12.07.2015 Views

Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...

Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...

Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong><strong>Faculteit</strong> <strong>de</strong>r Technologische WetenschappenSTUDIERICHTING INFRASTRUCTUURJAARVERSLAG ACADEMISCH JAAR 2011-2012Bouwkun<strong>de</strong>Civiele techniekLand- en1 Oct 2011 - 30 Sept 2012Leysweg, Paramaribo, <strong>Suriname</strong>WaterbeheersingLandinformatiemanagementenplanning1


Onze missieDe missie <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting is dat zij, insamenspraak met <strong>de</strong> overheid, hetbedrijfsleven en an<strong>de</strong>re rele<strong>van</strong>teorganisaties, streeft naar het in goe<strong>de</strong> banenlei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> micro-, meso-, en macroinfrastructurelewerken en daarmeesamenhangen<strong>de</strong> toepassingen door mid<strong>de</strong>l<strong>van</strong>: Overdracht <strong>van</strong> kennis en kun<strong>de</strong>mid<strong>de</strong>ls on<strong>de</strong>rwijs, on<strong>de</strong>rzoek endienstverlening in <strong>Suriname</strong>. Objectieve wetenschapsbeoefening endienstverlening op basis <strong>van</strong><strong>de</strong>skundigheid, creativiteit enteamwork. Innovatief en efficiënt te werk te gaanwaarbij alle docenten, me<strong>de</strong>werkersen stu<strong>de</strong>nten in staat wor<strong>de</strong>n gesteldhun potentieel aan kennis envaardighe<strong>de</strong>n volledig te ontplooien. Het aandragen <strong>van</strong> tastbareoplossingen <strong>van</strong> problemen doormid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> het in kaart brengen <strong>van</strong>fysische processen en anticiperen op<strong>de</strong>ze veran<strong>de</strong>ringen en processen,eventueel mid<strong>de</strong>ls toepassing <strong>van</strong>geschikte tools.On<strong>de</strong>rwijsManagementStudierichtingInfrastructuurDienstverleningOn<strong>de</strong>rzoekDe studierichting Infrastructuur is ingesteldbij Staatsbesluit <strong>van</strong> 10 Juli 1986 (SB. No39). De studierichting Infrastructuur verzorgton<strong>de</strong>rwijs, on<strong>de</strong>rzoek endienstverleningsactiviteiten in <strong>de</strong> oriëntatiesBouwkun<strong>de</strong>, Civiele techniek,Landinformatiemanagement en planning, enLand- en Waterbeheersing.ColofonUitgave:Studierichting Infrastructuur<strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong><strong>Faculteit</strong> <strong>de</strong>r Technologische WetenschappenLeysweg POB 9212, Paramaribo, <strong>Suriname</strong>(SA)Gebouw 16 Kamer 56 (52-56)Tel: +597 465558 tst 351-356, 299, 356, 316Fax: +597 495005Email: ftew-infra@uvs.eduWeb site: http://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftewSamensteller:R. NurmohamedTekst screening:-Speciale bijdragen:C. Partoredjo-Feurich MSc, J. Martinus ir.,Drs M. GoelmohamedVormgeving:R. NurmohamedFoto’s:Studierichting InfrastructuurDruk:InfrastructuurVoorbehoud:Hoewel <strong>de</strong> grootst mogelijke zorg is besteedaan <strong>de</strong> juistheid en volledigheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>gegevens in dit verslag, is het mogelijk dattussentijdse veran<strong>de</strong>ringen kunnen optre<strong>de</strong>n.De studierichting Infrastructuur brengt ditverslag dan ook uit on<strong>de</strong>r voorbehoud <strong>van</strong>wijzigingen.@ 2012 Studierichting Infrastructuur2


Boodschap <strong>van</strong> <strong>de</strong> Richtingscoordinator,2011-2012, een jaar met on<strong>de</strong>rwijsacties!In het afgelopen jaar is veel tijd en aandachtbesteed aan <strong>de</strong> zelfevaluatie <strong>van</strong> <strong>de</strong>studierichting en <strong>de</strong> opstart <strong>van</strong>on<strong>de</strong>rwijsvernieuwingen. Dit insamenwerking met enkele consultants.Simultaan is het traject <strong>van</strong> didactischetrainingen ver<strong>de</strong>r voortgezet voor <strong>de</strong>docenten door o.a. het VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUCProject 2, maar ook via eigen initiatieven.Deze activiteiten zullen doorgaan in hetkomend aca<strong>de</strong>misch jaar. Er zal hierbijbijzon<strong>de</strong>r aandacht wor<strong>de</strong>n besteed aanverbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsmetho<strong>de</strong>n en heton<strong>de</strong>rwijsmateriaal (aca<strong>de</strong>misch niveau,nieuwe boeken, gebruik <strong>van</strong> software).Afgelopen jaar is veel geld besteed omillegaal collegemateriaal om te zetten naarlegaal materiaal z.a. licentie software’s enoriginele normen en boeken.De dienstverlening <strong>van</strong> <strong>de</strong> laboratoria zal hetkomend jaar drastisch verbetert moetenwor<strong>de</strong>n. Tegen 2016 moet het laboratoriumInfrastructuur en het Waterbouwkundiglaboratorium wor<strong>de</strong>n gecertificeerd. In ditka<strong>de</strong>r zullen binnenkort internationaleconsultants ons bij staan bij dit proces. Erzullen nieuwe lay-outs wor<strong>de</strong>n opgesteld,nieuwe lijsten <strong>van</strong> instrumenten gekoppeldaan on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek,verbouwingsmaatregelen zullen wor<strong>de</strong>nvastgesteld, <strong>de</strong> veiligheidsmaatregelen, <strong>de</strong>procedures e.d. Tenslotte moet alles ookwor<strong>de</strong>n gerealiseerd tot 2016.Demotivatie bij docenten en leidinggeven<strong>de</strong>n<strong>van</strong> onze richting groeit. De re<strong>de</strong>n iskennelijk <strong>de</strong> grote bureaucratie op A<strong>de</strong>KUS,trage verloop in beslissingen <strong>van</strong> b.v.sollicitaties, maar ook het zeven evenkarakter <strong>van</strong> vele docenten op A<strong>de</strong>KUS.3


De vernieuwingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Bachelorprogramma’s moeten in Juni 2013 af zijn eninwerking tre<strong>de</strong>n in Oktober 2013. Debedoeling is dat naast <strong>de</strong> invulling <strong>van</strong>accreditatie voorwaar<strong>de</strong>n, simultaan ookgewerkt wordt aan internationalisering (b.v.met Frans Guyana, Guyana, Ne<strong>de</strong>rland enBelgië). Tussen 2011 en 2016 zal ongeveerSRD 850,000 moeten wor<strong>de</strong>n geïnvesteerd in<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsverbeteringen. Onlangs is reedseen grote investering gedaan in <strong>de</strong> NEN enASTM normen voor <strong>de</strong> Infrastructuur, zowelvoor het on<strong>de</strong>rwijs als on<strong>de</strong>rzoeksgebeuren.Het i<strong>de</strong>e is om ingaan<strong>de</strong> 2013-2014 bepaal<strong>de</strong>on<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len af te stoten naar externeinstanties. Dit om <strong>de</strong> operationele kosten te<strong>van</strong> <strong>de</strong> richting drukken. An<strong>de</strong>rzijds wensenwe <strong>de</strong> bijdrage <strong>van</strong> het bedrijfsleven tevergroten.Een grote teleurstelling is dat <strong>de</strong> banner <strong>van</strong>studierichting Infrastructuur door hetA<strong>de</strong>KUS bestuur en FTeW bestuur isweggehaald. In ruil hiervoor mochtTELESUR, een extern bedrijf, wel overalbanners plaatsen: langs <strong>de</strong> weg, op <strong>de</strong> murenen in <strong>de</strong> lucht. Zichtbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> campus,via wegwijzers, is anno 2012 nog steeds eengroot probleem. Gasten en ou<strong>de</strong>rs die b.v.een bezoek brengen aan <strong>de</strong> campus, wetenniet waar ze moeten zijn.De studierichting Infrastructuur groeit. Er isal enkele jaren behoefte aan groterecollegezalen die ingericht moeten wor<strong>de</strong>nvolgens aca<strong>de</strong>misch standaar<strong>de</strong>n. De eerstejaarstu<strong>de</strong>nten kunnen nauwelijks een stoelvin<strong>de</strong>n in Aula 16. Ou<strong>de</strong>rejaars stu<strong>de</strong>ntenzou<strong>de</strong>n niet geaccommo<strong>de</strong>erd kunnenwor<strong>de</strong>n als ze b.v. een eerste jaars vak alsnogopnieuw willen volgen. Er zijn ook meerdocenten kamers nodig. Deeltijdse docentenkunnen zich nergens terugtrekken omstu<strong>de</strong>nten apart te begelei<strong>de</strong>n. Deze zaken enhet huidig beleid <strong>van</strong> A<strong>de</strong>KUS, dus niet <strong>van</strong><strong>de</strong> FTeW, nog veel meer bedreigen hetvoortbestaan <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting, en als ersteeds niets wordt gedaan, kan het zijn dat weeen keer het on<strong>de</strong>rwijs niet kunnen opstartenin Oktober. Deze zorgpunten zijn vaker oppapier kenbaar gemaakt. De <strong>Universiteit</strong>moet drastisch gaan investeren in <strong>de</strong>ze4


vernieuwingen.Het blijkt ook dat <strong>de</strong> docenten weinigon<strong>de</strong>rwijsinnovaties introduceren. Ou<strong>de</strong>,slecht leesbare, en gebrekkige aca<strong>de</strong>mischcollegemateriaal moet spoedig wor<strong>de</strong>nver<strong>van</strong>gen, en wetenschap en technologie, eneigen theorieën en ervaringen over on<strong>de</strong>rzoekin <strong>Suriname</strong> moeten dringend wor<strong>de</strong>ngeïntroduceerd bij diverse vakken. Dit vraagtook meer docenten met een PhD graad.Ook dit jaar is <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur <strong>de</strong> host <strong>van</strong> het MScprogramma in “Sustainable management ofnatural resources” o.l.v. R. NurmohamedPhD, en <strong>de</strong> Professional Master in “UrbanPlanning” o.l.v. H. Martinus ir. geweest.Er is ook aandacht besteed aan <strong>de</strong> verbetering<strong>van</strong> <strong>de</strong> informatievoorziening naar stu<strong>de</strong>nten.Zo is <strong>de</strong> studiegids 2012-2013 inhou<strong>de</strong>lijkuitgebreid en er is meer rele<strong>van</strong>te informatieop <strong>de</strong> prikbor<strong>de</strong>n geplaatst. Stu<strong>de</strong>nten moetenhun studieresultaten bijhou<strong>de</strong>n via <strong>de</strong>studiegids. De verplichte kennisopbouw enteambuildings excursies voor <strong>de</strong> eerstejaarsen ou<strong>de</strong>rejaars stu<strong>de</strong>nten zijn ook uitgevoerd.Deze wor<strong>de</strong>n geleid door o.a. S. KishoenMisier. Vanwege <strong>de</strong> belangrijkheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>zeactiviteit, zal jaarlijks ver<strong>de</strong>r hierin wor<strong>de</strong>ngeïnvesteerd, i.s.m. het bedrijfsleven. Ver<strong>de</strong>rzijn er diverse interessante aanbiedingenverschenen in het afgelopen jaar om <strong>de</strong> studieprestaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten te helpenverhogen z.a. <strong>de</strong> introductie <strong>van</strong> <strong>de</strong> FIRMperformance scholarship, <strong>de</strong> studieleningendoor <strong>de</strong> NOB, DSB bank, Finabank en <strong>de</strong>Hakrinbank. Ingaan<strong>de</strong> het komendcollegejaar gaat <strong>de</strong> studierichting twee apartedagen in <strong>de</strong> introductieweek uittrekken omTenslotte wens ik te bedanken alle voltijdseen<strong>de</strong>eltijdse docenten, me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> <strong>de</strong>laboratoria, stu<strong>de</strong>nten vertegenwoordigers,stu<strong>de</strong>nten, het FTeW bestuur, <strong>de</strong>administratie FTeW, financiële zaken, bureaustu<strong>de</strong>ntenzaken, <strong>de</strong> technische dienst,transport, huishou<strong>de</strong>lijke dienst en magazijn<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong><strong>Suriname</strong>, voor <strong>de</strong> bereikte resultaten. Enkeleparticuliere instellingen/bedrijven hebbenook dit jaar ons weer gesponsord voor b.v.excursies, waarvoor onze hartgrondige dank.Ik spreek <strong>de</strong> hoop uit dat dit verslag U eenre<strong>de</strong>lijk overzicht geeft <strong>van</strong> <strong>de</strong> gelever<strong>de</strong>prestaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur. Maar mocht u nog vragenhebben, mail ons onmid<strong>de</strong>llijk via ftew-5


stu<strong>de</strong>nten meer informatie te geven, tips overhet stu<strong>de</strong>ren en <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n hierbij.infra@uvs.edu of gebruik het contactformulier <strong>van</strong> onze eigen website viahttp://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew.Riad Nurmohamed PhD, RichtingscoordinatorOok dit jaar zijn weer een flink aantalstu<strong>de</strong>nten afgestu<strong>de</strong>erd. Maar ons zorg puntblijft nog steeds het lage slagingspercentagesper vak en het feit dat vele stu<strong>de</strong>nten weinigcollegemateriaal aanschaffen. Ook <strong>de</strong>wetenschappelijke inzet <strong>van</strong> <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nt bij <strong>de</strong>afstu<strong>de</strong>eropdracht is niet altijd wat het moetzijn. Aan <strong>de</strong> motivatie <strong>van</strong> stu<strong>de</strong>nten zalver<strong>de</strong>r moeten wor<strong>de</strong>n gewerkt. In dit ka<strong>de</strong>rzijn alvast <strong>de</strong> alvast <strong>de</strong> vakken Intellectuelevaardighe<strong>de</strong>n, Informatica A, en Technologieen samenleving, inhou<strong>de</strong>lijk aangepast enzullen per ingaan<strong>de</strong> het collegejaar 2012-2013 zelf wor<strong>de</strong>n verzorgd door <strong>de</strong>richtingsdocenten. Ook aanleg <strong>van</strong>faciliteiten voor <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten is urgent: apartestudieruimten, wireless internet, goe<strong>de</strong> eet endrink faciliteiten e.d. zijn allemaalbelangrijke zaken die lei<strong>de</strong>n tot hogereprestaties.De stimulatie voor on<strong>de</strong>rzoek door A<strong>de</strong>KUSlaat momenteel veel te wensen over: <strong>de</strong>verdwijning <strong>van</strong> het R&D fonds hetafgelopen jaar, geen dui<strong>de</strong>lijkon<strong>de</strong>rzoeksbeleid naar alle docenten, geenpublicatie beleid, geen on<strong>de</strong>rsteuning voorcapaciteitsopbouw e.d.6


Inhoudsopgave2011-2012 hoogtepuntenOn<strong>de</strong>rwijs voor <strong>de</strong> toekomstOn<strong>de</strong>rzoek & publicatiesEnkele bijdragen <strong>van</strong>….Korte berichtenOrganisatie en bestuurBIJLAGEN7


2011-2012 hoogtepuntenOktober 2011De Rc Infra doet verslag <strong>van</strong> <strong>de</strong> prestaties <strong>van</strong>het afgelopen jaar tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>rejaarlijkse richtingsverga<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> voltijdse en<strong>de</strong>eltijdse docenten, stu<strong>de</strong>ntenvertegenwoordigers en overig personeel.FebruariMaartH. Martinus e.a. (IGSR) organiseer<strong>de</strong> <strong>de</strong>“Edulink Closing Conference” in IGSR.Docenten <strong>van</strong> Infra nemen <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC workshop “On<strong>de</strong>rwijsontwikkeling en innovatie” in het IGSRgebouw. Docenten Infra participeren ook aan<strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS Research days in het IGSR.H. Martinus neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “2012Caribbean Urban Forum” in Jamaica.AprilInfra docenten leveren hun bijdrage aan <strong>de</strong>FTeW research dag in <strong>de</strong> Guesthouse.MeiOngeveer 50 stu<strong>de</strong>nten Infra doen mee aan <strong>de</strong>team buildings excursie te Klaaskreek,Brownsberg en Gapsy, o.l.v. S. KishoenMisier.JuniHet project “Strengthening the current BScprogramme Infrastructure of the University of<strong>Suriname</strong>, and feasibility study for theextension of the BSc programme into aSeptember 2012Het 10 th European Development FundACP- EU Water Facility project “Capacitybuilding in drinking water supply in<strong>Suriname</strong>” is getekend door <strong>de</strong> projectdrager Stichting Waternet. Dit projectwordt uitgevoerd door o.a. Waternet,Infrastructuur, SWM, NGO, Vitens.Oktober 2012R. Nurmohamed neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “HighLevel Session of Water Ministeries of theCaribbean”, en <strong>de</strong> steering <strong>van</strong> GWP-C in<strong>de</strong> Bahamas.8


egional MSc. Programme in Urban Design” isgoedgekeurd door <strong>de</strong> VLIR en wordtuitgevoerd door Artesis University College,het IGSR en <strong>de</strong> studierichting Infrastructuur;<strong>de</strong> looptijd is 21 maan<strong>de</strong>n en het budget€53.570.Een informatie bijeenkomst voorgeïnteresseer<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> “Professional Diplomain Urban Planning en Management” isgeorganiseerd door H. Martinus ir. i.s.m. hetIGSR.Een flink aantal Infra stu<strong>de</strong>nten ont<strong>van</strong>gt zijnBI of BII certificaat of bul in <strong>de</strong> Centrumkerk.JuliBij <strong>de</strong>ze gelegenheid ont<strong>van</strong>gen <strong>de</strong> heren ir. S.Redjosentono en ing. P. Brandon geschenkenals waar<strong>de</strong>ring voor <strong>de</strong> jarenlange trouwediensten als voltijdse docenten, maar ook<strong>van</strong>wege het feit dat het echte voorbeeld figurenzijn.AugustusV. Naipal (oud stu<strong>de</strong>nt LWB) presenteer<strong>de</strong>haar MSc thesis (Wageningen <strong>Universiteit</strong>) op<strong>de</strong> FTeW, met als titel “Analysis of lakemethane emissions using Open PathWavelength Modulation Spectroscopy (WMS)and eddy covariance observations”. Docentenen overheidsvertegenwoordigers warenaanwezig.R. Nurmohamed neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “WaterInformation meeting” voor GWP-C partners inSwe<strong>de</strong>n. S. Naipal neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> AD HOCWorking Group <strong>van</strong> <strong>de</strong> LCA in Thailand.9


C. Partoredjo-Feurich neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “10thsession of the Committee on Science andTechnology” in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> UnitedNations Convention to Combat Desertification(UNCCD) in Korea.M. Dasai (docent Bouwkun<strong>de</strong>) start zijn PhDon<strong>de</strong>rzoek i.s.m. Gadjah Mada University metals on<strong>de</strong>rwerp “THE EFFECTS OF WORLDHERITAGE STATUS ON SUSTAINABLEREGIONAL DEVELOPMENT, Case study:Paramaribo World heritage”.De volgen<strong>de</strong> software pakketten zijnaangekocht voor on<strong>de</strong>rwijs enafstu<strong>de</strong>eropdrachten: SCIA Engineer enDEFINITE.10


Een nieuw ingerichte collegezaal (zaal 71) ingebouw 16 voor ongeveer 25 stu<strong>de</strong>nten wordtin gebruik genomen. Deze zaal is voorzien <strong>van</strong>alle on<strong>de</strong>rwijsgemakken: white board, krijtbord,beamer, laptop, wireless en normale internet,camera en geluid systeem voor b.v. skypecolleges.NovemberFIRM engineering overhandigt het contract <strong>van</strong><strong>de</strong> FIRM Performance Scholarship aan <strong>de</strong> RcInfra.De studierichting organiseert eenstakehol<strong>de</strong>rsworkshop i.s.m. D. Peters(Consultant) in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> accreditatie.Werkgevers, afgestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>n, stu<strong>de</strong>nten endocenten verschaffen hun inzichten over <strong>de</strong>opleidingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur. In <strong>de</strong>ze zelf<strong>de</strong> maand wordt <strong>de</strong>upgra<strong>de</strong> Moodle 2.3 training voor <strong>de</strong> Infradocenten georganiseerd door Sofosconsultancy.11


December 2011Ongeveer 60 eerste jaarstu<strong>de</strong>nten bezoekendiverse bouwmaterialen bedrijven inParamaribo o.l.v. S. Jharap, en diversewegenprojecten in <strong>de</strong> Oost-west verbinding.Ongeveer 45 ou<strong>de</strong>re jaarstu<strong>de</strong>nten bezoekendiverse bruggen en wegen projecten in hetbinnenland <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> o.l.v. S. KishoenMisier.Een flink aantal Infra stu<strong>de</strong>nten ont<strong>van</strong>gt zijnBI of BII certificaat of bul in <strong>de</strong> Centrumkerk.Januari 2012Eerste jaarstu<strong>de</strong>nten bezoeken diversebouwmaterialen bedrijven in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> heton<strong>de</strong>rwijsprogramma o.l.v. S. Jharap.12


On<strong>de</strong>rwijs voor <strong>de</strong> toekomst13


On<strong>de</strong>rwijsprogrammasDe studierichting Infrastructuur organiseert tot he<strong>de</strong>n 3 jarige Bachelor programmas (BSc),bestaan<strong>de</strong> uit 6 semesters. Meer info over <strong>de</strong>ze programmas is te vin<strong>de</strong>n ophttp://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew/. De studierichting Infrastructuur organiseert ook 2 masterprogrammas (MSc) voor <strong>de</strong> FTeW t.w. <strong>de</strong> professional master in “Urban planning enmanagement”, en <strong>de</strong> master of science in “Sustainable management of natural resources”(http://vlir-iuc.uvs.edu/smnr/).Bouwkun<strong>de</strong>Bachelor programmas3 jaren; 180 spCiviele techniekLand en waterbeheersingStudieprogrammasLandinformatiemanagement enplanningUrban planning en management1 jaar ; 60 ECTSMaster programmasSustainable management ofnatural resources2 jaren; 120 ECTSMoodle: A<strong>de</strong>KUS digitale leeromgevingDe studierichting organiseert een aantal vakken via moodle (http://moodle.uvs.edu/). In ditcollegejaar is een upgra<strong>de</strong> Moodle 2.3 training gevolgd door een aantal docenten. Het aantalaangebo<strong>de</strong>n vakken via Moodle zal wor<strong>de</strong>n verruimd incl. bekendmaking <strong>van</strong> cijfers, <strong>de</strong>organisatie <strong>van</strong> enquêtes e.d.Software voor on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoekDe studierichting heeft het aantal softwares t.b.v. diverse vakken uitgebreid met o.a.DEFINITE, SCIA engineering, Deltares software en Bently software. Naast <strong>de</strong> ongeveer 50reeds beschikbare software zullen ook <strong>de</strong>ze software wor<strong>de</strong>n gebruikt bij <strong>de</strong> colleges en BScafstu<strong>de</strong>eropdrachten, tenein<strong>de</strong> <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek <strong>de</strong> verhogen metstate of the art technologie.14


DEFINITE (<strong>de</strong>cisions on a finite set of alternatives- Dutch acronyme BOSDA) is a <strong>de</strong>cision supportsoftware package that has been <strong>de</strong>veloped toimprove the quality of environmental <strong>de</strong>cisionmaking. DEFINITE inclu<strong>de</strong>s five differentmulticriteria methods, as well as Cost-Benefit andCost-Effectiveness analysis.Scia Engineer, a graphical software system for <strong>de</strong>sign, calculations and co<strong>de</strong>checkingof structures. Scia Engineer is an i<strong>de</strong>al tool for calculations in anydimensionality from a simple beam (1D), to a single plate (2D), to a whole building(3D) to a <strong>de</strong>tailed analysis of distribution of internal forces over time in prestressedstructures (4D).Geo-engineering toolsBentley software’s15


On<strong>de</strong>rzoek & publicatiesOn<strong>de</strong>rzoekslijnenDe studierichting heeft dit jaar <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> voorlopige on<strong>de</strong>rzoekslijnen vastgesteld. Dezezullen ver<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n ingevuld via BSc afstu<strong>de</strong>eropdrachten, maar ook via nieuw projecton<strong>de</strong>rzoek.De lijnen zullen komend jaar wor<strong>de</strong>n uitgewerkt en <strong>de</strong>finitief wor<strong>de</strong>n vastgesteld.Projectmanagement in<strong>de</strong> bouwsectorToepassing <strong>van</strong>lokale/alternatievebouwmaterialenErfgoedmanagementUrban planningen urban <strong>de</strong>signVolkshuisvestingDuurzaam bouwenWet- enregelgeving rondhet bouwenPartnerships inontwerp enuitvoeringOn<strong>de</strong>rzoek naargebouwtypologieënGeohydrologischesystemen en <strong>de</strong>watervoorzieningGrondon<strong>de</strong>rzoek enmo<strong>de</strong>llering voor <strong>de</strong>bouwsectorOntwikkeling <strong>van</strong>informatiesystemen voor <strong>de</strong>infrastructuur16


Innovatie in <strong>de</strong>wegenbouwVerkeersplanningen openbaarVervoerEfficientieon<strong>de</strong>rzoek enupgrading <strong>van</strong>urbaneontwateringssystemenDuurzaamlandbeheerSamenvatting draft on<strong>de</strong>rzoekslijnen1 Project management in <strong>de</strong> bouwsectorHet succesvol realiseren <strong>van</strong> een bouwproject is een enorme uitdaging en is afhankelijk <strong>van</strong> vele factorentij<strong>de</strong>ns het bouwproces. In <strong>Suriname</strong> zijn er nog wat hobbels op <strong>de</strong> weg op het gebied <strong>van</strong> projectmanagement. Deze on<strong>de</strong>rzoekslijn zal zich niet richten op <strong>de</strong> bouwtechniek maar op an<strong>de</strong>rezaken die invloed kunnen hebben op <strong>de</strong> voortgang <strong>van</strong> het bouwproces zoals bijvoorbeeldarbeidsproductiviteit, kwaliteitseisen, wet- en regelgeving en budgetten. De arbei<strong>de</strong>rs zijn meestal <strong>de</strong>zon<strong>de</strong>bokken wanneer <strong>de</strong> bouwprojecten niet op tijd afgerond wor<strong>de</strong>n of niet aan <strong>de</strong> kwaliteitseisenvoldoen, wat echter niet het geval hoeft te zijn. Projecten in <strong>Suriname</strong> kunnen succesvoller verlopen doorhigh-end project management gebaseerd op <strong>de</strong> Surinaamse omstandighe<strong>de</strong>n.2 Toepassing <strong>van</strong> lokale/alternatieve bouwmaterialenDe plaats <strong>van</strong> een bouwproduct op <strong>de</strong> markt wordt met name bepaald door <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> dit product. Deprijs <strong>van</strong> een woning wordt in grote mate beïnvloed door <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> bouwmaterialen. Deze zijn over<strong>de</strong> afgelopen jaren aanzienlijk in prijs gestegen. Het zoveel mogelijk gebruik maken <strong>van</strong> lokalebouwmaterialen kan lei<strong>de</strong>n tot een lager bouwprijs per m2 bouwoppervlak. Met <strong>de</strong> toegenomen aandachtvoor het milieu <strong>de</strong> afgelopen <strong>de</strong>cennia is <strong>de</strong> duurzaamheid <strong>van</strong> een bouwproduct belangrijkgewor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> concurrentie strijd tussen bouwmaterialen. Lokaal geproduceer<strong>de</strong> steen producten,houtproducten (kopie, basralocus, grongfolo, wana en soemaroeba) zijn <strong>de</strong> meeste gebruikte lokalebouwmaterialen in onze traditionele bouw. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> lokaal verkrijgbare bouwmaterialen die men in Aziëen nu ook in Europa gebruikt is bamboo. Over <strong>de</strong> kosten, duurzaamheid <strong>van</strong> toepassing in <strong>Suriname</strong> iskwantitatief weinig bekend. Deze on<strong>de</strong>rzoekslijn zal zich richten op het on<strong>de</strong>rzoeken <strong>van</strong> <strong>de</strong>rgelijkeproducten. Zaken zoals kostenbeoor<strong>de</strong>ling, bouw<strong>de</strong>tails bij toepassing (aansluitingen, verbindingen) ,duurzaamheid, gebruik als hernieuwbaar product ,etc.3 Erfgoed managementIn <strong>Suriname</strong> wordt erfgoed vaak gezien als een dure last, terwijl in veel an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n erfgoed een grotegeldverdiener is. In <strong>de</strong> aandacht voor erfgoed gaat het om historisch on<strong>de</strong>rzoek, om verdiencapaciteit <strong>van</strong>objecten en groepen <strong>van</strong> objecten, om randvoorwaar<strong>de</strong>n voor hergebruik en aanpassingen, om beheer <strong>van</strong><strong>de</strong> omgeving <strong>van</strong> objecten, restauratietechnieken, financiering en financieel management <strong>van</strong> restauraties,rollen <strong>van</strong> publieke en private partijen in monumentenbeheer. Surinaamse erfgoed krijgt tot op he<strong>de</strong>n niet<strong>de</strong> nodige aandacht die het verdiend. Deze is te zien aan <strong>de</strong> conditie waarin het verkeerd en <strong>de</strong> wijzewaarop <strong>de</strong> stakehol<strong>de</strong>rs ermee om gaan. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> voorbeel<strong>de</strong>n is <strong>de</strong> binnenstad <strong>van</strong> Paramaribo die sinds2002 <strong>de</strong> werel<strong>de</strong>rfgoed status draagt. Deze staat echter op het punt geschrapt te wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> lijst <strong>van</strong>wereld erfgoed sites. Zowel ons historisch als cultuur erfgoed heeft enorm veel potentie om alstoeristisch attractie aangebo<strong>de</strong>n te wor<strong>de</strong>n. Erfgoed attracties kunnen gecategoriseerd wor<strong>de</strong>n in :• Indoor and outdoor heritage attractions• Differentiation between human ma<strong>de</strong> and natural• Site and event heritage attractions• Nodal and linear heritage attractionsDeze on<strong>de</strong>rzoekslijn richt <strong>de</strong> aandacht op het ontwikkelen <strong>van</strong> <strong>de</strong>bovenstaan<strong>de</strong> erfgoed categorien in <strong>Suriname</strong>.4 Urban planning en urban <strong>de</strong>signDan gaat het niet alleen om <strong>de</strong> stad, maar ook om rurale gebie<strong>de</strong>n nabij <strong>de</strong> stad, waarop processen <strong>van</strong>urbanisatie werkzaam zijn, of om rurale gebie<strong>de</strong>n die voor verste<strong>de</strong>lijking in aanmerking komen. Planningen <strong>de</strong>sign lopen qua schaalniveau <strong>van</strong> <strong>de</strong> structuurschets <strong>van</strong> een gebied ter grootte <strong>van</strong> een klein district tot<strong>de</strong> straat en <strong>de</strong> functies, vormen en materiaaltoepassingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> gebouwen aan die straat. Ver<strong>de</strong>r zijn intechnische zin aan planning en <strong>de</strong>sign gekoppeld vraagstukken <strong>van</strong> ontwatering, energiegebruik, transport17


(met wegenstructuren), en in niet-technische zin relaties tussen mensen (individuen zowel als groepen) enruimtelijke omgeving, <strong>de</strong> economie <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimtelijke omgeving, beheer <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimtelijke omgeving,sturen<strong>de</strong> en beleidsbepalen<strong>de</strong> instituten en <strong>de</strong> instrumenten waarover <strong>de</strong>ze beschikken.5 VolkshuisvestingHet gaat om <strong>de</strong> huisvesting <strong>van</strong> het gehele Surinaamse volk. Hierin is begrepen het kleine <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong>sociale huisvesting. Belangrijkste vraagstukken in <strong>de</strong> volkshuisvesting zijn beschikbaarheid <strong>van</strong> geschiktebouwgrond (met alle voorzieningen in een a<strong>de</strong>quaat ruimtelijk ka<strong>de</strong>r) en financiering. Ik ben specifiekgeïnteresseerd in problematieken <strong>van</strong> kleine kavels die het voor<strong>de</strong>el hebben dat zij kunnen bijdragen aanste<strong>de</strong>lijke verdichting en daardoor aan <strong>de</strong> duurzame en energiezuinige stad, maar het na<strong>de</strong>el lijken te hebbenmin<strong>de</strong>r dan het gangbare kavel ruimte te kunnen bie<strong>de</strong>n aan het verrichten <strong>van</strong> economische activiteiten bij<strong>de</strong> woning. Voorts vraagt wonen in hogere dichthe<strong>de</strong>n meer aandacht voor beheer en on<strong>de</strong>rhoud <strong>van</strong>buurten ten ein<strong>de</strong> een gezon<strong>de</strong> woonomgeving in stand te kunnen hou<strong>de</strong>n. Naar architectuur toe komt <strong>de</strong>opdracht om in drie dimensies te ontwerpen ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> beperkte oppervlakte maximaal te gebruiken(zon<strong>de</strong>r direct in hoogbouw te vervallen). Naar <strong>de</strong> architectuur toe is er ook <strong>de</strong> vraag naar <strong>de</strong> goedkoopstewoning. De meest bepalen<strong>de</strong> factor voor <strong>de</strong> prijs is <strong>de</strong> woninginhoud; <strong>de</strong> kleine woning is aanzienlijkgoedkoper dan <strong>de</strong> grote, maar is <strong>de</strong> kleine niet goed te bewonen <strong>van</strong>wege een slecht gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimte;<strong>de</strong> woning moet veel beter zijn ontworpen om voldoen<strong>de</strong> woongenot te kunnen bie<strong>de</strong>n op een kleineoppervlakte. Tot slot is er het punt <strong>van</strong> ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> bewoners die in hoge dichtheidmet elkaar wonen en <strong>de</strong> regelingen daaromtrent.6 Duurzaam bouwenHet wordt tijd om effecten <strong>van</strong> ingrepen te gaan on<strong>de</strong>rzoeken. Daarin zit een kant <strong>van</strong> energiegebruik eneen an<strong>de</strong>re kant <strong>van</strong> gebruikskwaliteit. Interessant is ook het effect <strong>van</strong> <strong>de</strong> directe omgeving <strong>van</strong> <strong>de</strong> woning(steen, groen, water) op die gebruikskwaliteit en het effect <strong>van</strong> <strong>de</strong> gebouwvorm op enerzijds <strong>de</strong>gebruikskwaliteit en an<strong>de</strong>rzijds laag energiegebruik.7 Wet- en regelgeving rond het bouwenWe zijn geneigd te <strong>de</strong>nken dat dit iets is <strong>van</strong> juristen, maar juristen moeten geen an<strong>de</strong>re taak hebben dat hetcorrect formuleren wat <strong>de</strong> technici belangrijk vin<strong>de</strong>n; an<strong>de</strong>rs gaan ze nonsens opschrijven. Al het voorwerkzal door <strong>de</strong> technici moeten wor<strong>de</strong>n gedaan. Het gaat dan om <strong>de</strong> bouwwet, bouwbesluiten, wetten opruimtelijke or<strong>de</strong>ning, normen voor het bouwen (in bre<strong>de</strong> zin <strong>van</strong>af normen voor ruimtegebruik tot normenvoor materiaalon<strong>de</strong>rzoek; hierin ook standaard<strong>de</strong>tailleringen), milieu-eisen, hin<strong>de</strong>rnormen,arbeidswetgeving in <strong>de</strong> bouw, brandveiligheidseisen, normen ten aanzien <strong>van</strong> duurzaamheid, aanbestedingenuitvoeringsregels, regels met betrekking tot beroepsuitoefening, monumentenzorg, appartementsrecht,regelingen met betrekking tot public-private-partnerships, regelingen met betrekking tot financiering <strong>van</strong>volkshuisvesting. Er valt veel te doen en veel te vernieuwen, waarbij we ons <strong>de</strong> vraag moeten stellen of wemoeten doorgaan met leunen op <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse voorbeel<strong>de</strong>n, of dat we moeten kijken naar integratie in hetCaribische gebied, of naar een nog grotere Amerikaanse integratie.8 Partnerships in ontwerp en uitvoering.Dit hangt samen met het voorgaan<strong>de</strong>. In literatuur wordt gewezen op verschillen<strong>de</strong> verhoudingen <strong>van</strong>contractpartijen, opdrachtgever, consultants en aannemers. Daarbij wordt aangegeven dat bijvoorbeeld<strong>de</strong>sign and build overeenkomsten (maar er zijn vele an<strong>de</strong>r vormen) in bepaal<strong>de</strong> gevallen voor<strong>de</strong>len kunnenhebben boven <strong>de</strong> traditionele contractvormen. Hoewel an<strong>de</strong>re contractvormen dan <strong>de</strong> traditionele op grond<strong>van</strong> regels voor beroepsuitoefening in <strong>Suriname</strong> niet zijn toegestaan, wor<strong>de</strong>n ze toch toegepast, en nietalleen in <strong>de</strong> private sector, maar ook door <strong>de</strong> overheid, die <strong>de</strong> eigen regels niet lijkt te kennen, of eenopportunistische afstand er<strong>van</strong> neemt. Het geeft een gelegenheid (als partijen tenminste openheid willengeven over <strong>de</strong> bouwadministratie) om na te gaan of in literatuur genoem<strong>de</strong> voor<strong>de</strong>len er in <strong>de</strong> Surinaamsegevallen ook zijn geweest.9 On<strong>de</strong>rzoek naar gebouwtypologieënEen <strong>de</strong>rgelijk on<strong>de</strong>rzoek zou ertoe moeten lei<strong>de</strong>n dat aan ontwerpers informatie wordt verschaft welkgebouwtype in een gegeven situatie of voor een bepaald doel bepaal<strong>de</strong> voor<strong>de</strong>len dan wel na<strong>de</strong>len heeft.Door die informatie kan effectiever wor<strong>de</strong>n ontworpen (en waarschijnlijk goedkoper). Een resultaat <strong>van</strong> diton<strong>de</strong>rzoek zal een uitgebrei<strong>de</strong> architectuurdocumentatie zijn <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>.10 Geohydrologische systemen en <strong>de</strong> watervoorzieningTotnutoe wordt watervoorzienning <strong>van</strong> grote ste<strong>de</strong>n in <strong>Suriname</strong> gerealiseerd door uitpompen <strong>van</strong>grondwater. Dit natuurlijk hulpbron is goedkoper in vergelijking met dat <strong>van</strong> openwater. Het laatste vereistmeer zorg en betere behan<strong>de</strong>ling. Echter groeit <strong>de</strong> bevolking en <strong>de</strong> welvaart en daarmee ook <strong>de</strong> druk op hetbestaand grondwater hulpbron. Exploitatie <strong>van</strong> gesloten grondwater aquifers hebben korte levensduuromdat <strong>de</strong>ze niet wor<strong>de</strong>n aangevuld. Een hernieuwbaar aquifer, zoals <strong>de</strong> Zan<strong>de</strong>rij aquifer, heeft een langerelevensduur mits zorgvuldig mee wordt omgegaan. Echter, kan <strong>de</strong>ze bron <strong>de</strong> groei en <strong>de</strong> druk bijstaan? Kan<strong>de</strong>ze bron ook kunsmatig wor<strong>de</strong>n aangevuld? Welke zijn <strong>de</strong> uitdagingen, technieken om het beheer betereuit te voeren. Ook het gebruik en beheer <strong>van</strong> het distributiewater vraag naar een hogere effeciency. Wat is18


<strong>de</strong> totale potentie <strong>van</strong> dit en an<strong>de</strong>re hulpbronnen en hoe kan <strong>de</strong>ze wor<strong>de</strong>n vergroot. Allemaal vragen die nietalleen voor <strong>de</strong> beleidsmakers <strong>van</strong> belang zijn maar ook voor <strong>de</strong> wetenschapper. Nieuwe technieken moetenwor<strong>de</strong>n uitgewerkten geimplementeerd om <strong>de</strong> vraag naar meer zoetwater in <strong>de</strong> toekomst binnen perken tehou<strong>de</strong>n.11 Grondon<strong>de</strong>rzoek en mo<strong>de</strong>llering voor <strong>de</strong> bouwsectorGrondon<strong>de</strong>rzoek is in <strong>de</strong> achterliggen<strong>de</strong> jaren door diverse laboratoria <strong>van</strong> diensten en aannemers gedaan.Echter zijn <strong>de</strong>ze kostbare data in <strong>de</strong> la<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>n achtergehou<strong>de</strong>n. Vanuit <strong>Suriname</strong> is erbitter weinig over eigenschappen <strong>van</strong> onze grondsoorten gepubliceerd, benevens ‘Furoris-1982’en hetrecente ISTS-publicatie <strong>de</strong>el 3, inzake wegenbouw voor <strong>Suriname</strong>. Deze 2 publicaties leggen hun accent op<strong>de</strong> wegenbouwsector, maar ook <strong>de</strong> woningbouw sector dient bediend te wor<strong>de</strong>n.Met <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rzoekslijn wordt beoogd om <strong>de</strong> vele on<strong>de</strong>rzoeksresultaten <strong>van</strong> <strong>de</strong> vele bouwmaterialen over<strong>de</strong> achterliggen<strong>de</strong> jaren en bij <strong>de</strong> vele stakehol<strong>de</strong>rsgroepen te kunnen achterhalen en op gestructureer<strong>de</strong>wijze <strong>de</strong>ze op te slaan en heirme<strong>de</strong>, centraal tot uitspraken te komen over <strong>de</strong> aanvaardbare waar<strong>de</strong>n voor<strong>de</strong>ze eigenschappen voor <strong>de</strong> vele natuurlijk voorkomen<strong>de</strong> en kunstmatig gemodificeer<strong>de</strong> bouwmaterialen.12 Ontwikkeling <strong>van</strong> informatie systemen voor <strong>de</strong> infrastructuurDe ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> computertechnologie heeft <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> digitale informatie systemen hetbest gediend. Behalve hun functie als gedigitaliseerd archief, zijn hun opgeslagen gegevens optimaaldoorzoekbaar gebleken. De trend <strong>van</strong> <strong>de</strong> laatste jaren is zelfs om eea ook te visualiseren dmv steedsgoedkopere en gebruikersvrien<strong>de</strong>lijkere softwares. Om tot een gedigitalisserd bestand te komen is er echterveel offer <strong>van</strong> ons nodig.Door systematisch data inventarsisatie en data aqusitie in digitale vorm te betrachten is het mogelijk datvoor diverse facetten <strong>van</strong> <strong>de</strong> infrastructuur er aanzetten gemaakt kunnen wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong>digitale informatie systemen bij <strong>de</strong> terzake verantwoor<strong>de</strong>lijke diensten en af<strong>de</strong>lingen <strong>van</strong> Ministeries enparastatalen.13 Innovatie in <strong>de</strong> wegenbouwWegenbouw in <strong>Suriname</strong> is <strong>de</strong> laatste 50 jaren vrijwel star gebleven. De zelf<strong>de</strong> constructie wijze met <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> materialen, terwijl <strong>de</strong> grootte en intensiteit <strong>van</strong> verkeersbelasting drastisch zijn toegenomen.On<strong>de</strong>rtussen is er in <strong>de</strong> wereld een revolutie ontketend aan verregaan<strong>de</strong> vernieuwingen, zowel in materiaalinnovaties als in <strong>de</strong> toepassing <strong>van</strong> diverse intelligente systemen ter verduurzaming <strong>van</strong> <strong>de</strong> wegconstructie.Ook is mee ontwikkeld, <strong>de</strong> mate waarin achteruitgang <strong>van</strong> wegconstructies maatbaar is gemaakt en <strong>de</strong> veleintelligente technieken om geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> levensduur <strong>van</strong> <strong>de</strong> weg curatieve en preventieve on<strong>de</strong>rhoud teplegen.Door het recent uitgevoerd ISTS-project op het MinOW zijn er diverse vernieuwen<strong>de</strong> impulsen door <strong>de</strong>wegenbouw sector opge<strong>van</strong>gen en geambieerd. Diverse aannemers hebben hierin investeringen gepleegd envoeren pilotprojecten uit. Echter ontbreekt er hierbij een orgaan welke uit on<strong>de</strong>rzoek, <strong>de</strong> effectiviteit <strong>van</strong><strong>de</strong>ze innovaties kan beoor<strong>de</strong>len en centrale monitoring en aansturing kan bewerkstelligen. Eén die ook <strong>van</strong>tijd tot tijd, partijen bijelkaar kan brengen en on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>skundige leiding tot aanpassing <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong>regelgeving faciliteert. De <strong>Universiteit</strong> is hierbij een onmisbare schakel.14 Verkeersplanning en Openbaar VervoerMet <strong>de</strong> ont<strong>de</strong>kking <strong>van</strong> <strong>de</strong> goedkope Japanse 2 e handse automarkt is er in <strong>de</strong> laatste 20jaren <strong>de</strong>verkeersintensiteit op <strong>de</strong> wegen 2 tot 3x gegroeid. Hierbij komt nog bijkijken dat in <strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> eenexplossieve groei aan verkavelingen en bewoning langs <strong>de</strong> periferie <strong>van</strong> Paramaribo is ontwikkeld. Dit allesheeft zich gestadig gemanifesteerd zon<strong>de</strong>r enige ruimtelijke or<strong>de</strong>ningsbeleid, of enige mate <strong>van</strong> planningvoor <strong>de</strong> hieraan aan te passen transport infrastructuur.Met <strong>de</strong> herasfaltering <strong>van</strong> 1200km aan wegen in <strong>de</strong>zezelf<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> is er zelfs een grote mate <strong>van</strong> verkeersonveiligheid bij ingeslopen, gegeven <strong>de</strong> drastischetoename <strong>van</strong> verkeersongevallen en -do<strong>de</strong>n. Het resultaat is een vastgelopen verkeer in en rond Paramaribogeduren<strong>de</strong> groten<strong>de</strong>els <strong>van</strong> <strong>de</strong> dag, lei<strong>de</strong>nd tot heel veel economische verliezen. Het ISTS project bijMinOW heeft tesamen met <strong>de</strong> sector een aanzet gepleegd in <strong>de</strong> or<strong>de</strong>ning <strong>van</strong> het wegennet <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> enmo<strong>de</strong>llen en richtlijnen ontwikkeld voor gestadige verbeteringen in onze wegeninfrastructuur. Er dientechter uit on<strong>de</strong>rzoek, <strong>de</strong> verkeerskundige haalbaarheid on<strong>de</strong>rzocht te wor<strong>de</strong>n voor diverse ingrepen enoplossings alterenatieven op <strong>de</strong>tail niveau. Ver<strong>de</strong>r dient negegaan te wor<strong>de</strong>n in welke mate OpenbaarVervoer, zowel organisatorisch, financieel als in <strong>de</strong> fysieke wegeninfrastructuur gefaciliteerd te wor<strong>de</strong>n,tenein<strong>de</strong> effectieve partner te wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> bestrijding <strong>van</strong> verkeerscongestie. E.e.a. dient vervolgensingebed te wor<strong>de</strong>n in een digitaal verkeersmo<strong>de</strong>l voor onze bewoon<strong>de</strong> kuststreek.15 Efficientie on<strong>de</strong>rzoek en upgrading <strong>van</strong> urbane ontwateringssystemenParamaribo en an<strong>de</strong>re urbane gebie<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> kuststreek zijn <strong>de</strong> laatste jaren enorm gegroeid, met <strong>de</strong>gestadige groei <strong>van</strong> onze bevolking en <strong>de</strong> vele woonverkavelingen. Ontwateringssystemen zijn daarentegenachtergebleven in uitbreiding en vernieuwing. Ook zijn er geen innovatieve concepten voor ontwateringontwikkeld. Daaren boven is <strong>de</strong> grondwaterspiegel <strong>de</strong> laatste jaren kennelijk toegenomen <strong>van</strong>wege <strong>de</strong>heersen<strong>de</strong> zeespiegelstijging en het uitblijven <strong>van</strong> reguliere seizioensmanifestatie agv19


klimaatsveran<strong>de</strong>ringseffecten. Het resultaat is het frequent on<strong>de</strong>r waterlopen <strong>van</strong> grote <strong>de</strong>len <strong>van</strong> onze kustwoongebie<strong>de</strong>nen ver<strong>de</strong>r het vrijwel het hele jaar door on<strong>de</strong>r water staan <strong>van</strong> fun<strong>de</strong>ringen <strong>van</strong> gebouwen enwegen. Dit alles levert heel wat kosten en ontberingen aan ons volk. Het is dus zaak om onzeontwateringssystemen structureel te doen evalueren en nieuwe efficientere , innovatieve systemen enrichtlijnen integraal te ontwikkelen tenein<strong>de</strong> uit <strong>de</strong>ze mallaise te geraken16 Thema: -Land en water zijn voor vele kustdistrikten (totnutoe) <strong>de</strong> enige natuurlijke hulpbronnen die ontwikkeling oplang en zeer lang termijn kan garan<strong>de</strong>ren. Land en water zijn elementen <strong>van</strong> ruimte. Niet alleen het beheer<strong>van</strong> land en water is belangrijk, of goed en efficient gebruik <strong>van</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze twee natuurlijke hulpbronnen,maar ook een goe<strong>de</strong> inrichting hier<strong>van</strong> is <strong>van</strong> groot belang. Verkeer<strong>de</strong> ruimtelijke planningen kan lei<strong>de</strong>n totdrastisch verlies <strong>van</strong> water en <strong>van</strong> land. <strong>Suriname</strong> kan het etiket <strong>van</strong> een land met veel zoetwater per hoofd<strong>van</strong> <strong>de</strong> bevolking verliezen als niet goed wordt omgegaan hiermee. We hebben niet alleen te maken metverkeer<strong>de</strong> aanpak, maar ook moet <strong>de</strong> strijd nog wor<strong>de</strong>n aangegaan met klimaatsveran<strong>de</strong>ring enzeespiegelstijging (verzilting). Op <strong>de</strong> eerste plaats zijn diepgaand inzichten op <strong>de</strong>ze gebie<strong>de</strong>n vereist.Vervolgens <strong>de</strong> nodige tools om <strong>de</strong> aangepaste methodologie uit te werken. Voor het implementeren en ofmonitoren zijn a<strong>de</strong>quate instrumenten en mo<strong>de</strong>llen voor nodig. Mo<strong>de</strong>llen die geintegreerd weergave kunnengeven <strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijke impacts, bedreigingen en kansen. <strong>Suriname</strong> heeft laten blijken een land te zijn metveel potentie om landbouwproducten te produceren. Land en water zijn <strong>de</strong> hoofd elementen hiervoor. Ook<strong>de</strong> gezondheid is hiermee gelinked. On<strong>de</strong>rzoek op dit vlak is dus veelzijdig en moet daarom dient het goedge<strong>de</strong>fineerd te wor<strong>de</strong>n. Langtermijn planning <strong>van</strong> land en water is belangrijk (vooral visie formulering).Visie moet continue getoest wor<strong>de</strong>n aan veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n, zowel lokaal als regionaal (buiten<strong>de</strong> grenzen). Met <strong>de</strong> tijd zullen <strong>de</strong> uitdagingen steeds toenemen en <strong>de</strong> kansen afnemen. Innovatie op dit vlakkan verzachting in brengen.17 Duurzaam landbeheer‘Duurzaam landbeheer’ garan<strong>de</strong>ert <strong>de</strong> basis voor zowat alle menselijke activiteiten nu en in <strong>de</strong>toekomst. De (Surinaamse) mens staat hierbij centraal en is daarom <strong>de</strong> belangrijkste belanghebben<strong>de</strong>.Daarnaast is zowel op nationaal als internationaal niveau belangrijk dat <strong>Suriname</strong> <strong>de</strong> uitvoering <strong>van</strong> <strong>de</strong>drie door haar geratificeer<strong>de</strong> ‘Rio Conventies’, serieus ter hand neemt. Bescherming en duurzaamgebruik <strong>van</strong> bossen; bescherming tegen ‘zeeniveaustijging’; ruimtelijke planning <strong>van</strong> vooral hetkustgebied <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> en het omgaan met het veran<strong>de</strong>rd leefmilieu als gevolg <strong>van</strong>klimaatveran<strong>de</strong>ringen, zijn in <strong>de</strong>ze context belangrijke beleidsgebie<strong>de</strong>n.ProjectenDe volgen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksprojecten zijn in uitvoering.1. Capacity building in drinking water supply in <strong>Suriname</strong>Doel: to improve the efficiency in management practices and system maintenance of watertreatment and the distribution network by the SWM; improved operations by strong emphasison Water Resource Management, Improved Water Resources Protection to secure (safe and20


healthy) and sustainable drinking water services by the SWM (MDGs 4, 5, 6 & 7; to improvewater quality testing (field analysis) and analysis (in the laboratory) by the SWM; awarenessraisingin the context of capacity buildingPartners: Vitens-Evi<strong>de</strong>s International, Waternet, SWM, FOB, NGOProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.D. (A<strong>de</strong>KUS)On<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D. et al.Looptijd: 2012 – 2016 (4 years)Budget: € 875,000 (Fun<strong>de</strong>d by ACP-EU)/ € 130,000 A<strong>de</strong>KUSInfo : Start Oct 2012Resultaten : -2. Master education and research programme on sustainable management of naturalresources (technical)Doel: To educate sufficient MSc stu<strong>de</strong>nts in Sustainable Management of Natural Resources(SMNR) at the <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> University of <strong>Suriname</strong> (A<strong>de</strong>KUS) and to increase theaca<strong>de</strong>mic standards of research in the technical fields of SMNR at A<strong>de</strong>KUS, and tocontribute to Sustainable Management of Natural Resources resulting in the further<strong>de</strong>velopment of societyPartners: FTeW en FMIJW studierichtingen, en Flaamse <strong>Universiteit</strong>enProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.D.On<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D. et al.Looptijd: April 2008 – he<strong>de</strong>nBudget: € 500,000 (Fun<strong>de</strong>d by the University DevelopmentCo-operation of the Flemish Interuniversity Council)Info: vlir-iuc.uvs.eduResultaten : zie jaarverslag AP2011; document planning AP2012Prof. S. Naipal geeft uitleg over <strong>de</strong>meetingen en on<strong>de</strong>rzoek die wor<strong>de</strong>n verrichtin het WBL lab aan R. Nurmohamed etc.<strong>van</strong>uit VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC project 4Meetstation opgezet in <strong>de</strong> Nickerie rivier voor<strong>de</strong> Nortek Multi Parameter Probe instrumentdoor WBL in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC project 43. Management of water resources in north-west <strong>Suriname</strong> un<strong>de</strong>r climate changeconditions21


Modflow mo<strong>de</strong>l Precis mo<strong>de</strong>l Weap mo<strong>de</strong>lDoel: To <strong>de</strong>velop water resources management strategies 2050 for sufficient drinking watersupply in urban and rural areas and sufficient irrigation water supply in the agriculture areasin district Nickerie (<strong>Suriname</strong>) by 2050: to estimate the quantity of surface water resourcesfrom rivers, swamps and other resources and the effects un<strong>de</strong>r climate change conditions by2050 using field measurements and hydrological mo<strong>de</strong>lling and climate mo<strong>de</strong>llingtechniques; to estimate the amount of groundwater resources and the effects un<strong>de</strong>r climatechange conditions by 2050 using field measurements and hydrological mo<strong>de</strong>lling and climatemo<strong>de</strong>lling techniques; to analyze the quality of ground and surface water resources (saltcontent); to <strong>de</strong>velop water resources management strategiesPartners: A<strong>de</strong>KUS, Waternet-Ne<strong>de</strong>rlandProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd: Oct 2009 – he<strong>de</strong>nBudget: US $: 12,000 (IFS Fonds)Info : -On<strong>de</strong>rzoeksgebied in het klimaatmo<strong>de</strong>lPRECISDe 2 micro superworkstation voor hetrunnen <strong>van</strong> PRECIS geinstalleerd bijUCC en gefinancieerd door VLIR-22


ADeKUS-IUC Project 4 en IFS.4. Caribbean Climate Mo<strong>de</strong>ling Initiative 2010-2015Doel:- “To fully utilize data already available as output from the PRECIS mo<strong>de</strong>l and to dofurther assessment of the value ad<strong>de</strong>d by using regional climate mo<strong>de</strong>ls in theCaribbean.- To increase the range of analyses performed including the examination of extremeevents and hurricanes. To increase the number of additional climate variablesanalysed in or<strong>de</strong>r to increase the variety of impact/sectoral studies that can besuccessfully conducted.- To provi<strong>de</strong> new and additional climate change projections of scale that areharmonized with other regional projections of the Fifth Assessment Report (AR5) ofthe IPCC”.Partners: A<strong>de</strong>KUS, UWI, CUBA, UK et alProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd : Oct 2010 – Oct 2015Budget : US $: 800,000Info : -5. Future change of the climate in <strong>Suriname</strong> as <strong>de</strong>rived from the PRECIS regionalclimate mo<strong>de</strong>ling system (fase 1)Doel: Het mo<strong>de</strong>lleren <strong>van</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring in <strong>Suriname</strong> met PRECIS voor <strong>de</strong> perio<strong>de</strong>1979-1983 en 1961-2100 on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> SRES A2 en B2.De subdoelen zijn:- Nieuwe klimaat scenario’s ontwikkelen voor <strong>Suriname</strong> (temperatuur, neerslag,verdamping en afvoeren) voor toepassing bij diverse sectoren.- Capaciteitsopbouw in <strong>de</strong> wetenschap <strong>van</strong> RGMs (gebruik <strong>van</strong> RGM mo<strong>de</strong>llenen mo<strong>de</strong>lleren)- Vergelijken<strong>de</strong> en validatie studies (statistische analysen <strong>van</strong> meet engemo<strong>de</strong>lleer<strong>de</strong> data)- Analyse <strong>van</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring in <strong>Suriname</strong>- Analyse <strong>van</strong> extreme gebeurtenissen (droogten en overstromingen) in<strong>Suriname</strong> (verle<strong>de</strong>n en toekomst)Partners : -Projectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd: ONHOLD, stopzetting R&D fundBudget : SRD 46.500Info : -23


PRECIS mo<strong>de</strong>l en studie gebied<strong>Suriname</strong>PRECIS mo<strong>de</strong>l en workstationoperationeel bij UCC. Het mo<strong>de</strong>l isont<strong>van</strong>gen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Met Office HadleyCentre in <strong>de</strong> UK en <strong>de</strong> investering in <strong>de</strong>workstation en bijbehoren<strong>de</strong> ICTaccessoires komt <strong>van</strong> het VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC Project 4, het IFS project en hetR&D project. Het mo<strong>de</strong>l gebied voor<strong>Suriname</strong> is geprojecteerd om uitgevoerdte wor<strong>de</strong>n.BSc afstu<strong>de</strong>erprojectenDe volgen<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>eropdrachten zijn dit collegejaar uitgevoerd.On<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijke civieltechnische voorziening om Kishoensingh P.schepen droog te leggen en het maken <strong>van</strong> het ontwerpUpgrading asfalt productie proces Abdoelrahman, M.Het herinrichten <strong>van</strong> het veerplein te Boskamp Sewman, D.Studie ter bevetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> waterhuishouding <strong>van</strong> <strong>de</strong>Gauri, S.landbouwgebie<strong>de</strong>n in district SaramaccaEen aanzet tot het opzetten <strong>van</strong> een watershed management plan R. Biswanavoor <strong>de</strong> stroomgebie<strong>de</strong>n in <strong>Suriname</strong>Geintegreerd ontwerp mo<strong>de</strong>l <strong>van</strong> een microwaterkrachtcentrale So<strong>van</strong>, C.te Tapawatra SulaOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> grondwaterkwaliteit <strong>van</strong> het SWM productie Lotunlung, A.station te Van hattemwegOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> functionaliteit <strong>van</strong> ontwerptools voor het Playfair, Shirleyvoorlopig constructief ontwerp <strong>van</strong> stalenmeerverdiepingsgebouwenEen ontwerpend on<strong>de</strong>rzoek voor het verhogen <strong>van</strong> <strong>de</strong>Jap-A-Joe, Man<strong>de</strong>latoeristische potentie <strong>van</strong> het centrum <strong>van</strong> Groningen teSaramaccaHerzien <strong>van</strong> <strong>de</strong> toegepaste bouwtechnieken in <strong>Suriname</strong> Gangapersad, S.24


Het maken <strong>van</strong> een ontwerp voor patient enbezoekersvrien<strong>de</strong>lijke ruimten in en rondom een medischcentrumTesten <strong>van</strong> state of the art apparatuur tbv het projectmanagement of water resources in north west <strong>Suriname</strong>Een on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> invloed <strong>van</strong> geotextiel op <strong>de</strong>duurzaamheid <strong>van</strong> gelaag<strong>de</strong> wegconstructies op slappe kleilagenOn<strong>de</strong>rzoek naar het verkeersprpbleem aan <strong>de</strong> waterkant en hetontwerpen <strong>van</strong> <strong>de</strong> nodige civieltechnische InfrastructuurOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijkheid networked transport of RTCMvia internet protocol te introduceren in <strong>Suriname</strong>On<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> parkeerproblematiek in het centrum <strong>van</strong>Paramaribo en het ontwerpen <strong>van</strong> een parkeergarage aan <strong>de</strong>rivieroever langs <strong>de</strong> waterkant te plattebrugEen mulitifuctioneel buurtcentrum in <strong>de</strong> wijk Pontbuiten, eenvisie ter verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> woon en leefsituatie in dit gebiedBholai, F.Oepasi, R enRamlakhan, A.Mohan RomaPollack, Y.Taus, RSoerdjbali N.Redjosentono, N.Vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> het energieverbruik <strong>van</strong> kantoorgebouwen Sewdien, S.IMPROVING THE FRESHWATER SUPPLY FOR THE Kuldip Sing SMANGROVE AT THE COAST OF CORONIECampus transformatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong><strong>Suriname</strong>Een on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n tot ruimtelijke uitbreiding<strong>van</strong> gebouw 16 op het terrein <strong>van</strong> <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS: FTeWGanga, A.Kromotirto, M.PhD on<strong>de</strong>rzoekM. Dasai MSc is gestart met zijn PhD on<strong>de</strong>rzoek. Dit on<strong>de</strong>rzoek is gestart in Sept. 2012 enduurt tot ongeveer Okt. 2015. Het on<strong>de</strong>rzoek vindt plaats i.s.m. <strong>de</strong> Gadjah Mada University.De titel is “THE EFFECTS OF WORLD HERITAGE STATUS ON SUSTAINABLEREGIONAL DEVELOPMENT, Case study: Paramaribo World heritage”. De kosten wor<strong>de</strong>ngedragen door het richtingsbudget.25


Post-doc on<strong>de</strong>rzoekR. Nurmohamed PhD voert zijn post-doc on<strong>de</strong>rzoek uit. Dit on<strong>de</strong>rzoek is gestart in 2009 enloopt tot 2012. De titel is “NATURAL RESOURCES EDUCATION, RESEARCH &INFORMATION SYSTEMS”. De promotors <strong>van</strong> dit on<strong>de</strong>rzoek zijn <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong><strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>, <strong>Suriname</strong>, University of the West Indies, Trinidad, Technische<strong>Universiteit</strong> Delft, Ne<strong>de</strong>rland en <strong>de</strong> Vrije <strong>Universiteit</strong> Belgie, Belgium. De kosten wor<strong>de</strong>ngedragen door het richtingsbudget.Publicaties2012 The PRECIS-Caribbean Story: Lessons and Legacies”, Bulletin of the AmericanMeteorological Society.[http://bams.edmgr.com/] by Michael Taylor, PhD; AbelCentella; John Charlery; Arnoldo Benzanilla; Jayaka Campbell; Israel Borrajero;Tannecia Stephenson; Riad Nurmohamed• 2012 Mo<strong>de</strong>ling the impact of climate change on the hydro-power potential of theKabalebo river basin in <strong>Suriname</strong> by Peter Donk, Patrick Willems and Riad J.Nurmohamed, Aca<strong>de</strong>mic Journal of <strong>Suriname</strong> (in publ.)• 2012 Development of digital elevation mo<strong>de</strong>ls for hydrologic mo<strong>de</strong>ling purposes forlarge river basins in <strong>Suriname</strong> by Riad J. Nurmohamed and Peter Donk, Aca<strong>de</strong>micJournal of <strong>Suriname</strong> (in publ.)Enkele bijdragen <strong>van</strong>….C. Partoredjo-Feurich MScIk verzorg al enkele jaren het vak Cultuurtechniek. Het on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el practicum organiseer ik insamenwerking met het Ministerie <strong>van</strong> LVV, On<strong>de</strong>rdirectoraat Landbouwkundig on<strong>de</strong>rzoek,Afzet en Verwerking. Stu<strong>de</strong>nten voeren dit practicum daar uit. Ver<strong>de</strong>r heb ik dit jaar gewerktaan o.a. <strong>de</strong> voorbereiding <strong>van</strong> het vak “Intellectuele vaardighe<strong>de</strong>n” naar <strong>de</strong> nieuwe vorm“Aca<strong>de</strong>mische vaardighe<strong>de</strong>n”. Naast mijn on<strong>de</strong>rwijsactiviteiten ben ik ook voorzitter <strong>van</strong> <strong>de</strong>26


Examencommissie Masteropleidingen FTeW, lid in het Stichtingsbestuur ‘SurinaamsStandaar<strong>de</strong>n Bureau’ en “Science and Technology Correspon<strong>de</strong>nt” (CST) <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> voor<strong>de</strong> UNDDD (eer<strong>de</strong>r UNCCD) conventie. Tenslotte heb ik <strong>de</strong> workshop Wetenschappelijkschrijven en publiceren (VLIR) <strong>van</strong> 30-1-2012 tot 3-2-2012 gevolgd en als leerrijk ervaren.J. Martinus ir.Binnen het vak Project B7 hebben 14 stu<strong>de</strong>nten een project uitgevoerd en zijn begeleidgewor<strong>de</strong>n door me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> <strong>de</strong> Dienst Ruimtelijke Or<strong>de</strong>ning <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeenteAmsterdam en me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> het Onroerend Goed Bedrijf <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeente Amsterdam.Permanent is er begeleiding <strong>van</strong> 20 tot 30 BSc afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting bouwkun<strong>de</strong>. In<strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> zijn twee keren Antwerpse stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong> Artesis ont<strong>van</strong>gen voor begeleiding<strong>van</strong> hun thesison<strong>de</strong>rzoek. In het eerste semester waren gebouwen langs <strong>de</strong> SommelsdijckseKreek het eerste on<strong>de</strong>rwerp en verkavelen met kleine kavels in het Weg naar Zee gebied hettwee<strong>de</strong>. Aan het twee<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoek is ook <strong>de</strong>elgenomen door een bachelorstu<strong>de</strong>nte. In hettwee<strong>de</strong> kwartaal was <strong>de</strong> focus gericht op Commewijne met een stu<strong>de</strong>nt die in Alliance werkteen drie stu<strong>de</strong>nten (<strong>van</strong> wie één Surinaamse bachelorstu<strong>de</strong>nt) die Meerzorg als on<strong>de</strong>rwerphad<strong>de</strong>n.27


Afbeelding uit thesison<strong>de</strong>rzoek Meerzorg: toenemen<strong>de</strong> versnippering grondgebruikNieuwe activiteiten die veel tijd hebben gevraagd het afgelopen jaar waren het NSUSproject 1 , een Edulink project <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> Amsterdam, <strong>de</strong> University of the WestIndies, <strong>de</strong> University of Guyana en <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>, en <strong>de</strong>voorbereiding <strong>van</strong> <strong>de</strong> Master in Urban Planning and Management. Hiernaast waren ook <strong>de</strong>begeleiding <strong>van</strong> Antwerpse master theses stu<strong>de</strong>nten, alsme<strong>de</strong> voortzetting <strong>van</strong> <strong>de</strong>werkzaamhe<strong>de</strong>n ter vernieuwing <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs in het vak Architectonisch ontwerp.Inzake het masterjaar zijn in oktober 2011 gesprekken gevoerd met dr. Post <strong>van</strong> <strong>de</strong><strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> Amsterdam over het oor<strong>de</strong>el dat hij als <strong>de</strong>skundige over <strong>de</strong> masteropleidinghad gegeven. Ver<strong>de</strong>r zijn gesprekken gevoerd bij het IHE in Rotterdam over beschikbaarheid<strong>van</strong> docenten. Het masterjaar is in januari 2012 met <strong>de</strong> eerste cursussen gestart met 5Guyanese stu<strong>de</strong>nten en 7 Surinaamse stu<strong>de</strong>nten. Op 16 juli 2012 zijn alle cursussen voor <strong>de</strong>Guyanese stu<strong>de</strong>nten afgerond. De Surinaamse stu<strong>de</strong>nten moeten nog het vak Aca<strong>de</strong>micWriting volgen. Alle stu<strong>de</strong>nten hebben <strong>de</strong> voorstellen voor hun theses reeds gepresenteerd.Thesisbegelei<strong>de</strong>rs in <strong>Suriname</strong> zijn Prof. dr. M. Schalkwijk en ir. J. Martinus. Op 28 mei2012 waren <strong>de</strong> theses <strong>van</strong> <strong>de</strong> Guyanese stu<strong>de</strong>nten reeds in Guyana met hen en met <strong>de</strong> lokaleverantwoor<strong>de</strong>lijke dr. P. Williams besproken. Toen was ook naar voren gebracht dat <strong>de</strong>University of Guyana een informatieavond had belegd om <strong>de</strong> belangstelling te peilen vooreen nieuwe cursus in Urban Planning and Management. Daarvoor waren 15 belangstellen<strong>de</strong>ngekomen, <strong>van</strong> wie 10 serieuze belangstelling hebben om zich in te schrijven. In <strong>Suriname</strong> iseen informatieavond gehou<strong>de</strong>n op 27 juni. Daarvoor waren 16 belangstellen<strong>de</strong>n gekomen,terwijl daarna door nog 4 mensen informatie is gevraagd. Een in oktober 2012 te hou<strong>de</strong>n1 1 Research Development and Policy Uptake in Urban, Land and Municipal Management in the Caribbean(NSUS Network for the application of STI to the urban sector), Edulink project 2010-2013. Meer informatieover het project is te vin<strong>de</strong>n op www.blueSpacecaribbean.com.28


inschrijving is in voorbereiding. Voor het NSUS project is een werkverga<strong>de</strong>ring inAmsterdam bezocht in oktober 2011. Daarna is in maart 2012 een door het JamaicanPlanning Institute georganiseer<strong>de</strong> conferentie bezocht. In die conferentie is <strong>de</strong> CaribbeanPlanners Association opgericht. Mevrouw A. Namdar MSc <strong>van</strong> het IGSR is aangewezen alspenningmeester <strong>van</strong> <strong>de</strong> CPA. Daarna is in <strong>Suriname</strong> gestart met besprekingen metbelangstellen<strong>de</strong>n om te komen tot <strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong> een Vereniging <strong>van</strong> Planners in<strong>Suriname</strong>.NSUS meeting Amsterdam, oktober 2011 Toast bij oprichting CPA te Jamaica, maart 2012Voor het IGSR is voorts op 27 april 2012 een presentatie verzorgd over ruimtelijke kwaliteit<strong>van</strong> <strong>de</strong> binnenstad <strong>van</strong> Paramaribo. Op 27 juni 2012 is in IGSR verband een bezoek gebrachtaan <strong>de</strong> Minister <strong>van</strong> TCT. Deze wil een transporton<strong>de</strong>rzoek laten uitvoeren. Er is gewerkt aanhet schrijven <strong>van</strong> een projectvoorstel voor het ministerie. De bedoeling is dat het project inaugustus 2012 <strong>van</strong> start gaat. Binnen het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> samenwerking met Arthesis is in hetafgelopen semester door een stu<strong>de</strong>nt <strong>van</strong> Artesis een on<strong>de</strong>rzoek uitgevoerd naar <strong>de</strong>ontwikkelingsmogelijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> plantage Alliance.Drs. M. GoelmohamedIn mijn visie is <strong>de</strong> universiteit is een plek waar verschillen<strong>de</strong> stake hol<strong>de</strong>rs zich bevin<strong>de</strong>n enhaar ontwikkeling ligt in <strong>de</strong> voortvarendheid waarmee men omgaat met <strong>de</strong> ter beschikkinggestel<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len, om doelen die in het vooruit zicht zijn gesteld te bereiken. On<strong>de</strong>rstaandwordt <strong>van</strong> enkele activiteiten door mij verricht, een beeld geschetst over een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> driejaar in relatie tot hun rol en betekenis voor <strong>de</strong> accreditatie.Eind januari 2010 begon ik mijn werkperio<strong>de</strong> bij <strong>de</strong> <strong>Faculteit</strong> TechnologischeWetenschappen als algemeen docent bij <strong>de</strong> studierichting Infrastructuur. Ik was enthousiasten er zat behoorlijk wat dynamiek in mijn werkzaamhe<strong>de</strong>n. Bovendien mocht iksamenwerken met een richtingscoordinator die niet alleen praktisch maar ook innovatief29


gericht is. De heer Nurmohamed bood niet alleen <strong>de</strong> ruimte tot persoonlijke ontwikkeling,maar hij stimuleer<strong>de</strong> ook activiteiten die een bijdrage hebben geleverd aan <strong>de</strong> ontwikkeling<strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting en <strong>de</strong> universiteit in zijn geheel. Vanaf het begin was het dui<strong>de</strong>lijk datbij Infrastructuur het accreditatie proces al op gang was. Met het oog hierop zijn door mijnaast kun<strong>de</strong> en expertise, mijn werkzaamhe<strong>de</strong>n verricht en trainingen gevolgd die in het tekenstaan ter verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs en <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling.Een organisatie kennen en situaties beheersen kan alleen als men <strong>de</strong>elneemt aan hetproductieproces. Wat werkzaamhe<strong>de</strong>n betreft, heb ik aan verschillen<strong>de</strong> facetten <strong>van</strong> hetaccreditatieproces mogen werken, zoals ‘het schrijven <strong>van</strong> het Zelf Evaluatie Rapport’,‘participatie in <strong>de</strong> Opleidingscommissie’, participatie in het Artesis Project’, ‘doceren <strong>van</strong> hetvak Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n‘, ‘het Begelei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong>uit: het ArtesisProject,<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs, het studieloopbaan traject en stu<strong>de</strong>nten Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n’.Als wetenschapper ontkomt men niet aan continue herhaal- en leerprocessen, om innovatieveontwikkelingen te volgen en die waar nodig ook toe te passen. Als wetenschapper heb ik overon<strong>de</strong>rwerpen die rele<strong>van</strong>t waren voor het accreditatie proces ook trainingen, workshops,seminars en <strong>de</strong>rgelijke gevolgd.Wat het vak Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n betreft: stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong> Infrastructuur die in 2010 ditvak bij mij hebben gevolgd en ook door mij zijn begeleid in SLB, die zijn op een bijzon<strong>de</strong>remanier gevormd. Bijvoorbeeld, zij had<strong>de</strong>n het voorrecht om <strong>van</strong>uit bei<strong>de</strong> invalshoekenbelangrijke competenties beter te ontwikken. Bovendien, voor het studiejaar 2012-2013 is ditvak ‘in een nieuw jasje gestoken’. Vanaf mei 2012 tot en met september is gewerkt aan hetStu<strong>de</strong>nten I.V. in het jaar 2010De SLB groep 1 ste jaarVer<strong>de</strong>r kan gemeld wor<strong>de</strong>n dat er door mij extra bijdragen geleverd zijn in het jaar 2012.Twee belangrijke activiteiten zijn : (1)<strong>de</strong> presentatie op <strong>de</strong> research dagen op 29 en 30 maarten (2) het schrijven <strong>van</strong> een module voor het vak Intellectuele vaardighe<strong>de</strong>n en het maken<strong>van</strong> <strong>de</strong> rea<strong>de</strong>r inclusief handleiding en opdrachten. Ver<strong>de</strong>r,- 18 maart Workshop: “Accreditation and QA”: Accreditatie en Kwaliteitszorg:basisinformatie kwaliteitszorg en Accreditatie- 31 juli – 7 augustus: ISAGA training “Gaming and Simulation”Op advies <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>caan, <strong>de</strong> heer Martinus, is een verslag hier<strong>van</strong> naar PublicRelation <strong>van</strong> A<strong>de</strong>kus gestuurd voor publicatie.30


- 23-25 augustus: “Curriculum Mapping en Semester Planning”- 17, 19 en 22 juni 1 ste training Studie Loopbaan Begeleiding- Mid september tot en begin october 2 <strong>de</strong> training Studie Loopbaan Begeleiding enfeedback in bij coaching stu<strong>de</strong>nten- 28 februari – 4 maart : “Writing Seminar for Scientists”- 4 maart-28 maart: training Biostatistics zie foto’s <strong>van</strong> docenten en trainer- Seminar: NOVA Accreditatie- 15-19 aug. “Assessment and Evaluation” . De Klassieke evaluatie, voor- en na<strong>de</strong>len<strong>van</strong> evalueren om te leren, waarom, wat, wie, wanneer en hoe te evalueren. Evalueren<strong>van</strong>groeps- en projectwerk en inzet <strong>van</strong> peer-assessment and feedback als motor <strong>van</strong>zelfreguleren, werken met portfolio’s.- 17 november: workshop “Implementatie en Operationeel stellen <strong>van</strong>: StatisticalSupport and Training Centrum A<strong>de</strong>kus”.- 30 jan-5 februari : “Wetenschappelijk Schrijven en Publiceren”- 20 febr-24 febr: “Clinic on Scientific Communication”- 24 maart: workshop CICAD /A<strong>de</strong>kus “Consequences on Drugs: <strong>de</strong> social maatsch. Engezondheidsaspecten- 19-23 maart: “On<strong>de</strong>rwijs Ontwikkeling en Innovatie”- 23-27 juli: “Statistical Multivariate Analyses”- 1 augustus “Stake hol<strong>de</strong>rs Meeting” in verband met zelfevaluatie- 3 augustus “Moodle Training”Training Biostatistics: stu<strong>de</strong>nten en trainerop 4 maart 201131


Korte berichtenDe studiegids 2012-2013 is verruimd met meer informatie voor <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten en handigestudietips.Ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 organiseert <strong>de</strong> studierichting, naast het regulier introductieprogramma <strong>van</strong> <strong>de</strong> FTeW, twee extra dagen voor nieuwe eerste jaarstu<strong>de</strong>nten. Hierbijwor<strong>de</strong>n diverse toespraken gehou<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> richting, vi<strong>de</strong>o’s getoond, rondleidingen, encompetities georganiseerd.Alle eerste jaarstu<strong>de</strong>nten zullen per ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 een portfolio moeten opstellen(bij het vak IV) en bijhou<strong>de</strong>n tot het laatste jaar (bij het vak O&P). Zij moeten alson<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> studiebegeleiding en <strong>de</strong> portfolio (via het vak IV), ook <strong>de</strong>examenresultaten in <strong>de</strong> studiegids bijhou<strong>de</strong>n.Alle groepen stu<strong>de</strong>nten (1 ste , 2 <strong>de</strong> en 3 <strong>de</strong> jaarstu<strong>de</strong>nten) wor<strong>de</strong>n een keer per jaar op eenverplichte team en kennis buildings excursie (2 of 3 dagen) gebracht. Hierbij wor<strong>de</strong>ninfrastructurele projecten bezocht en er wordt ook aan <strong>de</strong> eigenpersoonlijkheid gewerkt.Bijzon<strong>de</strong>r is dat <strong>de</strong>ze activiteit ook door het bedrijfsleven wordt gesponsord.Binnenkort zullen <strong>de</strong> laboratoria <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting wor<strong>de</strong>n geëvalueerd door een aan tetrekken consultant. Er zullen aanbevelingen wor<strong>de</strong>n gedaan over <strong>de</strong> herinrichting,veiligheid, investeringen in instrumenten, verbouwingen, en <strong>de</strong> introductie <strong>van</strong> softwarevoor metingen. Dit in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> certificatie en het accreditatie proces. Dit proces zalongeveer 3 jaren duren.De richting is bezig voor alle vakken het on<strong>de</strong>rwijsmateriaal te vernieuwen. Er wor<strong>de</strong>nnieuwe of extra boeken en software aangeschaft. Dit proces zal ongeveer 2 jaren duren.Momenteel is reeds geïnvesteerd in normen, en boeken voor het vak IV.Alle studieprogramma’s <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting wor<strong>de</strong>n grondig geëvalueerd. Er wor<strong>de</strong>n eenprobleem analyse gemaakt, <strong>de</strong> bouwstenen wor<strong>de</strong>n vastgesteld, <strong>de</strong> eindtermen wor<strong>de</strong>nherbekeken, het curriculum en <strong>de</strong> vakomschrijvingen wor<strong>de</strong>n aangepast, <strong>de</strong> curriculummap wordt opgesteld, investeringen wor<strong>de</strong>n gepleegd, trainingen wor<strong>de</strong>n georganiseerd,en nog veel meer. Ook zal wor<strong>de</strong>n geprobeerd jaar 4 in te richten. Dit proces zal ongeveer2-3 jaren duren.Door <strong>de</strong> recente bevriezing <strong>van</strong> het R&D fonds, zijn een aantal on<strong>de</strong>rzoeksprojecten <strong>van</strong><strong>de</strong> richting in gevaar gebracht, en kunnen ook geen nieuwe initiatieven wor<strong>de</strong>n genomen.Zaal 71 in gebouw 16 is mo<strong>de</strong>rn ingericht voor colleges aan kleine groepen stu<strong>de</strong>nten.Hier vin<strong>de</strong>n thans ook <strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>erpresentaties plaats. Zowel zaal 71 als <strong>de</strong> Aula 16 ingebouw 16 zijn voorzien <strong>van</strong> extra zaken z.a. handreiniging zeep, handtissues, geluid,skype, internet, en er zullen nog meer gemakken komen. De FTeW MSc in SMNR wordtook in <strong>de</strong>ze zaal verzorgd.De studierichting draagt bij aan initiatieven voor verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> campus. Er zijn tothe<strong>de</strong>n al 5 afstu<strong>de</strong>eropdrachten uitgevoerd over <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS campus: een sportcentrum op<strong>de</strong> campus, een auditorium voor <strong>de</strong> FTeW, kantoorruimten en collegezalen voor <strong>de</strong>32


FTeW, <strong>de</strong> uitbreiding <strong>van</strong> gebouw 16, Energie lab. Binnenkort zal een artikel wor<strong>de</strong>ngepubliceerd hierover in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS bulletin.Ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 zullen <strong>de</strong> eerstejaars stu<strong>de</strong>nten wor<strong>de</strong>n verplicht 70-100% aanwezigte zijn bij colleges.Stu<strong>de</strong>nt G. Wip en een docent S. Kandhai hebben met sponsoring <strong>van</strong> VENSUR nv eenstudiereis naar Panama uitgevoerd. Een uitgebreid artikel is terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUSbulletin.De FIRM Performance Scholarship is een feit voor alle nieuwe eerste jaarstu<strong>de</strong>nten dieingeschreven zijn <strong>van</strong>af Okt. 2011. Een uitgebreid artikel is terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUSbulletin.Alle stu<strong>de</strong>nten kunnen nu hun inschrijfgeld laten financieren door <strong>de</strong> DSB bank, <strong>de</strong>Finabank, <strong>de</strong> NOB of <strong>de</strong> Hakrinbank. Ook het kopen <strong>van</strong> een laptop kan nu via eenlening.De huidige besturen <strong>van</strong> A<strong>de</strong>KUS en FTeW halen zon<strong>de</strong>r melding <strong>de</strong> banner <strong>van</strong> <strong>de</strong>studierichting Infrastructuur weg <strong>van</strong> gebouw 16; het geloof in eigen initiatieven isvernietigd en TELESUR krijgt wel <strong>de</strong> gelegenheid zijn banner te plaatsen in gebouw 16,op <strong>de</strong> muren en kolommen, in <strong>de</strong> lucht en langs <strong>de</strong> wegen op <strong>de</strong> campus.De studierichting organiseert ook dit jaar weer voor <strong>de</strong> FTeW, <strong>de</strong> MSc in “Sustainablemanagement of natural resources”, en <strong>de</strong> MSc in “Urban planning en management” i.s.m.het IGSR.De huisstijl <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting (briefhoofd, powerpoint sli<strong>de</strong> e.d.) is vernieuwd.Stu<strong>de</strong>nten kunnen al enkele jaren nu <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>ntenversies <strong>van</strong> een aantal softwaredownloa<strong>de</strong>n via het internet voor diverse vakken z.a. Matrixframe, Deltares tools,ESAPrima win, Bently software.33


Organisatie en bestuur34


Studierichting InfrastructuurManagementOn<strong>de</strong>rwijsOn<strong>de</strong>rzoek & DienstverleningFaciliteitenCollegezalenInfrabibBestuurSpeciale le<strong>de</strong>nSecretariaatBSc opleidingenMSc opleidingenProject on<strong>de</strong>rzoekBSc on<strong>de</strong>rzoekMSc on<strong>de</strong>rzoekPhD en Post-doc on<strong>de</strong>rzoekLaboratoriaTrainingenCommissiesVerga<strong>de</strong>rzaalWerkoverlegzaalLaboratoriaRichtingscoordinatorR. NurmohamedExamencommissie lidR. ZeegelaarSecretaresseAbdoelbasir, S.Bouwkun<strong>de</strong>SubcoordinatorL. GoedarUrban planningOpleidingscoordinatorJ. MartinusRichtingscoordinatorR.NurmohamedDocentenVoorzitterRcOpleidingscoordinatorenRichtingscoordinator& promotorLaboratoriumInfrastructuurCoordinator labR. ZeegelaarWrndrichtingscoordinatorS. Kishoen MisierOpleidingscommissie lidM. GoelmohamedAdministratieFTeW/Geb16Civiele techniekSubcoordinatorS. JharapSustainable management ofnatural resourcesOpleidingscoordinatorR. NurmohamedWaterbouwkundiglabCoordinator labS. NaipalStu<strong>de</strong>ntencommissielidMajesie, J.Land enwaterbeheersingSubcoordinatorS. NaipalStudieloopbaanbegelei<strong>de</strong>r(s)Landinformatiemanagement en planningSubcoordinatorC. Partoredjo-Feurich35


Netwerken en lidmaatschappenDe studierichting on<strong>de</strong>rhoud een intensief netwerk <strong>van</strong> contacten. Dit om o.a. op <strong>de</strong> hoogte tezijn <strong>van</strong> <strong>de</strong> no<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het bedrijfsleven naar <strong>de</strong> opleidingen toe, mogelijkhe<strong>de</strong>n voorafstu<strong>de</strong>erprojecten en voor vacatures.BuitenlandsebedrijvenOverheid(Ministeries)Semi-parastataleinstellingenBuitenlandseuniversiteitenAfgestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>nOn<strong>de</strong>rwijsinstellingenIngenieursbureaus(ORIS e.a.)InternationaleorganisatiesAannemingsbedrijven(AAV e.a.)MultinationalsLandmetersbureausInternationale organisaties• Int. Association ofHydrological Sciences,IAHS;representative R.Nurmohamed• Global Water PartnershipCaribbean, GWP-C;representativeR.Nurmohamed•VLIR•CARISCIENCE•Caribbean CommunityClimate Change Centre,CCCCCBuitenlandse universiteiten•Technische universiteit Delft• Haagse hogeschool• KULeuven• Vrije <strong>Universiteit</strong> Brussel• Arthesis & <strong>Universiteit</strong>Antwerpen• University of the West IndiesBuitenlandsebedrijven/organisaties• Waternet, Ne<strong>de</strong>rland• Deltares, Ne<strong>de</strong>rland• Mile 17 nv, Ne<strong>de</strong>rland• MatrixFrame, Ne<strong>de</strong>rland• SCIA engineering, Ne<strong>de</strong>rland• Bently, Ne<strong>de</strong>rland• Hadley Centre, England• ArcGIS via GISsat <strong>Suriname</strong>36


Personeel37


Stu<strong>de</strong>nten: instroom en uitstroom38


Inkomsten en uitgavenDe lage uitgaven is te wijten aan <strong>de</strong> bureaucratie bij <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> aanvragen, hetgeenenorm vertragend werkt, en het enorm laag aantal initiatieven door docenten.39


BIJLAGEN40


Publicaties InfrastructuurJaarverslagenJaarverslag 2011-2012, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2010-2011, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2009-2010, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2008-2009, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2007-2008, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2006-2007, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2005-2006, Nurmohamed, R.Jaarverslag 1999-2000, Naipal, S.Jaarverslag 1997-1998, Kishoen Misier, S.Jaarverslag 1996-1997, Kishoen Misier, S.StudiegidsenStudiegids 2012-2013, Nurmohamed, R.Studiegids 2011-2012, Nurmohamed, R.Studiegids 2010-2011, Nurmohamed, R.Studiegids 2009-2010, Nurmohamed, R.Studiegids 2008-2009, Nurmohamed, R.Studiegids 2006-2007, Nurmohamed, R.BrochuresStudierichting Infrastructuur (A4 format), 2011-2012, Nurmohamed, R.Studierichting Infrastructuur (A4 format), 2010-2011, Nurmohamed, R.Studierichting Infrastructuur (A4 format), 2009-2010, Nurmohamed, R.Formatiestaat en normbelastingVerslag formatiestaat en normbelasting 2009-2011, Nurmohamed, R.Verslag formatiestaat en normbelasting 2008-2010, Nurmohamed, R.PR fol<strong>de</strong>rsFol<strong>de</strong>r Infrastructuur (full color A3 format), Nurmohamed, R.Fol<strong>de</strong>r Infrastructuur (color A4 format), Nurmohamed, R.Infomap (full color A3 format), Nurmohamed, R.WebsiteWebsite: http://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew/OverigInstructie en toelichtingenboek 2012-2013, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2011-2012, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2010-2011, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2009-2010, Nurmohamed, R.Banner klein (full color 50 cm x 1.20 m); Banner groot (5 m x 1 m)Bladwijzer (full color 5cm x 40 cm)41

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!