigen , want zehebben geen tanden waarmee ze kunnenbijten op hun voedsel. Ze eten niet altijdalles op. Daarom moeten de verzorgers alsze nieuw voer in het korfje willen doeneerst het overgebleven voer weghalen.Zeepaardjes drinken niet. Dat komt omdatde zeepaardjes er genoeg zoet water inhun voedsel zit. Ze moeten de hele dagdoor eten, omdat ze geen maag hebben.De AquariaDe zeepaardjes in Diergaarde Blijdorpleven in grote hoge aquaria. Dat hebbenze nodig om goed te kunnen ademen. Zeleven in zout water. Dat zoute water wordtgebracht door schepen. Die schepen varenover de Atlantische oceaan en hebbenwater in hun ballasttanks zodat het schipgoed blijft liggen in het water. Normaalwordt dat water gewoon weer geloosd,12 | Vriendennieuws 3 | 2010

foto’s: Peter StolkTekst: Marcel KreugerCopenhagenGivskud ZooLEVE GERARD VISSER!DIERENTUINREIS NAAR DENEMARKENElk jaar rond Hemelvaartsdag staat de meerdaagse Vriendenreis gepland.Dit jaar ging de reis naar Denemarken. Onder leiding van PeterBiesta bezochten 36 Vrienden de tuinen van Odense, Kopenhagen, Aalborgen het safaripark Givskud. Ofschoon de weersomstandighedenniet altijd optimaal waren, was het ook dit jaar weer een feestje. Hetblijft leuk om met een stel dierentuinfreaks op reis te gaan. De accommodatieswaren weer prima en overal werden we hartelijk ontvangen.Ik hou me alvast aanbevolen voor de reis van volgend jaar!foto: Marcel KreugerMet onze vertrouwde chauffeur Henk aanhet stuur gingen we voorspoedig op stap.Denemarken is verder weg dan je denkt,daarom maakten we zowel op de heenalsde terugreis een tussenstop in Noord-Duitsland. Een prachtig hotel met uitzichtop een mooi meer. Helaas lieten de regengodenzich niet ongemoeid, maar datmocht de pret niet drukken. Met Odenseals uitvalsbasis gingen we vervolgens opontdekkingstocht in Denemarken.De eerste stop was Odense Zoo. Helaasregende het veelvuldig. Dat was natuurlijkjammer. Bijvoorbeeld de Afrikaanse savanneen het buitenverblijf van de chimpszouden er met mooi weer veel beter uithebben gezien. Desalniettemin viel er nogveel te genieten. Het verblijf voor schildpaddenwas erg mooi en ook verschillendevolières waren het bezoeken waard.Het Antarcticaverblijf kan zich meten metwelk ander pinguïnverblijf. Absoluuthoogtepunt was het verblijf voor zeekoeien.Lekker groot! De zeekoeien kondenheerlijk zwemmen. Dat zie je wel eensanders!De volgende bestemming was Kopenhagen.Opnieuw werden we hartelijk ontvangen.Het was Hemelvaartdag en erstonden rijen voor de kassa’s. Wij werdenechter bij de bus al opgevangen en directlangs de rijen geloodst. Dat is nog eensservice! Er is/wordt flink gebouwd in Kopenhagen.In 2011 opent men de nieuweflamingovolière en in 2012 kunnen ook deKopenhagers genieten van een mooigroot ijsberenverblijf. Hoogtepuntenwaren voor mij het tropenhuis, het verblijfvoor nijlpaarden (bijna een kopie van hetverblijf in de Berlijnse zoo, dus prachtig)14 | Vriendennieuws 3 | 2010

Aalborg ZooV R I E N D E NAalborg Zooen de flinke savanne. De trots van Kopenhagenis het spiksplinternieuwe olifantenverblijf.Maar liefst 40 miljoen euro mochthet kosten, grotendeels geschonken doorde stad Kopenhagen (Idee voor Rotterdam?In Blijdorp staat nog een hopeloosverouderde monumentale kolos die flinkonder handen moet worden genomen… ).Maar dan heb je wel een echte Sir NormanFoster… Mooi verblijf hoor, dat wel,maar zoveel geld? Grappig detail: Hetbeste zicht op de olifanten heb je vanuithet park dat NAAST de dierentuin is gelegen.Wie bedenkt zoiets?.Givskud Zoo - foto: Peter StolkHet nieuwe olifantengebouw in Kopenhagenvind ik een beetje tekenend voor desfeer in de Deense stadstuinen. Het is natuurlijkeen kwestie van smaak, maar ikword niet enthousiast van al die gebouwen.Architecten moeten zich mijns inziensbeperken tot het bouwen van‘paleizen’ in de binnensteden. Ik zie dierentuinenvooral als ambassades voor deschoonheid van de levende natuur. Dierenen planten moeten wat mij betreft desfeer bepalen, niet de gebouwen. Ik ziestallen en dergelijke het liefst ‘weggewerkt’in natuurlijke, ruime verblijven. DeDeense stadstuinen staan vol met gebouwtjes.Elk gebouwtje heeft vervolgensweer zijn eigen hekjes, etc. Het is net ofelke ontwerper z’n eigen ei moest leggen,daarbij vooral geen rekening houdendmet de ontwerpen van de voorgangers.Daardoor kwam het op mij allemaal nogalrommelig over.Daarmee kom ik op de wat eigenaardigetitel boven dit stukje. Vergeleken met deDeense stadstuinen is Blijdorp een verademing!Nieuwe gebouwen (Taman Indahbijvoorbeeld) worden zoveel mogelijkweggewerkt. Ook wordt er een eenduidigestijl gehanteerd. Aan de hekjes enbordjes zie je in welk continent je bent.Ook de botanische afdeling probeert debeplanting zoveel mogelijk aan te latensluiten bij de continentale indeling. Wateen rust! Ik weet dat Gerard Visser binnenBlijdorp een van de grote pleitbezorgersis voor deze aanpak. Daarom mijntitel: leve Gerard Visser!Op de vrijdag na Hemelvaartdag bezochtenwe de stadstuin van Aalborg. De weergodenwaren ons ditmaal goed gezind.Onder een lekker zonnetje konden we genietenvan onder meer een prachtig ijsberenverblijfmet twee speelse jonge berenen een mooie savanne (acht giraffen endrie jongen!). Ook hier natuurlijk weerveel gebouwtjes met vooral een eigenaankleding. Het grootste gebouw, deAfrika-stal, is echter prachtig! De nachtverblijvenvoor de savannedieren zijn ondergebrachtin een soort super-rondavel,compleet met rieten dak. Overweldigend!Helaas staat er dan weer een giraffe-‘gebouw’naast … Maar dat is iets om in detoekomst aan te pakken.De laatste dag bezochten we Givskud safaripark.Givskud is een beetje te vergelijkenmet Beekse Bergen van een paar jaarterug. Men is begonnen met het aanleggenvan voetpaden, waardoor het autogehalteeen beetje wordt teruggedrongen.Ook hier werden we rondgeleid door eenenthousiaste gids. Ondanks de auto’s wasGivskud mijn favoriete tuin. De dierenzijn over het algemeen ondergebracht inruime verblijven, waardoor grote groepenkunnen worden gehuisvest: 25 leeuwen(met een compleet paard als voedsel), 50Indische antilopen, een grote groep bongo’sen het allermooiste gorillaverblijf datik ooit heb gezien. Helaas begon het in demiddag wat te miezeren, waardoor de gorilla’smaar even buiten te zien waren. Zouik in Givskud wonen, dan wist ik het wel!Leuk detail: Sivskud werkt samen met hetLimbe Wildlife Centre in Kameroen. Laatonze redacteuren Angeline Peters en AlexSchouten daar nu recent vrijwilligerswerkhebben gedaan! Verderop leest u een verslagvan hun ervaringen. Het is een kleinewereld…Voor je weet is zo’n dierentuinweekje alweervoorbij. Ondanks de kritische notenheb ik weer genoten. Peter Biesta laat onselke keer weer kennismaken met dierentuinenwaar je anders niet gauw zoukomen. Ik heb weer hele mooie verblijvenmogen bekijken, en dat alles in prima gezelschap!Op naar de volgende reis!15 | Vriendennieuws 3 | 2010

LIMBE WILDLIFE CENTRE:VAN PAPEGAAI TOT CHIMPANSEETekst: Alex Schouten en Angeline Peters1200 papegaaren in beslag genomenDierentuinen zetten zich in voor het behoud van planten- en diersoorten.Dat doen ze ondermeer door educatie (campagnes, bebording e.d.)en fokprogramma's, maar ook door het ondersteunen van natuurbeschermingsprojectenin de natuurlijke leefgebieden van de dierentuinbewoners.Eén van de projecten die op steun van diverse Europese enAmerikaanse dierentuinen kan rekenen is het Limbe Wildlife Centre(LWC) in Kameroen. Deze hulp bestaat bijvoorbeeld uit het betalen vanhet salaris van medewerkers van het opvangcentrum en het beschikbaarstellen van apparatuur en materialen voor het dierenartsteam.Projectmanager van het LWC is Simone de Vries, voor een aantal van ueen bekende naam. Simone heeft zeven jaar als curator in DiergaardeBlijdorp gewerkt. Alex en Angeline (redactieleden van Vriendennieuws)werkten twee maanden als vrijwilliger op het LWC en vertellenhun verhaal over natuurbescherming in de praktijk.Wat doet het LWC?Allereerst een stukje achtergrondinformatieover het opvangcentrum. Het stadjeLimbe in het zuidwesten van Kameroenhad een kleine dierentuin. Zoals vaker inAfrika waren de leefomstandigheden voorde dieren er slecht. In samenwerking tussende Pandrillus Foundation en het Ministerievan Bosbouw is medio jaren '90besloten de dierentuin om te bouwen toteen opvangcentrum voor inheemse dierenen dan met name apen. Hoewel relatiefveel gebieden in Kameroen (op papier)een beschermde status hebben en er eengoede wetgeving is op het gebied vansoortbescherming, is de wetshandhavingeen groot probleem. Er wordt (ook in debeschermde gebieden) op allerlei diersoortengejaagd voor het vlees. Deze zogenaamdebushmeat wordt in de grotesteden door de rijkelui gegeten en zelfsook naar Europa geëxporteerd. Jonge dieren,die nog door de moeder worden gedragenals die wordt neergeschoten,worden niet gegeten omdat er simpelwegte weinig vlees aan zit. Ze zijn dus eensoort bijproduct van de bushmeat en wordenvervolgens bijvoorbeeld op de marktte koop aangeboden als huisdier. Somstreedt de politie hier tegen op en neemthet jonge dier in beslag. Het komt ookvoor dat een eigenaar om wat voor redendan ook ‘spijt’ krijgt van zijn huisdier enhet dier vervolgens afstaat aan het LWC.Afijn, op deze manier zijn er de afgelopenjaren 16 apensoorten (in totaal 200 dieren)op het Limbe Wildlife Centre terechtgekomen: 7 soorten meerkatten, 3 soortenmangabeys, chimpansees (circa 50dieren), 2 soorten gorilla's (in totaal 16dieren), drills (60 dieren), mandrills en bavianen.Drils zijn ontzettend bedreigd(circa 3000 dieren in het wild) en de groepvan het LWC is één van de grootste in gevangenschap.En af en toe komen er nogwat andere dieren in het LWC terecht,zoals landschildpadden, een uil, een roofvogel,een duiker en papegaaien.EducatieNaast de opvang van dieren besteed hetLWC ook veel tijd en energie aan educatieen voorlichting. Immers, om te voorkomendat het opvangcentrum steeds vollerraakt, is het noodzakelijk de toestroomvan dieren af te remmen. In samenwerkingmet het ministerie van onderwijsheeft het LWC een uitgebreid lesprogrammaopgezet voor lagere en middelbarescholen in de wijde omgeving vanLimbe. Daarnaast worden er workshopsen lezingen gegeven voor studenten. Uiteraardwordt ook zoveel mogelijk geprobeerdde bezoekers aan het WildlifeCentre bewust te maken van de noodzaakvan natuurbescherming. Maar ook op eenheel ander vlak speelt het LWC een rol bijnatuurbescherming. Bij het opzetten eninrichten van een nieuwe Nationaal Parkin het zuidwesten van Kameroen geefthet LWC advies. Daarnaast zorgen educatorenin samenwerking met de overheidvoor uitleg èn overleg met lokale bewonersen jagers over de gevolgen van hetinstellen van een nationaal park voor hunleefomstandigheden. Binnen de grenzenvan het Nationale Park is de jacht verbodenen wordt samen met de lokale bevolkinggezocht naar alternatieve bronnenvan inkomsten.Heel veel papegaaienAls je een paar maanden vrijwilligerswerkdoet op het LWC word je soms heel directgeconfronteerd met de harde werkelijkheidvan jacht, illegale transporten enapenweesjes. Zo kreeg het centrum eenpaar weken nadat wij waren aangekomeneen telefoontje van de douane op deluchthaven van Douala, de grootste stadvan Kameroen. Of het LWC plaats hadvoor 800 papegaaien die in beslag waren16 | Vriendennieuws 3 | 2010

Educatie op het Limbe Wildlife CentreAngeline met Mayos (l) en Ngambe (r)genomen.... Omdat er geen andere opvangfaciliteitenin de regio zijn, kon hetLWC geen nee zeggen. In allerijl werdende mensapenkooien in de quarantaine zogoed en kwaad als kon omgebouwd totpapegaaienverblijven. Bij het zien van demet vogels volgepropte transportkisten,wordt je stil èn tegelijkertijd boos. Uiteindelijkblijken er rond de 1200 grijze roodstaartenin de kisten te zitten. Helaashebben tegen de 100 dieren het transporten alle stress niet overleefd. Allerbelangrijksteis te zorgen dat de dieren uit de kistenin de kooien komen. Tweede zorg ishet geven van water en voedsel aan deuitgehongerde vogels. Over het algemeenzagen de vogels er gezond uit. Eind vorigjaar was er al een andere zending in beslaggenomen met vogels met gekortwiektevleugels en vol lijm. Een veelgebruikte vangmethode is een lijmmand.Je bindt een grijze roodstaart onderin eenmet lijm ingesmeerde mand in een boom.Door het gekrijs van de papegaai komener andere papegaaien op af, die de mandin kruipen om te kijken wat er aan dehand is. En tsja, die komen er door de lijmnooit meer uit..... afschuwelijk. De komendeperiode zullen de vogels, die sterkgenoeg zijn en goed kunnen vliegen, zosnel mogelijk worden vrijgelaten in eengebied dat geschikt voor ze is. Waar de vogelsprecies vandaan komen en door wieze zijn gevangen zal wel nooit bekendworden. Maar volgens de informatie vanLAGA, een organisatie die de illegale handelvan dieren in Kameroen probeert teblokkeren, vindt er mogelijk elke paarweken een dergelijk papegaaientransportplaats. De bestemming? Overal ter wereld,waar mensen grof geld betalen (naar verluidt1000 dollar per vogel) om een papegaaials huisdier aan te schaffen, zonderook maar een seconde stil te staan bij alhet leed dat is vooraf gegaan......Baby-chimpanseesWorden wij dan niet moedeloos van al dieellende? Nee, want er gebeuren voldoendeleuke dingen, zoals het verhaalvan de baby-chimpansees. Bijna elke aapdie binnenkomt op het LWC is gestrest engetraumatiseerd. Sommige waren jarenopgesloten in een klein kooitje of vastgelegdaan een ketting zonder ooit eensoortgenoot te zien. Het is dan heel mooiom te zien dat zelfs deze kneuzen zich uiteindelijkeen plaatsje weten te veroverenin de groep. Daarbij vormen de dieren dieals baby binnen zijn gekomen een apartegroep. Zo is er een aparte babygroep metdrie chimpanseeweesjes: Ngambe (3 jaar),Ntui (2,5 jaar) en Mayos (2 jaar). De driezijn nog te klein om zich staande te kunnenhouden in de grote groep chimpanseesen drinken ook nog melk. Ze hebbendag en nacht gezelschap van elkaar, maarook behoefte aan een pleegouder. Dat betekentdus dat vrijwilligers of dierverzorgerselke dag een paar uur spelen met dedrie belhamels. Mayos krijgt op deze manierde tijd om even helemaal tot rust tekunnen komen in de armen van de pleegouder.Met name het jonge kereltje Ntuileert dat je niet ongestraft kan stoeien enravotten en dat er regels zijn waar je jeaan moet houden. Zodra de baby’s grootgenoeg zijn, verhuizen ze naar de grotechimpansee groep. Eén van de vrouwtjesen soms ook een jong mannetje zal zichdan opwerpen als pleegouder en hetkleintje in bescherming nemen als hetnodig is. Deze 'opvoedmethode' heeft altot diverse succesvolle introducties in degrote groep geleid. Zo krijgt een vervelendestart toch een happy end.We hadden het hele Vriendennieuws welvol kunnen schrijven over dit project. Jevoelt, ruikt en ziet dat je hier heel concreetmet natuurbescherming bezig bent.En hoewel dat soms frustrerend is, gevende successen ook veel voldoening. Simonekan dit volmondig beamen. Hoe leuk enleerzaam ze haar werk bij Diergaarde Blijdorpook heeft gevonden, als managervan dit opvangcentrum heeft zij het gevoeldat zij echt iets kan bijdragen aan natuurbescherming.En daarom zettenSimone en wij ons in voor dit project!Met dank aan: Simone de Vries, projectmanagerLimbe Wildlife Centre (www.limbewildlife.org)17 | Vriendennieuws 3 | 2010

RAVOTTEN IN DE TIJGERKREEKTekst: Trix VermeulenVoor het eerst in acht jaar zijn er in Blijdorp weer tijgers geboren. TijgervrouwAlia kreeg op 21 mei drie jongen. Eén jong was te zwak enstierf na korte tijd, maar met de andere twee gaat het uitstekend. Hetzijn twee mannetjes. In het binnenverblijf laten de kleintjes zich vaakgoed zien en inmiddels spelen ze ook naar hartenlust buiten. De jongetijgers zullen zo’n twee jaar in de diergaarde blijven, maar klein blijvenze niet zo lang, dus kom snel een kijkje nemen!Tijgers komen in het wild alleen in Aziëvoor. Er worden acht soorten tijgers onderscheiden.Vijf van deze soorten, onderandere de Siberische en Bengaalse tijgers,komen voor op het vasteland van Azië.Een aparte groep vormen de tijgers die alleenop de eilanden van Indonesië leven:de Javaanse, de Balinese en de Sumatraansetijger.Sumatraanse tijgerDeze tijger is de kleinste van alle tijgersoorten.In het wild komt de Sumatraansetijger, zoals zijn naam al verklapt, alleenop Sumatra voor, waar hij in de bossenleeft. Door zijn geringe omvang kan hijmakkelijk bewegen door de dichte begroeiing.De Sumatraanse tijger is te herkennenaan zijn zware bakkebaarden enkorte rugmanen. De strepen van zijnvacht staan dichter op elkaar dan die vande andere soorten. De tekening op een tijgervachtis vergelijkbaar met de vingerafdrukvan een mens, hij is uniek.Sumatraanse tijgers zijn goede en snellezwemmers. Ze trekken prooidieren metmindere zwemkwaliteiten het water in,zodat ze deze gemakkelijk kunnen overmeesteren.De tijgers in Blijdorp zijn ookSumatraanse tijgers.Hermes foto: Mels RijlaarsdamBedreigdIn 1965 zijn alle tijgersoorten opgenomenin het Red Data Book of Endangered Species.Hierin staan alle bedreigde diersoortenvermeld. Het gaat dus niet goed metde tijgers in het wild. Om een indruk tegeven: waren er in 1920 nog ongeveer100.000 tijgers, in 1960 waren dit er nogmaar 30.000 en nu nog slechts 5.000. Watde Indonesische tijgersoorten betreft:rond 1900 kwamen alle drie de soortennog voor op de verschillende eilanden. Inmiddelszijn de Balinese en Javaanse tijgeruitgestorven en leeft alleen de Sumatraansenog in het wild. Ook het aantalvan deze soort is in de laatste honderdjaar enorm teruggelopen. De verwachtingis dat er nu nog slechts 350 wilde Sumatraansetijgers zijn. Een deel hiervan leeftin reservaten.18 | Vriendennieuws 3 | 2010

De bedreiging van de Sumatraanse tijgerkent verschillende oorzaken. Zo is zijn leefruimteaanzienlijk verkleind. Het natuurlijkeleefgebied van de tijgers wordtgebruikt voor de aanleg van onder andereakkers, steden en wegen. Herbebossingsprogramma’szijn wel opgezet, maar hebbenweinig effect omdat de plaatselijkebevolking onvoldoende geïnformeerd is.Voordat de jonge planten kunnen uitgroeientot bomen, zijn ze door de mensenal gebruikt als bijvoorbeeld veevoer.Door de ontbossing verdwijnen ook deprooidieren van de tijgers. Tijgers trekkennaar een ander territorium om voedsel tevinden. Hier vinden ze ook alternatieveprooien, zoals veedieren en soms ookmensen. Dit zorgt er weer voor dat er opde tijger gejaagd wordt.Ook de Chinese medicijnenindustrie is eenbelangrijke oorzaak. Grote genezendekrachten worden toegeschreven aan allelichaamsdelen van de tijger. Deze medicijnenleveren veel geld op, wat de jacht opde tijger lucratief maakt. Ook de vacht vaneen tijger is kostbaar, van de opbrengstkan iemand een heel jaar leven.EEPVoor de Sumatraanse tijgers bestaan ereen internationaal en een Europees stamboek.Hierin staat alle informatie over detijgers die wereldwijd in de dierentuinenleven.Houder van de Europese variant, het EEP(European Endangered Species Programma)is de Zoologischer Garten inLeipzig, Duitsland. Tegenwoordig wordt ervan alles gedaan om de tijger te behouden.Zo krijgen boeren de schade vergoeddie door tijgers veroorzaakt is. Ook wordter veel voorlichting gegeven over de tijgeren zijn bedreigde situatie. Voor behoudvan de tijger is het noodzakelijk dat iedereenervan doordrongen raakt hoe belangrijkhet is om de tijger en zijn natuurlijkeleefgebied te beschermen.Tijgers in BlijdorpDiergaarde Blijdorp heeft een rijke historieals het om tijgers gaat. Vroeger werden erveel tijgers gefokt en doorverkocht. Hiermeewerd veel geld verdiend en zo konBlijdorp het hoofd boven water houden.De fok ging met verschillende tijgersoorten:Bengaalse, Siberische en Sumatraanse.Voor de tweede wereldoorlogzelfs ook met de Javaanse tijger. Blijdorphad een vaste collectie van zo’n twaalf Sumatraanseen evenveel Siberische tijgers.Hermes foto: Mels Rijlaarsdam19 | Vriendennieuws 3 | 2010

Musi foto: Peter van NordePer jaar werden er wel dertig tot veertigjongen geboren en verkocht. Er werktentwaalf man full time voor de tijgers! Driekeer per week moesten ze naar het abattoirom de grote hoeveelheden vlees tehalen. In die tijd was Blijdorp de belangrijksteplek in de wereld voor andere dierentuinenom aan tijgers te komen. VoorBlijdorp was dit een belangrijke inkomstenbron.Tot de jaren vijftig van de vorigeeeuw konden ook circussen de jonge tijgerskopen. Blijdorp nam zelfs het eerstestukje training voor haar rekening. Zoietsis nu gelukkig ondenkbaar!Toen de Sumatraanse tijger in het wildsteeds meer bedreigd werd, werd hetstamboek gestart. Peter Muller, voormaligdirecteur van de dierentuin in Leipzig,maakte er veel werk van om alle informatievan de tijgers, die inmiddels over dehele wereld zaten, in kaart te brengen enactueel te houden. In die tijd werd de informatienog met kaartjes heen en weergestuurd. Peter Muller verzamelde alles enhield de gegevens actueel. Mede dankzijzijn inzet is het EEP van de Sumatraansetijger een heel volledig en uitgebreidstamboek.Een van de taken van een stamboekhouderis het reguleren van de fok. De dierendie geboren worden, moeten verantwoorden goed geplaatst worden. Daarommogen dierentuinen niet zomaar fokkenmet dieren. Voor de Sumatraanse tijgergeldt dat de dierentuinen vol zitten en dater zoveel jongen bij mogen komen als dater dieren doodgaan. De stamboekhoudergeeft aan wanneer en welke dierentuinjongen mag krijgen.Het mannetje Hermes in Blijdorp is raszuiveren daardoor erg belangrijk voor hetstamboek. Hermes heeft al voor veel nageslachtgezorgd dat over de hele wereld geplaatstis. Afstammelingen van Hermeszijn nog steeds zeer welkom voor hetstamboek. Blijdorp kreeg toestemming omte fokken met Hermes, ook omdat Hermesop leeftijd begint te raken. Het vrouwtjeAlia kwam speciaal hiervoor naar Blijdorp.Nu kan de stamboekhouder toestemminggeven voor de fok en kan een dierentuinvoor de juiste omstandigheden zorgen,uiteindelijk is het aan de dieren zelf. Hermesen Alia waren niet meteen gecharmeerdvan elkaar. Integendeel, ze knoktenelkaar de tent uit! Hermes had het zwaarte verduren met Alia. Door zijn leeftijd beginnenzijn krachten al iets af te nemen,maar Alia hield hier geen rekening mee.Daarom werden ze alleen nog bij elkaargezet als Alia krols was, dan was ze ietstoegeeflijker. En dat had Hermes nodig.Na twee jaar was het gelukkig toch raak.In mei kreeg Alia drie jongen. De verzorgerskeken gespannen toe, want het wasvoor Alia de eerste keer dat ze moederwerd. En het moederschap gaat niet altijdmeteen goed. Maar Alia deed het vanafhet begin hartstikke goed, ze wist precieswat ze moest doen. Alia liet de jongen snelen vol vertrouwen zelf het verblijf verkennen.Zo konden de bezoekers de jonge dierenal heel snel bij het raam zien.Alia heeft een dagtaak aan het verzorgenvan haar kleintjes. Hun energie raakt nietop, terwijl moeder ook haar rust nodigheeft. Als een jong erg druk is, dan sust zehem door haar grote poot over hem heente leggen. Maar na een paar minuten beginthet geschreeuw en gepiep weer en ishet gedaan met de korte pauze. De tweejonge tijgers hebben vooral ook elkaar ommee te spelen. Het is een genot om naarte kijken. Het blijft bijzonder om dezewilde dieren met hun jongen van zo dichtbijte kunnen bewonderen. Als dit Vriendennieuwsverschijnt, lopen de kleinetijgers al even in het buitenverblijf, waarze alle ruimte hebben om heerlijk te ravotten.Met dank aan: Martin van Wees(Diergaarde Blijdorp)20 | Vriendennieuws 3 | 2010

Lijn 13Van nachtmerrienaar droom“Kijk, Herman, daar zitten er nog meer. Die kleine zit aan die grotevast”. Herman lag op zijn buik en stak zijn hand in het water. Hetwas voorjaar 1967 en ik moet tien jaar geweest zijn. De heersendegeneratie was in die dagen nog steeds bezig met de naoorlogse opbouw,waarbij natuur en duurzaamheid begrippen waren die nouniet bepaald de volle aandacht hadden. De nieuw aanstormendegeneratie was weer met heel andere zaken bezig. Dat waren onzegrote broers en zussen, zij hadden idealen! Vrijheid van denken,seksuele revolutie en het doorbreken van hiërarchieën dulddengeen uitstel. Het was de vooravond van rellen in de straat met wereldvredeals doel! En wij, Hermannetje en ik? Wij stonden aan dekant, van de sloot! We vingen kikkers in een emmer en lieten zelater weer los.“Theo, kijk uit, daar glijdt iets…. Een adder misschien”, waarbij hijmij strak aankeek.“ Ja hoor, een adder in het Kralingse Bos, bij de plasmolens!” Hermanwas een beetje lomp en voelde zich slimmer dan hij was. Terwijlhij overeind kwam schoot zijn voet van de kant en stond hijmet één been tot zijn knie in de blubber. Ik dook naar voren en vinghet ritselbeest in mijn blote handen. “Dat was dom Theo”, zei Hermanjaloers, “het had wel een adder kunnen zijn!” Waarom zei Hermandat, vroeg ik me af? Hij wist dat ik een soort fobie voor slangenhad, dat had ik hem wel eens toevertrouwd. Ik werd als kind regelmatigzwetend in mijn bed wakker. Dan voelde ik dat ik omringdwas door slangen, vaak adders! Onder mijn bed, in de prullenbak,achter mijn schoenen, of in de lade van mijn bureautje. Meestaldurfde ik me het eerste kwartier niet te bewegen totdat ik allemoed verzamelde, uit mijn bed kwam en voorzichtig alle plaatsenhad geïnspecteerd. Ik lachte Herman uit omdat hij met zijn been inde sloot terecht kwam, en dan pakte hij mij op deze manier terug…Er schoot een geschrokken salamandertje recht in mijn handen.Tussen mijn vingers door bekeken we haar mooie kleurtjes. Hetkeeltje klopte opgewonden. Ik sloot mijn hand te laat. Het salamandertjeschoot tussen mijn vingers door haar vrijheid tegemoet. Wekeken beduusd naar het staartje dat natrillend in mijn hand achterbleef. Drie jaar later werd omwille van het Popfestival 1970 bovendeze sloot een toiletgroep gebouwd; daarna heb ik er nooit meereen salamander gezien. Als kind was ik ook gek op de (rode) eekhoorntjesin het Kralingse bos. Het schijnt dat deze afgevangen zijnin verband met de dreiging van hondsdolheid. Ook deze diertjesheb ik nooit meer teruggezien.De stadskinderen komen niet gemakkelijk meer met de natuur inaanraking. De afstand is groter geworden. De kinderen van allochtoneouders, ruim 50% in Rotterdam, hebben een bijkomend probleem.Zij hebben doorgaans minder kennis van de Nederlandsenatuur van huis uit meegekregen. We hebben dan wel Wikipediamaar de natuur moet je toch zelf beleven. De afdeling Educatie herkentdit probleem al jaren.Met mijn slangenfobie is het goed afgelopen. Op mijn 12de heb ikop school een spreekbeurt gehouden van een vol lesuur. Daarvoorhad ik ter voorbereiding alles over slangen gelezen waar ik maaraan kon komen. Fobie werd een fascinatie. En ach, u weet hoe hetmet fascinaties gaat; ze sluimeren in om op onverwachte momentenwakker te worden. Het is mede de schuld van Jan Breedijk, onzeKoudbloedredacteur, met zijn verhaal over broedgedrag van reptielen.Ineens begreep ik weer wat mij persoonlijk gevormd heeft enwat voor steeds meer mensen moeilijk toegankelijk wordt. De persoonlijkeprikkel van zien en zelf ontdekken.Een droom! Plotseling zie ik het voor me! Zou het niet mooi zijn alswe een stukje Nederlands biotoop in Blijdorp hadden? Zoiets als deweidevogelvolière, maar dan voor bedreigde Nederlands dieren. Nuweet ik wel dat Vrienden zich niet bemoeien met collectiebeheer.Daar hebben we curatoren voor. Maar ik mag toch wel dromen? Ikzie het al helemaal voor me: een biotoop dat met de jaargetijdenmeegaat (CO2-neutraal!). Ongeveer zo groot als het Komodovaranenverblijf,in tweeën gedeeld door een beekje. Links een stuk hunebeden heideplanten. De achterwand lijkt op een Drentseboerderijschuur, Wat hakblokken en oud metselwerk. In dit gebiedkun je de Europese adder plaatsen en de muur- en zandhagedis enheikikkers. De andere kant van de beek is natter, wat meer gras entwee vijvertjes. In de ene vijver kweken we poelkikkers, bruine kikkersetc. In de andere vijver zie ik vuursalamanders, vinpootsalamanders,etc. En in het grasgebied kunnen we natuurlijk prima deringslang, gladde slang en de hazelworm kwijt. Om ook in de winterwat te zien te hebben zouden we tevens ons rode eekhoorntje enenkele muizensoorten kunnen onderbrengen. De biotoop zou metzeldzamer wordende Nederlandse planten en insecten verrijkt kunnenworden zoals enkele vlinder- en libellensoorten. Vogels misschien?Hou me vast! Mijn fantasie slaat op hol… Stel dat je door stage- enafstudeeropdrachten en/of prijsvragen een project zou kunnencreëren voor het ontwerp en de technische toepassingen? Dan zouje zeer voordelig een in Europa uniek verblijf kunnen bouwen. Jesluit aan bij fokprogramma's, re-integratie- en educatieve projecten.Je kunt kinderen weer eens kikkervisjes laten zien! Fokken, overschottenterugplaatsen! Ik zie het al voor me: een project waarin biologen,technici en Vrienden allemaal een bijdrage kunnen leveren.De uitdaging zou kunnen zijn dat je een biotoop creëert wat zodicht mogelijk tegen een totaal evenwicht aan zit.Maar even zonder gekheid! Zou het kunnen? Ik denk de eerste jarenniet want er zijn al zoveel projecten en plannen. Maar….als we eenpaar jaar verder zijn en de plannen voor de renovatie van de Rivièrahalkrijgen vorm, of de verdere ontwikkeling van het Europagebied(als gevolg van de herindeling van de spoorwegdriehoek) vindtplaats, dan is er misschien een moment om dit te overwegen. Er isal meer moois ontstaan vanuit een droom, denk aan de duwgroepdie de ijsberen terug heeft gebracht. Als de tijd daar is ben ik inieder geval beschikbaar voor een kruipgroep voor de Nederlandsereptielen in Blijdorp!….en het mooiste van alles zou mijn wraak opHerman zijn. Dan had hij me maar niet moetenpesten met mijn slangennachtmerrie!Foto: Rode eekhoorn bron: www.eekhoornopvang.nl21 | Vriendennieuws 3 | 2010

VRIJWILLIGERS GEZOCHT!De vrijwilligers vormen de ruggengraat van onze Vereniging. Zijzijn het visitekaartje van de Vrienden in de Diergaarde. Zij staanmet onze infokar in de tuin. Zij staan in de winkel en zorgendaarmee voor de broodnodige inkomsten. Zij werven nieuweleden onder de Blijdorp-bezoekers. Kortom, de Vereniging kanniet zonder hen!Wij zoeken actieve leden om ons promotieteam te versterken!Heeft u per week een paar uur over? Heeft u een enthousiasteinzet en positieve instelling? Help dan mee om de Vrienden noggroter te maken, zodat we Blijdorp nog beter kunnen steunen!Wij zorgen er voor dat u een basistraining krijgt, zodat u nogmeer weet over de Diergaarde. En u werkt natuurlijke op demooiste plek van Rotterdam, met altijd een vers kopje koffie ofthee op voorraad.Wilt u meehelpen? Stuur dan een mail naar Cees van Vessem,promotie@vriendenvanblijdorp.nl of bel vandaag nog: ….Samen maken we het verschil!UW KEUZE VOOR 2011:EEN WASBERENVERBLIJFBIJ DE LEPELAARMet overweldigende meerderheidheeft u gekozen voor dewasberen. Liefst 80 procent vande uitgebrachte stemmen wasvoor deze kleine boefjes. Blijdorp-directeurMarc Damenheeft ons verzekerd dat hetnieuwe geschenk na de AlgemeneLedenvergadering van2011 kan worden geopend. Nade paasvakantie wordt vervolgensde kattenrotonde gesloopt(kan pas nadat de wasberen'over' zijn).22 | Vriendennieuws 3 | 2010foto: Peter van Norde

M U T A T I E STWEEDE KWARTAAL 2010In deze rubriek vindt u een selectieuit de mutatielijst van de Diergaarde.Er kan tussentijds het eenen ander zijn veranderd. Ook kunnendieren zich (niet zichtbaarvoor publiek) achter de schermenbevinden. Waar bekend wordtaangegeven of het een mannetje(het eerste cijfer) of een vrouwtje(het tweede cijfer) betreft, of dathet geslacht nog niet bekend is(het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0Leeuw = Twee leeuwen, één mannetjeen één vrouwtje.GeborenGeboren3 apr/0.1.0 giraf, 2 jun/0.0.1 bonte varaan,27 apr – 29 mei/0.0.6 Darwin nandoe, 11jun/0.0.2 toco toekan, 16 jun/0.0.4 klipdas,21 mei/2.0.0 Sumatraanse tijger, 31mei/0.0.1 stokstaartje, 27 apr 0.1.0 Californischezeeleeuw, 3 jun 0.1.0 Californischezeeleeuw, 8 jun 1.0.0 Californische zeeleeuw,5 jun/0.1.0 onager, 7-24 mei/0.0.9Visaya wrattenzwijn, 14 mei – 5 jun/3.2.0Indische antilope, 25 mei/0.1.0 Kirk’s dikdik,16 apr/0.1.0 addax,Neushoornman Foto: Joost HubeekGestorvenGestorven28 apr/ 0.0.1 Aruba ratelslang (plm 10jaar), 16 jun/0.1.0 zwartneushaai (plm 10jaar), 29 jun/0.1.0 pijnappelskink (plm 15jaar),GearriveerdGearriveerdLepelaar met jong foto: Peter van NordeZeeleeuwtje foto: Peter van Norde21 jan/1.0.0 woudaapje (uit Arnhem), 23feb/1.1.0 Afrikaanse witruggier (uit Walsrode),26 mrt/0.2.0 Onager (uit Montpellier),29 mrt/1.0.0 klipspringer (uit Artis).Verzonden Verzonden17 feb/1.0.0 kuifhert (naar Tierpark Berlijn),23 feb 1.1.0 sperweruil (naar Chabeuil),3 mrt/1.0.0 Komodo varaan (naarChester), 4 mrt 4.0.0 Prins Alfredhert (naarLa Plaine), 25 mrt/1.1.0 Madagascar leguaan(naar Rome), 25 mrt/1.1.0 Madagascarleguaan (naar Wroclaw).Jonge onager foto: Peter van Norde23 | Vriendennieuws 3 | 2010

c o l o f o n32e jaargang, nummer 3, oplage: 6500Zaterdag 2 oktober 2010Vriendenreis naar Artis (zie blz. 10)Zondag 7 november 200911.00-12.30 uur. Winterlezing ….Zondag 12 december 200911.00-12.30 uur. Winterlezing …Denkt u na over een periodiekeschenking aan onze vereniging?Kijk op www.schenkservice.nlen zoek op Vrienden van BlijdorpAlvast hartelijk dank!a g e n d aZondag 9 januari 2010, 11.00-12.30 uurNieuwjaarslezing Blijdorp-directeur Marc Damen:Blijdorp in de voorbije en komende jaarZondag 13 februari 201011.00-12.30 uur. Winterlezing ….Zondag 13 maart 201011.00-12.30 uur. Winterlezing ….De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vriendenhebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang vande bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffendejaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditoriumuitrijkaarten kopen.NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genotvan een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-ledenof te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosakraam.a d r e s B l i j d o r pDiergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, RotterdamBezoekersinformatie: 010 - 443 14 95Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uurVereniging Vrienden van BlijdorpSonoystraat 6a, 3039 ZT RotterdamVriendennieuws is een uitgave van de VerenigingVrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van DiergaardeBlijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt€ 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar hetverenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.Bovendien worden de leden in staat gesteld deelte nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hengeorganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.Secretariaat:K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,3039 ZT RotterdamVriendenfoon: 010 - 467 66 37Email: info@vriendenvanblijdorp.nlING Bank nr: 13 57 803IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03BIC nummer: INGBNL2AReizen:P. Biesta,Dijkstraat 7-B, 2675 AT HonselersdijkTelefoon: 06-48808538Email: peter.biesta@hetnet .nlPromotieteam:C. van Vessem, Email: cvvsdm@gmail.comRedactie-adres Vriendennieuws:M. Kreuger, hoofdredacteurGoudsesingel 235d, 3031 EL RotterdamEmail: mkreuger@planet.nlRedactie-medewerkers:J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat,A. Peters, A. Schouten, G. NijssenT. van de Velde, T. VermeulenVormgeving en druk: Argus, RotterdamVrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nlSamenstelling Verenigingsbestuur:VoorzitterM. KreugerSecretarisK. van LeeuwenTweede secretaris S. Visser-NoordijkPenningmeester /Vice-voorzitter A.M. BosLedenC. van Vessem - PromotieP. Biesta - ReizenISSN: 1568-3400Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigende mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs dievan de redactie. De redactie behoudt zich het recht voorartikelen in te korten of te weigeren.Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naamvan de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoevevan activiteiten zonder winstoogmerk van de VerenigingVrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anderswordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomenin het fotoarchief van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp en aldus niet geretourneerd.