RDM Campus Magazine #01

MadeRDM@RDM Campus is délocatie voor hetontwikkelen en testenvan productinnovaties.Om u een idee te gevenwelke mogelijkhedende campus biedt, lichtenwe er graag een aantalvoor u uit.Toegangszuil havenStudenten van de opleiding IndustrieelProduct Ontwerpen van HogeschoolRotterdam hebben een nieuwe toegangszuilgemaakt voor Rotterdamsehaventerreinen. Secure Logistics, eendochteronderneming van havenondernemersorganisatieDeltalinqs, vroeg deIPO-studenten een nieuwe zuil te ontwerpendie beter herkenbaar is, eenvoudigerin installatie en onderhoud en dievooral beter en eenvoudiger te gebruikenis door de pashouders. Meest opvallendekenmerken van de door de studentenontworpen Scope-zuil zijn de bewegendeflappen aan de zijkant ter voorkomingvan schade bij contact tussen vrachtwagenen zuil, de herkenbare vormgeving,het gebruik van verlichting, het naar vorengebogen front en de betere bereikbaarheiden bediening van het toetsenbord.De zuil is in gebruik genomen doorburgemeester Aboutaleb, die de samenwerkingtussen het Rotterdamse onderwijsen bedrijfsleven roemde.Capzo-SalcaZouthydraten zijn in staat warmte opte nemen en weer af te staan. Door hettoepassen van zouthydraten in schoolgebouwenals extra thermische massa,kan het energieverbruik dat nodig is omop warme dagen te koelen, verminderdworden. Capzo-Salca vestigde zich inInnovation Dock om het door hen ontwikkeldeproduct Thermusol te testen.Thermusol is een Phase Change Material(PCM), gemaakt op basis van zouthydraten.Nu al wordt dit materiaal gebruiktvoor de opslag van warmte, besparingvan energie of voor het koelen van gebouwenen processen. De testopstelling bestaatuit twee identieke units. Bij een unitis Thermusol in het plafond verwerkt, bijde andere unit juist niet. Door beide unitsbloot te stellen aan afwisselend warme enkoele lucht wordt het verschil in temperatuurgemeten. Inmiddels zijn de eerstemeetresultaten bekend. Uit de metingenblijkt dat Thermusol in staat is om piektemperaturente temperen, waardoor debehoefte aan koeling in schoolgebouwenvermindert en energie bespaard wordt.Dankzij dit onderzoek worden werkingen toepassing van Thermusol verder geoptimaliseerd.www.rdmcampus.nl/bedrijvengids/capzosalca02RDM campus MAGAZINE #01

Fotografie: marijke volkersFotografie: marijke volkersBuilding BrainsExperience CenterSamenwerken aan een energieneutralegebouwde omgeving is het uitgangspuntvan het project Building Brains. Onderleiding van TNO Bouw zijn speciaalvoor dit project in Innovation Dock tweezeecontainers omgebouwd tot demontabelexperience center. De nieuwsteisolatie- en verwarmingstechnieken zijnin beide containers te bezichtigen. Bezoekerskrijgen allerlei informatie overde toegepaste materialen en installaties.Studenten van Albeda College waren bijdit project betrokken. Zo is het hang- ensluitwerk voor frameloze deuren samenmet studenten ontworpen. TNO Bouwbiedt studenten de kans om het volledigeproces van een bouwproject mee te maken.Het grote voordeel? In korte tijd veelmaken en samen leren. Het experiencecenter is te bewonderen op verschillendelocaties en evenementen op het gebiedvan klimaatbeheersing.www.rdmcampus.nl/bedrijvengids/tnoOpen HouseHet Open House in Baai 2 van InnovationDock is een tentoonstellingsobjectvoor fabrikanten en leveranciers vanbouwmaterialen. Daarnaast is het eeneducatief instrument voor onderzoeksopdrachtenen vraagstukken vanuit hetonderwijs en de beroepspraktijk. Fabrikantenen leveranciers werken samenaan de afbouw van dit multifunctionelegebouw. Open House biedt leveranciersvan bouwmaterialen een ideale manierom innovatieve materialen en materiaaltoepassingententoon te stellen, variërendvan buitenwanden, binnenwanden,vloeren, plafonds en daken tot trappen,balustrades, verlichting, verwarming,ventilatie en koeling. De materialen wordenregelmatig vervangen. Participerendebedrijven leveren de materialenaan en in samenwerking met docentenen studenten Bouwkunde worden dezebevestigd.www.rdmcampus.nl/openhouseAmpelmannAmpelmann ontwikkelt en bouwt zelfstabiliserendeplatforms voor gebruiktijdens werkzaamheden op volle zee. Alleonvoorspelbare bewegingen veroorzaaktdoor die zee zijn bij Ampelmanns platformsverleden tijd. Dankzij perfecte stabiliteitis werken op zee nu veel makkelijkeren veiliger. Ampelmann is het eersteen enige bedrijf die deze innovatieve platformsbouwt. Tijdens de transfer van personeelen materiaal vanaf een bewegendschip naar een vaste offshoreconstructie(zoals een boorplatform) zorgt het Ampelmannplatformervoor dat de relatievebeweging tussen schip en constructiewegvalt. Het systeem bestaat uit een6-benig platform inclusief uitschuifbareloopbrug. Gemonteerd op een schipkomt het bovenste dek tot stilstand tenopzichte van de zee. Door het meten vanvaartuigbewegingen reageren de zes cilinderswaardoor alle relatieve bewegingenweggenomen worden. Zelfs bij hogegolfslag kan bemanning met materieelveilig oversteken. Ampelmanns slogan isdan ook niet voor niets: ‘Offshore Access,as easy as crossing the street’.www.rdmcampus.nl/bedrijvengids/ampelmannRDM campus MAGAZINE #01 03

Innovatie staat nog steeds hoogop de agenda van het nieuwekabinet. Maar dan wel meteen focus op topgebieden alswater, voedsel, high tech enlife sciences (aanbeveling vanhet Innovatieplatform) en metaanzienlijk minder subsidie.Het is zo langzamerhandgemeengoed dat Nederlandop het terrein van innovatieachterloopt op zijn eigendoelstelling en bij de rest van dewereld. Belangrijke oorzaak isdat weinig wetenschappelijkekennis doordringt in bedrijvendoordat we slecht in staat zijnsamen te werken. Ook zienzowel overheid als bedrijfsleveninnovatie nog steeds alskostenpost.Investerenin innovatieloont!Innovatie gaat over risico’s durven nemendoor ondernemers en door de overheid.Het is een mythe te denken dat innovatieuitsluitend afhankelijk is van subsidies enalleen maar geld kost. Het blijkt dat gemiddeldiedere euro investering op termijner drie tot zeven oplevert. Het is ook eenmythe te denken dat innovatie niet stuurbaaris. Hoe? Zet jonge ondernemers enenthousiaste wetenschappers en studentenbij elkaar en zorg dat de (lokale) overheidvoldoende ruimte geeft voor experimenten.RDM Campus is zo’n omgeving. Het iseen netwerk van bedrijven, onderzoeks- enonderwijsinstellingen en tegelijkertijd eenproeftuin voor duurzame en innovatieveoplossingen in bouw, mobiliteit en energie.Voor de stad Rotterdam en voor Rotterdamsebedrijven snijdt het mes aan tweekanten. RDM Campus heeft een grote potentieom aan de economische versterkingvan de stad bij te dragen door nieuwe bedrijvigheidvooral in de mid-tech sector testimuleren. Het is juist deze sector die zopast bij de Rotterdamse cultuur en alleentot echte bloei kan komen in een omgevingwaar onderzoek, onderwijs en technologiesamenkomen. Aan de andere kant is erop termijn potentie voor de vele broodnodigebanen voor met name de jong opgeleideRotterdammers. Samen investeren inRDM Campus loont!Chris ZevenbergenDirecteur Business DevelopmentDura Vermeer04RDM campus MAGAZINE #01

Snijlab: digitalefabricage enlasersnijdenBinnenkort in Innovation Dock: het Snijlab,dat het maken van objecten als maquettes,prototypes maar ook stoelen oftafels net zo simpel maakt als het uitprintenvan een A4’tje met tekst. Dit doen zijmet behulp van digitale fabricagetechniekenen een lasersnijder, die geheelcomputergestuurd (CNC) is en kan werkenmet materialen als hout, kunststof,(dun) staal en textiel. De machine kannaast snijden ook graveren en patronenmaken. Op hun website kunnen zowelbedrijven als particulieren voorbeeldenbekijken en zelf bestanden uploaden, diebijvoorbeeld in een 3D-tekenprogrammazijn gemaakt. Binnen 1 à 2 dagen ishet object ‘geprint’.www.snijlab.nl5EXPERIMENTEEROMGEVING2DRIJVENDETEELT4DRIJVENDDOK3DRIJVENDGROEN1DRIJVENDWERKENAANVAARBEVEILIGINGGOLFBREKERPublic DomainArchitecten:drijvend werkeilandPublic Domain Architecten is ervaren ophet gebied van drijvend bouwen. Het DrijvendPaviljoen in de Rotterdamse Rijnhaven,dat ontworpen en gebouwd is op RDMCampus, is een voorbeeld van hun kunnen.Het volgende project van Public DomainArchitecten, het Werkeiland, zal ook op decampus gebouwd worden. Het Werkeilandwordt gebouwd in de context van de ontwikkelingvan het Aqua Dock; een innovatieveen experimentele productieomgeving ophet gebied van drijvend bouwen, die zijnplaats zal krijgen in de Dokhaven. Werkenop het water speelt in op de trend en zelfsde noodzaak van klimaatadaptief bouwen.Voor ondernemers is het inspirerend eneen unieke kans om deze nieuwe vorm vanwerken van dichtbij mee te maken.www.rdmcampus.nl/bedrijvengids/publicdomainarchitectenRDM campus MAGAZINE #01 07

kennismaken,kennis delenen toepassenDe Tweede Maasvlakte, de overgang van petrochemie naarbiochemie en een energieneutrale haven zijn de grote projectenbinnen de Rotterdamse haven. Maar Hans Smits, presidentdirecteurHavenbedrijf Rotterdam, vindt RDM Campus zeker zobelangrijk: “De Rotterdamse Haven loopt voorop met innovatie.Een brede campus voor Research, Design & Manufacturing (RDM)waarin bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen samenwerken,is een belangrijke basis voor deze innovatie. En steeds meerbedrijven vinden de weg naar de campus.”Fotografie: Havenbedrijf Rotterdam08RDM campus MAGAZINE #01

Om de koppositie van de Rotterdamsehaven veilig te stellen werkt het Havenbedrijfsamen met bedrijfsleven en kennisinstellingenom innovatieve conceptente ontwikkelen op het terrein van duurzaamheid,bereikbaarheid en efficiëntruimtegebruik, aldus Hans Smits. “Onzevisie is dat investeren in onderzoek en innovatiecruciaal is voor een vitale haven.”Fotografie: Sipke BaarsmaIn hoog tempo wordt aan innovatie gewerkt,waarbij duurzaamheid en kostenefficiëntieleidend zijn. Bij de ontwikkelingvan de Tweede Maasvlakte wordt gebruikgemaaktvan de nieuwste inzichten ophet gebied van duurzaamheid, er wordtgestreefd naar een energieneutrale havenen er wordt gewerkt aan een transitie vanpetrochemie naar biochemie.HavengevoelEen van deze innovatieve concepten isRDM Campus. Ooit was de RDM eenvan de belangrijkste scheepswerven inhet Rotterdamse havengebied. Nadat hetbedrijf was gestopt, dreigde het terreinin verval te raken. Het Havenbedrijf, HogeschoolRotterdam en Albeda Collegebesloten het een nieuwe bestemming tegeven. Smits: “Het gebied, samen metde wijk Heijplaat, is een bijzonder stukjeRotterdamse geschiedenis en door heteen andere bestemming te geven kunnenwij het behouden.”Bedrijven uit de maakindustrie wildengraag binnen de haven een locatie hebbenwaar ze nieuwe producten en conceptenkunnen ontwikkelen. Ook haddenzij behoefte aan jongeren die bij henwillen werken. “De havenactiviteiten zijnbijna uit de stad verdwenen. Jongerengroeien op zonder de haven in hun omgevingen hebben daardoor ook minderinteresse om in de haven te werken.” Deonderwijsinstellingen zochten naar praktijkruimte,maar ook naar interessanteprojecten voor hun studenten. Smits:“RDM Campus komt aan de wensen vande diverse partijen tegemoet. Het Havenbedrijfheeft als taak om ontwikkelingente faciliteren en daarom hebben wij opRDM Campus een hal geschikt gemaaktvoor praktijkruimte voor de onderwijsinstellingenen als werkruimte en werkplaatsenvoor bedrijven. Daarnaast hebbenwij het voormalige hoofdgebouw vanRDM opgeknapt om daar conferenties,bijeenkomsten en ontvangsten te kunnenorganiseren. Overigens is de betekenisvan RDM ondertussen veranderd. Hetstaat niet langer voor RotterdamscheDroogdok Maatschappij, maar voor Research,Design & Manufacturing.”investeren inonderzoeken innovatieis cruciaalvoor eenvitale havenKennisBinnen RDM Campus staan ondernemerschap,kennismaken, kennis delen enkennis toepassen centraal. “Studenten enbedrijven ontmoeten elkaar op RDM Campusop verschillende manieren. Studentenwerken aan interessante, innovatieve projectenen maken zo kennis met de laatstetechnologische ontwikkelingen in hunbranche; maar ook met ontwikkelingen inandere takken van de maakindustrie, omdatzij omringd zijn door innovatieve bedrijvenuit andere sectoren. Bij een laterecarrière is deze kennis altijd nuttig.” Ookbedrijven krijgen door hun aanwezigheidop RDM Campus een breder inzicht inde technologische ontwikkelingen en mogelijkhedenbinnen en buiten hun sector,aldus Smits. “Daarnaast kunnen ondernemers,via de onderwijs- en kennisinstellingendie zijn betrokken bij RDM Campus,kennismaken met de laatste inzichten inonderzoek en wetenschap.”Het allergrootste voordeel van RDMCampus voor de bedrijven is echter datzij hun ideeën kunnen testen en daarbijgebruik kunnen maken van het enthousiasmeen de kennis van de studenten.“Kennis toepassen en delen vindt ookplaats doordat studenten die meewerkenaan de bouw van een product of prototype,daarover meedenken en met ideeënkomen voor verbetering en verdere ontwikkeling.En, ook niet onbelangrijk, hetis een vorm van arbeidsbemiddeling. Studentenkunnen aftasten of zij bij een bepaaldbedrijf willen werken en bedrijvenkunnen aftasten of studenten voor hengeschikte medewerkers zijn.”BroedplaatsHet bedrijfsleven realiseert zich steedsmeer dat RDM Campus een uniekebroedplaats is in Nederland voor innovatie.“Wij verwachten dat bij de hier gevestigdebedrijven een aantal toekomstigemultinationals zit die straks een centralerol in de haven gaan spelen.” Steeds meernieuwe bedrijven, maar ook gevestigdebedrijven met nieuwe producten, vindende weg naar RDM Campus. “Het Havenbedrijfgaat door met investeren inde campus, want wij willen dat dit het visitekaartjewordt van de moderne Rotterdamsehaven. Van de wieg op RDM Campuskunnen zij tot wasdom komen binnende Rotterdamse haven en van daaruitde weg naar de wereld vinden. Invented,tested and proven in Rotterdam, appliedto the world.”RDM campus MAGAZINE #0109

Innovatieteams:tevredenondernemers enonvergetelijke stagesBinnen RDM Campus spelen innovatieteams eenbelangrijke rol. Dit is een nieuwe onderwijsmethodiek waarin bedrijven en studenten vantechniekonderwijs (mbo/hbo) samenwerken,innoveren en leren in innovatieve projecten.Innovatieteams realiseerden onder meerBuilding Brains, waarbij een superenergiezuinigbouwconcept is ontwikkeld, en een DrijvendPaviljoen dat nu in de Rijnhaven ligt.Fotografie: Ronald Karssies10RDM campus MAGAZINE #01

De voormalige machinehal van de RDM,nu vestigingsplaats voor – vaak jonge – innovatievebedrijven, is het kloppend hartvan RDM Campus, aldus Maarten Ruyssenaers,projectleider van de innovatieteams.“RDM Campus wil de broedplaats wordenvoor de innovatieve maakindustrie, waar onderwijsinstellingen,bedrijven en kennisinstellingensamenwerken om innovaties totstand te brengen.”Dit heeft geresulteerd in de innovatieteams.Het is een nieuwe onderwijsmethodiekwaarbij studenten techniek van HogeschoolRotterdam en Albeda College (mbo) samenwerkenaan innovatieve projecten vanbedrijven. Ruyssenaers: “Traditioneel bedenkendocenten opdrachten die de studentenuitvoeren. Bij de innovatieteams realiserende studenten een opdracht van eenbedrijf samen met docenten en het bedrijfzelf. De bedrijven zorgen voor een eigen dynamiekin de teams, omdat zij de oplossingvoor morgen die ze gisteren bedacht hebben,vandaag willen realiseren.”RealistischDeelnemen aan innovatieteams is eengoede voorbereiding op de beroepspraktijk,vindt Ruyssenaers. “Voor innovatie,ontwerp en manufacturing zijn integratieen wisselwerking tussen diverse kennisniveausvan belang. Net als in bedrijvenzijn innovatieteams ‘multilevel teams’ vanmedewerkers met verschillende kennisniveaus:hbo-studenten zorgen voor hetdoorontwikkelen van het concept en dembo-studenten voor de realisatie.” Doorhet samenwerken binnen innovatieteamsontstaat er eveneens een betere aansluitingtussen mbo- en hbo-techniek. “Voormbo-studenten wordt het door hun ervaringin een innovatieteam makkelijker omdoor te stromen naar het hbo.”De innovatieteams zijn aantrekkelijk voorstudenten vanwege de realistische cases.“Het motiveert hen daadwerkelijk mee tewerken aan de realisatie van een product.”Voor bedrijven is het grote voordeel dat zijover gemotiveerde, slimme jongeren kunnenbeschikken die meedenken over deverdere ontwikkeling van innovatieve producten.“Door de nauwe binding van hetonderwijs met bedrijven op RDM Campushebben studenten bovendien een groterekans op het vinden van een passende baan;en bedrijven op het vinden van een geschiktemedewerker.”Hogeschool Rotterdam typeert de aanpakvan deze praktijkprojecten als ‘outside in,inside out’. “De buitenwereld komt de opleidingenbinnen en opleidingen en kenniswerkersoverrompelen de bedrijven metenthousiasme en kennis.”Building Brains:superenergiezuinigen comfortabeldoor stralingHet innovatieteam Building Brains ontwikkeldeeen superenergiezuinig bouwconcept.Teambegeleider Geert van der Weidevan TNO Bouw: “Heel leuk om te doen. Ikwas aannemer en altijd geïnteresseerd innieuwe ontwikkelingen, en dit past bij mij.”De studenten van RDM Campus hebbentwee zeecontainers omgebouwd tot eendemonstratieruimte voor energiezuinigeconcepten, zoals warmtestraling. “Gebruikelijkis om de lucht te verwarmen, maarhet nadeel is dat als een deur opengaat,alle warmte weg is. Wij demonstreren in decontainer stralingswarmte via panelen, wateven behaaglijk aanvoelt als een kachel.”Een ander innovatief ontwerp betreft driedubbeleramen. “De derde laag loopt doorover de muren. Naast een goede isolatiebiedt dit glas ook de mogelijkheid om patronenen reclames op aan te brengen.”Jeffrey van der Sloot, student van AlbedaCollege, heeft met veel plezier bij BuildingBrains gewerkt. “Ik werd betrokken bij hetproduct vanaf het ontwerp tot aan het inrichtenvan de container. Bij een gebruikelijkestage werk je maar aan één onderdeelvan een product. Nu zag ik iets, waaraan ikmede had ontworpen, na een tijdje ondermijn handen ontstaan.”Drijvend PaviljoenHet Drijvend Paviljoen dat nu in de Rijnhavenligt, is gebouwd door een innovatieteamvan RDM Campus bestaandeuit studenten van Albeda College, HogeschoolRotterdam en verschillende bedrijvenen ingenieurs- en architectenbureaus.Het paviljoen is innovatief, duurzaam,flexibel en klimaatbestendig: stijgt de waterspiegeldan stijgt het paviljoen mee.Pieter Figdor, directeur van architectenbureauPublic Domain Architecten, kijktenthousiast terug op het project. Bedrijvenhebben hierin hun beste technologiegebundeld om het paviljoen te realiseren.Hij looft de inzet van de studenten bouwkundein zijn bedrijf, die meewerktenaan de inrichting van het plein en zelfssamenwerking initieerden met studentenuit andere studierichtingen die bij DuraVermeer en Prinsen Waterbouw werkten.Voor Wesley de Bruijn en Sanne van Leeuwenvan Albeda College was hun stageals assistent-uitvoerder bij Prinsen Waterbouwonvergetelijk. “Veel leuker dande gebruikelijke stage in de woningbouw.Wij hebben van alles gedaan, van het leggenvan piepschuim en het voorbereidenin de loods tot het aansturen van Duitsetimmerlieden. Geweldig die verantwoordelijkheid!Alle overuren die nodig warenom het op tijd af te krijgen, hadden wij ergraag voor over.”RDM campus MAGAZINE #0111

CreatingsustainablesolutionsFotografie: Marijke volkersMet deze missie trapt RDM Campus het nieuwe jaar af en benadrukt hiermee haar positieals dé locatie waar innovaties werkelijkheid worden. Na de officiële opening in oktober2009 zijn de eerste successen op de campus gerealiseerd. Zo werd o.a. het Drijvend Paviljoenop de campus gebouwd en won de campus in 2010 de prestigieuze Job Dura Prijsén de Rotterdam Architectuur Publieksprijs – een erkenning voor de innovatieve visie dieRDM Campus heeft op onderwijs, waarbij mbo en hbo onder één dak zijn samengebrachten zijn gekoppeld aan bedrijven.RDM Campus vormt de brug tussen kennis en bedrijfsleven. Met het RDM Campus InnovationSupport Pakket worden zowel startende als bestaande ondernemers ondersteundmet tal van producten en diensten, met als doel om het innovatietraject te versnellen. Ofhet nu gaat over de inzet van een 3D-printer, het gebruik van een werkplaatskavel voor hetbouwen van een prototype of de inzet van studenten van Hogeschool Rotterdam of AlbedaCollege; op de campus staat alles in het teken van het product zo snel mogelijk marktklaarmaken. En dat op een historische locatie met een unieke uitstraling.Jouke Goslinga, Sales & Account Manager RDM Campus: “De flexibele oplossingen dieRDM Campus biedt om bedrijven te faciliteren tijdens elke fase van het innovatietrajectmaken het voor bedrijven aantrekkelijk hun innovatie op de campus te ontwikkelen. Bijkomendevoordelen om op de campus aan innovaties te werken zijn dat de focus ligt op deontwikkeling van het nieuwe product en dat er veel inspiratie en motivatie ontstaat doorhet open netwerk”. Voor meer informatie over het RDM Campus Innovation Support Pakketkunt u onze website bezoeken www.rdmcampus.nl/innovationsupportpakket.Door de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs is een levendig netwerk ontstaan.Vanaf januari 2011 wordt het netwerk geformaliseerd met de oprichting van hetRDM Campus Innovation Network. Op het jaarprogramma staan o.a. de RDM CampusLectoren/Hooglerarenlezingen, het RDM Campus Jaarcongres en er is uiteraard volopruimte om informeel te netwerken op de RDM Campusborrels. Voor het volledige jaarprogrammaen het aanmeldingsformulier voor lidmaatschap, bezoek onze website:www.rdmcampus.nl/Innovationnetwork12RDM campus MAGAZINE #01

Studentengeven vormaan RDMcampusRDM Campus wordt mede vormgegeven door studentenvan de masteropleiding architectuur aan de RotterdamseAcademie van Bouwkunst. Dit jaar hebben zij tweebijzondere projecten ontworpen en gerealiseerd voorde campus: het Dokkaffee, een innovatief ontwerp vooreen koffiecorner annex informatiecentrum, en het OpenHouse, waar leerlingen inzicht krijgen in bouwsystemenen -materialen. In 2011 komt er nog een tweedemasteropleiding bij: de Master Product Design.dokkaffeeVoor de studenten van de Academie was een prijsvraag uitgeschrevenom het schaftlokaal van het voormalige RDM-hoofdkantoormet een eenvoudige verbouwing geschikt te maken voor een koffiebar/lunchroomin combinatie met een informatiecentrum. Hetwinnende ontwerp ‘Dokkaffee’ was van de studenten Dik Houbenen Froukje van Klundert. Zij kwamen met een inventieve oplossing,waarbij zij het oude schaftlokaal hebben ingedeeld in vier delen. Eris een bar met versnaperingen, een zitgelegenheid, een leeshoekmet informatie over de RDM en een klein auditorium, waar onderhet genot van een kop koffie bijvoorbeeld videobeelden bekekenkunnen worden. De jury vond dat de winnaars erin zijn geslaagdeen semihuiselijke sfeer te creëren te midden van het grootschaligeRDM-terrein. Begin 2011 wordt met de verbouwing begonnen.Open HouseHet andere project is het Open House, dat studenten inzichtmoet geven in verschillende bouwmaterialen en -systemen. OpenHouse is een gebouw dat bestaat uit vier dwarsdoorsneden vanwoning, kantoor, cultuurgebouw en fabriek. Deze dwarsdoorsnedenbestaan uit verschillende materialen, respectievelijk hout,kalkzandsteen, beton en staal en zijn voorzien van verschillendedakconstructies en gevelafwerkingen. Het Open House is ontworpendoor studenten van de Academie en wordt door studentenBouwkunde gerealiseerd in samenwerking met leerlingen van hetmbo en verschillende bedrijven. De bedrijven hebben contractenafgesloten met Hogeschool Rotterdam om hun meest innovatievematerialen ter beschikking te stellen voor het Open House.Product DesignIn september 2011 start een nieuwe masteropleiding voor professioneleontwerpers: de Master Product Design. De opleiding is bestemdvoor ontwerpers die werkzaam zijn in de beroepspraktijk endie een hoger denk- en handelingsniveau willen bereiken. De opleidingcombineert werken met opleiden en gebruikt de werkpraktijkvan de student als katalysator voor het leerproces. Het verder ontwikkelenvan de ontwerpeigenschappen van de vormgever is echter hetbelangrijkste, zodat hij zijn eigen signatuur versterkt, een professioneleontwerpmethodiek hanteert en weet voor welke gebieden heteigen ontwerp unieke betekenis heeft. Belangstellenden voor dezeopleiding kunnen dit voorjaar al deelnemen aan de masterclasses.RDM campus MAGAZINE #0113

Het ontwikkelen vaneen onderhoudsconceptFotografie: Michael Koorenmaintenance14RDM campus MAGAZINE #01

Onderhoudspersoneel vinden issteeds lastiger, merken bedrijvenin de haven. Jan-Bart Boer,branchedirecteur techniek vanAlbeda College: “Als bedrijvennauw betrokken zijn bij hetonderwijs, zijn studenten welgeïnteresseerd in maintenance,zo is onze ervaring. RDMCampus is van levensbelangvoor goede onderhoudsmonteursin de Rotterdamse regio endaarbuiten.”Studentenleren degoede vraagte stellenNadenken over onderhoud bespaart geldop de lange termijn, aldus Cor Hogervorst,werkzaam bij ingenieurs- en adviesbureauTebodin en lector Strategic MaintenanceManagement bij RDM Campus.“Bij een investering is het belangrijk omnaast de investerings- en operationelekosten ook de verwachte onderhoudskostenaf te wegen.” Belangrijk is daarbijdat medewerkers breder kunnen kijken,voegt Jan-Bart Boer toe: “Studenten krijgenbij ons onderricht in zowel constructieals onderhoud. Die bredere basis is nodig,zodat zij – als er iets defect is of gaat – dejuiste vragen kunnen stellen: komt hetdoor slijtage, een slechte constructie ofslecht onderhoud? Alleen dan kan het opde juiste manier hersteld worden.”ImagoprobleemDe lector heeft onder meer als taak decontacten met het bedrijfsleven te onderhoudendoor het opzetten van bijvoorbeeldeen kenniskring. “Hierin zitten vertegenwoordigersvan onderwijs, bedrijfsleven enkennisinstellingen op het terrein van maintenance.Op RDM Campus organiseren wijnetwerkbijeenkomsten om de behoeftenvan het bedrijfsleven te inventariseren enom voor studenten onderzoeksopdrachtenen stageplaatsen te verkrijgen.” De betrokkenheidvan het bedrijfsleven is heelbelangrijk, aldus Boer. “Maintenance heeftenigszins een imagoprobleem. Het is echteronze ervaring dat studenten van opleidingsonderdelenwaarbij bedrijven als Cofely ofImtech betrokken zijn, meestal graag doorstromennaar een baan in het bedrijf.”Het concept van RDM Campus sluitdaarom prima aan bij het streven van Boerom meer bedrijven bij het onderwijs te betrekken.“Studenten kunnen kennismakenmet het bedrijfsleven door mee te werkenaan innovatieve producten zoals de Ampelmann– een adaptief platform voor hetrepareren van windmolens op zee – of aanhet onderhoud van een proefopstelling vaneen petrochemische installatie.”OnderhoudsconceptOpvattingen over onderhoud zijn verschovenvan ‘opdraven als er iets defectis’ naar het ontwikkelen van een onderhoudsconceptom problemen voor te zijn.Hogervorst: “Binnen de kolom onderhoudis het dan ook steeds belangrijker om vanmanager tot monteur samen te werken.”Door het concept van RDM Campus kandeze verandering ook vertaald wordennaar het onderwijs. Boer: “In de projectenwerken mbo- en hbo-studenten samen enzo kunnen wij met ons onderwijs aansluitenop de veranderende ideeën overonderhoud.”Jan-Bart Boer (links) en Cor Hogervorst (rechts)Fotografie: Sipke BaarsmaRDM campus MAGAZINE #01 15

KenniscentrumSmart SolutionsBrug tussen onderwijs en bedrijfslevenTeveel wetenschappelijkekennis vindt nietde weg naar hetbedrijfsleven. FrankRieck, lector industriëleproductinnovatie: “Erworden in de wereld veelen geweldige dingenontwikkeld – binnenkennisinstellingen,maar ook bij bedrijven.Dan komt het echteraan op valorisatie enrealisatie.” Het RDMkenniscentrumSmartSolutions wil de schakelzijn tussen onderwijsen bedrijfsleven bijhet beantwoorden vanvragen uit de praktijk.Bert Hooijer (links) en Frank Rieck (rechts)16RDM campus MAGAZINE #01

De ‘valley of death’ is berucht: de klooftussen uitvinders bij kennisinstituten enrealisatie en valorisatie binnen bedrijven.Hogescholen vervullen met praktijkgerichtonderzoek een essentiële schakel inde valorisatieketen. Hogeschool Rotterdamheeft daarom in haar strategische visievastgelegd dat zij zich verbindt met deregio Rotterdam door onderzoek te doennaar vraagstukken uit de Rotterdamsepraktijk en door de producten van hetonderzoek operationeel te maken. Taakvan het RDM-kenniscentrum is beroepsgerichten praktijkgestuurd onderzoek teverbinden met het onderwijs en met bedrijven.Bert Hooijer, directeur van het kenniscentrum:“De (innovatieve) oplossingendie studenten, docenten, onderzoekers enlectoren op basis van hun onderzoek aandragen,geeft het kenniscentrum terug aande praktijk. Op deze manier werken studentenaan hun eigen kennisontwikkeling,aan innovaties in hun vakgebied en aan deontwikkeling van de stad Rotterdam.”Vraagstukken oplokaal niveauOm deze koppeling tussen praktijk enonderwijs te realiseren heeft het kenniscentrumverschillende instrumentenontwikkeld, zoals de Innovatieteams, deInnovation Labs en het Honours Program,waarin studenten, docenten en bedrijfslevensamenwerken aan onderzoek en de realisatievan producten. Frank Rieck: “Binnenhet kenniscentrum leveren de lectorenopdrachtgevers, inhoudelijke kennis enzetten de koers uit. In nauw overleg met dekennisinstellingen, het bedrijfsleven en deuniversiteiten zoeken wij naar praktischetechnologische opdrachten vanuit de vragenvan een eindgebruiker. Wij richten onsop vraagstukken op lokaal niveau, omdatwij dicht bij de gebruiker willen blijven.”Elektrische mobiliteitBinnen het kenniscentrum staan drie onderwerpencentraal: moving (autotechniekin al haar aspecten), building en powering,met elk een uitgebreide portfolio. Hierinzitten uiteenlopende projecten, zoalsFlood Control, het duurzame schip, FormulaZero (een raceauto op waterstof),Smart Energy en ethanol uit afval. Rieckis nauw betrokken bij het project om elektrischemobiliteit te realiseren binnen eenstedelijke omgeving, waarin HogeschoolRotterdam samenwerkt met bedrijven alsE-traction en Eneco en met GemeentewerkenRotterdam en de Stadsregio. “Kenniswordt hierbij aan gebruik gekoppeld, endat is een subtiele, maar wezenlijke doorbraak.Rotterdam wil graag dat binnen destad de taxi, bus en vuilniswagen elektrischworden. Bij elektrisch rijden is terugwinningvan energie via het remmen belangrijk.Voordat een algemeen systeem wordtontwikkeld voor de verschillende vervoersmiddelen,werd binnen onze kenniskringvoorgesteld om eerst het remgedrag te onderzoeken.Er bleken grote verschillen tezijn tussen het remmen van een bus of eenvuilniswagen. De eerste remt heel rustigvanwege de passagiers, een vuilniswagenremt vrij scherp. Het is zaak deze gegevensgoed te vertalen naar het te ontwikkelenconcept.” Het kenniscentrum ondersteuntook bedrijven bij de realisatie van een idee.duurzaam bouwenDe komende periode zal het kenniscentrumzich inzetten om de onderzoeksportfoliozodanig uit te breiden dat alle opleidingenvan Hogeschool Rotterdam er aan kunnendeelnemen. Voor de Innovation Labsis recent een interessant Europees projectbinnengehaald. In de I-Labs werken studentenvan de hogeschool in leerwerkgemeenschappenaan complexe vraagstukken dievragen om multidisciplinaire, innovatieveoplossingen. Hooijer: “Bij Building hebbenwij een Europese subsidie gekregenvoor het op lokaal niveau uitwerken van eenconcept van duurzaam wonen. In diverseEuropese regio’s worden verschillendeconcepten van duurzame woningen uitgeprobeerd.Wij gaan in de wijk Heijplaat,die grenst aan RDM Campus, modellenvan duurzame woningen en de straat vande toekomst bouwen en monitoren welke inde praktijk het meest aan de eisen van duurzaamheidvoldoet. Ook wordt er onderzoekgedaan naar duurzaam gedrag bij bewonersvan deze woningen (Living Lab).”Culturele en klimatologische omstandighedenverschillen en daarom is het niet reëeléén type duurzame woning te ontwikkelen,zegt Rieck. “De crux is optimaal gebruik temaken van lokale omstandigheden.” Voorhet kenniscentrum is het een passend project:“Universiteiten, kennisinstellingen enHogeschool Rotterdam werken mee aande ontwerpen, de bouw gebeurt door bedrijvenen studenten en de kennis die wijopdoen kan Rotterdam gebruiken bij dewoningbouw.”Fotografie: Sipke BaarsmaFotografie: frank van der zwanRDM campus MAGAZINE #01 17

LifelonglearningIn 2010 zijn vier opleidingen/trainingen ontwikkeld: EnergyEfficiency in samenwerking met Deltalinqs, de Summerschool,Ontwerpvaardigheden van de Infratecture Academy (infratectureis de combinatie van architectuur en infrastructuur) en HumanBeing Management. Ondertussen zijn de eerste trainingen afgerond.Astrid Aarsen, deelnemer van Ontwerpvaardigheden, geeftop haar blog een enthousiaste beschrijving van het onderdeelschetsen: “Hij (docent Joop van Meel, red.) toonde de kracht vanhet tekenen en liet de cursisten deze bij zichzelf ontdekken. Hetwas volgens hem ‘een les in openstellen voor iets dat je vergetenwas’. Cursist Roel Bakker schrijft: “Verbeelden is leuk geworden,ik werk aan een eigen handschrift”.In 2011 biedt Transfergroep RDMCampus de volgende trainingen aan:Voorjaar:• Human Being Management• Infratecture• Product Design• Managementtrainingen voor Bouw & Techniek• Risicobeheersing• Mechanical Engineering• Communicatie & MediaConcurrerend blijven in een wereld vansnelveranderende technologie en toenemendeglobalisering stelt hoge eisen aan personeel.Steeds meer bedrijven en organisaties investerenin lifelong learning in het kader van HRM-beleid.Hogeschool Rotterdam en Albeda Collegezijn op de behoefte aan gerichte professionelebijscholing ingesprongen met korte opleidingen entrainingen.Inge Ville is programmamanager en verantwoordelijk voor de opleidingenvan Hogeschool Rotterdam op RDM Campus: “Vooralkorte technische opleidingen en trainingen ontbraken. Daaromhebben wij van de studies van de technische instituten onderdelengeselecteerd en daarmee een programma samengestelddat is afgestemd op de behoeften van de markt in Rotterdam enomgeving.” Vanuit Hogeschool Rotterdam gebeurt dit onder denaam Transfergroep RDM Campus.Najaar:• Informatica• Facility Management• Logistiek Management• Civiele Techniek• Automotive• Commerciële vaardigheden voor techniciZie voor meer informatiewww.rdmcampus.nl/transfergroepMaatwerktrajectenAlbeda CollegeAlbeda College biedt op RDM Campus korte cursussen en trainingenin de techniek voor het bedrijfsleven aan, bijvoorbeeld ophet gebied van machinaal verspanen, pijpenbewerking, lassen,solderen of montage in de werktuigbouw. Het bedrijf stelt metAlbeda College een opleidingstraject op maat samen, waarbijeerst wordt gekeken welke kennis en vaardigheden medewerkersal beheersen. In het scholingsplan staan ook de consequentiesvoor het bedrijf omschreven, want de werkomgeving is tevensde leeromgeving. Het diploma dat behaald wordt is erkenddoor het Ministerie van OC&W. Kijk voor meer informatie overhet nascholingsaanbod opwww.albeda.nl/organisatie/maatwerkopleidingen.htm18RDM campus MAGAZINE #01

Naast het onderwijs en hetbedrijfsleven is er nog een derde RDMtakdie bijdraagt aan de dynamiekvan de campus: het RDM CampusCongrescentrum. Jaarlijks wordenhier vele vergaderingen, congressenen andere bijeenkomsten gehouden,veelal door bedrijven en organisatiesuit de technische hoek.Fotografie: Marijke VolkersVan links naar rechts: Annemieke de Vroed, Eric van Ham, Kiki PentreathMarlies van Zuidam van UNETO-VNI, de ondernemersorganisatievoor de installatiebranche en de technische detailhandel, heeftinmiddels twee keer een congres georganiseerd op RDM Campus.Marlies: “Het is een fantastische locatie met een mooi uitzicht,zo direct aan het water. Het technische onderwijs hier sluitgoed aan bij onze organisatie en het is dan ook een leuke extra omeen rondleiding te krijgen. De prijs-kwaliteitverhouding is goeden de catering uitstekend. Het is echt een unieke locatie!”Misschien houdt u uw bijeenkomst de volgende keer ook bij ons?Gastvrouwen Annemieke de Vroed en Kiki Pentreath en gastheerEric van Ham denken graag met u mee en staan klaar om uw vergadering,symposium of andere bijeenkomst tot een succes temaken. U kunt contact met hen opnemen via 010 794 5031 ofevents@rdmcampus.nl. Alle informatie over het RDM CampusCongrescentrum én een agenda van komende evenementen vindtu op www.rdmcampus.nl/congrescentrum.RDM campus MAGAZINE #01 19

Fotografie: Marijke Volkerseen levenlang op rdmOp zijn zestiende begon hij aan de RDM-bedrijfsschool.Nu is Peter Otting 54 en vestigingsmanager vanAlbeda College op RDM Campus.Na zijn opleiding aan de RDM-bedrijfsschool is hij direct gaan werkenin de machinehallen van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij,het bedrijf waar zijn vader ook werkte. Zijn loopbaan bij deRDM was divers: van onderhoud tot reparatie en van dokken verwarmentot planningen maken. Zijn RDM-carrière sloot hij af als hoofdOpleiding bij de bedrijfsschool waar hij begonnen was. Samen metPeter maken we een sprong terug naar de roerige RDM-tijd.De eerste en de laatste keerHij weet het zich nog haarscherp te herinneren, de eerste dag op debedrijfsschool van de RDM. “Kwam ik daar als 16-jarig broekie oogin oog te staan met een boom van een docent, gereedschap werd inmijn handen geduwd en werken was het devies. Het eerste wat ik tegenmijn moeder zei toen ik thuis kwam was: ‘Ik ben hier twee keergeweest, de eerste en gelijk ook de laatste keer’.” Tot op de dag vanvandaag heeft Otting geen spijt dat hij toen toch heeft doorgezet. Endie docent van vroeger? Daar heeft hij nog steeds contact mee!Zijden draadjeOtting werkt nu al 38 jaar op deze unieke historische locatie. WatRDM van zowel vroeger als nu kenmerkt is solidariteit en saamhorigheid.Natuurlijk waren er ook onrustige periodes. “Toen hetRSV-concern uiteen viel hingen we echt aan een zijden draadje.Zeker 1500 mensen zijn toen ontslagen. Maar juist dankzij inzetvan (oud-) RDM-medewerkers en docenten wisten we als bedrijfsschoolin deze spannende tijden te overleven. Studenten bleven komen,niet om de toenmalige faciliteiten maar vanwege de kwaliteiten vakkennis van docenten.”Klein AhoyNooit had Otting gedacht dat het RDM-terrein zich zou ontplooientot wat de campus nu is. “Het concept is grandioos. Ik ben blij envooral trots dat deze unieke omgeving met zo’n rijke geschiedenisde plaats is waar mbo, hbo en bedrijven elkaar ontmoeten om samente werken aan innovaties. Albedastudenten weten dat RDM Campusde plaats is waar ze dankzij onze docenten en nieuwste machineseen gedegen vakopleiding krijgen.” Otting vergelijkt RDM Campusaltijd met een klein Ahoy, de plek waar alles mogelijk is, van studie totwerk en evenementen. “We gaan voor naamsbekendheid in bredecontext. Met z’n allen en iedereen vooruit!”Prijzenkast2010RDM Campus• Job Dura Prijs 2010 – Winnaar• Rotterdam Architectuurprijs 2010 – WinnaarPublieksprijs• Havenbeeld 2010 – Nominatie• RegioStars Award Europese Unie – Tweede plaatsStudenten• Remon Schreuder, student Autotechniek – Spykerprijs2010• Michael van der Bent, student Industrieel ProductOntwerpen – Kennisbruggen Innovatieprijs 2010• Team Phidippides – 1ste van Nederland en 12 de vanEuropa in klasse prototype-waterstof in Shell EcomarathonBedrijven• Dura Vermeer Bouw Rotterdam – NominatieNederlands-Duitse Prijs voor de Economie voorDrijvend Paviljoen• Yummm! Concepts – Winnaar New Venturebusinessplancompetitie20RDM campus MAGAZINE #01

RDM campus MAGAZINE #01