Ontgonnen verleden

met zand overstoven kleipakket, werden vroeger gebruikt als gemeenschappelijkeweide. In deze overgangszone bevonden zich ook tal van buitenplaatsen, waarvanenkele tussen Vrouwenpolder en Domburg bewaard zijn gebleven.WaterstaatDe toenemende invloed van de zee bracht de bewoners van Walcheren in de 10e, 11een begin 12e eeuw tot het opwerpen van enkele meters hoge woonheuvels of terpen.In de 12e eeuw werden de eerste dijken op Walcheren aangelegd. Sindsdien zijn erdoor dijkval en verwaarlozing verschillende overstromingen geweest, vooral aan deranden van het eiland. Grote overstromingen, waarbij het gehele eiland onderliep,waren zeldzaam. De Allerheiligenvloed van 1570 zette grote delen onder water, maardaarna is Walcheren alleen na de geallieerde bombardementen in 1944 voor hetgrootste deel onder water komen te staan.De polders in het noorden van Walcheren zijn aandijkingen die grotendeels uit deLate Middeleeuwen stammen. De Goede Polder, Vrouwenpolder en Boonepolder inhet noorden dateren uit de 13e eeuw. De Beekshoekpolder en de Noorder-Nieuwlandpolder zijn in de 14e eeuw bedijkt, de Oosternieuwlandpolder in de 16eeeuw. De polders aan de oostkant van het voormalige eiland: de MiddelburgschePolder en de Oud- Sint Jooslandpolder dateren uit de 17e eeuw. Aan de eilandsituatievan Walcheren kwam in 1871 een eind toen de dam door het Sloe werd aangelegd.Daarna vond verlanding van deze geul plaats; in de twintigste eeuw is het gebiedbedijkt (de Quarlespolder).In 1944 werden de dijken van Walcheren gebombardeerd. Grote delen van het gebiedhebben ongeveer een jaar onder water gestaan. Dit heeft onder meer grote schadeberokkend aan de vegetatie in de 'tuin van Zeeland". Ter plaatse van de toenmaligedoorbraken, bij Westkapelle, Veere en Ritthem, zijn thans de sporen van dedoorbraken, in de vorm van binnengedijkte kreken, nog in het terrein zichtbaar.Vooral het krekenstelsel bij Veere is, mede door de beplanting, landschappelijk zeerfraai. Na de oorlog vond een grootscheepse herverkaveling van Walcheren plaats.Behalve landwinst kwam er ook landverlies voor. Sommige polders gingen weerverloren nadat ze waren bedijkt. Indien mogelijk werden ze later weer op de zeeteruggewonnen, maar er waren ook polders die voorgoed verloren gingen. Aan deandere kant werd de duinkust in het westen en het zuidwesten steeds verder door dezee aangetast. Het dorp Zoutelande bijvoorbeeld werd bedreigd door het Oostgat, dathier vlak bij de kust een diepte van meer dan twintig meter heeft. De kerk, die vroegermidden in het dorp lag, ligt nu in de uiterste zuidwestpunt. De duinen zijn hier dooreen dijk beschermd voor verdere afslag. Ook bij Westkapelle konden de duinen hetniet alleen af. Een zware dijk, de Westkapelse Zeedijk, verbindt de duinen vanWestkapelle met die van Domburg.De poffertjespanstructuur van Walcheren, de laaggelegen poelgebieden omringddoor hogere kreekruggen, maakte de afwatering ingewikkeld. De poelgrondenstonden in de winter vaak onder water, en het duurde in het voorjaar geruime tijdvoordat de gronden voldoende droog waren. Ze werden vaak dan ook weinigintensief gebruikt als weide of – vaker – als hooiland. Voor bouwland waren zevanwege de waterhuishouding en de samenstelling van de bodem – zware klei – nietgeschikt. De kreekruggen liggen hoger en hebben een gunstiger bodem, waardoor zevanouds als bouwland en boomgaard in gebruik zijn geweest. Bij de afwatering wasniet alleen het teveel aan water een bron van zorg. Omdat er geen zoet water vanelders kon en kan worden aangevoerd kan er in droge jaren ook een watertekortontstaan. Vooral de vruchtbare kreekruggronden waren hier gevoelig voor. Daarnaastspeelde ook de verzilting van het water een rol. In de poelgebieden kan hetgrodwater zout worden door zoute veenlagen in de ondergrond. Elders, zoals langshet Kanaal door Walcheren, kan zoute kwel optreden vanuit het kanaal. Een te hoogzoutgehalte is nadelig voor landbouwgewassen. Ook het vee heeft last van brak waterin de sloten, vandaar dat we vanouds heel veel ‘putjes’, veedrinkputten op degraslandpercelen vinden. Deze putjes zijn waar mogelijk aangelegd op kleine52 Directie Kennis