Ontgonnen verleden

More documents

Recommendations

Info

noorden van het dorp lag kasteel van de heer van Borssele. In respectievelijk 1835 en1844-88 werd in het stadje een Stadsplantsoen en Zwitserse Wandeling aangelegd.Aan de noordwestzijde van de kreek de Pluimpot, toen Haast-Ee geheten, kwam vanaf1250 de nederzetting Haestinghen tot ontwikkeling. Pas sinds de 15 e eeuw staat het dorpbekend als Sint Maartensdijk. Destijds had de nederzetting, met zijn haven en markt, eenstedelijk karakter, en omstreeks 1485 verwierf het stadsrechten. De steden Tholen en SintMaartensdijk zijn beide beschermde stadsgezichten.Het oudste dorp in de regio is het kerkringdorp Poortvliet dat waarschijnlijk in de 12 eeeuw is ontstaan. Een kerkringdorp bestaat uit op een centraal gelegen kerkhofgebouwde kerk met een ring van bebouwing eromheen. Van recenter datum zijn devoorstraatdorpen, zoals Stavenisse, Sint Annaland en Scherpenisse. Vanaf de 15e eeuwwerd dit type nederzetting gebouwd: het voorstraatdorp. Het waren vooral de groterepolders waarin deze nieuwe dorpen ontstonden. De bebouwing werd neergezet aande voorstraat, die meestal loodrecht op de dijk werd aangelegd. Eventueledorpsuitbreidingen werden gerealiseerd door parallel aan de voorstraat een of tweeachterstraten te leggen.Soms kreeg een voorstraatdorp een kerkring aan het eind vande voorstraat. De voorstraatdorpen vervulden een verzorgende functie; ze warenoverwegend niet-agrarisch van karakter. De boerderijen lagen buiten de dorpen,temidden van het bijbehorende land.Na de bedijking van de schorren van de Oudelandpolder in 1476 werd Sint Annalandgesticht, een voorstraatdorp met kerkring. Initiatiefnemer van de stichting was Anna vanBourgondië, zuster van hertog Karel de Stoute. Belangrijkste bebouwing ontstond langsde Voorstraat, de verbinding tussen de haven en de oorspronkelijk geheel omgrachtekerk.Ten zuiden van Tholen, op het toenmalige eiland Schakerloo, lag reeds in de 13 e eeuween kunstmatig opgeworpen hoogte waarop een kapel was gesticht. Deze hoogteresteert (met begraafplaats) nog in het huidige landschap bij het gehucht Oudeland.2.6 Historisch-geografische elementen en structurenDe cultuurhistorische elementen en structuren in het huidige landschap waaronder dehistorisch geografische elementen en structuren zijn voor het gebied te ordenen naarte onderscheiden landschapsvormende functies. Onderstaand is per relevante functieeen aantal kenmerkende elementen en structuren vermeld.Landbouw- Rationele percelering als gevolg van de herverkavelingswerkzaamheden in de jaren ’50 van devorige eeuw- Hollestelle: Bruinisser Stelberg ten noorden van eiland Sint PhilipslandBosbouw- Geen itemsWonen- Beschermde stads- en dorpsgezicht: Sint Maartensdijk, Tholen- Steden: Sint Maartensdijk, Tholen- Voorstraatdorpen: Scherpenisse, Sint Annaland, Sint Philipsland, Stavenisse- Lintdorp: Anna JacobapolderJacht en visserij- Eendenkooi in de Anna Jacobapolder op St. PhilipslandWaterstaat- polder- en voormalige zeedijken- Wielen: Geulsche Welle en Het Diepe Gat nabij de Oud-Kempenshofstede Polder, De Weel tennoordwesten van Sint Maartensdijk.- Inlagen: aan de zuidzijde van de Scherpenisse Polder en ten noorden van Stavenisse.- Dijkverhoging op de voormalige Pluimpotzeedijk te Scherpenisse volgens systeem R.R.L. de Muralt.- Dam in de Pluimpot (1556)- Slaakdam te Sint Philipsland (1884)28 Directie Kennis
- Philipsdam te Sint Philipsland (1988)- Voormalig stoomgemaal ’t Ouwe Gemaal te Tholen (1906)- Uitwateringssluis te Stavenisse (1930)- Uitwateringssluis bij Sluis in de Anna JacobapolderDefensie- Vliedberg (11 e eeuw): Westkerkseberg ten zuiden van Scherpenisse- Verdedigingswerken te Tholen: wallen, grachten en vier bastions uit vroege 17 e eeuw (na 1603)- Restanten van het kasteel te Stavenisse (1653)- Restanten slotgracht van het kasteel van Sint MaartensdijkDelfstofwinning- Voormalige zoutkeet te Tholen (1765)Bedrijvigheid- Korenmolen De Hoop te Sint Maartensdijk (1847)- Korenmolen De Nijverheid te Sint Maartensdijk (1868)- Korenmolen De Korenbloem te Scherpenisse (1872) met molenaarswoning (1915)- Korenmolen De Hoop te Sint Philipsland (1724)- Korenmolen te Stavenisse (1801)- Korenmolen De Hoop te Tholen (1736)- Korenmolen De Vier Winden te Sint Annaland (1847)- Korenmolen De Molendijk op een molenberg te Sint Annaland (1684-’85)Verkeer- Haven te Stavenisse (1606)- Voormalige veerhaven te Sluis in de Anna JacobapolderBestuur- Voormalig stadhuis te Tholen (1475)- Voormalig raadhuis te Stavenisse (1860)- Voormalig stadhuis te Sint Maartensdijk (1586-’87)- Voormalig raadhuis te Sint Annaland (1940)- Voormalig raadhuis te Scherpenisse (1594)Religie- Kunstmatige hoogte met begraafplaats (13 e eeuw), ten zuidwesten van TholenRecreatie/sport- Stadsplantsoen en Zwitserse Wandeling te Tholen (resp. 1835 en 1844-1888)Landgoederen en buitenplaatsen- geen itemsZorg, onderwijs en cultuur- Geen itemsEnergievoorziening- Geen items2.7 Literatuur- Bos- en Landschapsbouw Zeeland, 1989. Advies landschapsbouw Sint-PhilipslandRapport nr. 1988-30- Cruyningen, P. van, 2002. Boerderijbouw in Zeeland van de tiende tot de twintigsteeeuw. Utrecht, Matrijs- Cruyningen, P. van, 2003. Van aardappelkelder tot zaadzolder. Provincie Zeeland- Delahaye, A., 1969. Vossemeer; land van 1000 heren. Oud en Nieuw Vossemeer.- Jongepier, J., 1995. Zeeland in de prehistorie. Provincie Zeeland- Hollestelle, A, 1975. Geschiedkundige beschrijving van Tholen naar de oorspronkelijkebronnen en de plaatselijke gesteldheid van het land. 2e druk. St. Annaland.- Hollestelle, A., 1879. Geschied- en waterstaatkundige beschrijving van dewaterschappen of pol-Directie Kennis 29
Page 1: Ontgonnen verledenRegiobeschrijving
Page 7 and 8: InleidingIs een schurveling een met
Page 9 and 10: 1 Regio 65: Schouwen-DuivelandOoste
Page 11: Middeleeuwen kreeg de Schelde haar
Page 14 and 15: zeezand erg zwak is. In de regio Sc
Page 16: Kastelen en buitenplaatsenGedurende
Page 21 and 22: - Kuipers, S.F., 1982. Dammen en di
Page 23 and 24: 2 Regio 66: Sint-Philipsland en Tho
Page 25 and 26: egroeide buitendijkse gronden). De
Page 27: Dit schorrengebied, exclusief de kr
Page 31 and 32: 3 Regio 67: BevelandNoord- en Zuid-
Page 33 and 34: 3.3 Ontstaan van het natuurlijke la
Page 35 and 36: Bedijkingen van het oudlandDe eerst
Page 37 and 38: Bevelandse boerderijen. Alleen de l
Page 39 and 40: De gracht van fort Ellewoutsdijk op
Page 41 and 42: VisserijAan het eind van de negenti
Page 43 and 44: - korenmolen De Koornbloem (1801),
Page 45 and 46: - Bruin, M.P. de & M.H. Wilderom, 1
Page 47 and 48: 4 Regio 67: WalcherenDe negende-eeu
Page 49 and 50: landschap. Gedurende het laatste de
Page 51 and 52: contact kwam met veen nam het veen
Page 53 and 54: kreekruggen, waar geen zoute bodeml
Page 55 and 56: In de zestiende eeuw is Walcheren v
Page 57 and 58: havenstadje, dat omstreeks 1350 van
Page 59 and 60: - wüstung (verlaten nederzetting):
Page 61 and 62: - spoorlijn Bergen op Zoom-Middelbu
Page 63 and 64: - Trimpe Burger, J.A., 1973. Oost-S
Page 65 and 66: 5 Regio 68: Zeeuws-VlaanderenDijk b
Page 67 and 68: eerste dijken aanleggen, maar dat w
Page 69 and 70: vandaar dat de dorpen die we hier a
Page 71 and 72: VerdedigingswerkenDoor de dijkaanle
Page 73 and 74: De dorpen in de nieuwe polders zijn
Page 75 and 76: - grasland in stroken langs de krek
Page 77 and 78: - grenspaal (1869), Cadzand, onderd
Page 79:
- Reest, P.J. van, 1993. Landinrich
show all

Ontgonnen verleden

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?