Ontgonnen verleden
Ontgonnen verleden Ontgonnen verleden
zeezand erg zwak is. In de regio Schouwen-Duiveland zijn inlagen voornamelijk tevinden aan de zuidkust van Schouwen, zoals de Koudekerksche Inlaag, WestenschouwseInlaag, Flaauwers Inlaag en Cauwers Inlaag. De oudste bepaling omtrent de aanleg vaninlaagdijken op Schouwen dateert uit 1291.De eilanden Schouwen, Duiveland en Dreischor in de 13 e eeuw.Een deel van Schouwen, weergegeven op de Chromotopografischekaart van 1916. Ten zuiden van Serooskerke liggen enkele inlagen,aangelegd omdat men voor dijkval vreesde. Vlak langs de dijk ligtnamelijk een zeer diepe geul van de Oosterschelde, de Hammen, meteen diepte van plaatselijk meer dan veertig meter. Men was bang datdeze geul de dijk zou ondermijnen en had landinwaarts eeninlaagdijk aangelegd.14 Directie Kennis
Men legde deze dijken niet voor niets aan. Aan de zuidkant van Schouwen is in de loopder tijden veel land verloren gegaan. Als de oude zeedijk was ingestort, werd de‘slapende’ inlaagdijk de nieuwe zeewering en werd daarachter een nieuwe inlaagdijkgebouwd. Vermoedelijk lag de meest zuidelijke zeedijk (circa 1400) ooit op de huidigeRoggenplaat in de Oosterschelde, ten zuiden van de diepe stroomgeul de Hammen. In1475 lag de zeedijk aan de zuidkust van Schouwen nog zo’n drie kilometer verwijderdvan de Plompetoren van Koudekerke. Tussen 1475 en 1650 is ruim 3500 hectare aanpolderland van het Zuidland van Schouwen verdwenen, inclusief een groot aantaldorpen zoals Oudekerke, Zuidkerke, Simonskerke, Sint-Jacobskerke, Brieskerke enKoudekerke. De huidige zeedijk is de inlaagdijk uit 1581, die dwars door het dorpKoudekerke kwam te liggen. Grote delen van het dorp kwamen hierdoor buiten dezeedijk te liggen. De dorpskerk werd in 1583 afgebroken, alleen de toren (Plompetoren)bleef staan als baken voor de scheepvaart. Ten noorden van de toren werd in 1654 eeninlaagdijk opgeworpen, waardoor de Plompetoren in een inlaag kwam te liggen. Vaakwerd uit de inlagen klei gehaald om de zee- of inlaagdijk mee te versterken. Doordat deklei in stroken was verwijderd ontstonden langgerekte plassen of greppels die van elkaarwerden gescheiden door dammetjes. Aan de achterzijde van de inlaag liep meestal eenafwateringssloot. De afgegraven klei werd met karren afgevoerd, hetgeen naam gaf aandeze kleiwinningsgebieden: karrenvelden.De Plompetoren en deKoudekerkse Inlaag. Doorvoortdurend landverlies aande zuidkant van Schouwen ishet dorpje Koudekerke geheelverdwenen, op de veertiendeeeuwsetoren na.Naast de inlagen herinneren ook de wielen of welen (doorbraakkolken) aan de strijdtegen het water, zoals het Diepe Gat (langs de Groene Dijk), het wiel aan de OudePolderdijk bij Nieuwerkerk op Duiveland, het wiel aan de Sasdijk bij Schuddebeurs, deKakkersweel (langs de Schouwse Dijk), en het wiel bij Oosthoeve (langs de SchouwseDijk).Landbouw en bedrijvigheidDe inlagen waar geen klei werd gewonnen, zowel als de overige gronden, werden overhet algemeen gebruikt voor de landbouw. Een belangrijk Zeeuws landbouwgewas sindsde Middeleeuwen was meekrap, waarvan de wortels de grondstof leverden voor eenroodbruine textielverf voor wol en later ook voor katoen en zijde. Vanaf de 14 e eeuw wasZeeland een zeer belangrijke exporteur van meekrap. Het gewas werd verbouwd inzwaarbemeste, goed ontwaterende bedden. In het tweede of derde jaar werd demeekrap geoogst: de wortels werden gedroogd, gedorst, gestampt en gemalen totpoeder. Deze handelingen vonden plaats in een door meerdere boeren beheerdemeestoof. Op Schouwen-Duiveland had vrijwel elk dorp een meestoof, waarvan nogenkele resteren, bijvoorbeeld De Kapel te Nieuwerkerk (1869) en De Willem III teNoordgouwe (1863). Meestoven zijn relatief hoge gebouwen, waar de meekrapwortelsop lattenzolders werden gedroogd. In een aangrenzend gedeelte, de koude stoof,werden de meekrapwortels opgeslagen in vakken van de deelnemende boeren.Directie Kennis 15
- Page 1: Ontgonnen verledenRegiobeschrijving
- Page 7 and 8: InleidingIs een schurveling een met
- Page 9 and 10: 1 Regio 65: Schouwen-DuivelandOoste
- Page 11: Middeleeuwen kreeg de Schelde haar
- Page 16: Kastelen en buitenplaatsenGedurende
- Page 21 and 22: - Kuipers, S.F., 1982. Dammen en di
- Page 23 and 24: 2 Regio 66: Sint-Philipsland en Tho
- Page 25 and 26: egroeide buitendijkse gronden). De
- Page 27 and 28: Dit schorrengebied, exclusief de kr
- Page 29 and 30: - Philipsdam te Sint Philipsland (1
- Page 31 and 32: 3 Regio 67: BevelandNoord- en Zuid-
- Page 33 and 34: 3.3 Ontstaan van het natuurlijke la
- Page 35 and 36: Bedijkingen van het oudlandDe eerst
- Page 37 and 38: Bevelandse boerderijen. Alleen de l
- Page 39 and 40: De gracht van fort Ellewoutsdijk op
- Page 41 and 42: VisserijAan het eind van de negenti
- Page 43 and 44: - korenmolen De Koornbloem (1801),
- Page 45 and 46: - Bruin, M.P. de & M.H. Wilderom, 1
- Page 47 and 48: 4 Regio 67: WalcherenDe negende-eeu
- Page 49 and 50: landschap. Gedurende het laatste de
- Page 51 and 52: contact kwam met veen nam het veen
- Page 53 and 54: kreekruggen, waar geen zoute bodeml
- Page 55 and 56: In de zestiende eeuw is Walcheren v
- Page 57 and 58: havenstadje, dat omstreeks 1350 van
- Page 59 and 60: - wüstung (verlaten nederzetting):
- Page 61 and 62: - spoorlijn Bergen op Zoom-Middelbu
- Page 63 and 64: - Trimpe Burger, J.A., 1973. Oost-S
zeezand erg zwak is. In de regio Schouwen-Duiveland zijn inlagen voornamelijk tevinden aan de zuidkust van Schouwen, zoals de Koudekerksche Inlaag, WestenschouwseInlaag, Flaauwers Inlaag en Cauwers Inlaag. De oudste bepaling omtrent de aanleg vaninlaagdijken op Schouwen dateert uit 1291.De eilanden Schouwen, Duiveland en Dreischor in de 13 e eeuw.Een deel van Schouwen, weergegeven op de Chromotopografischekaart van 1916. Ten zuiden van Serooskerke liggen enkele inlagen,aangelegd omdat men voor dijkval vreesde. Vlak langs de dijk ligtnamelijk een zeer diepe geul van de Oosterschelde, de Hammen, meteen diepte van plaatselijk meer dan veertig meter. Men was bang datdeze geul de dijk zou ondermijnen en had landinwaarts eeninlaagdijk aangelegd.14 Directie Kennis
Change language