jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 26levert 33 wentelingen op, een aantal/getal dat een danteske of bijbelse bijklankheeft. Staat het etmaal waarin de ik-figuur ‘als een vis’, ‘een goede vogel’, een mesof een hond door de lucht of het water klieft, tevens voor een mensenleven of zelfsvoor een hele cultuurperiode? De over de bundel verspreide ‘Dat’-gedichten lijkendie visie in ieder geval niet te weerspreken. Wie of wat ‘Dat’ mag zijn, laat zichoverigens even moeilijk raden als het onplaatsbare ‘hier’ dat Brak de waterdragermoduleert. ‘Dat’ komt alleen voor als het redekundige onderwerp waarmee menigvers aanvangt en is menselijk, onzijdig én vrouwelijk tegelijk. ‘Dat vergeet dat inhaar lichaam / de kiem van ouderdom verborgen zit. / Dat is oneindig in haarverspilling’. (Wenteling II, p. 11) Maar dieper in de bundel heet het: ‘Dat blinktwit op het eiland, laat de dingen / lang en hard tot zich doordringen. // Dat looptdood’. (Wenteling XX, p. 41) Hoe metaforisch is ‘Dat’? Valt ‘Dat’ samen met hetdichterlijke lichaam? Of met het leven zelf?De chronologische dagorde die uit 33 momentopnames bestaat, wordt tweekeer doorbroken en als het ware van lyrische kanttekeningen voorzien, wat hetaantal gedichten op 35 brengt. Na ‘Schot’, dat volgt op Wenteling XVIII, kande tijd gewichtloos ‘in twee richtingen’ stromen, tot hij in ‘Cirkel’, net voor delaatste wenteling, tot stilstand komt.Wij zwemmen in een volle maantussen kou, wit en regen.De kringen zijn inwendig.We zitten vol koorts.U bent de grens.Als de breukvlakken elkaar raken,sluit dan de cirkel.De hand is tam.‘Cirkel’ kan opgevat worden als een soort leessleutel of leeswijzer, al gunt hijde lezer tegelijk alle vrijheid de bundel op zijn/haar manier te interpreteren.Veroorzaakt de volle maan de lichte waan (de koorts) waar ‘wij’ aan lijden?Valt de aangesproken u, die in zoveel gedichten opduikt, samen met de literairetraditie die aan Van Gasses werk is voorafgegaan? Zijn de ‘inwendige kringen’die hier – en elders – aan Van Ostaijen doen denken, daar een echo van? Is detamme hand die van een dichteres die zich overgeeft aan zuivere lyriek? Is degesloten cirkel ook daar een verwijzing naar?~ 292 ~