Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...
Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...
Anton de Kom Universiteit van Suriname Faculteit der ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong><strong>Faculteit</strong> <strong>de</strong>r Technologische WetenschappenSTUDIERICHTING INFRASTRUCTUURJAARVERSLAG ACADEMISCH JAAR 2011-2012Bouwkun<strong>de</strong>Civiele techniekLand- en1 Oct 2011 - 30 Sept 2012Leysweg, Paramaribo, <strong>Suriname</strong>WaterbeheersingLandinformatiemanagementenplanning1
Onze missieDe missie <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting is dat zij, insamenspraak met <strong>de</strong> overheid, hetbedrijfsleven en an<strong>de</strong>re rele<strong>van</strong>teorganisaties, streeft naar het in goe<strong>de</strong> banenlei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> micro-, meso-, en macroinfrastructurelewerken en daarmeesamenhangen<strong>de</strong> toepassingen door mid<strong>de</strong>l<strong>van</strong>: Overdracht <strong>van</strong> kennis en kun<strong>de</strong>mid<strong>de</strong>ls on<strong>de</strong>rwijs, on<strong>de</strong>rzoek endienstverlening in <strong>Suriname</strong>. Objectieve wetenschapsbeoefening endienstverlening op basis <strong>van</strong><strong>de</strong>skundigheid, creativiteit enteamwork. Innovatief en efficiënt te werk te gaanwaarbij alle docenten, me<strong>de</strong>werkersen stu<strong>de</strong>nten in staat wor<strong>de</strong>n gesteldhun potentieel aan kennis envaardighe<strong>de</strong>n volledig te ontplooien. Het aandragen <strong>van</strong> tastbareoplossingen <strong>van</strong> problemen doormid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> het in kaart brengen <strong>van</strong>fysische processen en anticiperen op<strong>de</strong>ze veran<strong>de</strong>ringen en processen,eventueel mid<strong>de</strong>ls toepassing <strong>van</strong>geschikte tools.On<strong>de</strong>rwijsManagementStudierichtingInfrastructuurDienstverleningOn<strong>de</strong>rzoekDe studierichting Infrastructuur is ingesteldbij Staatsbesluit <strong>van</strong> 10 Juli 1986 (SB. No39). De studierichting Infrastructuur verzorgton<strong>de</strong>rwijs, on<strong>de</strong>rzoek endienstverleningsactiviteiten in <strong>de</strong> oriëntatiesBouwkun<strong>de</strong>, Civiele techniek,Landinformatiemanagement en planning, enLand- en Waterbeheersing.ColofonUitgave:Studierichting Infrastructuur<strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong><strong>Faculteit</strong> <strong>de</strong>r Technologische WetenschappenLeysweg POB 9212, Paramaribo, <strong>Suriname</strong>(SA)Gebouw 16 Kamer 56 (52-56)Tel: +597 465558 tst 351-356, 299, 356, 316Fax: +597 495005Email: ftew-infra@uvs.eduWeb site: http://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftewSamensteller:R. NurmohamedTekst screening:-Speciale bijdragen:C. Partoredjo-Feurich MSc, J. Martinus ir.,Drs M. GoelmohamedVormgeving:R. NurmohamedFoto’s:Studierichting InfrastructuurDruk:InfrastructuurVoorbehoud:Hoewel <strong>de</strong> grootst mogelijke zorg is besteedaan <strong>de</strong> juistheid en volledigheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>gegevens in dit verslag, is het mogelijk dattussentijdse veran<strong>de</strong>ringen kunnen optre<strong>de</strong>n.De studierichting Infrastructuur brengt ditverslag dan ook uit on<strong>de</strong>r voorbehoud <strong>van</strong>wijzigingen.@ 2012 Studierichting Infrastructuur2
Boodschap <strong>van</strong> <strong>de</strong> Richtingscoordinator,2011-2012, een jaar met on<strong>de</strong>rwijsacties!In het afgelopen jaar is veel tijd en aandachtbesteed aan <strong>de</strong> zelfevaluatie <strong>van</strong> <strong>de</strong>studierichting en <strong>de</strong> opstart <strong>van</strong>on<strong>de</strong>rwijsvernieuwingen. Dit insamenwerking met enkele consultants.Simultaan is het traject <strong>van</strong> didactischetrainingen ver<strong>de</strong>r voortgezet voor <strong>de</strong>docenten door o.a. het VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUCProject 2, maar ook via eigen initiatieven.Deze activiteiten zullen doorgaan in hetkomend aca<strong>de</strong>misch jaar. Er zal hierbijbijzon<strong>de</strong>r aandacht wor<strong>de</strong>n besteed aanverbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsmetho<strong>de</strong>n en heton<strong>de</strong>rwijsmateriaal (aca<strong>de</strong>misch niveau,nieuwe boeken, gebruik <strong>van</strong> software).Afgelopen jaar is veel geld besteed omillegaal collegemateriaal om te zetten naarlegaal materiaal z.a. licentie software’s enoriginele normen en boeken.De dienstverlening <strong>van</strong> <strong>de</strong> laboratoria zal hetkomend jaar drastisch verbetert moetenwor<strong>de</strong>n. Tegen 2016 moet het laboratoriumInfrastructuur en het Waterbouwkundiglaboratorium wor<strong>de</strong>n gecertificeerd. In ditka<strong>de</strong>r zullen binnenkort internationaleconsultants ons bij staan bij dit proces. Erzullen nieuwe lay-outs wor<strong>de</strong>n opgesteld,nieuwe lijsten <strong>van</strong> instrumenten gekoppeldaan on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek,verbouwingsmaatregelen zullen wor<strong>de</strong>nvastgesteld, <strong>de</strong> veiligheidsmaatregelen, <strong>de</strong>procedures e.d. Tenslotte moet alles ookwor<strong>de</strong>n gerealiseerd tot 2016.Demotivatie bij docenten en leidinggeven<strong>de</strong>n<strong>van</strong> onze richting groeit. De re<strong>de</strong>n iskennelijk <strong>de</strong> grote bureaucratie op A<strong>de</strong>KUS,trage verloop in beslissingen <strong>van</strong> b.v.sollicitaties, maar ook het zeven evenkarakter <strong>van</strong> vele docenten op A<strong>de</strong>KUS.3
De vernieuwingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Bachelorprogramma’s moeten in Juni 2013 af zijn eninwerking tre<strong>de</strong>n in Oktober 2013. Debedoeling is dat naast <strong>de</strong> invulling <strong>van</strong>accreditatie voorwaar<strong>de</strong>n, simultaan ookgewerkt wordt aan internationalisering (b.v.met Frans Guyana, Guyana, Ne<strong>de</strong>rland enBelgië). Tussen 2011 en 2016 zal ongeveerSRD 850,000 moeten wor<strong>de</strong>n geïnvesteerd in<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsverbeteringen. Onlangs is reedseen grote investering gedaan in <strong>de</strong> NEN enASTM normen voor <strong>de</strong> Infrastructuur, zowelvoor het on<strong>de</strong>rwijs als on<strong>de</strong>rzoeksgebeuren.Het i<strong>de</strong>e is om ingaan<strong>de</strong> 2013-2014 bepaal<strong>de</strong>on<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len af te stoten naar externeinstanties. Dit om <strong>de</strong> operationele kosten te<strong>van</strong> <strong>de</strong> richting drukken. An<strong>de</strong>rzijds wensenwe <strong>de</strong> bijdrage <strong>van</strong> het bedrijfsleven tevergroten.Een grote teleurstelling is dat <strong>de</strong> banner <strong>van</strong>studierichting Infrastructuur door hetA<strong>de</strong>KUS bestuur en FTeW bestuur isweggehaald. In ruil hiervoor mochtTELESUR, een extern bedrijf, wel overalbanners plaatsen: langs <strong>de</strong> weg, op <strong>de</strong> murenen in <strong>de</strong> lucht. Zichtbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> campus,via wegwijzers, is anno 2012 nog steeds eengroot probleem. Gasten en ou<strong>de</strong>rs die b.v.een bezoek brengen aan <strong>de</strong> campus, wetenniet waar ze moeten zijn.De studierichting Infrastructuur groeit. Er isal enkele jaren behoefte aan groterecollegezalen die ingericht moeten wor<strong>de</strong>nvolgens aca<strong>de</strong>misch standaar<strong>de</strong>n. De eerstejaarstu<strong>de</strong>nten kunnen nauwelijks een stoelvin<strong>de</strong>n in Aula 16. Ou<strong>de</strong>rejaars stu<strong>de</strong>ntenzou<strong>de</strong>n niet geaccommo<strong>de</strong>erd kunnenwor<strong>de</strong>n als ze b.v. een eerste jaars vak alsnogopnieuw willen volgen. Er zijn ook meerdocenten kamers nodig. Deeltijdse docentenkunnen zich nergens terugtrekken omstu<strong>de</strong>nten apart te begelei<strong>de</strong>n. Deze zaken enhet huidig beleid <strong>van</strong> A<strong>de</strong>KUS, dus niet <strong>van</strong><strong>de</strong> FTeW, nog veel meer bedreigen hetvoortbestaan <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting, en als ersteeds niets wordt gedaan, kan het zijn dat weeen keer het on<strong>de</strong>rwijs niet kunnen opstartenin Oktober. Deze zorgpunten zijn vaker oppapier kenbaar gemaakt. De <strong>Universiteit</strong>moet drastisch gaan investeren in <strong>de</strong>ze4
vernieuwingen.Het blijkt ook dat <strong>de</strong> docenten weinigon<strong>de</strong>rwijsinnovaties introduceren. Ou<strong>de</strong>,slecht leesbare, en gebrekkige aca<strong>de</strong>mischcollegemateriaal moet spoedig wor<strong>de</strong>nver<strong>van</strong>gen, en wetenschap en technologie, eneigen theorieën en ervaringen over on<strong>de</strong>rzoekin <strong>Suriname</strong> moeten dringend wor<strong>de</strong>ngeïntroduceerd bij diverse vakken. Dit vraagtook meer docenten met een PhD graad.Ook dit jaar is <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur <strong>de</strong> host <strong>van</strong> het MScprogramma in “Sustainable management ofnatural resources” o.l.v. R. NurmohamedPhD, en <strong>de</strong> Professional Master in “UrbanPlanning” o.l.v. H. Martinus ir. geweest.Er is ook aandacht besteed aan <strong>de</strong> verbetering<strong>van</strong> <strong>de</strong> informatievoorziening naar stu<strong>de</strong>nten.Zo is <strong>de</strong> studiegids 2012-2013 inhou<strong>de</strong>lijkuitgebreid en er is meer rele<strong>van</strong>te informatieop <strong>de</strong> prikbor<strong>de</strong>n geplaatst. Stu<strong>de</strong>nten moetenhun studieresultaten bijhou<strong>de</strong>n via <strong>de</strong>studiegids. De verplichte kennisopbouw enteambuildings excursies voor <strong>de</strong> eerstejaarsen ou<strong>de</strong>rejaars stu<strong>de</strong>nten zijn ook uitgevoerd.Deze wor<strong>de</strong>n geleid door o.a. S. KishoenMisier. Vanwege <strong>de</strong> belangrijkheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>zeactiviteit, zal jaarlijks ver<strong>de</strong>r hierin wor<strong>de</strong>ngeïnvesteerd, i.s.m. het bedrijfsleven. Ver<strong>de</strong>rzijn er diverse interessante aanbiedingenverschenen in het afgelopen jaar om <strong>de</strong> studieprestaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten te helpenverhogen z.a. <strong>de</strong> introductie <strong>van</strong> <strong>de</strong> FIRMperformance scholarship, <strong>de</strong> studieleningendoor <strong>de</strong> NOB, DSB bank, Finabank en <strong>de</strong>Hakrinbank. Ingaan<strong>de</strong> het komendcollegejaar gaat <strong>de</strong> studierichting twee apartedagen in <strong>de</strong> introductieweek uittrekken omTenslotte wens ik te bedanken alle voltijdseen<strong>de</strong>eltijdse docenten, me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> <strong>de</strong>laboratoria, stu<strong>de</strong>nten vertegenwoordigers,stu<strong>de</strong>nten, het FTeW bestuur, <strong>de</strong>administratie FTeW, financiële zaken, bureaustu<strong>de</strong>ntenzaken, <strong>de</strong> technische dienst,transport, huishou<strong>de</strong>lijke dienst en magazijn<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong><strong>Suriname</strong>, voor <strong>de</strong> bereikte resultaten. Enkeleparticuliere instellingen/bedrijven hebbenook dit jaar ons weer gesponsord voor b.v.excursies, waarvoor onze hartgrondige dank.Ik spreek <strong>de</strong> hoop uit dat dit verslag U eenre<strong>de</strong>lijk overzicht geeft <strong>van</strong> <strong>de</strong> gelever<strong>de</strong>prestaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur. Maar mocht u nog vragenhebben, mail ons onmid<strong>de</strong>llijk via ftew-5
stu<strong>de</strong>nten meer informatie te geven, tips overhet stu<strong>de</strong>ren en <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n hierbij.infra@uvs.edu of gebruik het contactformulier <strong>van</strong> onze eigen website viahttp://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew.Riad Nurmohamed PhD, RichtingscoordinatorOok dit jaar zijn weer een flink aantalstu<strong>de</strong>nten afgestu<strong>de</strong>erd. Maar ons zorg puntblijft nog steeds het lage slagingspercentagesper vak en het feit dat vele stu<strong>de</strong>nten weinigcollegemateriaal aanschaffen. Ook <strong>de</strong>wetenschappelijke inzet <strong>van</strong> <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nt bij <strong>de</strong>afstu<strong>de</strong>eropdracht is niet altijd wat het moetzijn. Aan <strong>de</strong> motivatie <strong>van</strong> stu<strong>de</strong>nten zalver<strong>de</strong>r moeten wor<strong>de</strong>n gewerkt. In dit ka<strong>de</strong>rzijn alvast <strong>de</strong> alvast <strong>de</strong> vakken Intellectuelevaardighe<strong>de</strong>n, Informatica A, en Technologieen samenleving, inhou<strong>de</strong>lijk aangepast enzullen per ingaan<strong>de</strong> het collegejaar 2012-2013 zelf wor<strong>de</strong>n verzorgd door <strong>de</strong>richtingsdocenten. Ook aanleg <strong>van</strong>faciliteiten voor <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten is urgent: apartestudieruimten, wireless internet, goe<strong>de</strong> eet endrink faciliteiten e.d. zijn allemaalbelangrijke zaken die lei<strong>de</strong>n tot hogereprestaties.De stimulatie voor on<strong>de</strong>rzoek door A<strong>de</strong>KUSlaat momenteel veel te wensen over: <strong>de</strong>verdwijning <strong>van</strong> het R&D fonds hetafgelopen jaar, geen dui<strong>de</strong>lijkon<strong>de</strong>rzoeksbeleid naar alle docenten, geenpublicatie beleid, geen on<strong>de</strong>rsteuning voorcapaciteitsopbouw e.d.6
Inhoudsopgave2011-2012 hoogtepuntenOn<strong>de</strong>rwijs voor <strong>de</strong> toekomstOn<strong>de</strong>rzoek & publicatiesEnkele bijdragen <strong>van</strong>….Korte berichtenOrganisatie en bestuurBIJLAGEN7
2011-2012 hoogtepuntenOktober 2011De Rc Infra doet verslag <strong>van</strong> <strong>de</strong> prestaties <strong>van</strong>het afgelopen jaar tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>rejaarlijkse richtingsverga<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> voltijdse en<strong>de</strong>eltijdse docenten, stu<strong>de</strong>ntenvertegenwoordigers en overig personeel.FebruariMaartH. Martinus e.a. (IGSR) organiseer<strong>de</strong> <strong>de</strong>“Edulink Closing Conference” in IGSR.Docenten <strong>van</strong> Infra nemen <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC workshop “On<strong>de</strong>rwijsontwikkeling en innovatie” in het IGSRgebouw. Docenten Infra participeren ook aan<strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS Research days in het IGSR.H. Martinus neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “2012Caribbean Urban Forum” in Jamaica.AprilInfra docenten leveren hun bijdrage aan <strong>de</strong>FTeW research dag in <strong>de</strong> Guesthouse.MeiOngeveer 50 stu<strong>de</strong>nten Infra doen mee aan <strong>de</strong>team buildings excursie te Klaaskreek,Brownsberg en Gapsy, o.l.v. S. KishoenMisier.JuniHet project “Strengthening the current BScprogramme Infrastructure of the University of<strong>Suriname</strong>, and feasibility study for theextension of the BSc programme into aSeptember 2012Het 10 th European Development FundACP- EU Water Facility project “Capacitybuilding in drinking water supply in<strong>Suriname</strong>” is getekend door <strong>de</strong> projectdrager Stichting Waternet. Dit projectwordt uitgevoerd door o.a. Waternet,Infrastructuur, SWM, NGO, Vitens.Oktober 2012R. Nurmohamed neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “HighLevel Session of Water Ministeries of theCaribbean”, en <strong>de</strong> steering <strong>van</strong> GWP-C in<strong>de</strong> Bahamas.8
egional MSc. Programme in Urban Design” isgoedgekeurd door <strong>de</strong> VLIR en wordtuitgevoerd door Artesis University College,het IGSR en <strong>de</strong> studierichting Infrastructuur;<strong>de</strong> looptijd is 21 maan<strong>de</strong>n en het budget€53.570.Een informatie bijeenkomst voorgeïnteresseer<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> “Professional Diplomain Urban Planning en Management” isgeorganiseerd door H. Martinus ir. i.s.m. hetIGSR.Een flink aantal Infra stu<strong>de</strong>nten ont<strong>van</strong>gt zijnBI of BII certificaat of bul in <strong>de</strong> Centrumkerk.JuliBij <strong>de</strong>ze gelegenheid ont<strong>van</strong>gen <strong>de</strong> heren ir. S.Redjosentono en ing. P. Brandon geschenkenals waar<strong>de</strong>ring voor <strong>de</strong> jarenlange trouwediensten als voltijdse docenten, maar ook<strong>van</strong>wege het feit dat het echte voorbeeld figurenzijn.AugustusV. Naipal (oud stu<strong>de</strong>nt LWB) presenteer<strong>de</strong>haar MSc thesis (Wageningen <strong>Universiteit</strong>) op<strong>de</strong> FTeW, met als titel “Analysis of lakemethane emissions using Open PathWavelength Modulation Spectroscopy (WMS)and eddy covariance observations”. Docentenen overheidsvertegenwoordigers warenaanwezig.R. Nurmohamed neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “WaterInformation meeting” voor GWP-C partners inSwe<strong>de</strong>n. S. Naipal neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> AD HOCWorking Group <strong>van</strong> <strong>de</strong> LCA in Thailand.9
C. Partoredjo-Feurich neemt <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> “10thsession of the Committee on Science andTechnology” in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> UnitedNations Convention to Combat Desertification(UNCCD) in Korea.M. Dasai (docent Bouwkun<strong>de</strong>) start zijn PhDon<strong>de</strong>rzoek i.s.m. Gadjah Mada University metals on<strong>de</strong>rwerp “THE EFFECTS OF WORLDHERITAGE STATUS ON SUSTAINABLEREGIONAL DEVELOPMENT, Case study:Paramaribo World heritage”.De volgen<strong>de</strong> software pakketten zijnaangekocht voor on<strong>de</strong>rwijs enafstu<strong>de</strong>eropdrachten: SCIA Engineer enDEFINITE.10
Een nieuw ingerichte collegezaal (zaal 71) ingebouw 16 voor ongeveer 25 stu<strong>de</strong>nten wordtin gebruik genomen. Deze zaal is voorzien <strong>van</strong>alle on<strong>de</strong>rwijsgemakken: white board, krijtbord,beamer, laptop, wireless en normale internet,camera en geluid systeem voor b.v. skypecolleges.NovemberFIRM engineering overhandigt het contract <strong>van</strong><strong>de</strong> FIRM Performance Scholarship aan <strong>de</strong> RcInfra.De studierichting organiseert eenstakehol<strong>de</strong>rsworkshop i.s.m. D. Peters(Consultant) in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> accreditatie.Werkgevers, afgestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>n, stu<strong>de</strong>nten endocenten verschaffen hun inzichten over <strong>de</strong>opleidingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichtingInfrastructuur. In <strong>de</strong>ze zelf<strong>de</strong> maand wordt <strong>de</strong>upgra<strong>de</strong> Moodle 2.3 training voor <strong>de</strong> Infradocenten georganiseerd door Sofosconsultancy.11
December 2011Ongeveer 60 eerste jaarstu<strong>de</strong>nten bezoekendiverse bouwmaterialen bedrijven inParamaribo o.l.v. S. Jharap, en diversewegenprojecten in <strong>de</strong> Oost-west verbinding.Ongeveer 45 ou<strong>de</strong>re jaarstu<strong>de</strong>nten bezoekendiverse bruggen en wegen projecten in hetbinnenland <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> o.l.v. S. KishoenMisier.Een flink aantal Infra stu<strong>de</strong>nten ont<strong>van</strong>gt zijnBI of BII certificaat of bul in <strong>de</strong> Centrumkerk.Januari 2012Eerste jaarstu<strong>de</strong>nten bezoeken diversebouwmaterialen bedrijven in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> heton<strong>de</strong>rwijsprogramma o.l.v. S. Jharap.12
On<strong>de</strong>rwijs voor <strong>de</strong> toekomst13
On<strong>de</strong>rwijsprogrammasDe studierichting Infrastructuur organiseert tot he<strong>de</strong>n 3 jarige Bachelor programmas (BSc),bestaan<strong>de</strong> uit 6 semesters. Meer info over <strong>de</strong>ze programmas is te vin<strong>de</strong>n ophttp://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew/. De studierichting Infrastructuur organiseert ook 2 masterprogrammas (MSc) voor <strong>de</strong> FTeW t.w. <strong>de</strong> professional master in “Urban planning enmanagement”, en <strong>de</strong> master of science in “Sustainable management of natural resources”(http://vlir-iuc.uvs.edu/smnr/).Bouwkun<strong>de</strong>Bachelor programmas3 jaren; 180 spCiviele techniekLand en waterbeheersingStudieprogrammasLandinformatiemanagement enplanningUrban planning en management1 jaar ; 60 ECTSMaster programmasSustainable management ofnatural resources2 jaren; 120 ECTSMoodle: A<strong>de</strong>KUS digitale leeromgevingDe studierichting organiseert een aantal vakken via moodle (http://moodle.uvs.edu/). In ditcollegejaar is een upgra<strong>de</strong> Moodle 2.3 training gevolgd door een aantal docenten. Het aantalaangebo<strong>de</strong>n vakken via Moodle zal wor<strong>de</strong>n verruimd incl. bekendmaking <strong>van</strong> cijfers, <strong>de</strong>organisatie <strong>van</strong> enquêtes e.d.Software voor on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoekDe studierichting heeft het aantal softwares t.b.v. diverse vakken uitgebreid met o.a.DEFINITE, SCIA engineering, Deltares software en Bently software. Naast <strong>de</strong> ongeveer 50reeds beschikbare software zullen ook <strong>de</strong>ze software wor<strong>de</strong>n gebruikt bij <strong>de</strong> colleges en BScafstu<strong>de</strong>eropdrachten, tenein<strong>de</strong> <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek <strong>de</strong> verhogen metstate of the art technologie.14
DEFINITE (<strong>de</strong>cisions on a finite set of alternatives- Dutch acronyme BOSDA) is a <strong>de</strong>cision supportsoftware package that has been <strong>de</strong>veloped toimprove the quality of environmental <strong>de</strong>cisionmaking. DEFINITE inclu<strong>de</strong>s five differentmulticriteria methods, as well as Cost-Benefit andCost-Effectiveness analysis.Scia Engineer, a graphical software system for <strong>de</strong>sign, calculations and co<strong>de</strong>checkingof structures. Scia Engineer is an i<strong>de</strong>al tool for calculations in anydimensionality from a simple beam (1D), to a single plate (2D), to a whole building(3D) to a <strong>de</strong>tailed analysis of distribution of internal forces over time in prestressedstructures (4D).Geo-engineering toolsBentley software’s15
On<strong>de</strong>rzoek & publicatiesOn<strong>de</strong>rzoekslijnenDe studierichting heeft dit jaar <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> voorlopige on<strong>de</strong>rzoekslijnen vastgesteld. Dezezullen ver<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n ingevuld via BSc afstu<strong>de</strong>eropdrachten, maar ook via nieuw projecton<strong>de</strong>rzoek.De lijnen zullen komend jaar wor<strong>de</strong>n uitgewerkt en <strong>de</strong>finitief wor<strong>de</strong>n vastgesteld.Projectmanagement in<strong>de</strong> bouwsectorToepassing <strong>van</strong>lokale/alternatievebouwmaterialenErfgoedmanagementUrban planningen urban <strong>de</strong>signVolkshuisvestingDuurzaam bouwenWet- enregelgeving rondhet bouwenPartnerships inontwerp enuitvoeringOn<strong>de</strong>rzoek naargebouwtypologieënGeohydrologischesystemen en <strong>de</strong>watervoorzieningGrondon<strong>de</strong>rzoek enmo<strong>de</strong>llering voor <strong>de</strong>bouwsectorOntwikkeling <strong>van</strong>informatiesystemen voor <strong>de</strong>infrastructuur16
Innovatie in <strong>de</strong>wegenbouwVerkeersplanningen openbaarVervoerEfficientieon<strong>de</strong>rzoek enupgrading <strong>van</strong>urbaneontwateringssystemenDuurzaamlandbeheerSamenvatting draft on<strong>de</strong>rzoekslijnen1 Project management in <strong>de</strong> bouwsectorHet succesvol realiseren <strong>van</strong> een bouwproject is een enorme uitdaging en is afhankelijk <strong>van</strong> vele factorentij<strong>de</strong>ns het bouwproces. In <strong>Suriname</strong> zijn er nog wat hobbels op <strong>de</strong> weg op het gebied <strong>van</strong> projectmanagement. Deze on<strong>de</strong>rzoekslijn zal zich niet richten op <strong>de</strong> bouwtechniek maar op an<strong>de</strong>rezaken die invloed kunnen hebben op <strong>de</strong> voortgang <strong>van</strong> het bouwproces zoals bijvoorbeeldarbeidsproductiviteit, kwaliteitseisen, wet- en regelgeving en budgetten. De arbei<strong>de</strong>rs zijn meestal <strong>de</strong>zon<strong>de</strong>bokken wanneer <strong>de</strong> bouwprojecten niet op tijd afgerond wor<strong>de</strong>n of niet aan <strong>de</strong> kwaliteitseisenvoldoen, wat echter niet het geval hoeft te zijn. Projecten in <strong>Suriname</strong> kunnen succesvoller verlopen doorhigh-end project management gebaseerd op <strong>de</strong> Surinaamse omstandighe<strong>de</strong>n.2 Toepassing <strong>van</strong> lokale/alternatieve bouwmaterialenDe plaats <strong>van</strong> een bouwproduct op <strong>de</strong> markt wordt met name bepaald door <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> dit product. Deprijs <strong>van</strong> een woning wordt in grote mate beïnvloed door <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> bouwmaterialen. Deze zijn over<strong>de</strong> afgelopen jaren aanzienlijk in prijs gestegen. Het zoveel mogelijk gebruik maken <strong>van</strong> lokalebouwmaterialen kan lei<strong>de</strong>n tot een lager bouwprijs per m2 bouwoppervlak. Met <strong>de</strong> toegenomen aandachtvoor het milieu <strong>de</strong> afgelopen <strong>de</strong>cennia is <strong>de</strong> duurzaamheid <strong>van</strong> een bouwproduct belangrijkgewor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> concurrentie strijd tussen bouwmaterialen. Lokaal geproduceer<strong>de</strong> steen producten,houtproducten (kopie, basralocus, grongfolo, wana en soemaroeba) zijn <strong>de</strong> meeste gebruikte lokalebouwmaterialen in onze traditionele bouw. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> lokaal verkrijgbare bouwmaterialen die men in Aziëen nu ook in Europa gebruikt is bamboo. Over <strong>de</strong> kosten, duurzaamheid <strong>van</strong> toepassing in <strong>Suriname</strong> iskwantitatief weinig bekend. Deze on<strong>de</strong>rzoekslijn zal zich richten op het on<strong>de</strong>rzoeken <strong>van</strong> <strong>de</strong>rgelijkeproducten. Zaken zoals kostenbeoor<strong>de</strong>ling, bouw<strong>de</strong>tails bij toepassing (aansluitingen, verbindingen) ,duurzaamheid, gebruik als hernieuwbaar product ,etc.3 Erfgoed managementIn <strong>Suriname</strong> wordt erfgoed vaak gezien als een dure last, terwijl in veel an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n erfgoed een grotegeldverdiener is. In <strong>de</strong> aandacht voor erfgoed gaat het om historisch on<strong>de</strong>rzoek, om verdiencapaciteit <strong>van</strong>objecten en groepen <strong>van</strong> objecten, om randvoorwaar<strong>de</strong>n voor hergebruik en aanpassingen, om beheer <strong>van</strong><strong>de</strong> omgeving <strong>van</strong> objecten, restauratietechnieken, financiering en financieel management <strong>van</strong> restauraties,rollen <strong>van</strong> publieke en private partijen in monumentenbeheer. Surinaamse erfgoed krijgt tot op he<strong>de</strong>n niet<strong>de</strong> nodige aandacht die het verdiend. Deze is te zien aan <strong>de</strong> conditie waarin het verkeerd en <strong>de</strong> wijzewaarop <strong>de</strong> stakehol<strong>de</strong>rs ermee om gaan. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> voorbeel<strong>de</strong>n is <strong>de</strong> binnenstad <strong>van</strong> Paramaribo die sinds2002 <strong>de</strong> werel<strong>de</strong>rfgoed status draagt. Deze staat echter op het punt geschrapt te wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> lijst <strong>van</strong>wereld erfgoed sites. Zowel ons historisch als cultuur erfgoed heeft enorm veel potentie om alstoeristisch attractie aangebo<strong>de</strong>n te wor<strong>de</strong>n. Erfgoed attracties kunnen gecategoriseerd wor<strong>de</strong>n in :• Indoor and outdoor heritage attractions• Differentiation between human ma<strong>de</strong> and natural• Site and event heritage attractions• Nodal and linear heritage attractionsDeze on<strong>de</strong>rzoekslijn richt <strong>de</strong> aandacht op het ontwikkelen <strong>van</strong> <strong>de</strong>bovenstaan<strong>de</strong> erfgoed categorien in <strong>Suriname</strong>.4 Urban planning en urban <strong>de</strong>signDan gaat het niet alleen om <strong>de</strong> stad, maar ook om rurale gebie<strong>de</strong>n nabij <strong>de</strong> stad, waarop processen <strong>van</strong>urbanisatie werkzaam zijn, of om rurale gebie<strong>de</strong>n die voor verste<strong>de</strong>lijking in aanmerking komen. Planningen <strong>de</strong>sign lopen qua schaalniveau <strong>van</strong> <strong>de</strong> structuurschets <strong>van</strong> een gebied ter grootte <strong>van</strong> een klein district tot<strong>de</strong> straat en <strong>de</strong> functies, vormen en materiaaltoepassingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> gebouwen aan die straat. Ver<strong>de</strong>r zijn intechnische zin aan planning en <strong>de</strong>sign gekoppeld vraagstukken <strong>van</strong> ontwatering, energiegebruik, transport17
(met wegenstructuren), en in niet-technische zin relaties tussen mensen (individuen zowel als groepen) enruimtelijke omgeving, <strong>de</strong> economie <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimtelijke omgeving, beheer <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimtelijke omgeving,sturen<strong>de</strong> en beleidsbepalen<strong>de</strong> instituten en <strong>de</strong> instrumenten waarover <strong>de</strong>ze beschikken.5 VolkshuisvestingHet gaat om <strong>de</strong> huisvesting <strong>van</strong> het gehele Surinaamse volk. Hierin is begrepen het kleine <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong>sociale huisvesting. Belangrijkste vraagstukken in <strong>de</strong> volkshuisvesting zijn beschikbaarheid <strong>van</strong> geschiktebouwgrond (met alle voorzieningen in een a<strong>de</strong>quaat ruimtelijk ka<strong>de</strong>r) en financiering. Ik ben specifiekgeïnteresseerd in problematieken <strong>van</strong> kleine kavels die het voor<strong>de</strong>el hebben dat zij kunnen bijdragen aanste<strong>de</strong>lijke verdichting en daardoor aan <strong>de</strong> duurzame en energiezuinige stad, maar het na<strong>de</strong>el lijken te hebbenmin<strong>de</strong>r dan het gangbare kavel ruimte te kunnen bie<strong>de</strong>n aan het verrichten <strong>van</strong> economische activiteiten bij<strong>de</strong> woning. Voorts vraagt wonen in hogere dichthe<strong>de</strong>n meer aandacht voor beheer en on<strong>de</strong>rhoud <strong>van</strong>buurten ten ein<strong>de</strong> een gezon<strong>de</strong> woonomgeving in stand te kunnen hou<strong>de</strong>n. Naar architectuur toe komt <strong>de</strong>opdracht om in drie dimensies te ontwerpen ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> beperkte oppervlakte maximaal te gebruiken(zon<strong>de</strong>r direct in hoogbouw te vervallen). Naar <strong>de</strong> architectuur toe is er ook <strong>de</strong> vraag naar <strong>de</strong> goedkoopstewoning. De meest bepalen<strong>de</strong> factor voor <strong>de</strong> prijs is <strong>de</strong> woninginhoud; <strong>de</strong> kleine woning is aanzienlijkgoedkoper dan <strong>de</strong> grote, maar is <strong>de</strong> kleine niet goed te bewonen <strong>van</strong>wege een slecht gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimte;<strong>de</strong> woning moet veel beter zijn ontworpen om voldoen<strong>de</strong> woongenot te kunnen bie<strong>de</strong>n op een kleineoppervlakte. Tot slot is er het punt <strong>van</strong> ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> bewoners die in hoge dichtheidmet elkaar wonen en <strong>de</strong> regelingen daaromtrent.6 Duurzaam bouwenHet wordt tijd om effecten <strong>van</strong> ingrepen te gaan on<strong>de</strong>rzoeken. Daarin zit een kant <strong>van</strong> energiegebruik eneen an<strong>de</strong>re kant <strong>van</strong> gebruikskwaliteit. Interessant is ook het effect <strong>van</strong> <strong>de</strong> directe omgeving <strong>van</strong> <strong>de</strong> woning(steen, groen, water) op die gebruikskwaliteit en het effect <strong>van</strong> <strong>de</strong> gebouwvorm op enerzijds <strong>de</strong>gebruikskwaliteit en an<strong>de</strong>rzijds laag energiegebruik.7 Wet- en regelgeving rond het bouwenWe zijn geneigd te <strong>de</strong>nken dat dit iets is <strong>van</strong> juristen, maar juristen moeten geen an<strong>de</strong>re taak hebben dat hetcorrect formuleren wat <strong>de</strong> technici belangrijk vin<strong>de</strong>n; an<strong>de</strong>rs gaan ze nonsens opschrijven. Al het voorwerkzal door <strong>de</strong> technici moeten wor<strong>de</strong>n gedaan. Het gaat dan om <strong>de</strong> bouwwet, bouwbesluiten, wetten opruimtelijke or<strong>de</strong>ning, normen voor het bouwen (in bre<strong>de</strong> zin <strong>van</strong>af normen voor ruimtegebruik tot normenvoor materiaalon<strong>de</strong>rzoek; hierin ook standaard<strong>de</strong>tailleringen), milieu-eisen, hin<strong>de</strong>rnormen,arbeidswetgeving in <strong>de</strong> bouw, brandveiligheidseisen, normen ten aanzien <strong>van</strong> duurzaamheid, aanbestedingenuitvoeringsregels, regels met betrekking tot beroepsuitoefening, monumentenzorg, appartementsrecht,regelingen met betrekking tot public-private-partnerships, regelingen met betrekking tot financiering <strong>van</strong>volkshuisvesting. Er valt veel te doen en veel te vernieuwen, waarbij we ons <strong>de</strong> vraag moeten stellen of wemoeten doorgaan met leunen op <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse voorbeel<strong>de</strong>n, of dat we moeten kijken naar integratie in hetCaribische gebied, of naar een nog grotere Amerikaanse integratie.8 Partnerships in ontwerp en uitvoering.Dit hangt samen met het voorgaan<strong>de</strong>. In literatuur wordt gewezen op verschillen<strong>de</strong> verhoudingen <strong>van</strong>contractpartijen, opdrachtgever, consultants en aannemers. Daarbij wordt aangegeven dat bijvoorbeeld<strong>de</strong>sign and build overeenkomsten (maar er zijn vele an<strong>de</strong>r vormen) in bepaal<strong>de</strong> gevallen voor<strong>de</strong>len kunnenhebben boven <strong>de</strong> traditionele contractvormen. Hoewel an<strong>de</strong>re contractvormen dan <strong>de</strong> traditionele op grond<strong>van</strong> regels voor beroepsuitoefening in <strong>Suriname</strong> niet zijn toegestaan, wor<strong>de</strong>n ze toch toegepast, en nietalleen in <strong>de</strong> private sector, maar ook door <strong>de</strong> overheid, die <strong>de</strong> eigen regels niet lijkt te kennen, of eenopportunistische afstand er<strong>van</strong> neemt. Het geeft een gelegenheid (als partijen tenminste openheid willengeven over <strong>de</strong> bouwadministratie) om na te gaan of in literatuur genoem<strong>de</strong> voor<strong>de</strong>len er in <strong>de</strong> Surinaamsegevallen ook zijn geweest.9 On<strong>de</strong>rzoek naar gebouwtypologieënEen <strong>de</strong>rgelijk on<strong>de</strong>rzoek zou ertoe moeten lei<strong>de</strong>n dat aan ontwerpers informatie wordt verschaft welkgebouwtype in een gegeven situatie of voor een bepaald doel bepaal<strong>de</strong> voor<strong>de</strong>len dan wel na<strong>de</strong>len heeft.Door die informatie kan effectiever wor<strong>de</strong>n ontworpen (en waarschijnlijk goedkoper). Een resultaat <strong>van</strong> diton<strong>de</strong>rzoek zal een uitgebrei<strong>de</strong> architectuurdocumentatie zijn <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>.10 Geohydrologische systemen en <strong>de</strong> watervoorzieningTotnutoe wordt watervoorzienning <strong>van</strong> grote ste<strong>de</strong>n in <strong>Suriname</strong> gerealiseerd door uitpompen <strong>van</strong>grondwater. Dit natuurlijk hulpbron is goedkoper in vergelijking met dat <strong>van</strong> openwater. Het laatste vereistmeer zorg en betere behan<strong>de</strong>ling. Echter groeit <strong>de</strong> bevolking en <strong>de</strong> welvaart en daarmee ook <strong>de</strong> druk op hetbestaand grondwater hulpbron. Exploitatie <strong>van</strong> gesloten grondwater aquifers hebben korte levensduuromdat <strong>de</strong>ze niet wor<strong>de</strong>n aangevuld. Een hernieuwbaar aquifer, zoals <strong>de</strong> Zan<strong>de</strong>rij aquifer, heeft een langerelevensduur mits zorgvuldig mee wordt omgegaan. Echter, kan <strong>de</strong>ze bron <strong>de</strong> groei en <strong>de</strong> druk bijstaan? Kan<strong>de</strong>ze bron ook kunsmatig wor<strong>de</strong>n aangevuld? Welke zijn <strong>de</strong> uitdagingen, technieken om het beheer betereuit te voeren. Ook het gebruik en beheer <strong>van</strong> het distributiewater vraag naar een hogere effeciency. Wat is18
<strong>de</strong> totale potentie <strong>van</strong> dit en an<strong>de</strong>re hulpbronnen en hoe kan <strong>de</strong>ze wor<strong>de</strong>n vergroot. Allemaal vragen die nietalleen voor <strong>de</strong> beleidsmakers <strong>van</strong> belang zijn maar ook voor <strong>de</strong> wetenschapper. Nieuwe technieken moetenwor<strong>de</strong>n uitgewerkten geimplementeerd om <strong>de</strong> vraag naar meer zoetwater in <strong>de</strong> toekomst binnen perken tehou<strong>de</strong>n.11 Grondon<strong>de</strong>rzoek en mo<strong>de</strong>llering voor <strong>de</strong> bouwsectorGrondon<strong>de</strong>rzoek is in <strong>de</strong> achterliggen<strong>de</strong> jaren door diverse laboratoria <strong>van</strong> diensten en aannemers gedaan.Echter zijn <strong>de</strong>ze kostbare data in <strong>de</strong> la<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>n achtergehou<strong>de</strong>n. Vanuit <strong>Suriname</strong> is erbitter weinig over eigenschappen <strong>van</strong> onze grondsoorten gepubliceerd, benevens ‘Furoris-1982’en hetrecente ISTS-publicatie <strong>de</strong>el 3, inzake wegenbouw voor <strong>Suriname</strong>. Deze 2 publicaties leggen hun accent op<strong>de</strong> wegenbouwsector, maar ook <strong>de</strong> woningbouw sector dient bediend te wor<strong>de</strong>n.Met <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rzoekslijn wordt beoogd om <strong>de</strong> vele on<strong>de</strong>rzoeksresultaten <strong>van</strong> <strong>de</strong> vele bouwmaterialen over<strong>de</strong> achterliggen<strong>de</strong> jaren en bij <strong>de</strong> vele stakehol<strong>de</strong>rsgroepen te kunnen achterhalen en op gestructureer<strong>de</strong>wijze <strong>de</strong>ze op te slaan en heirme<strong>de</strong>, centraal tot uitspraken te komen over <strong>de</strong> aanvaardbare waar<strong>de</strong>n voor<strong>de</strong>ze eigenschappen voor <strong>de</strong> vele natuurlijk voorkomen<strong>de</strong> en kunstmatig gemodificeer<strong>de</strong> bouwmaterialen.12 Ontwikkeling <strong>van</strong> informatie systemen voor <strong>de</strong> infrastructuurDe ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> computertechnologie heeft <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> digitale informatie systemen hetbest gediend. Behalve hun functie als gedigitaliseerd archief, zijn hun opgeslagen gegevens optimaaldoorzoekbaar gebleken. De trend <strong>van</strong> <strong>de</strong> laatste jaren is zelfs om eea ook te visualiseren dmv steedsgoedkopere en gebruikersvrien<strong>de</strong>lijkere softwares. Om tot een gedigitalisserd bestand te komen is er echterveel offer <strong>van</strong> ons nodig.Door systematisch data inventarsisatie en data aqusitie in digitale vorm te betrachten is het mogelijk datvoor diverse facetten <strong>van</strong> <strong>de</strong> infrastructuur er aanzetten gemaakt kunnen wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong>digitale informatie systemen bij <strong>de</strong> terzake verantwoor<strong>de</strong>lijke diensten en af<strong>de</strong>lingen <strong>van</strong> Ministeries enparastatalen.13 Innovatie in <strong>de</strong> wegenbouwWegenbouw in <strong>Suriname</strong> is <strong>de</strong> laatste 50 jaren vrijwel star gebleven. De zelf<strong>de</strong> constructie wijze met <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> materialen, terwijl <strong>de</strong> grootte en intensiteit <strong>van</strong> verkeersbelasting drastisch zijn toegenomen.On<strong>de</strong>rtussen is er in <strong>de</strong> wereld een revolutie ontketend aan verregaan<strong>de</strong> vernieuwingen, zowel in materiaalinnovaties als in <strong>de</strong> toepassing <strong>van</strong> diverse intelligente systemen ter verduurzaming <strong>van</strong> <strong>de</strong> wegconstructie.Ook is mee ontwikkeld, <strong>de</strong> mate waarin achteruitgang <strong>van</strong> wegconstructies maatbaar is gemaakt en <strong>de</strong> veleintelligente technieken om geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> levensduur <strong>van</strong> <strong>de</strong> weg curatieve en preventieve on<strong>de</strong>rhoud teplegen.Door het recent uitgevoerd ISTS-project op het MinOW zijn er diverse vernieuwen<strong>de</strong> impulsen door <strong>de</strong>wegenbouw sector opge<strong>van</strong>gen en geambieerd. Diverse aannemers hebben hierin investeringen gepleegd envoeren pilotprojecten uit. Echter ontbreekt er hierbij een orgaan welke uit on<strong>de</strong>rzoek, <strong>de</strong> effectiviteit <strong>van</strong><strong>de</strong>ze innovaties kan beoor<strong>de</strong>len en centrale monitoring en aansturing kan bewerkstelligen. Eén die ook <strong>van</strong>tijd tot tijd, partijen bijelkaar kan brengen en on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>skundige leiding tot aanpassing <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong>regelgeving faciliteert. De <strong>Universiteit</strong> is hierbij een onmisbare schakel.14 Verkeersplanning en Openbaar VervoerMet <strong>de</strong> ont<strong>de</strong>kking <strong>van</strong> <strong>de</strong> goedkope Japanse 2 e handse automarkt is er in <strong>de</strong> laatste 20jaren <strong>de</strong>verkeersintensiteit op <strong>de</strong> wegen 2 tot 3x gegroeid. Hierbij komt nog bijkijken dat in <strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> eenexplossieve groei aan verkavelingen en bewoning langs <strong>de</strong> periferie <strong>van</strong> Paramaribo is ontwikkeld. Dit allesheeft zich gestadig gemanifesteerd zon<strong>de</strong>r enige ruimtelijke or<strong>de</strong>ningsbeleid, of enige mate <strong>van</strong> planningvoor <strong>de</strong> hieraan aan te passen transport infrastructuur.Met <strong>de</strong> herasfaltering <strong>van</strong> 1200km aan wegen in <strong>de</strong>zezelf<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> is er zelfs een grote mate <strong>van</strong> verkeersonveiligheid bij ingeslopen, gegeven <strong>de</strong> drastischetoename <strong>van</strong> verkeersongevallen en -do<strong>de</strong>n. Het resultaat is een vastgelopen verkeer in en rond Paramaribogeduren<strong>de</strong> groten<strong>de</strong>els <strong>van</strong> <strong>de</strong> dag, lei<strong>de</strong>nd tot heel veel economische verliezen. Het ISTS project bijMinOW heeft tesamen met <strong>de</strong> sector een aanzet gepleegd in <strong>de</strong> or<strong>de</strong>ning <strong>van</strong> het wegennet <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> enmo<strong>de</strong>llen en richtlijnen ontwikkeld voor gestadige verbeteringen in onze wegeninfrastructuur. Er dientechter uit on<strong>de</strong>rzoek, <strong>de</strong> verkeerskundige haalbaarheid on<strong>de</strong>rzocht te wor<strong>de</strong>n voor diverse ingrepen enoplossings alterenatieven op <strong>de</strong>tail niveau. Ver<strong>de</strong>r dient negegaan te wor<strong>de</strong>n in welke mate OpenbaarVervoer, zowel organisatorisch, financieel als in <strong>de</strong> fysieke wegeninfrastructuur gefaciliteerd te wor<strong>de</strong>n,tenein<strong>de</strong> effectieve partner te wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> bestrijding <strong>van</strong> verkeerscongestie. E.e.a. dient vervolgensingebed te wor<strong>de</strong>n in een digitaal verkeersmo<strong>de</strong>l voor onze bewoon<strong>de</strong> kuststreek.15 Efficientie on<strong>de</strong>rzoek en upgrading <strong>van</strong> urbane ontwateringssystemenParamaribo en an<strong>de</strong>re urbane gebie<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> kuststreek zijn <strong>de</strong> laatste jaren enorm gegroeid, met <strong>de</strong>gestadige groei <strong>van</strong> onze bevolking en <strong>de</strong> vele woonverkavelingen. Ontwateringssystemen zijn daarentegenachtergebleven in uitbreiding en vernieuwing. Ook zijn er geen innovatieve concepten voor ontwateringontwikkeld. Daaren boven is <strong>de</strong> grondwaterspiegel <strong>de</strong> laatste jaren kennelijk toegenomen <strong>van</strong>wege <strong>de</strong>heersen<strong>de</strong> zeespiegelstijging en het uitblijven <strong>van</strong> reguliere seizioensmanifestatie agv19
klimaatsveran<strong>de</strong>ringseffecten. Het resultaat is het frequent on<strong>de</strong>r waterlopen <strong>van</strong> grote <strong>de</strong>len <strong>van</strong> onze kustwoongebie<strong>de</strong>nen ver<strong>de</strong>r het vrijwel het hele jaar door on<strong>de</strong>r water staan <strong>van</strong> fun<strong>de</strong>ringen <strong>van</strong> gebouwen enwegen. Dit alles levert heel wat kosten en ontberingen aan ons volk. Het is dus zaak om onzeontwateringssystemen structureel te doen evalueren en nieuwe efficientere , innovatieve systemen enrichtlijnen integraal te ontwikkelen tenein<strong>de</strong> uit <strong>de</strong>ze mallaise te geraken16 Thema: -Land en water zijn voor vele kustdistrikten (totnutoe) <strong>de</strong> enige natuurlijke hulpbronnen die ontwikkeling oplang en zeer lang termijn kan garan<strong>de</strong>ren. Land en water zijn elementen <strong>van</strong> ruimte. Niet alleen het beheer<strong>van</strong> land en water is belangrijk, of goed en efficient gebruik <strong>van</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze twee natuurlijke hulpbronnen,maar ook een goe<strong>de</strong> inrichting hier<strong>van</strong> is <strong>van</strong> groot belang. Verkeer<strong>de</strong> ruimtelijke planningen kan lei<strong>de</strong>n totdrastisch verlies <strong>van</strong> water en <strong>van</strong> land. <strong>Suriname</strong> kan het etiket <strong>van</strong> een land met veel zoetwater per hoofd<strong>van</strong> <strong>de</strong> bevolking verliezen als niet goed wordt omgegaan hiermee. We hebben niet alleen te maken metverkeer<strong>de</strong> aanpak, maar ook moet <strong>de</strong> strijd nog wor<strong>de</strong>n aangegaan met klimaatsveran<strong>de</strong>ring enzeespiegelstijging (verzilting). Op <strong>de</strong> eerste plaats zijn diepgaand inzichten op <strong>de</strong>ze gebie<strong>de</strong>n vereist.Vervolgens <strong>de</strong> nodige tools om <strong>de</strong> aangepaste methodologie uit te werken. Voor het implementeren en ofmonitoren zijn a<strong>de</strong>quate instrumenten en mo<strong>de</strong>llen voor nodig. Mo<strong>de</strong>llen die geintegreerd weergave kunnengeven <strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijke impacts, bedreigingen en kansen. <strong>Suriname</strong> heeft laten blijken een land te zijn metveel potentie om landbouwproducten te produceren. Land en water zijn <strong>de</strong> hoofd elementen hiervoor. Ook<strong>de</strong> gezondheid is hiermee gelinked. On<strong>de</strong>rzoek op dit vlak is dus veelzijdig en moet daarom dient het goedge<strong>de</strong>fineerd te wor<strong>de</strong>n. Langtermijn planning <strong>van</strong> land en water is belangrijk (vooral visie formulering).Visie moet continue getoest wor<strong>de</strong>n aan veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n, zowel lokaal als regionaal (buiten<strong>de</strong> grenzen). Met <strong>de</strong> tijd zullen <strong>de</strong> uitdagingen steeds toenemen en <strong>de</strong> kansen afnemen. Innovatie op dit vlakkan verzachting in brengen.17 Duurzaam landbeheer‘Duurzaam landbeheer’ garan<strong>de</strong>ert <strong>de</strong> basis voor zowat alle menselijke activiteiten nu en in <strong>de</strong>toekomst. De (Surinaamse) mens staat hierbij centraal en is daarom <strong>de</strong> belangrijkste belanghebben<strong>de</strong>.Daarnaast is zowel op nationaal als internationaal niveau belangrijk dat <strong>Suriname</strong> <strong>de</strong> uitvoering <strong>van</strong> <strong>de</strong>drie door haar geratificeer<strong>de</strong> ‘Rio Conventies’, serieus ter hand neemt. Bescherming en duurzaamgebruik <strong>van</strong> bossen; bescherming tegen ‘zeeniveaustijging’; ruimtelijke planning <strong>van</strong> vooral hetkustgebied <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> en het omgaan met het veran<strong>de</strong>rd leefmilieu als gevolg <strong>van</strong>klimaatveran<strong>de</strong>ringen, zijn in <strong>de</strong>ze context belangrijke beleidsgebie<strong>de</strong>n.ProjectenDe volgen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksprojecten zijn in uitvoering.1. Capacity building in drinking water supply in <strong>Suriname</strong>Doel: to improve the efficiency in management practices and system maintenance of watertreatment and the distribution network by the SWM; improved operations by strong emphasison Water Resource Management, Improved Water Resources Protection to secure (safe and20
healthy) and sustainable drinking water services by the SWM (MDGs 4, 5, 6 & 7; to improvewater quality testing (field analysis) and analysis (in the laboratory) by the SWM; awarenessraisingin the context of capacity buildingPartners: Vitens-Evi<strong>de</strong>s International, Waternet, SWM, FOB, NGOProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.D. (A<strong>de</strong>KUS)On<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D. et al.Looptijd: 2012 – 2016 (4 years)Budget: € 875,000 (Fun<strong>de</strong>d by ACP-EU)/ € 130,000 A<strong>de</strong>KUSInfo : Start Oct 2012Resultaten : -2. Master education and research programme on sustainable management of naturalresources (technical)Doel: To educate sufficient MSc stu<strong>de</strong>nts in Sustainable Management of Natural Resources(SMNR) at the <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> University of <strong>Suriname</strong> (A<strong>de</strong>KUS) and to increase theaca<strong>de</strong>mic standards of research in the technical fields of SMNR at A<strong>de</strong>KUS, and tocontribute to Sustainable Management of Natural Resources resulting in the further<strong>de</strong>velopment of societyPartners: FTeW en FMIJW studierichtingen, en Flaamse <strong>Universiteit</strong>enProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.D.On<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D. et al.Looptijd: April 2008 – he<strong>de</strong>nBudget: € 500,000 (Fun<strong>de</strong>d by the University DevelopmentCo-operation of the Flemish Interuniversity Council)Info: vlir-iuc.uvs.eduResultaten : zie jaarverslag AP2011; document planning AP2012Prof. S. Naipal geeft uitleg over <strong>de</strong>meetingen en on<strong>de</strong>rzoek die wor<strong>de</strong>n verrichtin het WBL lab aan R. Nurmohamed etc.<strong>van</strong>uit VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC project 4Meetstation opgezet in <strong>de</strong> Nickerie rivier voor<strong>de</strong> Nortek Multi Parameter Probe instrumentdoor WBL in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC project 43. Management of water resources in north-west <strong>Suriname</strong> un<strong>de</strong>r climate changeconditions21
Modflow mo<strong>de</strong>l Precis mo<strong>de</strong>l Weap mo<strong>de</strong>lDoel: To <strong>de</strong>velop water resources management strategies 2050 for sufficient drinking watersupply in urban and rural areas and sufficient irrigation water supply in the agriculture areasin district Nickerie (<strong>Suriname</strong>) by 2050: to estimate the quantity of surface water resourcesfrom rivers, swamps and other resources and the effects un<strong>de</strong>r climate change conditions by2050 using field measurements and hydrological mo<strong>de</strong>lling and climate mo<strong>de</strong>llingtechniques; to estimate the amount of groundwater resources and the effects un<strong>de</strong>r climatechange conditions by 2050 using field measurements and hydrological mo<strong>de</strong>lling and climatemo<strong>de</strong>lling techniques; to analyze the quality of ground and surface water resources (saltcontent); to <strong>de</strong>velop water resources management strategiesPartners: A<strong>de</strong>KUS, Waternet-Ne<strong>de</strong>rlandProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd: Oct 2009 – he<strong>de</strong>nBudget: US $: 12,000 (IFS Fonds)Info : -On<strong>de</strong>rzoeksgebied in het klimaatmo<strong>de</strong>lPRECISDe 2 micro superworkstation voor hetrunnen <strong>van</strong> PRECIS geinstalleerd bijUCC en gefinancieerd door VLIR-22
ADeKUS-IUC Project 4 en IFS.4. Caribbean Climate Mo<strong>de</strong>ling Initiative 2010-2015Doel:- “To fully utilize data already available as output from the PRECIS mo<strong>de</strong>l and to dofurther assessment of the value ad<strong>de</strong>d by using regional climate mo<strong>de</strong>ls in theCaribbean.- To increase the range of analyses performed including the examination of extremeevents and hurricanes. To increase the number of additional climate variablesanalysed in or<strong>de</strong>r to increase the variety of impact/sectoral studies that can besuccessfully conducted.- To provi<strong>de</strong> new and additional climate change projections of scale that areharmonized with other regional projections of the Fifth Assessment Report (AR5) ofthe IPCC”.Partners: A<strong>de</strong>KUS, UWI, CUBA, UK et alProjectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd : Oct 2010 – Oct 2015Budget : US $: 800,000Info : -5. Future change of the climate in <strong>Suriname</strong> as <strong>de</strong>rived from the PRECIS regionalclimate mo<strong>de</strong>ling system (fase 1)Doel: Het mo<strong>de</strong>lleren <strong>van</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring in <strong>Suriname</strong> met PRECIS voor <strong>de</strong> perio<strong>de</strong>1979-1983 en 1961-2100 on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> SRES A2 en B2.De subdoelen zijn:- Nieuwe klimaat scenario’s ontwikkelen voor <strong>Suriname</strong> (temperatuur, neerslag,verdamping en afvoeren) voor toepassing bij diverse sectoren.- Capaciteitsopbouw in <strong>de</strong> wetenschap <strong>van</strong> RGMs (gebruik <strong>van</strong> RGM mo<strong>de</strong>llenen mo<strong>de</strong>lleren)- Vergelijken<strong>de</strong> en validatie studies (statistische analysen <strong>van</strong> meet engemo<strong>de</strong>lleer<strong>de</strong> data)- Analyse <strong>van</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring in <strong>Suriname</strong>- Analyse <strong>van</strong> extreme gebeurtenissen (droogten en overstromingen) in<strong>Suriname</strong> (verle<strong>de</strong>n en toekomst)Partners : -Projectcoordinator : Nurmohamed R. Ph.DOn<strong>de</strong>rzoekers : Nurmohamed R. Ph.D.Looptijd: ONHOLD, stopzetting R&D fundBudget : SRD 46.500Info : -23
PRECIS mo<strong>de</strong>l en studie gebied<strong>Suriname</strong>PRECIS mo<strong>de</strong>l en workstationoperationeel bij UCC. Het mo<strong>de</strong>l isont<strong>van</strong>gen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Met Office HadleyCentre in <strong>de</strong> UK en <strong>de</strong> investering in <strong>de</strong>workstation en bijbehoren<strong>de</strong> ICTaccessoires komt <strong>van</strong> het VLIR-A<strong>de</strong>KUS-IUC Project 4, het IFS project en hetR&D project. Het mo<strong>de</strong>l gebied voor<strong>Suriname</strong> is geprojecteerd om uitgevoerdte wor<strong>de</strong>n.BSc afstu<strong>de</strong>erprojectenDe volgen<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>eropdrachten zijn dit collegejaar uitgevoerd.On<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijke civieltechnische voorziening om Kishoensingh P.schepen droog te leggen en het maken <strong>van</strong> het ontwerpUpgrading asfalt productie proces Abdoelrahman, M.Het herinrichten <strong>van</strong> het veerplein te Boskamp Sewman, D.Studie ter bevetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> waterhuishouding <strong>van</strong> <strong>de</strong>Gauri, S.landbouwgebie<strong>de</strong>n in district SaramaccaEen aanzet tot het opzetten <strong>van</strong> een watershed management plan R. Biswanavoor <strong>de</strong> stroomgebie<strong>de</strong>n in <strong>Suriname</strong>Geintegreerd ontwerp mo<strong>de</strong>l <strong>van</strong> een microwaterkrachtcentrale So<strong>van</strong>, C.te Tapawatra SulaOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> grondwaterkwaliteit <strong>van</strong> het SWM productie Lotunlung, A.station te Van hattemwegOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> functionaliteit <strong>van</strong> ontwerptools voor het Playfair, Shirleyvoorlopig constructief ontwerp <strong>van</strong> stalenmeerverdiepingsgebouwenEen ontwerpend on<strong>de</strong>rzoek voor het verhogen <strong>van</strong> <strong>de</strong>Jap-A-Joe, Man<strong>de</strong>latoeristische potentie <strong>van</strong> het centrum <strong>van</strong> Groningen teSaramaccaHerzien <strong>van</strong> <strong>de</strong> toegepaste bouwtechnieken in <strong>Suriname</strong> Gangapersad, S.24
Het maken <strong>van</strong> een ontwerp voor patient enbezoekersvrien<strong>de</strong>lijke ruimten in en rondom een medischcentrumTesten <strong>van</strong> state of the art apparatuur tbv het projectmanagement of water resources in north west <strong>Suriname</strong>Een on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> invloed <strong>van</strong> geotextiel op <strong>de</strong>duurzaamheid <strong>van</strong> gelaag<strong>de</strong> wegconstructies op slappe kleilagenOn<strong>de</strong>rzoek naar het verkeersprpbleem aan <strong>de</strong> waterkant en hetontwerpen <strong>van</strong> <strong>de</strong> nodige civieltechnische InfrastructuurOn<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijkheid networked transport of RTCMvia internet protocol te introduceren in <strong>Suriname</strong>On<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> parkeerproblematiek in het centrum <strong>van</strong>Paramaribo en het ontwerpen <strong>van</strong> een parkeergarage aan <strong>de</strong>rivieroever langs <strong>de</strong> waterkant te plattebrugEen mulitifuctioneel buurtcentrum in <strong>de</strong> wijk Pontbuiten, eenvisie ter verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> woon en leefsituatie in dit gebiedBholai, F.Oepasi, R enRamlakhan, A.Mohan RomaPollack, Y.Taus, RSoerdjbali N.Redjosentono, N.Vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> het energieverbruik <strong>van</strong> kantoorgebouwen Sewdien, S.IMPROVING THE FRESHWATER SUPPLY FOR THE Kuldip Sing SMANGROVE AT THE COAST OF CORONIECampus transformatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong><strong>Suriname</strong>Een on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n tot ruimtelijke uitbreiding<strong>van</strong> gebouw 16 op het terrein <strong>van</strong> <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS: FTeWGanga, A.Kromotirto, M.PhD on<strong>de</strong>rzoekM. Dasai MSc is gestart met zijn PhD on<strong>de</strong>rzoek. Dit on<strong>de</strong>rzoek is gestart in Sept. 2012 enduurt tot ongeveer Okt. 2015. Het on<strong>de</strong>rzoek vindt plaats i.s.m. <strong>de</strong> Gadjah Mada University.De titel is “THE EFFECTS OF WORLD HERITAGE STATUS ON SUSTAINABLEREGIONAL DEVELOPMENT, Case study: Paramaribo World heritage”. De kosten wor<strong>de</strong>ngedragen door het richtingsbudget.25
Post-doc on<strong>de</strong>rzoekR. Nurmohamed PhD voert zijn post-doc on<strong>de</strong>rzoek uit. Dit on<strong>de</strong>rzoek is gestart in 2009 enloopt tot 2012. De titel is “NATURAL RESOURCES EDUCATION, RESEARCH &INFORMATION SYSTEMS”. De promotors <strong>van</strong> dit on<strong>de</strong>rzoek zijn <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong><strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>, <strong>Suriname</strong>, University of the West Indies, Trinidad, Technische<strong>Universiteit</strong> Delft, Ne<strong>de</strong>rland en <strong>de</strong> Vrije <strong>Universiteit</strong> Belgie, Belgium. De kosten wor<strong>de</strong>ngedragen door het richtingsbudget.Publicaties2012 The PRECIS-Caribbean Story: Lessons and Legacies”, Bulletin of the AmericanMeteorological Society.[http://bams.edmgr.com/] by Michael Taylor, PhD; AbelCentella; John Charlery; Arnoldo Benzanilla; Jayaka Campbell; Israel Borrajero;Tannecia Stephenson; Riad Nurmohamed• 2012 Mo<strong>de</strong>ling the impact of climate change on the hydro-power potential of theKabalebo river basin in <strong>Suriname</strong> by Peter Donk, Patrick Willems and Riad J.Nurmohamed, Aca<strong>de</strong>mic Journal of <strong>Suriname</strong> (in publ.)• 2012 Development of digital elevation mo<strong>de</strong>ls for hydrologic mo<strong>de</strong>ling purposes forlarge river basins in <strong>Suriname</strong> by Riad J. Nurmohamed and Peter Donk, Aca<strong>de</strong>micJournal of <strong>Suriname</strong> (in publ.)Enkele bijdragen <strong>van</strong>….C. Partoredjo-Feurich MScIk verzorg al enkele jaren het vak Cultuurtechniek. Het on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el practicum organiseer ik insamenwerking met het Ministerie <strong>van</strong> LVV, On<strong>de</strong>rdirectoraat Landbouwkundig on<strong>de</strong>rzoek,Afzet en Verwerking. Stu<strong>de</strong>nten voeren dit practicum daar uit. Ver<strong>de</strong>r heb ik dit jaar gewerktaan o.a. <strong>de</strong> voorbereiding <strong>van</strong> het vak “Intellectuele vaardighe<strong>de</strong>n” naar <strong>de</strong> nieuwe vorm“Aca<strong>de</strong>mische vaardighe<strong>de</strong>n”. Naast mijn on<strong>de</strong>rwijsactiviteiten ben ik ook voorzitter <strong>van</strong> <strong>de</strong>26
Examencommissie Masteropleidingen FTeW, lid in het Stichtingsbestuur ‘SurinaamsStandaar<strong>de</strong>n Bureau’ en “Science and Technology Correspon<strong>de</strong>nt” (CST) <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong> voor<strong>de</strong> UNDDD (eer<strong>de</strong>r UNCCD) conventie. Tenslotte heb ik <strong>de</strong> workshop Wetenschappelijkschrijven en publiceren (VLIR) <strong>van</strong> 30-1-2012 tot 3-2-2012 gevolgd en als leerrijk ervaren.J. Martinus ir.Binnen het vak Project B7 hebben 14 stu<strong>de</strong>nten een project uitgevoerd en zijn begeleidgewor<strong>de</strong>n door me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> <strong>de</strong> Dienst Ruimtelijke Or<strong>de</strong>ning <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeenteAmsterdam en me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> het Onroerend Goed Bedrijf <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeente Amsterdam.Permanent is er begeleiding <strong>van</strong> 20 tot 30 BSc afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting bouwkun<strong>de</strong>. In<strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> zijn twee keren Antwerpse stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong> Artesis ont<strong>van</strong>gen voor begeleiding<strong>van</strong> hun thesison<strong>de</strong>rzoek. In het eerste semester waren gebouwen langs <strong>de</strong> SommelsdijckseKreek het eerste on<strong>de</strong>rwerp en verkavelen met kleine kavels in het Weg naar Zee gebied hettwee<strong>de</strong>. Aan het twee<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoek is ook <strong>de</strong>elgenomen door een bachelorstu<strong>de</strong>nte. In hettwee<strong>de</strong> kwartaal was <strong>de</strong> focus gericht op Commewijne met een stu<strong>de</strong>nt die in Alliance werkteen drie stu<strong>de</strong>nten (<strong>van</strong> wie één Surinaamse bachelorstu<strong>de</strong>nt) die Meerzorg als on<strong>de</strong>rwerphad<strong>de</strong>n.27
Afbeelding uit thesison<strong>de</strong>rzoek Meerzorg: toenemen<strong>de</strong> versnippering grondgebruikNieuwe activiteiten die veel tijd hebben gevraagd het afgelopen jaar waren het NSUSproject 1 , een Edulink project <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> Amsterdam, <strong>de</strong> University of the WestIndies, <strong>de</strong> University of Guyana en <strong>de</strong> <strong>Anton</strong> <strong>de</strong> <strong>Kom</strong> <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Suriname</strong>, en <strong>de</strong>voorbereiding <strong>van</strong> <strong>de</strong> Master in Urban Planning and Management. Hiernaast waren ook <strong>de</strong>begeleiding <strong>van</strong> Antwerpse master theses stu<strong>de</strong>nten, alsme<strong>de</strong> voortzetting <strong>van</strong> <strong>de</strong>werkzaamhe<strong>de</strong>n ter vernieuwing <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs in het vak Architectonisch ontwerp.Inzake het masterjaar zijn in oktober 2011 gesprekken gevoerd met dr. Post <strong>van</strong> <strong>de</strong><strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> Amsterdam over het oor<strong>de</strong>el dat hij als <strong>de</strong>skundige over <strong>de</strong> masteropleidinghad gegeven. Ver<strong>de</strong>r zijn gesprekken gevoerd bij het IHE in Rotterdam over beschikbaarheid<strong>van</strong> docenten. Het masterjaar is in januari 2012 met <strong>de</strong> eerste cursussen gestart met 5Guyanese stu<strong>de</strong>nten en 7 Surinaamse stu<strong>de</strong>nten. Op 16 juli 2012 zijn alle cursussen voor <strong>de</strong>Guyanese stu<strong>de</strong>nten afgerond. De Surinaamse stu<strong>de</strong>nten moeten nog het vak Aca<strong>de</strong>micWriting volgen. Alle stu<strong>de</strong>nten hebben <strong>de</strong> voorstellen voor hun theses reeds gepresenteerd.Thesisbegelei<strong>de</strong>rs in <strong>Suriname</strong> zijn Prof. dr. M. Schalkwijk en ir. J. Martinus. Op 28 mei2012 waren <strong>de</strong> theses <strong>van</strong> <strong>de</strong> Guyanese stu<strong>de</strong>nten reeds in Guyana met hen en met <strong>de</strong> lokaleverantwoor<strong>de</strong>lijke dr. P. Williams besproken. Toen was ook naar voren gebracht dat <strong>de</strong>University of Guyana een informatieavond had belegd om <strong>de</strong> belangstelling te peilen vooreen nieuwe cursus in Urban Planning and Management. Daarvoor waren 15 belangstellen<strong>de</strong>ngekomen, <strong>van</strong> wie 10 serieuze belangstelling hebben om zich in te schrijven. In <strong>Suriname</strong> iseen informatieavond gehou<strong>de</strong>n op 27 juni. Daarvoor waren 16 belangstellen<strong>de</strong>n gekomen,terwijl daarna door nog 4 mensen informatie is gevraagd. Een in oktober 2012 te hou<strong>de</strong>n1 1 Research Development and Policy Uptake in Urban, Land and Municipal Management in the Caribbean(NSUS Network for the application of STI to the urban sector), Edulink project 2010-2013. Meer informatieover het project is te vin<strong>de</strong>n op www.blueSpacecaribbean.com.28
inschrijving is in voorbereiding. Voor het NSUS project is een werkverga<strong>de</strong>ring inAmsterdam bezocht in oktober 2011. Daarna is in maart 2012 een door het JamaicanPlanning Institute georganiseer<strong>de</strong> conferentie bezocht. In die conferentie is <strong>de</strong> CaribbeanPlanners Association opgericht. Mevrouw A. Namdar MSc <strong>van</strong> het IGSR is aangewezen alspenningmeester <strong>van</strong> <strong>de</strong> CPA. Daarna is in <strong>Suriname</strong> gestart met besprekingen metbelangstellen<strong>de</strong>n om te komen tot <strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong> een Vereniging <strong>van</strong> Planners in<strong>Suriname</strong>.NSUS meeting Amsterdam, oktober 2011 Toast bij oprichting CPA te Jamaica, maart 2012Voor het IGSR is voorts op 27 april 2012 een presentatie verzorgd over ruimtelijke kwaliteit<strong>van</strong> <strong>de</strong> binnenstad <strong>van</strong> Paramaribo. Op 27 juni 2012 is in IGSR verband een bezoek gebrachtaan <strong>de</strong> Minister <strong>van</strong> TCT. Deze wil een transporton<strong>de</strong>rzoek laten uitvoeren. Er is gewerkt aanhet schrijven <strong>van</strong> een projectvoorstel voor het ministerie. De bedoeling is dat het project inaugustus 2012 <strong>van</strong> start gaat. Binnen het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> samenwerking met Arthesis is in hetafgelopen semester door een stu<strong>de</strong>nt <strong>van</strong> Artesis een on<strong>de</strong>rzoek uitgevoerd naar <strong>de</strong>ontwikkelingsmogelijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> plantage Alliance.Drs. M. GoelmohamedIn mijn visie is <strong>de</strong> universiteit is een plek waar verschillen<strong>de</strong> stake hol<strong>de</strong>rs zich bevin<strong>de</strong>n enhaar ontwikkeling ligt in <strong>de</strong> voortvarendheid waarmee men omgaat met <strong>de</strong> ter beschikkinggestel<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len, om doelen die in het vooruit zicht zijn gesteld te bereiken. On<strong>de</strong>rstaandwordt <strong>van</strong> enkele activiteiten door mij verricht, een beeld geschetst over een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> driejaar in relatie tot hun rol en betekenis voor <strong>de</strong> accreditatie.Eind januari 2010 begon ik mijn werkperio<strong>de</strong> bij <strong>de</strong> <strong>Faculteit</strong> TechnologischeWetenschappen als algemeen docent bij <strong>de</strong> studierichting Infrastructuur. Ik was enthousiasten er zat behoorlijk wat dynamiek in mijn werkzaamhe<strong>de</strong>n. Bovendien mocht iksamenwerken met een richtingscoordinator die niet alleen praktisch maar ook innovatief29
gericht is. De heer Nurmohamed bood niet alleen <strong>de</strong> ruimte tot persoonlijke ontwikkeling,maar hij stimuleer<strong>de</strong> ook activiteiten die een bijdrage hebben geleverd aan <strong>de</strong> ontwikkeling<strong>van</strong> <strong>de</strong> studierichting en <strong>de</strong> universiteit in zijn geheel. Vanaf het begin was het dui<strong>de</strong>lijk datbij Infrastructuur het accreditatie proces al op gang was. Met het oog hierop zijn door mijnaast kun<strong>de</strong> en expertise, mijn werkzaamhe<strong>de</strong>n verricht en trainingen gevolgd die in het tekenstaan ter verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs en <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling.Een organisatie kennen en situaties beheersen kan alleen als men <strong>de</strong>elneemt aan hetproductieproces. Wat werkzaamhe<strong>de</strong>n betreft, heb ik aan verschillen<strong>de</strong> facetten <strong>van</strong> hetaccreditatieproces mogen werken, zoals ‘het schrijven <strong>van</strong> het Zelf Evaluatie Rapport’,‘participatie in <strong>de</strong> Opleidingscommissie’, participatie in het Artesis Project’, ‘doceren <strong>van</strong> hetvak Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n‘, ‘het Begelei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong>uit: het ArtesisProject,<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs, het studieloopbaan traject en stu<strong>de</strong>nten Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n’.Als wetenschapper ontkomt men niet aan continue herhaal- en leerprocessen, om innovatieveontwikkelingen te volgen en die waar nodig ook toe te passen. Als wetenschapper heb ik overon<strong>de</strong>rwerpen die rele<strong>van</strong>t waren voor het accreditatie proces ook trainingen, workshops,seminars en <strong>de</strong>rgelijke gevolgd.Wat het vak Intellectuele Vaardighe<strong>de</strong>n betreft: stu<strong>de</strong>nten <strong>van</strong> Infrastructuur die in 2010 ditvak bij mij hebben gevolgd en ook door mij zijn begeleid in SLB, die zijn op een bijzon<strong>de</strong>remanier gevormd. Bijvoorbeeld, zij had<strong>de</strong>n het voorrecht om <strong>van</strong>uit bei<strong>de</strong> invalshoekenbelangrijke competenties beter te ontwikken. Bovendien, voor het studiejaar 2012-2013 is ditvak ‘in een nieuw jasje gestoken’. Vanaf mei 2012 tot en met september is gewerkt aan hetStu<strong>de</strong>nten I.V. in het jaar 2010De SLB groep 1 ste jaarVer<strong>de</strong>r kan gemeld wor<strong>de</strong>n dat er door mij extra bijdragen geleverd zijn in het jaar 2012.Twee belangrijke activiteiten zijn : (1)<strong>de</strong> presentatie op <strong>de</strong> research dagen op 29 en 30 maarten (2) het schrijven <strong>van</strong> een module voor het vak Intellectuele vaardighe<strong>de</strong>n en het maken<strong>van</strong> <strong>de</strong> rea<strong>de</strong>r inclusief handleiding en opdrachten. Ver<strong>de</strong>r,- 18 maart Workshop: “Accreditation and QA”: Accreditatie en Kwaliteitszorg:basisinformatie kwaliteitszorg en Accreditatie- 31 juli – 7 augustus: ISAGA training “Gaming and Simulation”Op advies <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>caan, <strong>de</strong> heer Martinus, is een verslag hier<strong>van</strong> naar PublicRelation <strong>van</strong> A<strong>de</strong>kus gestuurd voor publicatie.30
- 23-25 augustus: “Curriculum Mapping en Semester Planning”- 17, 19 en 22 juni 1 ste training Studie Loopbaan Begeleiding- Mid september tot en begin october 2 <strong>de</strong> training Studie Loopbaan Begeleiding enfeedback in bij coaching stu<strong>de</strong>nten- 28 februari – 4 maart : “Writing Seminar for Scientists”- 4 maart-28 maart: training Biostatistics zie foto’s <strong>van</strong> docenten en trainer- Seminar: NOVA Accreditatie- 15-19 aug. “Assessment and Evaluation” . De Klassieke evaluatie, voor- en na<strong>de</strong>len<strong>van</strong> evalueren om te leren, waarom, wat, wie, wanneer en hoe te evalueren. Evalueren<strong>van</strong>groeps- en projectwerk en inzet <strong>van</strong> peer-assessment and feedback als motor <strong>van</strong>zelfreguleren, werken met portfolio’s.- 17 november: workshop “Implementatie en Operationeel stellen <strong>van</strong>: StatisticalSupport and Training Centrum A<strong>de</strong>kus”.- 30 jan-5 februari : “Wetenschappelijk Schrijven en Publiceren”- 20 febr-24 febr: “Clinic on Scientific Communication”- 24 maart: workshop CICAD /A<strong>de</strong>kus “Consequences on Drugs: <strong>de</strong> social maatsch. Engezondheidsaspecten- 19-23 maart: “On<strong>de</strong>rwijs Ontwikkeling en Innovatie”- 23-27 juli: “Statistical Multivariate Analyses”- 1 augustus “Stake hol<strong>de</strong>rs Meeting” in verband met zelfevaluatie- 3 augustus “Moodle Training”Training Biostatistics: stu<strong>de</strong>nten en trainerop 4 maart 201131
Korte berichtenDe studiegids 2012-2013 is verruimd met meer informatie voor <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten en handigestudietips.Ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 organiseert <strong>de</strong> studierichting, naast het regulier introductieprogramma <strong>van</strong> <strong>de</strong> FTeW, twee extra dagen voor nieuwe eerste jaarstu<strong>de</strong>nten. Hierbijwor<strong>de</strong>n diverse toespraken gehou<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> richting, vi<strong>de</strong>o’s getoond, rondleidingen, encompetities georganiseerd.Alle eerste jaarstu<strong>de</strong>nten zullen per ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 een portfolio moeten opstellen(bij het vak IV) en bijhou<strong>de</strong>n tot het laatste jaar (bij het vak O&P). Zij moeten alson<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> studiebegeleiding en <strong>de</strong> portfolio (via het vak IV), ook <strong>de</strong>examenresultaten in <strong>de</strong> studiegids bijhou<strong>de</strong>n.Alle groepen stu<strong>de</strong>nten (1 ste , 2 <strong>de</strong> en 3 <strong>de</strong> jaarstu<strong>de</strong>nten) wor<strong>de</strong>n een keer per jaar op eenverplichte team en kennis buildings excursie (2 of 3 dagen) gebracht. Hierbij wor<strong>de</strong>ninfrastructurele projecten bezocht en er wordt ook aan <strong>de</strong> eigenpersoonlijkheid gewerkt.Bijzon<strong>de</strong>r is dat <strong>de</strong>ze activiteit ook door het bedrijfsleven wordt gesponsord.Binnenkort zullen <strong>de</strong> laboratoria <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting wor<strong>de</strong>n geëvalueerd door een aan tetrekken consultant. Er zullen aanbevelingen wor<strong>de</strong>n gedaan over <strong>de</strong> herinrichting,veiligheid, investeringen in instrumenten, verbouwingen, en <strong>de</strong> introductie <strong>van</strong> softwarevoor metingen. Dit in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> certificatie en het accreditatie proces. Dit proces zalongeveer 3 jaren duren.De richting is bezig voor alle vakken het on<strong>de</strong>rwijsmateriaal te vernieuwen. Er wor<strong>de</strong>nnieuwe of extra boeken en software aangeschaft. Dit proces zal ongeveer 2 jaren duren.Momenteel is reeds geïnvesteerd in normen, en boeken voor het vak IV.Alle studieprogramma’s <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting wor<strong>de</strong>n grondig geëvalueerd. Er wor<strong>de</strong>n eenprobleem analyse gemaakt, <strong>de</strong> bouwstenen wor<strong>de</strong>n vastgesteld, <strong>de</strong> eindtermen wor<strong>de</strong>nherbekeken, het curriculum en <strong>de</strong> vakomschrijvingen wor<strong>de</strong>n aangepast, <strong>de</strong> curriculummap wordt opgesteld, investeringen wor<strong>de</strong>n gepleegd, trainingen wor<strong>de</strong>n georganiseerd,en nog veel meer. Ook zal wor<strong>de</strong>n geprobeerd jaar 4 in te richten. Dit proces zal ongeveer2-3 jaren duren.Door <strong>de</strong> recente bevriezing <strong>van</strong> het R&D fonds, zijn een aantal on<strong>de</strong>rzoeksprojecten <strong>van</strong><strong>de</strong> richting in gevaar gebracht, en kunnen ook geen nieuwe initiatieven wor<strong>de</strong>n genomen.Zaal 71 in gebouw 16 is mo<strong>de</strong>rn ingericht voor colleges aan kleine groepen stu<strong>de</strong>nten.Hier vin<strong>de</strong>n thans ook <strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>erpresentaties plaats. Zowel zaal 71 als <strong>de</strong> Aula 16 ingebouw 16 zijn voorzien <strong>van</strong> extra zaken z.a. handreiniging zeep, handtissues, geluid,skype, internet, en er zullen nog meer gemakken komen. De FTeW MSc in SMNR wordtook in <strong>de</strong>ze zaal verzorgd.De studierichting draagt bij aan initiatieven voor verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> campus. Er zijn tothe<strong>de</strong>n al 5 afstu<strong>de</strong>eropdrachten uitgevoerd over <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS campus: een sportcentrum op<strong>de</strong> campus, een auditorium voor <strong>de</strong> FTeW, kantoorruimten en collegezalen voor <strong>de</strong>32
FTeW, <strong>de</strong> uitbreiding <strong>van</strong> gebouw 16, Energie lab. Binnenkort zal een artikel wor<strong>de</strong>ngepubliceerd hierover in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUS bulletin.Ingaan<strong>de</strong> Okt. 2012 zullen <strong>de</strong> eerstejaars stu<strong>de</strong>nten wor<strong>de</strong>n verplicht 70-100% aanwezigte zijn bij colleges.Stu<strong>de</strong>nt G. Wip en een docent S. Kandhai hebben met sponsoring <strong>van</strong> VENSUR nv eenstudiereis naar Panama uitgevoerd. Een uitgebreid artikel is terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUSbulletin.De FIRM Performance Scholarship is een feit voor alle nieuwe eerste jaarstu<strong>de</strong>nten dieingeschreven zijn <strong>van</strong>af Okt. 2011. Een uitgebreid artikel is terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> A<strong>de</strong>KUSbulletin.Alle stu<strong>de</strong>nten kunnen nu hun inschrijfgeld laten financieren door <strong>de</strong> DSB bank, <strong>de</strong>Finabank, <strong>de</strong> NOB of <strong>de</strong> Hakrinbank. Ook het kopen <strong>van</strong> een laptop kan nu via eenlening.De huidige besturen <strong>van</strong> A<strong>de</strong>KUS en FTeW halen zon<strong>de</strong>r melding <strong>de</strong> banner <strong>van</strong> <strong>de</strong>studierichting Infrastructuur weg <strong>van</strong> gebouw 16; het geloof in eigen initiatieven isvernietigd en TELESUR krijgt wel <strong>de</strong> gelegenheid zijn banner te plaatsen in gebouw 16,op <strong>de</strong> muren en kolommen, in <strong>de</strong> lucht en langs <strong>de</strong> wegen op <strong>de</strong> campus.De studierichting organiseert ook dit jaar weer voor <strong>de</strong> FTeW, <strong>de</strong> MSc in “Sustainablemanagement of natural resources”, en <strong>de</strong> MSc in “Urban planning en management” i.s.m.het IGSR.De huisstijl <strong>van</strong> <strong>de</strong> richting (briefhoofd, powerpoint sli<strong>de</strong> e.d.) is vernieuwd.Stu<strong>de</strong>nten kunnen al enkele jaren nu <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>ntenversies <strong>van</strong> een aantal softwaredownloa<strong>de</strong>n via het internet voor diverse vakken z.a. Matrixframe, Deltares tools,ESAPrima win, Bently software.33
Organisatie en bestuur34
Studierichting InfrastructuurManagementOn<strong>de</strong>rwijsOn<strong>de</strong>rzoek & DienstverleningFaciliteitenCollegezalenInfrabibBestuurSpeciale le<strong>de</strong>nSecretariaatBSc opleidingenMSc opleidingenProject on<strong>de</strong>rzoekBSc on<strong>de</strong>rzoekMSc on<strong>de</strong>rzoekPhD en Post-doc on<strong>de</strong>rzoekLaboratoriaTrainingenCommissiesVerga<strong>de</strong>rzaalWerkoverlegzaalLaboratoriaRichtingscoordinatorR. NurmohamedExamencommissie lidR. ZeegelaarSecretaresseAbdoelbasir, S.Bouwkun<strong>de</strong>SubcoordinatorL. GoedarUrban planningOpleidingscoordinatorJ. MartinusRichtingscoordinatorR.NurmohamedDocentenVoorzitterRcOpleidingscoordinatorenRichtingscoordinator& promotorLaboratoriumInfrastructuurCoordinator labR. ZeegelaarWrndrichtingscoordinatorS. Kishoen MisierOpleidingscommissie lidM. GoelmohamedAdministratieFTeW/Geb16Civiele techniekSubcoordinatorS. JharapSustainable management ofnatural resourcesOpleidingscoordinatorR. NurmohamedWaterbouwkundiglabCoordinator labS. NaipalStu<strong>de</strong>ntencommissielidMajesie, J.Land enwaterbeheersingSubcoordinatorS. NaipalStudieloopbaanbegelei<strong>de</strong>r(s)Landinformatiemanagement en planningSubcoordinatorC. Partoredjo-Feurich35
Netwerken en lidmaatschappenDe studierichting on<strong>de</strong>rhoud een intensief netwerk <strong>van</strong> contacten. Dit om o.a. op <strong>de</strong> hoogte tezijn <strong>van</strong> <strong>de</strong> no<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het bedrijfsleven naar <strong>de</strong> opleidingen toe, mogelijkhe<strong>de</strong>n voorafstu<strong>de</strong>erprojecten en voor vacatures.BuitenlandsebedrijvenOverheid(Ministeries)Semi-parastataleinstellingenBuitenlandseuniversiteitenAfgestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>nOn<strong>de</strong>rwijsinstellingenIngenieursbureaus(ORIS e.a.)InternationaleorganisatiesAannemingsbedrijven(AAV e.a.)MultinationalsLandmetersbureausInternationale organisaties• Int. Association ofHydrological Sciences,IAHS;representative R.Nurmohamed• Global Water PartnershipCaribbean, GWP-C;representativeR.Nurmohamed•VLIR•CARISCIENCE•Caribbean CommunityClimate Change Centre,CCCCCBuitenlandse universiteiten•Technische universiteit Delft• Haagse hogeschool• KULeuven• Vrije <strong>Universiteit</strong> Brussel• Arthesis & <strong>Universiteit</strong>Antwerpen• University of the West IndiesBuitenlandsebedrijven/organisaties• Waternet, Ne<strong>de</strong>rland• Deltares, Ne<strong>de</strong>rland• Mile 17 nv, Ne<strong>de</strong>rland• MatrixFrame, Ne<strong>de</strong>rland• SCIA engineering, Ne<strong>de</strong>rland• Bently, Ne<strong>de</strong>rland• Hadley Centre, England• ArcGIS via GISsat <strong>Suriname</strong>36
Personeel37
Stu<strong>de</strong>nten: instroom en uitstroom38
Inkomsten en uitgavenDe lage uitgaven is te wijten aan <strong>de</strong> bureaucratie bij <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> aanvragen, hetgeenenorm vertragend werkt, en het enorm laag aantal initiatieven door docenten.39
BIJLAGEN40
Publicaties InfrastructuurJaarverslagenJaarverslag 2011-2012, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2010-2011, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2009-2010, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2008-2009, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2007-2008, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2006-2007, Nurmohamed, R.Jaarverslag 2005-2006, Nurmohamed, R.Jaarverslag 1999-2000, Naipal, S.Jaarverslag 1997-1998, Kishoen Misier, S.Jaarverslag 1996-1997, Kishoen Misier, S.StudiegidsenStudiegids 2012-2013, Nurmohamed, R.Studiegids 2011-2012, Nurmohamed, R.Studiegids 2010-2011, Nurmohamed, R.Studiegids 2009-2010, Nurmohamed, R.Studiegids 2008-2009, Nurmohamed, R.Studiegids 2006-2007, Nurmohamed, R.BrochuresStudierichting Infrastructuur (A4 format), 2011-2012, Nurmohamed, R.Studierichting Infrastructuur (A4 format), 2010-2011, Nurmohamed, R.Studierichting Infrastructuur (A4 format), 2009-2010, Nurmohamed, R.Formatiestaat en normbelastingVerslag formatiestaat en normbelasting 2009-2011, Nurmohamed, R.Verslag formatiestaat en normbelasting 2008-2010, Nurmohamed, R.PR fol<strong>de</strong>rsFol<strong>de</strong>r Infrastructuur (full color A3 format), Nurmohamed, R.Fol<strong>de</strong>r Infrastructuur (color A4 format), Nurmohamed, R.Infomap (full color A3 format), Nurmohamed, R.WebsiteWebsite: http://a<strong>de</strong>kus.uvs.edu/ftew/OverigInstructie en toelichtingenboek 2012-2013, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2011-2012, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2010-2011, Nurmohamed, R.Instructie en toelichtingenboek 2009-2010, Nurmohamed, R.Banner klein (full color 50 cm x 1.20 m); Banner groot (5 m x 1 m)Bladwijzer (full color 5cm x 40 cm)41