jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

TIeCelIJn 26De apin veroordeelt hen beiden, want ze ziet in ‘dat sij beyde quaet ende onrechtvaerdichwaren’. Ze moeten voortaan alles delen. Een merkwaardig vonnis,want wie garandeert dat beide bedriegers in de toekomst alles eerlijk zullendelen? La Fontaine volgt in grote lijnen de oorspronkelijke fabel. Hij voegt eenverwijzing naar Themis toe. Themis was in de Griekse mythologie een titaan.Zij personifieerde het goddelijk recht. Leeu heeft geen verwijzing naar dezegodin. In zijn commentaar op deze fabel verwijst Randoph Runyon naar devoorafgaande fabel (Runyon 2000: 26-27): ‘Le conseil tenu par les rats’ (‘Hetoverleg gehouden door de ratten’, La Fontaine II.2). De ratten hebben veel lastvan de kat die de een na de andere rat opvreet. Ze besluiten de kat een belaan te binden, maar wie van de ratten durft dat? Uiteindelijk blijft het bij eenbesluit. La Fontaine eindigt de fabel met een ironische verwijzing naar hovelingen:‘Ne faut-il que délibérer, / La cour en conseillers foisonne; / Est-il besoind’exécuter, / L’on ne rencontre plus personne.’ (‘Indien het om beraadslagengaat, heeft het hof een overvloed aan raadgevers; maar als het op uitvoerenaankomt, vindt men niemand.’)Runyon ziet een overeenkomst in beide fabels. Zowel ‘de kat de bel aanbinden’als de eerlijke verdeling van gestolen goederen door bedriegers is eenonmogelijkheid. In een noot bij de fabel van de wolf, de vos en de apin verdedigtLa Fontaine zijn besluit om deze tegenstrijdige fabel toch op te nemen inzijn bundel. La Fontaine legt volgens Runyon de nadruk op de onwetendheidvan de rechter om in deze zaak een uitspraak te doen. Phaedrus, aan wie LaFontaine de fabel heeft ontleend, daarentegen benadrukt dat aan een bedriegernimmer geloof moet worden gehecht. Leeu neemt deze conclusie over: ‘Wantdie ghene die van ghewoenten hebben te doen valscheyt ende bedroch, het isrecht dat si altijt in onghevallicheyden ende in een quaet vermoeden vandenmenschen leven sullen’. De apin veroordeelt de vos en de wolf tot elkaar: zezullen altijd ruzie blijven maken over de verdeling.De fabel van de ratten die de kat een bel willen aanbinden, komt niet voor inLeeu 1485.Bronnen: Anonymus Neveleti; Sacy 1647: Phèdre (I, 10) (Collinet 1991: 1081).Le Coq et le RenardDe haan en de vos (II, 15)In deze fabel wordt de bedrieglijke vos door de haan in het ootje genomen.De hongerige vos is uit op een lekker hapje en probeert de haan uit de boom te~ 82 ~