40 • <strong>F<strong>in</strong>ancieel</strong> <strong><strong>in</strong>zicht</strong> <strong>van</strong> <strong>Nederlanders</strong>Tabel 3.2 Verklar<strong>in</strong>g <strong>van</strong> ‘overzicht’ (vervolg)Determ<strong>in</strong>antenGestandaardiseerdecoëfficiëntent-waardeLevensgebeurtenissen:Huwelijk 0.00 −0.17Samenwonen 0.00 0.06Verhuiz<strong>in</strong>g/uit huis gaan 0.01 0.36Gez<strong>in</strong>suitbreid<strong>in</strong>g −0.04 −1.85Scheid<strong>in</strong>g 0.00 0.00Verander<strong>in</strong>g/verkrijg<strong>in</strong>g <strong>van</strong> baan 0.00 −0.26Pensioner<strong>in</strong>g 0.00 −0.24Beë<strong>in</strong>dig<strong>in</strong>g <strong>van</strong> baan/ontslag 0.01 0.71Beë<strong>in</strong>dig<strong>in</strong>g <strong>van</strong> studie 0.00 −0.15Groot ongeval/ernstige ziekte 0.00 0.07Overlijden partner 0.01 0.81Starten <strong>van</strong> eigen bedrijf −0.01 −0.68Faillissement 0.01 0.33Quiz score (kennis) 0.00 0.00F<strong>in</strong>anciële situatie <strong>van</strong> het huishouden is de laatste 12 maanden 0.01 0.70duidelijk verbeterdVerwacht<strong>in</strong>g dat de f<strong>in</strong>anciële situatie huishouden komende 0.03 1.5712 maanden duidelijk zal verbeterenRisicohoud<strong>in</strong>g −0.03 −1.76Actief-Passief −0.12 −6.64 **Avontuurlijk-Zekerheidzoekend −0.01 −0.64Samen-Individueel 0.03 1.86Met geld leren omgaan −0.01 −0.47Bijbaantjes/zakgeld 0.04 2.36Zekerheid 0.05 2.76 *Betrokkenheid/moeite doen 0.04 2.23Vermijden <strong>van</strong> spijt over gemaakte keuze −0.03 −1.82Spijt over niet-gemaakte keuze 0.01 0.44Korte-termijn oriëntatie −0.08 −4.30 **Lange-termijn oriëntatie 0.04 2.55Mentale boekhoud<strong>in</strong>g 0.14 8.51 **<strong>F<strong>in</strong>ancieel</strong> beheer 0.21 10.31 **Kennis <strong>van</strong> f<strong>in</strong>anciële producten 0.11 5.66 **Kennis <strong>van</strong> aandelen 0.00 0.06** p
<strong>Resultaten</strong> <strong>van</strong> een publieksonderzoek • 413.3 SparenZeer belangrijke factorenDe belangrijkste factoren <strong>in</strong> het spaargedrag zijn f<strong>in</strong>anciële kennisen het netto vermogen <strong>van</strong> het huishouden. Hoe meer kennis menheeft over f<strong>in</strong>anciële zaken, hoe meer men geld dat men overhoudt,spaart of belegt. Specifieke kennis over aandelen heefteveneens een, zij het een wat m<strong>in</strong>der groot, positief effect opspaargedrag. Overigens kan dit effect ook andersom zijn: meergeld om te sparen of te beleggen kan leiden tot meer algemenef<strong>in</strong>anciële kennis en specifieke kennis over f<strong>in</strong>anciële producten.Het saldo <strong>van</strong> vermogen en schulden heeft een positief effectop ‘sparen’. Naarmate het totale netto vermogen toeneemt,zal dit ook beter gespreid worden over mogelijke spaarproductenen daardoor neemt de score op ‘sparen’ toe.Anderzijds kan meer uitgebreid sparen leiden tot een gunstigervermogenspositie.Belangrijke factorenSparen wordt beïnvloed door een groot aantal sociodemografische,economische, en psychologische factoren. Een hogeopleid<strong>in</strong>g en <strong>in</strong> m<strong>in</strong>dere mate een middelbare opleid<strong>in</strong>g hebbeneen positief effect op sparen, waarschijnlijk <strong>van</strong>wege het hierbovenaangeduide algemene kenniseffect. Autochtonen sparenmeer dan allochtonen. Dit is mogelijk het gevolg <strong>van</strong> verschillen <strong>in</strong>cultuur, gewoonten, en ondersteun<strong>in</strong>g <strong>van</strong> familie <strong>in</strong> het buitenland.F<strong>in</strong>anciële beslissers <strong>in</strong> eenpersoonshuishoudens zeggenm<strong>in</strong>der te sparen dan f<strong>in</strong>anciële beslissers <strong>in</strong> meerpersoonshuishoudens(referentiegroep).Het huishoud<strong>in</strong>komen heeft een positief effect op sparen.Vanzelfsprekend kan men <strong>van</strong> een hoger <strong>in</strong>komen meer geldoverhouden dat wordt aangewend voor spaarmogelijkheden.De netto waarde <strong>van</strong> de won<strong>in</strong>g heeft eveneens een positief effectop sparen.Het hebben <strong>van</strong> gezamenlijke reken<strong>in</strong>gen heeft een positief effectop ‘sparen’. Kennelijk is sparen een gemeenschappelijke activiteit<strong>van</strong> het huishouden.Naarmate de f<strong>in</strong>anciële situatie <strong>van</strong> het huishouden <strong>in</strong> de voorafgaande12 maanden is verbeterd neemt het spaargedrag toe.Een verslechter<strong>in</strong>g leidt tot afname <strong>van</strong> het spaargedrag. Mogelijkleidt een verander<strong>in</strong>g <strong>van</strong> de f<strong>in</strong>anciële situatie niet onmiddellijktot een aanpass<strong>in</strong>g <strong>van</strong> het consumptieniveau, maar wordt extrageld gespaard of ontspaard.Het zoeken <strong>van</strong> zekerheid <strong>in</strong> de f<strong>in</strong>anciële besluitvorm<strong>in</strong>g leidt tothet gebruiken <strong>van</strong> m<strong>in</strong>der spaarmogelijkheden. De score op‘sparen’ neemt toe met de betrokkenheid, dat is de <strong>in</strong>teresse <strong>in</strong>nieuwe f<strong>in</strong>anciële producten, en de wens om de f<strong>in</strong>anciële kenniste vergroten.Het vermijden <strong>van</strong> spijt over reeds gemaakte keuzes heeft eennegatief effect op ‘sparen’. Spijt over niet-gemaakte keuzes heeftechter geen significant effect.Een korte-termijn oriëntatie heeft een negatief effect op sparen,terwijl een lange-termijn oriëntatie een positief effect heeft.Dit is volledig <strong>in</strong> overeenstemm<strong>in</strong>g met de theorie: een kortetermijnoriëntatie leidt tot ongeduld voor consumptie en dus totm<strong>in</strong>der sparen, een lange-termijn oriëntatie leidt tot meeraandacht en voorzorg voor de toekomst, en daardoor tot meersparen.Mentale boekhoud<strong>in</strong>g heeft een negatief effect op ‘sparen’.Blijkbaar gaat het idee <strong>van</strong> ‘potjes’ voor verschillende uitgavenniet samen met sparen, en het benutten <strong>van</strong> meerdere spaarmogelijkheden.Dit effect is plausibel <strong>in</strong>dien men bedenkt datspaargeld opzij wordt gelegd voor meer algemene doele<strong>in</strong>den,dus niet voor specifieke uitgaven, zoals bij de ‘potjes’ het geval is.Naarmate vroeger meer tot ‘bijbaantjes’ is gestimuleerd enzakgeld heeft gehad neemt het spaargedrag toe.Geen effect‘Rondkomen’ en ‘overzicht’ hebben geen significant effect op‘sparen’. Kennelijk zijn dit geheel verschillende gedragsdimensies,die ook door verschillende factoren worden beïnvloed. Rondkomenlijkt een noodzakelijke voorwaarde te zijn voor sparen,tenzij men contractueel spaart en niet kan rondkomen nadat hetspaarbedrag <strong>van</strong> het <strong>in</strong>komen is afgetrokken. In de factoranalyse<strong>van</strong> Tabel 2.1 is wel een verband gevonden tussen rondkomen ensparen.Leeftijd, geslacht, werkzaamheid, en een f<strong>in</strong>ancieel beroephebben geen significant effect op ‘sparen’, evenm<strong>in</strong> als belangrijkelevensgebeurtenissen.Verwacht<strong>in</strong>gen over de f<strong>in</strong>anciële situatie <strong>van</strong> het huishouden,evenals de risicohoud<strong>in</strong>g, en de factoren ‘actief-passief’, ’samen<strong>in</strong>dividueel’,‘zekerheid’, en ‘met geld hebben leren omgaan’hebben alle geen significant effect op ‘sparen’.<strong>F<strong>in</strong>ancieel</strong> beheer heeft een positief effect op ‘sparen’. Dit effectwordt waarschijnlijk veroorzaakt door een betere organisatie <strong>van</strong>de <strong>geldzaken</strong>, en liever sparen dan lenen voor de aanschaf <strong>van</strong>producten.
Change language