1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties ...

ThiemeMeulenhoff ZorgNiveau 41.7 Hanteert crisissituaties en onvoorzienesituatiesAntwoordmodellen

Inhoudsopgave• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •1 Assertiviteit 51.1 Eigen mening en wensen naar voren brengen 5Praktijk: Te weinig zorg 5Praktijk: Zelf wassen 5Kennisopdracht 51.2 Opkomen voor eigen positie 7Praktijk: Positie als stagiaire 7Praktijk: Kenniscentrum 7Kennisopdracht 71.3 Adequaat handelen bij intimiteiten 9Praktijk: Twijfel 9Kennisopdracht 91.4 Adequaat handelen bij fysieke agressie 11Praktijk: Van kwaad tot erger 11Praktijk: Boos! 11Kennisopdracht 111.5 Onderhandelen met collega's, leidinggevende en zorgvrager1 3Praktijk: Onderhandelen over het verpleegplan 13Praktijk: Verpleegkundige Adviesraad 13Kennisopdracht 132 Adequaat reageren bij ongevallen en onvoorziene situaties 152.1 Ongevallen en onvoorziene situaties 15Praktijk: Geen ademhaling en geen bloedsomloop! 15Praktijk: De stuipen op het lijf 15Kennisopdracht 16

1 AssertiviteitEigen mening en wensen naar vorenbrengen• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: TE WEINIG ZORG1 Noem twee punten die illustreren dat Yvonne assertief is.Yvonne is assertief: ze is duidelijk over wat ze wil en luistert naar wat de verzorgenden willen.2 Wat belemmert een assertieve opstelling van Yvonne tegenover de regiomanager?Ze is bang dat haar wensen niet serieus worden genomen en dat haar wensen verkeerdworden opgevat (als zou ze haar werk niet aankunnen).3 Noem drie voordelen van een assertieve opstelling tegenover de regiomanager: voor deorganisatie, voor de collega's en voor Yvonne zelf.Voordelen van een assertieve opstelling zijn (voor organisatie): duidelijkheid hebben overwelke problemen er spelen en daardoor kunnen werken aan de kwaliteit van de zorg; (voorde collega's) het gevoel serieus genomen te worden, beter hun werk kunnen doen; (voorYvonne zelf) beter haar eigen werk kunnen doen, omdat de medewerkers tevredener zijn.PRAKTIJK: ZELF WASSEN1 Als er in het protocol staat dat de zorgvrager drie dagen postoperatief zichzelf moet wassen,mag jij als verpleegkundige hierop een uitzondering maken? Licht je antwoord toe.Dit hangt af van het type protocol en waarvoor het protocol bedoeld is. Als een protocol bedoeldis als een algemene richtlijn, mag wanneer dit duidelijke nadelen oplevert voor de patiënt,hiervan worden afgeweken, liefst in overleg uiteraard. In dit geval is het verpleegkundige Ilonkaduidelijk dat het zelf wassen een te grote en onnodige belasting oplevert voor de heer Koster.2 Is het in deze situatie moeilijk om nee te zeggen? Waarom wel of niet?De heer Koster moet actief meewerken aan zijn te herstel. De dagelijkse activiteiten oppikkenis daar een onderdeel van. Daarom kun je het belang van de heer Koster op meerdere manierenopvatten en is het een moeilijke afweging.3 Vind je dat Ilonka assertief reageert? Leg uit.Dat hangt ervan af hoe je de beslissing van Ilonka bekijkt: als ze toestemt, omdat ze hetverzoek van de heer Koster niet durft te weigeren, is ze niet assertief. Als ze toestemt, omdatdit overeenkomt met ze zelf vindt van de eigen situatie, is ze wel assertief.KENNISOPDRACHT1 In welke mate is assertiviteit een karaktereigenschap en wat is het nog meer?De een is van van nature assertiever dan de ander. Assertiviteit is vooral een communicatiestijl,een manier waarop je met anderen praat of reageert op mensen.© ThiemeMeulenhoff 5

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties2 Waarom zijn assertieve collega's prettig om mee te werken?De assertieve collega is prettig om mee te werken, omdat je weet wat je aan hem heb. Hijgeeft duidelijk aan waar zijn grenzen liggen, wat hij vindt en waarom hij iets vindt. Hij legt zijnwensen op tafel, zonder zijn zin door te drijven3 Is opkomen voor je eigen belangen ook van belang voor je werk? Leg uit.De kwaliteit van de zorgverlening is gebaat bij de assertieve zorgverleners, omdat assertievezorgverleners mee (durven) praten over die kwaliteit van de zorg. Ze staan voor wat zebelangrijk vinden. Bovendien zijn assertieve medewerkers over het algemeen tevredener,omdat er minder onderhuidse gevoelens van frustratie of ontevredenheid leven.4 In het ziekenhuis is het verboden te roken. Vind je een verpleegkundige assertief als zij dateen zorgvrager verbiedt? Waar hangt dat vanaf?Dat hangt ervan af hoe zij het verbiedt. Als zij zonder in te leven in de zorgvrager hem eenverbod oplegt, is dat niet assertief. Als zij begrip toont voor het feit dat hij wil roken, maar hemop een vriendelijke manier uitlegt waarom het niet kan, is dat wel assertief.5 Noem een oorzaak waarom de zorgvrager in de praktijk in de relatie tot de arts of deverpleegkundige niet altijd even mondig is.Een zorgvrager zit doorgaans in een afhankelijke en kwetsbare positie. Bovendien kan hetbesef van ziek-zijn iemand (tijdelijk) heel passief maken.6© ThiemeMeulenhoff

AssertiviteitOpkomen voor eigen positieOpkomen voor eigen positie• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: POSITIE ALS STAGIAIRE1 Met wie ben je het meer eens, met Carlijne of Mijke? Leg uit.In zowel de standpunten van Carlijne of Mijke zit een kern van waarheid, hoewel de angst vanCarlijne wel begrijpelijk, maar misschien niet helemaal terecht is. Misstanden kun je aankaartenbij een mentor of docent van school.2 Hoe hoger de functie, hoe makkelijker je dingen kunt veranderen.Toch heeft ook een stagiairejuist een goede positie om dingen te veranderen. Leg uit wat de voordelen zijn aan de positievan een stagiaire.Een stagiaire is minder vast verbonden aan zijn werkplek dan een ‘normale’ werknemer.Misstanden zullen een stagiaire ook eerder opvallen, omdat ze er als ‘buitenstaander’ tegenaankijkt. Een stagiaire is minder afhankelijk van die werkplek en daardoor vrijer om dingen aante kaarten. Een stagiaire heeft ook minder loyaliteiten.3 Als een stagiaire een conflict heeft met een – gediplomeerde – collega over de kwaliteit vande zorg; wie bevindt zich dan in een betere positie? Waarom vind je dat?De stagiaire bevindt zich doorgaans in een slechtere positie. Ten eerste is er de positie alsleerling, waardoor ze zich in een ondergeschikte positie bevindt. Daarbij heeft de collega hetvoordeel dat ze ergens langer werkt en meer ervaring en kennis heeft over de gang van zakenop een afdeling en de wijze van zorgverlening. Ook zal de collega sneller de steun van decollega's of de leidinggevende krijgen.PRAKTIJK: KENNISCENTRUM1 Je leest bovenstaande oproep en je verpleegt mensen met deze problemen. Reageer je?Waarom of waarom niet?Waarschijnlijk is tijdsdruk een veelgenoemde reden om niet te reageren. Een reden om welte reageren is dat je zo bijdraagt aan de professionalisering van je vak en dat het wellicht ookleerzaam is om mee te werken aan de praktijktoets.2 Het LEVV is een soort kennisbank voor verpleegkundigen en verzorgenden. Hoe draagt hetverzamelen en verspreiden van kennis bij aan de positie van verpleegkundigen?Deskundigheid is een van de pijlers van de professionaliteit van een beroepsgroep. Behalvede ‘gewone’ opleiding tot verpleegkundige hoort daar ook bijscholing en bijhouden van je vakbij door het lezen van vakliteratuur.3 Hoort het bij het vak van een ‘gewone’ verpleegkundige om deel te nemen aan dergelijketoetsen? Verklaar je mening.Verpleegkundigen zijn zelf verantwoordelijk voor de professionalisering van het vak. In die zinhoort het bij het vak van een verpleegkundige om deel te nemen aan dergelijke toetsen.KENNISOPDRACHT1 Op welke manier hebben rechten en plichten met elkaar te maken? Geef een voorbeeld.© ThiemeMeulenhoff 7

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situatiesRechten en plichten zijn verbonden: uit rechten vloeien plichten voort. Het recht van de éénis vaak de plicht van een ander.2 Geef twee voorbeelden waar rechten van werknemers beschreven staan.Rechten van de werknemer staan in: een arbeidsovereenkomst; in wetten; in de cao.3 Wat heeft de positie van jou als verpleegkundige te maken met het salaris dat je verdient?Leg uit.Het salaris is (onder meer) een uitdrukking van (maatschappelijke) waardering van dewerkzaamheden die je als verpleegkundige doet. Aan het salaris van een beroepsgroep kunje (onder meer) het aanzien of de status van die beroepsgroep aflezen.4 Je kunt je positie versterken door steun te zoeken bij anderen. Verklaar waarom je positie dansterker wordt.Door steun bij anderen sta je sterker. Je kunt macht verlenen aan het feit dat je bij een groteregroep hoort, dat je mening gedeeld wordt door veel anderen.5 Zorgdragers hebben rechten, zoals het recht op inzage in het medisch dossier. Welke plichtvoor de verpleegkundige vloeit daar uit voort?Uit het recht op inzage in het medisch dossier vloeit de plicht voort om zorgvragers toegangte geven tot hun dossier.8© ThiemeMeulenhoff

AssertiviteitAdequaat handelen bij intimiteitenAdequaat handelen bij intimiteiten• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: TWIJFEL1 Miriam slaat zelf een arm om de man heen, maar als de man dit doet, overschrijdt hij eengrens. Waarom is dat?Het is de intentie die achter het gebaar schuilgaat, die van belang is. Bij Miriam was dat troostbieden. Bij de man heeft het gebaar een seksuele annotatie.2 Maakt het verschil voor je reactie of je begrip op kunt brengen voor het gedrag van de man?Licht je antwoord toe.De reden waarom iemand bepaald gedrag vertoont, speelt doorgaans een rol bij de afwegingof bepaald gedrag te tolereren is. Dat speelt vooral wanneer bepaald gedrag voortkomt uiteen stoornis. In dit geval zou Miriam er begrip voor kunnen hebben dat de man in de war isen eenzaam. Maar de grenzen van Miriam verschuiven hier niet door, hooguit hoe zij reageertop de man.3 Zou jij, wanneer jij de leidinggevende van Miriam was, dit incident ernstig genoeg vinden vooreen waarschuwing of misschien zelfs opschorting van zorg? Geef argumenten.Op zich kan dergelijk gedrag aanleiding zijn voor een maatregel in de zin van een waarschuwingof overname van zorg door iemand anders of zelfs het opschorten van zorg. Dat kan afhangenvan de persoonlijke grenzen van de verpleegkundige. Hoe ernstig voelt zij zich geïntimideerd,wil zij zelf de zorg voortzetten, is ze bereid dit incident met de man uit te praten? Ook hetgedrag van de man speelt mee: toont hij zich berouwvol, bestaat er vertrouwen dat dit incidentzich in de toekomst niet zal herhalen?KENNISOPDRACHT1 Kun je een ongewenste intimiteit zelf uitlokken door het dragen van bepaalde kleding?Nee, dat kan niet.2 Wat is erop tegen om als verpleegkundige seks hebben met een zorgvrager als beide partijendat willen?Seksuele relaties tussen verpleegkundigen en zorgvragers zijn altijd fout, omdat deverpleegkundige over de grenzen gaat die de beroepsgroep en de wet op dit gebied gesteldhebben. Die grenzen zijn zo scherp gesteld omdat zorgvragers in een kwetsbare positieverkeren.3 Mag een zorginstelling de zorgrelatie zomaar verbreken bij ongewenste intimiteiten? Verklaarje antwoord.Een zorginstelling mag de zorgrelatie nooit zomaar verbreken, ze moet al het mogelijk doenom de zorg, hetzij in een andere vorm, voort te zetten. Wel mag de verpleegkundige in gevalvan seksuele intimidatie de zorg met onmiddellijke ingang staken en kan zij verlangen dat zijbetrokken zorgvrager verder niet meer in zorg krijgt (de meeste cao's vermelden dit).4 Als een zorgvrager vanuit een stoornis ongeremd seksueel gedrag vertoont, hoef je dan geengrenzen te stellen? Leg uit.© ThiemeMeulenhoff 9

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situatiesOok wanneer een zorgvrager vanuit een stoornis gestoord seksueel gedrag vertoont, zijngrenzen aan de orde.5 Seksuele intimidatie door een collega heeft meer impact dan door een zorgvrager. Waaromis dat, denk je?Bij collega's gaat bij seksuele intimidatie mogelijk een grotere dreiging uit dan wanneer eenzorgvrager hetzelfde doet. Bovendien is een zorgvrager te ontlopen en zijn ze vaak tijdelijk inzorg' bij een collega is dat moeilijker of soms onmogelijk. Je wordt er dan constant aanherinnerd.10© ThiemeMeulenhoff

AssertiviteitAdequaat handelen bij fysieke agressieAdequaat handelen bij fysieke agressie• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: VAN KWAAD TOT ERGER1 Verklaar de oorzaak van de agressie van Ellen: ligt het aan haar stoornis, de situatie of beide?Mogelijk is de agressie van Ellen te verklaren uit haar stoornis en uit haar situatie. Het wisselenvan afdelingen en de angst voor andere zorgvragers kunnen haar agressie versterken.2 Zie je vrijheidsbeperkende maatregelen als een gevolg van agressie of een oorzaak vanagressie? Leg uit.Beide. Vrijheidsbeperkende maatregelen zijn een reactie op Ellens agressie, maar kunnen ophun beurt agressie aanwakkeren.3 Vind je het de taak om, wanneer je als verpleegkundige John met Ellen gaat werken, teproberen iets te doen aan de agressie of sta je in zo'n geval machteloos?Verpleegkundige John kan wel degelijk wat doen om de agressie te proberen in te perken. Hijkan proberen te achterhalen wat de agressie veroorzaakt. Hij kan haar observeren: wanneerdoet agressie zich voor, hoe vaak? Welke aanleiding deed Ellen eerder in agressie ontsteken?En welke situaties zouden agressie kunnen oproepen? Is ze overgevoelig voor prikkels? Ookkan hij het met collega's bespreken om zo samen tot een gezamenlijke aanpak te komen.Daarvoor kunnen ze advies inwinnen bij andere behandelaars van Ellen.PRAKTIJK: BOOS!1 Waarom is de jongen agressief?De agressie van de jongen zou een logische reactie kunnen zijn op zijn gevoelens van verdrieten onmacht en zijn gevoel de controle over de situatie te verliezen.2 Heeft de agressie iets met de verpleegkundige te maken? Waarom wel of niet?De agressie heeft niets met de verpleegkundige te maken. Zij wordt toevallig mikpunt van zijnagressie, maar heeft deze agressie op geen enkele manier uitgelokt.3 Wat vind je hiervan: moet de verpleegkundige begrip tonen of grenzen stellen?Beide: het beste is wanneer de verpleegkundige op een begripvolle manier grenzen stelt.KENNISOPDRACHT1 Noem twee kenmerken van agressie en omschrijf op basis daarvan in je eigen woorden watagressie is.Agressie is schadelijk voor de ander. Een het gebeurt expres. Een definitie luidt dan: gedragdat gericht is op het fysiek of psychisch verwonden van anderen.2 Kun je, met een beetje mensenkennis, aan de hand van iemands karakter voorspellen ofiemand agressief reageert?Nee. Agressie is niet te voorspellen vanuit iemands karakter. Er bestaat niet zoiets als eenagressieve persoonlijkheid.3 Noem in de zorg drie situaties die agressief gedrag uitlokken.© ThiemeMeulenhoff 11

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situatiesIn de gezondheidszorg kan agressie worden uitgelokt in de volgende situaties:• lange tijd opgenomen zijn (hospitalisatie);• niet weten waar je aan toe bent (bijvoorbeeld bij een gedwongen opname in eenpsychiatrische afdeling);• onmacht en afhankelijkheid (het gevoel de controle te verliezen over je eigen leven, zoalsbij vaste toiletrondes of moeten vragen om naar het toilet te gaan);• angst (bijvoorbeeld voor verlies van het leven zoals dat was);• laag zelfbeeld (door de afhankelijke rol als patiënt of slechte ervaringen);• dwangmaatregelen (opgesloten worden, vastgebonden worden);• tekort aan gevoel van genegenheid, veiligheid en warmte.4 Door iemand vast te binden, kun je agressief gedrag voorkomen. Wanneer is dit geoorloofd?Wanneer het agressieve gedrag voortkomt uit een stoornis en het vastbinden strikt noodzakelijkis om gevaar voor de patiënt of anderen af te wenden5 Waarom is het belangrijk om incidenten met fysiek geweld te melden?Eén of meerdere meldingen kunnen aanleiding zijn om een protocol of beleid bij te stellen. Dekwaliteit van de zorg is er dus mee gediend.12© ThiemeMeulenhoff

AssertiviteitOnderhandelen met collega's, leidinggevende en zorgvragerOnderhandelen met collega's,leidinggevende en zorgvrager• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: ONDERHANDELEN OVER HET VERPLEEGPLAN1 In deze baan wordt van je verwacht dat je als verpleegkundige onderhandelt met de zorgvragerover zijn behandeling en het verpleegplan. Noem een voordeel en een nadeel voor je werkals verpleegkundige.Een voordeel is dat de zorgvrager betrokken is bij behandeling en daarmeemedeverantwoordelijk is. Hij zal daardoor beter meewerken. Een nadeel is dat eenverpleegkundige meer tijd kwijt is, bijvoorbeeld met uitleggen waarom bepaalde wensen nietgehonoreerd kunnen worden.2 Geef een voorbeeld van een wens van een zorgvrager op deze woonunit waarover niet teonderhandelen valt.Niet alle wensen van zorgvragers kunnen gehonoreerd worden. Bijvoorbeeld als die wensentegen de huisregels in gaan, zoals het gebruik van drugs of alcohol. Of bij bepaalde irreëlewensen ten aanzien van de verpleging, zoals overname van bepaalde activiteiten, waar deverpleging liever zelfredzaamheid ziet.3 Is er bij het onderhandelen over een verpleegplan sprake van een conflict? Leg uit.Op voorhand is er bij de onderhandeling over een verpleegplan niet sprake van een conflict.De doelen van verpleging en zorgvragers komen immers vaak overeen. Wel kunnen er oponderdelen of in de uitvoering meningsverschillen of conflicten ontstaan.PRAKTIJK: VERPLEEGKUNDIGE ADVIESRAAD1 Op welke basis onderhandelt deze VAR over het scholingsbudget?De VAR onderhandelt op basis van argumenten. Bij de onderhandeling draagt de VAR hetargument aan dat het scholingsbudget van verpleegkundigen veel kleiner is dan andereberoepsgroepen en dat dit niet terecht is.2 Welke punten van effectief onderhandelen heeft de VAR ter harte genomen?De VAR heeft zich goed voorbereid, door te onderzoeken hoe groot het scholingsbudget is,in vergelijking met andere beroepsgroepen.Verder heeft de raad een goed argument gevonden,dat aansluit bij een gemeenschappelijk belang.3 Welk gemeenschappelijk belang hebben de VAR en de directie van het ziekenhuis?Goed geschoolde medewerkers is in het belang van zowel de medewerkers als het ziekenhuis.Ook ontplooiing van medewerkers en het feit dat medewerkers tevreden zijn over hun loopbaan,is in beider belang.KENNISOPDRACHT1 Noem een situatie waarbij je met een zorgvrager beter niet kunt onderhandelen.Wanneer grenzen aan de beroepsuitoefening in zicht komen, valt er niet te onderhandelen.Er zijn een heleboel grenzen mogelijk, zoals handelingen verrichten waarvoor je niet bekwaam© ThiemeMeulenhoff 13

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situatiesbent. Of handelingen verrichten die niet bij het vakgebied van de verpleegkundige horen. Ookprotocollen of huis-, afdelings- of instellingsregels kunnen een reden zijn om niet inonderhandeling te gaan. Of wanneer een verzoek van een zorgvrager op ethische bezwarenstuit.2 Als je dreigt met ontslag, op basis waarvan onderhandel je?Als je dreigt met ontslag, onderhandel je op basis van macht. Dreigen met ontslag is immerseen machtsmiddel.3 Omschrijf een assertieve houding bij het onderhandelen.Bij het onderhandelen stel je je assertief op wanneer je duidelijk bent over wat je wil en wanneerje tegelijkertijd rekening houdt met en actief luistert naar de wensen van de andere partij.4 Waarom is actief luisteren belangrijk bij onderhandelen?Door actief te luisteren, kun je je verplaatsen in de positie van de andere partij en op zoekgaan naar gemeenschappelijke belangen.5 Gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen. Noem drie factoren die bij jou een rol spelenof je iemand gelijk geeft.Goede argumenten, overtuigingskracht, geloofwaardigheid en een sympathieke uitstralingspelen allemaal mee bij de beoordeling of iemand gelijk krijgt.14© ThiemeMeulenhoff

2 Adequaat reageren bij ongevallenen onvoorziene situatiesOngevallen en onvoorziene situaties• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •PRAKTIJK: GEEN ADEMHALING EN GEEN BLOEDSOMLOOP!1 Wat is je eerste reactie?Je spreekt mevrouw Korsten aan, schudt haar voorzichtig aan de schouders. Als de zorgverlenerals eerste een collega alarmeert, is dat ook goed. In een ziekenhuis is dit zelfs aan te bevelen.2 Wat is je eerste handeling?Je alarmeert het reanimatieteam.3 Wat doe je verder nog in de periode voordat het reanimatieteam arriveert?Je start met reanimeren.4 Wat doe je nadat het reanimatieteam de zorg heeft overgenomen?Je legt de acute situatie vast in het zorgdossier. Overleg met de arts wie de familie waarschuwt.Neem daarna op het eerst mogelijke tijdstip even de tijd met je collega en de arts om dereanimatie te bespreken.PRAKTIJK: DE STUIPEN OP HET LIJF1 Wat is je eerste handeling? Verklaar je antwoord.Terwijl je op gevaar voor jezelf let, want de infuusfles is gebroken en er liggen glasschervenop de vloer, spreek je Youssef aan en schud je hem beheerst aan de schouders om tecontroleren hoe het met het bewustzijn is gesteld2 Wat is je volgende handeling?Je controleert de ademhaling en stelt deze zonodig veilig.3 Hoe reageer je op de vragen van Youssef?Uit de beschrijving van de kamergenoot en het feit dat Youssef spontaan weer bijkomt, lijkthet erop dat hij is flauwgevallen. Het juiste antwoord kun jij niet geven omdat je geen diagnosekunt stellen. Je kunt geruststellend antwoorden: ‘Ik weet het ook niet. Je bent gevallen en jehebt je hoofd gestoten. Heb je nog ergens anders pijn?’4 Heb je hulp van anderen nodig? Verklaar je antwoord.Ja. Je zult samen met een collega nadat bij Youssef geen andere verwondingen zijngeconstateerd, de zorgvrager naar bed brengen. De arts zal worden geïnformeerd. Dehoofdwond zal moeten worden verzorgd, en om het gevaar voor de andere aanwezigen tebeperken zal de gebroken infuusfles en de infuusvloeistof moeten worden opgeruimd.© ThiemeMeulenhoff 15

1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situatiesKENNISOPDRACHT1 Hoort de bloeddruk bij de vitale functies? Verklaar je antwoord.Nee. De drie vitale functies zijn het bewustzijn, de ademhaling en de bloedsomloop. Debloeddruk geeft wel een indicatie over de kwaliteit van de bloedsomloop.2 Is het mogelijk dat een zorgvrager met een afwezige ademhaling nog een bloedsomloop heeft?Verklaar je antwoord.Ja. Deze situatie kan zich vlak na het optreden van de ademstilstand voordoen. Bij een tekortaan zuurstof in de organen zal na enkele minuten ook een stilstand van de bloedsomloopoptreden3 Kun je aangeven waarom het belangrijk is dat je een zorgvrager geruststelt?Van het geruststellen gaat een kalmerende werking uit. het slachtoffer is geschrokken, angstigen soms geprikkeld. Een rustig slachtoffer kan beter aangeven wat hij mankeert, en zich ookbeter laten onderzoeken4 Waar besteed je als eerste aandacht aan: de gecompliceerde beenbreuk of de bloedendehoofdwond?Uit een hoofdwond kan schijnbaar veel bloed stromen. De hoofdhuid is dun en er lopen veelbloedvaatjes. Een hoofdwond is bijna altijd een veneuze bloeding. Zolang het bloed nietstootsgewijs uit de wond stroomt, zal de prioriteit liggen bij het onbeweeglijk houden van hetgebroken been. Zodra dat is geregeld kan aandacht worden besteed aan de hoofdwond.5 Waarom is het van belang bij het alarmeren van de ambulance de (vermoedelijke) leeftijd vaneen jonge zorgvrager te vermelden?Bij de hulpverlening aan jonge kinderen wordt soms ander materiaal gebruikt en het is handigals het ambulancepersoneel daar van tevoren rekening mee kan houden.6 Valt een prikaccident onder de noemer ‘onvoorziene situaties’? Motiveer je antwoord.Ja en nee. Als je de protocollen rond het verrichten van (vena)puncties en injecties volgt, danis een prikaccident zo goed als uitgesloten. Prik je je dan toch aan een naald, dan is dit eenonvoorziene situatie. Volg je het protocol niet en krijg je een prikaccident dan is het geenonvoorziene situatie want je hebt niet de juiste voorzorgsmaatregelen genomen.SamenwerkingsopdrachtIn deze samenwerkingsopdracht komt de eigen mening van de student sterk naar voren. Deene student zal het zelfbeschikkingsrecht van de zorgvrager belangrijk vinden. De anderestudent stelt zich op het standpunt dat bij wilsonbekwame zorgvragers (onrustig, in de war)de verpleegkundige als zaakwaarnemer zonder meer mag beslissen tot het fixeren in bed.Toch ligt er nog een stap voor die beslissing, en dat zijn de preventieve maatregelen. Dekeuzemogelijkheden zijn divers: bed in de laagste stand, regelmatig bij de zorgvragerbinnenlopen, intercom op de kamer zodat bij onrust de verpleegkundige dit hoort. Als laatsteoptie (alhoewel daar discussies over kunnen ontstaan) is de arts vragen om een rustgevendmiddel voor te schrijven.In de praktijk mag in incidentele situaties overgegaan worden tot het fixeren van een zorgvragerin bed als er gevaar dreigt voor de zorgvrager. Op het eerst mogelijke moment zal ertoestemming moeten worden gevraagd aan de zaakwaarnemer van de tijdelijk wilsonbekwamezorgvrager. Meestal is dat een partner of een familielid. Voordat tot fixatie wordt overgegaanmoet de behandelende arts worden geconsulteerd en zijn toestemming worden verkregen.Dit moet schriftelijk worden vastgelegd.16© ThiemeMeulenhoff