Ontgonnen verleden
Ontgonnen verleden Ontgonnen verleden
3.7 Literatuur 444 Regio 67: Walcheren 474.1 Ligging 474.2 Karakteristiek 474.3 Ontstaan van het natuurlijke landschap 484.4 Bewoningsgeschiedenis 504.5 Specifieke thema’s 544.6 Historisch-geografische elementen en structuren 584.7 Literatuur 625 Regio 68: Zeeuws-Vlaanderen 655.1 Ligging 655.2 Karakteristiek 655.3 Ontstaan van het natuurlijke landschap 665.4 Bewoningsgeschiedenis 675.5 Specifieke thema’s 725.6 Historisch-geografische elementen en structuren 745.7 Literatuur 78
InleidingIs een schurveling een met uitsterven bedreigde vlindersoort, een houtwal die eenhaaimeet omgeeft, of is het wellicht een pingoruïne? Waar werd zout gewonnen enwat heeft dit met turf te maken? Is moernering gevaarlijk? Hoe zit het met het verhaalvan de bedijkingen in de kuststreken en het rivierengebied en wat betekent dit voorhet aanzien van de regio’s?Als we om ons heen kijken ontdekken we overal sporen van de wordingsgeschiedenisvan Nederland. Vaak weten we er in de praktijk niet goed raad mee.Ontgonnen Verleden beantwoordt uw vragen over de bewoningsgeschiedenis. Het iseen digitaal informatiesysteem met de werknaam ‘Cultgis’. Het vertelt hoe mensenleefden en hoe zij hun omgeving vormgaven. Het maakt het landschap leesbaar alseen spannend boek. Ontgonnen verleden levert de bouwstenen voor de biografie vanhet rijke Nederlandse cultuurlandschap.Deze twaalf rapporten vormen hiervan eenonderdeel.Het geografische informatiesysteem Cultgis van het ministerie van LNV ontsluitcultuurhistorische kennis en maakt het verleden beleefbaar. Cultgis bevat belangrijkeinformatie voor nieuwe ruimtelijke ontwerpen en schetst de samenhang tussenpatronen en structuren. Het biedt informatie op verschillende niveaus. De regiokaartis hiervan één zo’n informatieniveau. Cultgis beschrijft per regio debewoningsgeschiedenis en de specifieke kenmerken van het cultuurlandschap. Destructuur van het Cultgissysteem kent een getrapte opbouw in een geografischeinformatie systeem (GIS). De opbouw begint met een globale karakteristiek over dehistorische geografie op nationaal niveau. De beschrijvingen van landschapstypen endeellandschappen gaan over in meer concrete beschrijvingen zoals deze provincialerapporten. Een selectie van de zogenaamde historisch geografischeaandachtgebieden, die van nationale betekenis worden geacht, bevinden zich op hetniveau daaronder. Op het laagste niveau treffen we concrete elementen en patronen.Het Cultgissysteem is ontwikkeld in het monitoringprogramma Meetnet Landschap(traject 1992 – 2006). Het is ook een onderdeel van de kennisinfrastructuurCultuurhistorie. Het cultgis databestand is IMKICH conform (GML-standaard) endaardoor geschikt voor uitwisseling in een NEN3610 omgeving zoals inmiddelsstandaard in de Ruimtelijke Ordening (DURP).De kennisinfrastructuur Cultuurhistorie (KICH) met de website www.kich.nl biedtverschillende partijen – zoals het ministerie van LNV en de rijksdienst cultureelerfgoed (voorheen RACM) van het ministerie van OCW - een platform voor hetuitwisselen van de diverse databestanden. Het drieluik historische geografie,historische bouwkunst en archeologie staat hierin centraal. Er ligt een uitnodiging aanandere partijen zoals provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties om zichaan te sluiten en zo samen te werken aan een robuuste en levende datastructuur voorde cultuurhistorie.Samen met aardkundige waarden vormen cultuurhistorische elementen en patronen,structuren en ensembles hiervan in het Nederlandse cultuurlandschap het fysiekeerfgoed van ons land. Deze aspecten spelen een belangrijke rol voor de ruimtelijkekwaliteit en de belevingswaarde van Nederland.Directie Kennis 7
- Page 1: Ontgonnen verledenRegiobeschrijving
- Page 9 and 10: 1 Regio 65: Schouwen-DuivelandOoste
- Page 11: Middeleeuwen kreeg de Schelde haar
- Page 14 and 15: zeezand erg zwak is. In de regio Sc
- Page 16: Kastelen en buitenplaatsenGedurende
- Page 21 and 22: - Kuipers, S.F., 1982. Dammen en di
- Page 23 and 24: 2 Regio 66: Sint-Philipsland en Tho
- Page 25 and 26: egroeide buitendijkse gronden). De
- Page 27 and 28: Dit schorrengebied, exclusief de kr
- Page 29 and 30: - Philipsdam te Sint Philipsland (1
- Page 31 and 32: 3 Regio 67: BevelandNoord- en Zuid-
- Page 33 and 34: 3.3 Ontstaan van het natuurlijke la
- Page 35 and 36: Bedijkingen van het oudlandDe eerst
- Page 37 and 38: Bevelandse boerderijen. Alleen de l
- Page 39 and 40: De gracht van fort Ellewoutsdijk op
- Page 41 and 42: VisserijAan het eind van de negenti
- Page 43 and 44: - korenmolen De Koornbloem (1801),
- Page 45 and 46: - Bruin, M.P. de & M.H. Wilderom, 1
- Page 47 and 48: 4 Regio 67: WalcherenDe negende-eeu
- Page 49 and 50: landschap. Gedurende het laatste de
- Page 51 and 52: contact kwam met veen nam het veen
InleidingIs een schurveling een met uitsterven bedreigde vlindersoort, een houtwal die eenhaaimeet omgeeft, of is het wellicht een pingoruïne? Waar werd zout gewonnen enwat heeft dit met turf te maken? Is moernering gevaarlijk? Hoe zit het met het verhaalvan de bedijkingen in de kuststreken en het rivierengebied en wat betekent dit voorhet aanzien van de regio’s?Als we om ons heen kijken ontdekken we overal sporen van de wordingsgeschiedenisvan Nederland. Vaak weten we er in de praktijk niet goed raad mee.<strong>Ontgonnen</strong> Verleden beantwoordt uw vragen over de bewoningsgeschiedenis. Het iseen digitaal informatiesysteem met de werknaam ‘Cultgis’. Het vertelt hoe mensenleefden en hoe zij hun omgeving vormgaven. Het maakt het landschap leesbaar alseen spannend boek. <strong>Ontgonnen</strong> <strong>verleden</strong> levert de bouwstenen voor de biografie vanhet rijke Nederlandse cultuurlandschap.Deze twaalf rapporten vormen hiervan eenonderdeel.Het geografische informatiesysteem Cultgis van het ministerie van LNV ontsluitcultuurhistorische kennis en maakt het <strong>verleden</strong> beleefbaar. Cultgis bevat belangrijkeinformatie voor nieuwe ruimtelijke ontwerpen en schetst de samenhang tussenpatronen en structuren. Het biedt informatie op verschillende niveaus. De regiokaartis hiervan één zo’n informatieniveau. Cultgis beschrijft per regio debewoningsgeschiedenis en de specifieke kenmerken van het cultuurlandschap. Destructuur van het Cultgissysteem kent een getrapte opbouw in een geografischeinformatie systeem (GIS). De opbouw begint met een globale karakteristiek over dehistorische geografie op nationaal niveau. De beschrijvingen van landschapstypen endeellandschappen gaan over in meer concrete beschrijvingen zoals deze provincialerapporten. Een selectie van de zogenaamde historisch geografischeaandachtgebieden, die van nationale betekenis worden geacht, bevinden zich op hetniveau daaronder. Op het laagste niveau treffen we concrete elementen en patronen.Het Cultgissysteem is ontwikkeld in het monitoringprogramma Meetnet Landschap(traject 1992 – 2006). Het is ook een onderdeel van de kennisinfrastructuurCultuurhistorie. Het cultgis databestand is IMKICH conform (GML-standaard) endaardoor geschikt voor uitwisseling in een NEN3610 omgeving zoals inmiddelsstandaard in de Ruimtelijke Ordening (DURP).De kennisinfrastructuur Cultuurhistorie (KICH) met de website www.kich.nl biedtverschillende partijen – zoals het ministerie van LNV en de rijksdienst cultureelerfgoed (voorheen RACM) van het ministerie van OCW - een platform voor hetuitwisselen van de diverse databestanden. Het drieluik historische geografie,historische bouwkunst en archeologie staat hierin centraal. Er ligt een uitnodiging aanandere partijen zoals provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties om zichaan te sluiten en zo samen te werken aan een robuuste en levende datastructuur voorde cultuurhistorie.Samen met aardkundige waarden vormen cultuurhistorische elementen en patronen,structuren en ensembles hiervan in het Nederlandse cultuurlandschap het fysiekeerfgoed van ons land. Deze aspecten spelen een belangrijke rol voor de ruimtelijkekwaliteit en de belevingswaarde van Nederland.Directie Kennis 7