Ontgonnen verleden

Philipsland (Oude Polder van Sint Philipsland en de Henriëtte Polder), ten westen vande dijk de 19 e -eeuwse Anna Jacobapolder. In de 20 e eeuw werden nog de PrinsHendrikpolder en Abram Wissepolder gecreëerd.De twee eilanden worden beiden gekenmerkt door een lange inpolderingsgeschiedenisdie tegenwoordig nog af te lezen is aan het patroon van dijken, maarook aan een aantal karrenvelden en inlagen, de nog aanwezige kreekrestanten enwielen (dijkdoorbraken). Het open polderlandschap kent nauwelijks opgaandebeplanting. Op veel dijken – met name op Tholen – vinden we echter nog historischebeplanting van populieren. Over het algemeen is de erfbeplanting van na destormvloed van 1953, waardoor half Tholen en geheel Sint Philipsland onder waterliep.Cultuurhistorische blikvangers- Polders met blokvormige en rechthoekige verkaveling- Zeedijken, inlaagdijken en binnendijken- Inlagen en karrenvelden- Bruinisser Stelberg en drinkputten- Voorstraatdorpen- Steden Sint Maartensdijk en Tholen2.3 Ontstaan van het natuurlijke landschap2.3.1 PleistoceenGedurende het laatste deel van het Pleistoceen (de periode van de ijstijden) is in ditdeel van Zeeland een pakket van tien tot vijftien meter dik dekzand afgezet. Het zandwerd door de wind aangevoerd uit de toen drooggevallen Noordzee. Het dekzandbevindt zich enkele meters onder het oppervlak.2.3.2 HoloceenNa afloop van de laatste ijstijd, zo’n tienduizend jaar geleden, werd het klimaat warmeren vochtiger. Als gevolg van het afsmelten van de uitgestrekte ijskappen steeg dezeespiegel en rees ook de grondwaterstand. Er ontstonden gunstige omstandighedenvoor veenvorming, waardoor de zandafzettingen in de ondergrond bedekt zijn geraaktmet een veenlaag. Op Tholen varieert de dikte van het veenpakket in de bodem vanenkele centimeters tot twee meter, en in de Poortvlietse Weihoek wordt plaatselijk zelfseen veenpakket van bijna vier meter aangetroffen.Omstreeks 5000 jaar geleden werd de veenvorming onderbroken, doordat ongeveer terplekke van de huidige Nederlandse kust een reeks strandwallen ontstond. Dooraanlandige wind stoven lage duinen op op de strandwallen. Er ontstond dus eenduinenkust, met een waddengebied er achter. De veenlagen werden bedekt metwadafzettingen, voornamelijk klei en zavel. Een nieuwe fase van veenvorming brakruim vierduizend jaar geleden aan en duurde voort tot enkele eeuwen na het begin vande jaartelling.Het veenlandschap was tot in de Romeinse tijd vrijwel ononderbroken, metuitzondering van de Schelde, die via de huidige Oosterschelde in zee uitmondde.Plaatselijk ontstonden wel kleine inbraken in het veengebied, zoals rond de Pluimpotop Tholen. In de eeuwen daarna vond echter een grote overstromingsactiviteit plaats.Geleidelijk werd het veenlandschap omgevormd tot een eilandenrijk waarbij grotedelen van het veen door de zee werden weggeslagen en grote zeegaten ontstonden. Inde Late Middeleeuwen kreeg de Schelde haar nieuwe uitmonding in zee via deWesterschelde.Vanaf circa 275 na Christus baanden zich verscheidene kreken, zoals de Bruintjeskreek,Luysterkreek, Zijpsche Kreek, de Pluimpot en Hikse Kreek, door het veengebied vanTholen en Sint Philipsland en ontwikkelde zich een wijd vertakt krekensysteem metdaartussen slikken (onbegroeide buitendijkse gronden) en schorren (opgeslibde en24 Directie Kennis