jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

Artikel / Tiecelijn 26lICHTsCHuWe nACHTvOGels In deWIldeRnIsReynaert en de uilen van Kriekeputte in Reynardus vulpesMARk nIeuWenHuIsInleidingWanneer Reynaert, na drie keer te zijn gedaagd, aan het hof voor de koningverschijnt, vertelt de vos dat hij de schat van Ermerik heeft bemachtigd en dezeheeft begraven bij Kriekeputte, een oord in de wildernis waar mens en diermaar zelden komen; alleen die hule entie scuvuut (A 2589) huizen daar. In deliteratuur over Van den vos Reynaerde wordt Kriekeputte aangeduid als eenlocus terribilis, een oord van verschrikking, het tegendeel van een locus amoenus.Deze tegenstelling, een uitwerking van de tegenstelling tussen de geordendehofwereld en de verlaten wildernis, is ook moreel van aard: aan het hof heersenorde en recht, in Reynaerts wereld en bij Kriekeputte het kwaad. 1Boudewijn, die tussen 1272 en 1279 een Latijnse bewerking van Van denvos Reynaerde voltooide, Reynardus vulpes, 2 heeft Willems beschrijving vanKriekeputte uitvoeriger uitgewerkt, met name de verzen over die hule entiescuvuut. Jonkers zegt in zijn proefschrift niet veel meer over de functie vandeze uitweiding dan dat Boudewijns beschrijving is aangepast aan de klassiekepoëtische (en mythologische) traditie, en dat de eenzaamheid en de onheilspellendesfeer rond Kriekeputte worden benadrukt door de vermeldingdat alleen de nachtvogels Ascalaphus en Nyctimene daar wonen (RV 1257-1266). 3 Tijdens het werk aan mijn in 2012 in Tiecelijn gepubliceerde vertalingvan RV kreeg ik het vermoeden dat dat niet het hele verhaal is. Met dezeverzen over de nachtvogels schilderde Boudewijn inderdaad Kriekeputte alslocus terribilis in nog onheilspellender tinten dan Willem dat in VdvR deed,maar tegelijk weerspiegelt de geschiedenis van Ascalaphus en Nyctimene delevenswandel van de verteller in deze passage, Reynaert, en draagt zo bij aande karaktertekening van de vos, zoals ik in deze bijdrage hoop te kunnenaantonen.~ 52 ~