jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 26Omdat er kwalijke dampen uit het Avernusmeer opstijgen, kunnen vogels erniet straffeloos overheen vliegen (quam super haud ullae poterant impune volantes /tendere iter pennis, VI 239-240) 34 en draagt dat oord de naam Aornos (‘vogelloos’;unde locum Grai dixerunt nomine Aornon, VI 242). 35 De huiver die vogels bevangtwanneer ze over Kriekeputte vliegen (RV 1255) lees ik als een verwijzing naarAeneis VI 239-240 en daarmee naar de gehele passage over het Avernusmeer,een klassieke locus terribilis. Met deze Vergiliaanse echo versterkt Boudewijnde onheilspellende sfeer die rondom Kriekeputte hangt door associaties op teroepen met duisternis, de onderwereld, de hel, zonde, misdaad en straf. Dezeassociaties werkt Boudewijn nog verder uit in zijn uitweiding over Ascalaphusen Nyctimene (RV 1257-1266). Dit zijn twee aan aan Ovidius’ Metamorphosesontleende personages die voor straf in lichtschuwe nachtvogels zijn veranderd.Ascalaphus en NyctimeneBubo sed Escalapus, Hecates temerarius index,nidis ova fovens incubat et colit hunc;noctua Victimine, dudum virgo, volucris nunc,deridens alias incolit ista loca: 1260dicitur illa patris temerasse thorum, tenebrisqueut celet vicium nocte volare studet;congruit ambobus desertus sic locus iste,ista quod incesta, proditor iste fuitet sic exosi cunctis avibus tenebrarum 1265tempora semper amant, luce volare timent. 36De naam Ascalaphus en zijn verraad van Hecate – de reden voor zijngedaanteverandering in een uil (bubo, RV 1257) – heeft Boudewijn ontleendaan een aetiologische mythe uit het vijfde boek van de Metamorphoses:[…] solusque ex omnibus illudAscalaphus vidit, quem quondam dicitur Orphne,inter Avernales haud ignotissima nymphas, 540ex Acheronte suo silvis peperisse sub atris;vidit et indicio reditum crudelis ademit.Ingemuit regina Erebi testemque profanamfecit avem sparsumque caput Phlegethontide lympha~ 59 ~